Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wrocław, dnia 28 lutego 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSO Sławomir Urbaniak

Protokolant:Irmina Szawica

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2013 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa A. C.

przeciwko H. S.

o zapłatę

I. uchyla nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym w dniu 10 kwietnia 2012 r. i powództwo w całości oddala;

II. zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 11.266 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych oraz kwotę 7.217 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Powód A. C. wniósł w postępowaniu nakazowym o zapłatę kwoty 300.403,00 zł. W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 14.12.2007 r. udzielił pozwanemu H. S. pożyczki w wysokości 300.000 zł. Umowę zawarto z podpisami notarialnie poświadczonymi w kancelarii notarialnej w N.. Pożyczka miała być spłacona w terminie do 21.12.2007 r. wraz z odsetkami umownymi w wysokości 7 % w skali roku. Mimo upływu wskazanego w umowie terminu i wezwania do zapłaty pozwany nie spełnił swojego świadczenia i nie zwrócił powodowi przekazanej na podstawie umowy pożyczki kwoty.

Nakazem zapłaty wydanym w dniu 10.04.2012 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu uwzględnił w całości żądanie pozwu (k. 20).

W ustawowo przewidzianym terminie pozwany H. S. wniósł zarzuty (k.15-18). Domagał się uchylenia zaskarżonego nakazu zapłaty w całości zarzucając, że po stronie pozwanego nie istnieje prawny obowiązek zwrotu rzekomej pożyczki na rzecz powoda. Podał, że nigdy nie doszło do przekazania kwoty 300.000 zł na rzecz pozwanego w ramach przywołanej umowy pożyczki. Przyznał, że faktycznie została zawarta w dniu 14.12.2007 umowa pożyczki nr (...), jednakże jej następstwem nie było przekazanie pozwanemu żadnej kwoty. W tym samym dniu w kancelarii notarialnej zawarte zostały jeszcze dwie inne umowy: umowa dotycząca wykupu udziałów w spółce, w której powód A. C. był wspólnikiem oraz umowa sprzedaży udziałów, także dotycząca udziałów w spółce (...) sp. z o.o., gdzie sprzedającym był powód. Na prośbę powoda A. C. została zawarta trzecia umowa, tj. umowa pożyczki, na którą się obecnie powód powołuje, mająca na celu zabezpieczenie roszczeń związanych z pozostałymi umowami. Umowa pożyczki w istocie zawarta została dla pozoru, a powód kwoty wskazanej w umowie nigdy nie przekazał. Znamienne jest też to, że powód nie wskazuje, w jaki sposób kwota rzekomej pożyczki została przekazana pozwanemu, powód nie zwracał się też przez okres pięciu lat o zwrot tej pożyczki. Obecne działania powoda są skutkiem przedsięwzięć pozwanego, który zmierza do wyjaśnienia nieprawidłowości w spółce. Pozwany dodał, że wpłacał na rzecz powoda znaczne kwoty, z których miało być zasilona konto spółki (...) sp. z o.o. W dniu 14.12.2007 r. tj. w dniu zawarcia umowy pożyczki wpłacił kwotę 90.000 zł, a w dniu 20.12.2007 r. 110.000 zł. Obie sumy zostały pokwitowane przez powoda.

W odpowiedzi na zarzuty powód dodał (k.59-60), że przy sprzedaży pozwanemu przez powoda udziałów w (...) sp. z o.o. strony umówiły się na cenę wyższą niż wynikająca z załączonej umowy sprzedaży udziałów. Na życzenie pozwanego powód zgodził się na wpisanie w umowie sprzedaży udziałów kwoty nominalnej- 9.500 zł. Różnica stanowiła właśnie kwotę, na którą opiewa umowa pożyczki. Powód faktycznie pożyczył pozwanemu brakującą kwotę 300.000 zł na zakup udziałów od powoda i na tę okoliczność spisano umowę pożyczki. Powód nabył te udziały od poprzedniego wspólnika J. B. w celu ich odsprzedania pozwanemu. Cena nabycia była również wyższa od kwoty wskazanej w umowie sprzedaży. Umowa pożyczki jest umową faktycznie potwierdzającą istnienie realnego roszczenia i stanowi zgodne z wolą stron oświadczenie kreujące rzeczywiste zobowiązanie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód A. C. jest (...) sp. z o.o. w B..

W dniu 14.12.2007 r. pomiędzy A. C. i H. S. doszło do zawarcia umowy sprzedaży części udziałów przysługujących A. C. w spółce (...) sp. z o.o. w B. na rzecz H. S.. Sprzedający A. C. z posiadanych wówczas 51% udziałów zbył pozwanemu H. S. 19% tych udziałów.

Cena sprzedaży udziałów w umowie została określona na kwotę 9.500 zł stanowiącą nominalną wartość udziałów. Sprzedający pokwitował zapłacenie całości ceny.

Dowód: umowa sprzedaży udziałów k. 24-26

W dniu 14.12.2007 r. strony zawarły także umowę nr (...) tj. umowę wykupywania udziałów. W umowie tej pozostali (...) sp. z o.o. w B. zrzekli się możliwości wykupu udziałów od (...) spółki (...) na rzecz H. S..

H. S. tytułem zadośćuczynienia za tę czynność zobowiązał się wpłacić na rzecz spółki (...) sp. z o.o. łączną kwotę w wysokości 270.000 zł.

Dowód: umowa wykupywania udziałów k. 27

Kwota 270.000 zł, którą miał wpłacić pozwany H. S. bezpośrednio do spółki (...) miała być przeznaczona na dokapitalizowanie spółki, w tym pokrycie kosztów remontu budynku spółki przeznaczonego na lokal gastronomiczny i dyskotekę.

Dowód: przesłuchanie pozwanego H. S. e-protokół z dnia 28.02.2007 r.

Tego samego dnia 14.12.2007 r. pomiędzy A. C. a H. S. zawarta została także umowa pożyczki nr (...). W treści tej umowy strony wskazały, że pożyczkodawca A. C. udziela H. S. pożyczki w wysokości 300.000 zł, a pożyczkobiorca kwotę tę przyjmuje. Pożyczka została udzielona na okres do dnia 21.12.2007 r. Umowę zawarto z podpisami notarialnie poświadczonymi w kancelarii notarialnej w N..

Dowód: umowa pożyczki z dnia 14.12.2007 r. k. 6-7

Pożyczkodawca A. C. nie przekazał żadnych środków pieniężnych pożyczkobiorcy H. S. w związku z wykonaniem zawartej umowy pożyczki.

Powód nie zwracał się wcześniej o zwrot tej kwoty.

Dowód: przesłuchanie A. C. i H. S., e-protokół z dnia 28.02.2013 r.

H. S. przekazał na rzecz spółki (...) w dniu 14.12.2007 r. kwotę 90.000 zł, a w dniu 20.12.2007 r. kwotę 110.000 zł na poczet kwoty 270.000 zł.

Powód pokwitował odbiór tej kwoty.

A. C. wręczył wówczas pozwanemu weksel in blanco.

Dowód: potwierdzenie wpłaty gotówki k. 29; przesłuchanie pozwanego e-protokół z dnia 28.02.2007 r.

Powód pismem z dnia 23.02.2012 r. wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 300.403 zł (należność główna wraz z odsetkami za okres korzystania z pożyczki) dochodząc swego roszczenia na podstawie umowy pożyczki z dnia 14.12.2007 r.

Dowód: wezwanie do zapłaty k. 8

Sąd zważył, co następuje:

Powód domagał się zapłaty kwoty 300.403 zł wskazując w uzasadnieniu, że domaga się zwrotu tej kwoty z uwagi na treść zawartej pomiędzy stronami umowy pożyczki z dnia 14.12.2007 r. Rozstrzygnięcie co do zasadności tego roszczenia sprowadzało się do ustalenia czy strony istotnie zawarły skuteczną, ważną umowę pożyczki i czy istotnie umowa pożyczki została wykonana, a pozwany nie spełnił świadczenia, do którego był zobowiązany.

Zgodnie z art. 720 kc przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. A zatem tylko w sytuacji gdy strony umówiły się, że spełnią tego rodzaju świadczenie na swoją rzecz możemy mówić o skutecznym zawarciu umowy pożyczki. Elementy treści tej umowy stanowią essentialia negotii umowy pożyczki tzn. bez spełnienia tych warunków nie możemy mówić o skutecznym zawarciu umowy pożyczki.

Z zeznań obu stron, zdaniem Sądu, wynika, że wolą stron przy zawieraniu umowy w dniu 14.12.2007 r. nie było zawarcie umowy pożyczki. Nie było wolą powoda przekazanie kwoty pieniężnej na rzecz pozwanego i w konsekwencji nie było zamiarem pozwanego zwracanie tych pieniędzy. Skoro tak to mamy do czynienia z umową, która jest dotknięta wadą oświadczenia woli w postaci pozorności. Art. 83 § 1 kc stanowi, że nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności. To powoduje, że czynność symulowana nie może wywołać żadnych skutków prawnych. Istotne jest też to, że w sytuacji gdy mamy do czynienia z pozornością, zgodnie z art. 83 par. 1 zd. 2 kc, badamy tzw. czynność dyssymulowaną, a więc tę czynność która jest ukrywana pod czynnością symulowaną. Zgodnie z postanowieniami kodeksu cywilnego jeżeli oświadczenie zostało złożone dla ukrycia innej czynności to ważność oświadczenia woli ocenia się według właściwości tych czynności. Ważność czynności dyssymulowanej należy oceniać według właściwości tej czynności. Tą czynnością, która miała być dyssymulowana w niniejszej sprawie miała być- jak twierdzi powód- sprzedaż udziałów za znacznie wyższą kwotę aniżeli zostało to wskazane w umowie sprzedaży udziałów pozwanemu. Należy w tym miejscu zwrócić uwagę, że – po pierwsze- powód nie domagał się (jak to zostało ustalone przez Sąd) zapłaty kwoty 300.000 zł z innego tytułu niż umowa pożyczki, a po drugie czynność dyssymulowana w istocie musiałaby być uznana za nieważną na podst. art. 58 kc albowiem zmierzała do obejścia prawa (jak wynika z zeznań powoda w umowie była wskazana inna cena aniżeli ta na którą strony się umówiły w celu uniknięcia odprowadzania podatku).

Skoro tak, to w konsekwencji brak było podstaw do przyjęcia, że powodowi przysługuje jakiekolwiek roszczenie wobec pozwanego albowiem obie czynności prawne, które mogłyby być podstawą domagania się zapłaty kwoty pieniężnej, muszą być uznane za nieważne.

Gdyby jednak przyjąć -podzielając koncepcję pozwanego-, że umowa sprzedaży udziałów nie opiewała nigdy na inną kwotę aniżeli wskazana w pisemnej treści umowy tj. 9.500 zł, to oczywiste jest, że na podstawie tak zawartej umowy powodowi również nie przysługiwałoby roszczenie o zapłatę albowiem kwota 9.500 zł wskazana w umowie wyczerpywała w całości roszczenie powoda do pozwanego i kwota ta została zapłacona- jak wynika z treści umowy. A więc nie powstało tu żadne roszczenie, które mogłoby być podstawą dochodzenia żądania w tym postępowaniu

Należy jeszcze dodać, że nawet przyjmując, iż umowa pożyczki została ważnie zawarta to pojawia się kwestia przekazania pieniędzy na podstawie tej umowy. Bowiem nawet ważnie zawarta umowa, w sytuacji gdy nie dochodzi do przejścia środków pieniężnych pomiędzy pożyczkodawcą i pożyczkobiorcą, nie może być podstawą żądania zwrotu pożyczonej kwoty. Skoro więc nie doszło do przekazania tych kwot objętych umową pożyczki - co jest bezsporne- żądanie powoda również i z tego względu nie mogłoby być uwzględnione.

Wobec powyższego Sąd uchylił nakaz zapłaty i oddalił powództwo.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc, który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Na zasądzoną z tego tytułu kwotę składają się koszty zastępstwa procesowego w kwocie 7200 zł, ustalone w oparciu o § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu – (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) a także opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł i opłata sądowa od zarzutów w wysokości 11.266 zł.

Z. 1) odnotować uzasadnienie,

2) odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda,

3) kal. 14 dni

W-w, 25.03.2013 r.