Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 sierpnia 2014 roku

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Sławomir Urbaniak

Protokolant: Małgorzata Wąchała

po rozpoznaniu w dniu 12 sierpnia 2014 r.

we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa S. K. (1)

przeciwko Skarbowi Państwa – Zakładowi Karnemu w W.

o zapłatę

I. oddala powództwo;

II. zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

III. przyznaje adw. K. T. kwotę 480 zł wraz z równowartością podatku VAT w wysokości 41,40 zł tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

I C 978/12

UZASADNIENIE

Powód S. K. (1) wniósł w postępowaniach - prowadzonych pod sygnaturami I C 978/12, I C 1072/12 i I C 1092/12 - połączonych do wspólnego prowadzenia pod sygnaturą I C 978/12 - o zasądzenie łącznie kwoty 300.000 zł na jego rzecz oraz 60 000 zł na rzecz fundacji „(...)” w K. tytułem zadośćuczynienia za osadzenie powoda w nieludzkich warunkach izolacji, wieloletnie uwłaczanie jego godności osobistej i łamanie praw do intymności i prywatności.

W uzasadnieniu powód wskazał, że przebywał w Zakładzie Karnym w W. od 5.01.2011 r. pozostając uczniem przywięziennej szkoły zawodowej. Pozwany zakład penitencjarny nie zagwarantował powodowi humanitarnych i godnych warunków odbywania kary pozbawienia wolności odpowiadających standardom zdefiniowanym w art. 110 par 2 k.k.w., a także przepisom art. 3 ratyfikowanej Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Zakład karny nie zapewnił powodowi przede wszystkim odpowiednich warunków sanitarnych świadomie i z premedytacją przekraczając przyjęte w tym zakresie normy. W szczególności powód podawał, że pozwany ponosi odpowiedzialność za wieloletnie zakazywanie powodowi dostępu do sanitariatów, brak ciepłej wody w celach, brak dostępu do łaźni po zajęciach praktycznych, które odbywały się dwa razy w tygodniu, co nie pozwoliło powodowi na systematyczne utrzymywanie czystości. Jak podawał, cotygodniowa kąpiel była w tych warunkach niewystarczająca, a taki stan wpływał negatywnie na samopoczucie powoda powodując stres psychiczny, uczucie głębokiego poniżenia i uczucie skrzywdzenia moralnego. Dolegliwości te wyjątkowo dawały się we znaki w okresie zimowym, kiedy osadzeni, w tym powód, nie mieli dostępu do ciepłej, bieżącej wody, podczas gdy na innych oddziałach ciepła woda była dostępna. Takie działanie prowadziło do dyskryminacji i podziału więźniów na lepszych i gorszych, wywoływało stres i rodziło konflikty wśród osadzonych. Wszystko to ostatecznie doprowadziło do rezygnacji powoda z dalszej nauki. W odczuciu powoda doszło do wyrządzenia mu poważnej szkody niematerialnej, co uzasadnia w jego ocenie wysokość dochodzonej kwoty zadośćuczynienia. Powód zarzucił dodatkowo przetrzymywanie go w pomieszczeniach, które nie były należycie wyposażone w sprzęt kwaterunkowy i nie spełniały żadnych wymogów sanitarnych. Wskazywał ponadto na wywieranie świadomie przez administrację nacisku psychicznego na powoda i nieudzielanie mu informacji o przysługujących powodowi prawach.

W odpowiedzi na pozew pozwany Skarb Państwa- Zakład Karny w W. zaprzeczył, aby wyrządził powodowi jakąkolwiek szkodę lub krzywdę, a zarzuty powoda, iż przebywał w niewłaściwych warunkach bytowych oraz że pozwany naruszył jego godność są zdaniem pozwanego fałszywe. Wyjaśniał dalej, że powód został poddany działaniom resocjalizacyjnym i dlatego został przetransportowany do Zakładu Karnego w W. w związku z przyjęciem go do szkoły zawodowej działającej przy tej jednostce karnej, jednak po jakimś czasie powód zrezygnował z nauki, chociaż był przez funkcjonariuszy pozwanego namawiany do jej kontynuowania. Jeśli chodzi o warunki sanitarne, to pozwany podnosił, że odpowiadają one obowiązującym standardom. Tak więc zgodnie z regulaminem porządkowym, z łaźni skazani osadzeni korzystają raz w tygodniu, chyba że są zatrudnieni przy pracach brudzących, wtedy mogą kąpać się codziennie. W celach skazani mogą sobie zagotować wodę do mycia czy na herbatę. Administracja zakładu organizuje dla skazanych zajęcia kulturalno-oświatowe i sportowe. Na terenie Zakładu Karnego w W. znajduje się duża świetlica, pełniąca również funkcję boiska do gier zespołowych, spacerniki z boiskami i siłowniami. Skazani mogą uczestniczyć w zajęciach oświatowych i szkolnych w zakresie szkoły podstawowej i średniej oraz w kursach zawodowych, korzystać biblioteki, a także brać udział w spotkaniach grup wyznaniowych i w nabożeństwach w miejscowej kaplicy. W zakładzie istnieje studio telewizyjne, emitowane są programy przygotowywane przez osadzonych przy współpracy z wychowawcami. W

celach skazani mogą posiadać wszelki sprzęt RTV. W miarę możliwości skazani są zatrudniani na terenie zakładu i u zewnętrznych kontrahentów. Na terenie zakładu jest kantyna, gdzie skazani

dodatkowo mogą nabyć artykuły żywnościowe i przemysłowe. Za porządek w celach odpowiadają sami jej mieszkańcy. Pozwany, w miarę otrzymanych środków budżetowych, stale modernizuje zakład, w tym także cele mieszkalne. W ostatnim czasie kilku lat w zakładzie całkowicie zmodernizowano kompleks kuchenny, wymieniono dachy, wyremontowano budynek szkolny, nie mówiąc o tym, że również cele mieszkalne są sukcesywnie odnawiane. Reasumując pozwany wskazywał, że ogólnikowo sformułowane zarzuty przez powoda dowodzą tylko tego, że jego roszczenie ma wyłącznie charakter fiskalny.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód S. K. (1) odbywa obecnie kary pozbawienia wolności z kilku wyroków sądów karnych: 3 lata i 4 miesiące, 10 miesięcy, 8 miesięcy i dwa razy po 6 miesięcy m.in. za popełnienie czynów z art. 197 § 1 k.k., 280 § 1 k.k., 278 § 1 k.k., 222 § 1 k.k., 224 § 2 k.k., 226 § 1 k.k., 191 § 1 k.k., 157 § 2 k.k.,288 § 1 k.k.

Poprzednio S. K. (1) był już karany za przestępstwa.

Koniec obecnych kar przypada powodowi na 18.10.2015r.

W obecnym skazaniu S. K. (1) przebywał w Zakładzie Karnym w W. trzykrotnie: od 11.01.2011r. do 22.02.2011r., od 18.04.2011r. do 14.06.2011r. i od 11.08.2011r. do 20.06.2012r. kiedy to został przewieziony do Aresztu Śledczego w W., a następnie Zakładu Karnego w N..

(okoliczności bezsporne).

Powód był uczniem przyzakładowej szkoły - Centrum (...) na kierunku stolarz. W przeważającym okresie osadzony był w celach na oddziale szkolnym (...) i (...).

Przebywał w celach 5-osobowych o powierzchni od 15,1m2 do 16.3 m2, nie wliczając w to powierzchni kącika sanitarnego. W żadnym okresie osadzenia powód nie przebywał w warunkach przeludnienia. Wszystkie cele, w których przebywał powód S. K. (1) miały pełny węzeł sanitarny- wydzielony i zabudowany kącikiem sanitarnym umożliwiającym nieskrępowane korzystanie, z dostępem do bieżącej, zimnej wody. W celach był dostępny czajnik elektryczny do podgrzewania wody i miska.

Dowód:

- zeznania R. C. k. 144

- zeznania D. S. k. 146

- zeznania P. K. (1) k. 147

- zeznania P. B. k. 148

- zeznania S. K. (2) k. 149

- zeznania P. P. k. 177

- zeznania P. Z. k. 275

- częściowe zeznania M. O. k. 325

- zeznania K. P. k. 151

- przesłuchanie powoda k. 106-110

Zakład Karny w W. nie był dotąd wyposażony w instalację umożliwiającą dostarczenie ciepłej wody do celi. Poszczególne pawilony są systematycznie doposażane. Pawilon (...) i (...) mają instalację ciepłej wody. Natomiast na oddziale (...), gdzie osadzony był powód, były prowadzone doraźne prace

ale z uwagi na stan pokrycia dochodowego i kwestie ekonomiczne związane z ukończeniem remontu dachu tymczasowo zostały wstrzymane.

Istnienie bądź brak dostępu do ciepłej wody w celach nie stanowiło kryterium rozmieszczania osadzonych ze względów wychowawczych. Personalne zmiany rotacyjne odbywały się w celu uniknięcia konfliktów personalnych. Skazani grupowani byli też ze względu na to czy są osobami palącymi czy nie.

Dowód:

- zeznania K. C. k. 145,

- zeznania R. C. k. 144,

- zeznania K. P. k. 151

Pomieszczenia mieszkalne były wyposażone w podstawowy sprzęt kwaterunkowy, a więc przede wszystkim łóżko dla każdego skazanego z materacem oraz odpowiednią do liczby osadzonych ilość stołów, szafek i taboretów Do dyspozycji osób pozbawionych wolności pozostawały sprzęt do utrzymania czystości (wiadro na śmieci, szczotka zmiotka i szufelka, szczotka klozetowa) i niezbędne środki chemiczne (płyn do WC, emulsja do podłogi., proszek do czyszczenia umywalki). Środki chemiczne do użytku w celi wydawano na bieżąco. Cele miały zapewnione oświetlenie dzienne, dostosowane do przeznaczenia pomieszczenia i jego kształtu, a także oświetlenie światłem sztucznym, odpowiadające potrzebom użytkowym (pozwalające na czytanie i wykonywanie pracy przez osoby pozbawione wolności).

Ciepłą kąpiel umożliwiano skazanym raz w tygodniu, w łaźni ogólnej.

Przy salach sportowych były urządzenia kąpielowe umożliwiające kąpiel z użyciem ciepłej wody.

W warsztatach szkolnych (...) w W. brak było kabin natryskowych dla osób odbywających praktyczna naukę i wydzielonego pomieszczenia do spożywania posiłków. Ogólne warunki sanitarne w szkole były jednak zachowane.

Dowód:

- pismo Inspektora Sanitarnego z dni 26.03.2012r. k. 6

- zeznania R. C. k. 144

- zeznania P. K. (2) k. 147

- zeznania P. B. k. 148

- zeznania S. K. (2) k. 149

- zeznania K. P. k. 151

- zeznania P. P. k. 177

- zeznania P. Z. k. 275

- zeznania M. O. k. 325

- przesłuchanie powoda k. 106-110

Zdarzało się, że poszczególne cele były zawilgocone przez wody opadowe. Zawilgocenie cel wynikało również z nieprawidłowego użytkowania tych pomieszczeń przez osadzonych, którzy kąpią się w celach, wieszają pranie i nieodpowiednio wentylują pomieszczenia .

Dowód:

-zeznania K. P. k. 151

- zeznania P. B. k. 148

- zeznania S. K. (2) k. 149

- zeznania P. P. k. 177

- zeznania D. O. k. 208

- zeznania M. O. k. 325

- przesłuchanie powoda k. 106-110

Zgodnie z porządkiem skazani mogą zwracać się do dyrektora o zgodę na używanie sprzętu RTV i sprzętu innego rodzaju. Zgoda na posiadanie konsoli do gry udzielana była każdemu, kto zgłosił taką chęć. Telewizor przydzielany był jednemu osadzonemu na celę, przy czym odmowa udzielenia zgody w tym zakresie nie stanowiła elementu systemu kar i nagród.

Administracja zakładu organizuje dla skazanych zajęcia kulturalno-oświatowe i sportowe. Na terenie Zakładu Karnego w W. znajduje się duża świetlica, pełniąca również funkcję boiska do gier zespołowych, spacerniki z boiskami i siłowniami. Skazani mogą uczestniczyć w zajęciach oświatowych i szkolnych w zakresie szkoły podstawowej i średniej oraz w kursach zawodowych, korzystać biblioteki oraz brać udział w spotkaniach grup wyznaniowych i w nabożeństwach w miejscowej kaplicy. W zakładzie istnieje studio telewizyjne, emitowane są programy przygotowywane przez osadzonych przy współpracy z wychowawcami. W marę możliwości skazani są zatrudniani na terenie zakładu i u zewnętrznych kontrahentów. Na terenie zakładu jest kantyna, gdzie skazani dodatkowo mogą nabyć artykuły żywnościowe i przemysłowe

Dowód:

- zeznania R. C. k. 144

- zeznania K. P. k. 151

- zeznania D. S. k. 146

- zeznania P. K. (1) k. 147

- przesłuchanie powoda k. 106-110

Powód wielokrotnie składał skargi na warunki bytowe w tym m.in. dotyczące przeludnienia, brak ciepłej wody, wydawania przeterminowanych leków, które sąd penitencjarny - poza jedną dotyczącą przeterminowanych leków- uznał za bezzasadne. W związku ze skargą powoda do sądu penitencjarnego w kwietniu 2012 r. dokonano komisyjnego pomiaru celi nr 270 i po odliczeniu kącika sanitarnego pomiar celi dla 5 osadzonych dał wynik 15,41m2.

Dowód:

- zeznania K. P. k. 151

- zeznania P. K. (1) k. 147

- zeznania P. B. k. 148

- zeznania S. K. (2) k. 149

- przesłuchanie powoda k. 106-110

Sąd zważył, co następuje :

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód S. K. (1) domagał się zadośćuczynienia za wyrządzoną mu przez stronę pozwaną szkodę niemajątkową (krzywdę) wynikającą z niezapewnienia mu odpowiednich warunków podczas odbywania kary pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w W. w okresie od 11.01.2011 r. do 20.06.2012 r. Jak wynika z treści pozwu zadośćuczynienie ma stanowić rekompensatę przede wszystkim za niezapewnienie powodowi odpowiednich warunków sanitarnych, co jego zdaniem prowadziło do naruszenia jego dóbr osobistych – prawa do godności. Dodatkowo jeszcze wskazywał na niewłaściwe warunki mieszkalne w celach (wychłodzone, zawilgocone cele bez

odpowiedniej wentylacji i sprzętu), a nadto zarzucił niewłaściwe traktowanie go przez przełożonych. Dla oceny zasadności podniesionego w pozwie żądania niezbędne było zatem ustalenie, czy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że strona pozwana dopuściła się naruszenia wymienionych w pozwie obowiązków oraz czy fakt ten spowodował naruszenie dóbr osobistych powoda, a także czy powód poniósł związaną z tym szkodę niemajątkową, na którą powoływał się w pozwie.

Podstawę prawną żądania zgłoszonego przez powoda stanowił zatem przepis art. 23 w zw. z art. 24 k.c. Jak wynika z tych przepisów w zakresie żądania zadośćuczynienia z tytułu naruszenia dóbr osobistych cytowany art. 24 k.c. odsyła do przepisów o czynach niedozwolonych, w szczególności do art. 448 k.c., w myśl którego w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, m.in. odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

W pierwszym rzędzie wskazać należy, że to na powodzie, jako dochodzącym ochrony prawnej spoczywał ciężar dowodu, że jego dobra osobiste zostały naruszone przez działania pozwanego Skarbu Państwa, czego powód w ocenie Sądu nie uczynił. Należy zauważyć, że pomimo istnienia domniemania bezprawności naruszenia dobra osobistego, które korzystnie wpływa na sytuację dowodową powoda, to jednak ciężar wykazania, że nastąpiło naruszenie dobra osobistego zgodnie z art. 6 kc spoczywa na powodzie. To osoba żądająca ochrony dóbr osobistych winna precyzyjne określić naruszane dobra i udowodnić, że do ich naruszenia doszło.

Powód wskazując szczegółowo do jakich naruszeń doszło przy realizacji przez Zakład Karny w W. kary pozbawienia wolności nałożonej na powoda, podawał, że był osadzony w celach w których nie było dostępu do bieżącej ciepłej wody, nie zapewniono mu możliwości kąpieli po zajęciach praktycznych w ramach szkoły przyzakładowej oraz wskazywał, że cotygodniowa kąpiel w łaźni nie zapewniała mu możliwości utrzymania odpowiedniej higieny osobistej i wpływała negatywnie na jego samopoczucie prowadząc do naruszenia jego dóbr osobistych. Zarzucił również nieodpowiednie wyposażenie i stan techniczny cel mieszkalnych. Podawał przy tym, że takie warunki socjalno- bytowe w jakich przebywał były niezgodne z przepisami prawa.

Analizując roszczenie powoda w kontekście zebranych w sprawie dowodów należy stwierdzić, że powód nie wykazał, ażeby doszło to takich naruszeń na jakie się powołuje. W ocenie Sądu nie zaszły żadne z okoliczności, które mogłyby lec u podstaw zasądzenia zadośćuczynienia.

Ocenę warunków bytowych i sanitarnych Sąd dokonał w kontekście obowiązujących norm prawnych, które regulują funkcjonowanie zakładów karnych, a które to normy zdaniem Sądu nie zostały tutaj przekroczone.

Bezspornym w sprawie faktem, potwierdzonym w zeznaniach świadków i przesłuchaniu powoda jest to, iż powód w okresie osadzenia nie przebywał w warunkach przeludnienia

Dalej wskazać trzeba, że ogólne warunki bytowe w pozwanej jednostce były zgodne z takimi, jakie określone były w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie stanowiące m.in., że cela mieszkalna winna być wyposażona w łóżko dla każdego skazanego, odpowiednią ilość stołów, szafek i taboretów oraz środków do utrzymywania czystości. Pozwana jednostka nie dopuściła się w tym zakresie naruszenia takich podstawowych standardów jak zapewnienie każdemu osadzonemu oddzielnego miejsca do spania albo oddzielenia węzła sanitarnego od ogólnej przestrzeni celi, dostarczenia środków czystości. Wskazać należy, że przepisy prawa budowlanego dotyczące wymogów w zakresie toalet (drzwi, ustępów, wysokości pomieszczeń) nie stosuje się do budowli zakładów karnych i aresztów śledczych. Stanowi o tym § 89 ust 1 w zw. z § 75 i 79 ust 1 i § 82 i § 83 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Również przepis par. 28 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 25.08.2003 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności nie wyznacza konkretnych norm w zakresie kącików sanitarnych. W przepisach tych określone zostały jedynie normy wyposażenia w sprzęt kwaterunkowy. A pośrednio z

przepisów tych wynika nawet, że istnieje możliwość braku węzła sanitarnego w celi czy też istnienie cel nieskanalizowanych. Jeśli chodzi o dodatkowy sprzęt kwaterunkowy to sprzęt ten był wydawany (lub zgoda na ten sprzęt) na mocy indywidualnej decyzji dyrektora i była uzależniona od zasadności takiego żądania, a odmowa nie była elementem represyjnym. Dyrektor mógł odmówić zgody na umieszczenie dodatkowego sprzętu RTV-DVD, jeżeli w celi były już odbiorniki tego rodzaju. Powód nie wykazał ażeby jakakolwiek decyzja wobec powoda odmawiająca mu przydziału dodatkowego sprzętu była bezpodstawna i nieusprawiedliwiona. Wszystkie cele wyposażone były w sprawne okna. Co prawda cele były czasami zawilgocone ale po części wynikało to również ze sposobu ich użytkowania przez samych osadzonych dokonujących kąpieli w celi, suszenia prania i niewłaściwej wentylacji. Ponadto bezsporne jest, że za utrzymanie czystości w celi odpowiadają osadzeni, a pozwany dostarcza osadzonym sprzęt i środki chemiczne do utrzymania czystości w celach.

Także i warunki sanitarne, na które w szczególności powoływał się powód były zgodne z obowiązującymi normami. Osadzeni mieli zapewnioną ciepłą kąpiel w łaźni ogólnej raz w tygodniu, ponadto mieli też dostęp do bieżącej wody. Byli stale zaopatrywani w środki higieny, odpowiednią odzież i bieliznę. Wewnętrzny regulamin jaki funkcjonował w pozwanej jednostce przewidywał możliwość kąpieli w łaźni ogólnej raz w tygodniu, a w wypadku prac brudzących – codziennie. Nie było obowiązku po stronie pozwanej zapewnić osadzonym stałego dostępu do ciepłej bieżącej wody, tym niemniej pozwany w tym zakresie robił starania, aby skazani taki dostęp mieli. Ponadto powód mógł sam podgrzewać wodę w celi, czego nie czynił. Miał możliwość korzystania z kąpieli po zajęciach na siłowni czego również nie wykorzystywał. Obowiązek zapewnienia codziennej kąpieli dotyczył tylko zatrudnionych przy pracach brudzących. Powód nie wykazał ażeby takie prace wykonywał. Nie podał również jakiego rodzaju zajęcia praktyczne w ramach praktyk szkolnych wykonywał. A zatem nie można uznać, że obowiązujące w tym zakresie normy zostały przez pozwaną jednostkę przekroczone.

Ponadto, stosowanie do przepisów k.k.w. oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 26.08.2003 r. w sprawie sposobu, zakresu i trybu sprawowania nadzoru penitencjarnego, ocenę legalności i prawidłowości warunków bytowych osadzenia, stanu sanitarnego, wyposażenia pomieszczeń oraz kwestii dostępu do opieki medycznej - sprawował sędzia penitencjarny, który pomimo wielu skarg kierowanych przez powoda nie stwierdził żadnych uchybień prawa w funkcjonowaniu pozwanej jednostki penitencjarnej.

Dokonując oceny warunków bytowych i sanitarnych pomieszczeń, w jakich przebywał powód Sąd miał jednocześnie na uwadze ogólne możliwości państwa w tym zakresie. Po pierwsze pozwany wyjaśnił, że Zakład Karny w W. nie był dotąd wyposażony w instalację umożliwiająca dostarczenie ciepłej wody do celi. Poszczególne pawilony są systematycznie doposażane. Pawilon (...) i (...) mają instalację ciepłej wody. Natomiast na oddziale (...), gdzie osadzony był powód, były prowadzone doraźne prace ale z uwagi na stan pokrycia dachowego i kwestie ekonomiczne związane z koniecznością ukończeniem w pierwszym rzędzie remontu dachu tymczasowo zostały wstrzymane.

Wyposażenie cel, nie miało być może takiego standardu, jaki by zadawalał powoda, ale należy pamiętać, że zakłady karne i areszty śledcze są obiektami w których standard ten generalnie nie jest wysoki i w związku z tym może być uznany za nieodpowiedni tylko w wyjątkowych sytuacjach. W ocenie Sądu pozwana jednostka zapewniła powodowi warunki, jakie na obecnym etapie możliwości finansowych Państwa można było optymalnie zaoferować. Podejmowała stale czynności w celu poprawy warunków sanitarnych. Pamiętać przy tym należy, że pozwana jednostka penitencjarna, w której przebywał powód była wybudowana w czasach, w których obwiązywały całkowicie inne standardy socjalno - sanitarne dla więźniów. Dostosowanie tych budynków do standardu sanitarnego, w którym w każdej celi będzie oddzielny, w pełni wentylowany węzeł sanitarny i sprawna wentylacja oraz dostęp do bieżącej ciepłej wody musi być rozłożone w czasie. Dlatego w działaniach tej jednostki trudno w ogóle mówić o złej woli, a co dopiero jakimś stopniowaniu nasilenia tego zjawiska. Niedofinansowanie więziennictwa, tak jak wielu innych aspektów publicznej działalności Państwa, w tym przede wszystkim działań podejmowanych na rzecz osób nie naruszających porządku

prawnego (służba zdrowia, szkolnictwo, opieka społeczna) jest efektem wieloletnich zaszłości determinowanych poprzednimi warunkami ustrojowymi i odczuwalnymi jeszcze skutkami transformacji sytemu społeczno - ekonomicznego. Zasądzenie w takich realiach zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych powoda, które nie wynikało z celowego i nacechowanego złą wola działania jakiegokolwiek podmiotu odpowiedzialnego za warunki odbywania kary, leżałoby w sprzeczności z powszechnym poczuciem sprawiedliwości, od czego nie można abstrahować przy orzekaniu o zadośćuczynieniu.

Istotne jest również to, że powód nie wykazał, ażeby warunki odbywania kary odnoszące się do niego różniły się zasadniczo na jego niekorzyść od warunków, w jakich karę odbywali inni skazani, nie można więc uznać, że działania pozwanej jednostki stanowiły indywidualnie wymierzoną w niego represję. Pozwany wyjaśnił, że kwestia rozmieszczenia osadzonych w różnych pawilonach, np. z dostępem do ciepłej wody nie wynikała w żadnej mierze z sytemu represjonowania skazanych. Powód przebywał w przeważającym okresie na oddziale szkolnym w pawilonie (...), w którym ze względów strukturalnych i finansowych ciepła woda do cel nie została jeszcze doprowadzona.

Warto wskazać również, że osadzeni mieli możliwość korzystania z różnych sposobów spędzania wolnego czasu. Do dyspozycji więźniów było pole spacerowe i boisko do piłki siatkowej, świetlica, biblioteka, organizowane były zajęcia kulturalno-oświatowe, wychowania fizycznego pobudzające aktywność społeczną skazanych. Również służba medyczna była dostępna na bieżąco.

Mając wszystkie wskazane okoliczności na uwadze przyjąć trzeba, że powód nie wykazał, ażeby pozwany Zakład Karny dopuścił się działań, które byłyby bezprawne. W zachowaniu pozwanego nie można dostrzec zatem żadnych działań sprzecznych z normami prawa ani przejawu jakiejkolwiek złej woli. W związku z tym, wobec braku stwierdzenia bezprawności działań pozwanego jakiekolwiek roszczenia powoda w tym zakresie są bezpodstawne. Powód nie wykazał również, ażeby na skutek działań pozwanej jego dobra osobiste (godność osobista) zostały naruszone lub poniósł w związku z tym jakąkolwiek krzywdę. W ocenie Sądu brak jest podstaw aby przyjąć, że warunki, w jakich powód odbywa karę pozbawienia wolności były niehumanitarne i prowadziły do poniżenia jego osoby. A nawet gdyby przyjąć, że warunki bytowe w celach nie były takie, jakich mógłby oczekiwać to i tak nie można uznać, że doszło przez to do naruszenia dóbr osobistych powoda. Zdaniem Sądu gradacja tych naruszeń nie przybrała takiej formy, w której można by podzielić twierdzenie powoda o osadzeniu go w niegodziwych warunkach, co dopiero w ocenie Sądu uzasadniałoby żądanie zasądzenia zadośćuczynienia. Osoba osadzona musi się liczyć z ograniczeniami i dolegliwościami, zaś odczuwanie negatywnych emocji jest związane z samą istotą odbywania kary izolacyjnej, wynikającym z tego ograniczeniem w sferze prywatności, brakiem swobody dokonywania wyborów, koniecznością przebywania w towarzystwie innych, przypadkowych osób, świadomością izolacji i perspektywą dalszego jej trwania. Według orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (orzeczenie z 29.04.2003 r. nr (...) P. przeciw Ukrainie, M. i inni przeciw Zjednoczonemu Królestwu) cierpienie i upokorzenie związane z odbywaniem kary więzienia tylko wówczas stanowią naruszenie art. 3 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolnościach gdy przekraczają nieunikniony element cierpienia wpisanego w pozbawienie wolności (por. też uzasadnienie wyroku SN z 2.10. 2007 r., II CSK 269/07).

Uwzględniając wszystkie powyższe okoliczności Sąd powództwo w całości oddalił.

Orzeczenie o kosztach zawarte w punkcie II wyroku Sąd wydał na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., w myśl którego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Zgodnie z art. 108 ustawy z 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398, z późn. zmianami) zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia od obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi. Koszty procesu poniesione przez pozwanego w niniejszej sprawie sprowadzały się do kosztów zastępstwa procesowego należnych pozwanemu, które w oparciu o § 10 ust. 1 pkt 25 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności

radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu wynoszą 120 zł oraz kosztów opłaty od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Sąd w pkt. III wyroku zasądził na rzecz pełnomocnika adw. K. T. kwotę 180 zł stanowiącą równowartość 150 % minimalnej stawki wynagrodzenia wraz z równowartością podatku VAT (par. 19 pkt 1 w/w rozporządzenia) oraz kwotę 300 zł tytułem kosztów dojazdu na posiedzenia sądu i kosztów korespondencji – łącznie 480 zł tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu. Sąd ustalił taką stawkę mając na uwadze wymagany nakład pracy pełnomocnika, ilośc przesłuchanych w sprawie świadków, kierowanej korespondencji oraz konieczność uczestnictwa pełnomocnika w posiedzeniach w W. i O..