Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK WSTĘPNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2016 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Rudnicki

Protokolant: Małgorzata Wąchała

po rozpoznaniu w dniu 26.02.2016 r.

we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. H. i T. H.

przeciwko Gminie W.

o zapłatę 1 067 921, 90 zł

uznaje powództwo za usprawiedliwione co do zasady.

UZASADNIENIE

Powodowie Z. H. i T. H. wnieśli o zasądzenie na ich rzecz od pozwanej Gminy W. 1 067 921, 90 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 20.01.2015 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powodowie podali, że dnia 09.10.1990 r. powód otrzymał decyzję (...) Urzędu Miejskiego W. w przedmiocie budowy dwóch pawilonów w kształcie tzw. plastrów miodu u zbiegu ul. (...) i ul. (...) we W.. Pozwolenie powyższe ustalało jednocześnie lokalizację tych pawilonów do 31.12.1998 r. Powód wybudował obiekt budowlany, dobudowując go po prostu do innych tego typu pawilonów, wzniesionych wcześniej w zabudowie szeregowej. Nastąpiło to na podstawie zatwierdzonego projektu technicznego, będącego załącznikiem do decyzji dotyczącej pozwolenia na budowę. Taka była w 1990 r. forma realizacji tymczasowych obiektów budowlanych we W.. Gmina W. nie przywiązywała żadnego znaczenia do wytyczenia działki budowlanej i określenia jej granic. Reasumując, powód wzniósł budynek na części działek (...), obręb (...). Dnia 01.01.1998 r. weszła w życie ustawa o gospodarce nieruchomościami z 21.08.1997 r. W ustawie tej znalazły się tzw. przepisy uwłaszczeniowe, w tym art. 208 ust. 1 dający możliwość objęcia tej nieruchomości w użytkowanie wieczyste w drodze bezprzetargowej. Odnośne wnioski powód złożył 19 i 20.11.1998 r. Prezydent W. odmówił spełnienia tego roszczenia. Wobec tej sytuacji powód zmuszony był wystąpić na drogę postępowania sądowego. Ostatecznie dnia 31.03.2005 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia Śródmieścia wydał wyrok w sprawie I C 1616/02, uznający roszczenie za słuszne. Apelacja złożona przez Gminę W. została dnia 31.08.2005 r. oddalona przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu. Gmina W. jako organ administracji publicznej powinna wyrok w ramach wykonywania władzy publicznej niezwłocznie wykonać, co umożliwiłoby powodowi podjęcie działalności gospodarczej w budynku i korzystanie z niego zgodnie z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem. Gmina W. powinna na jego podstawie wydzielić w oparciu o odnośne przepisy działkę budowlaną, przez co rozumie się zabudowaną działkę gruntu, której wielkość, cechy geometryczne, dostęp do drogi publicznej oraz wyposażenie w urządzenia infrastruktury technicznej umożliwiają prawidłowe i racjonalne korzystanie z budynków i urządzeń położonych na tej działce.

Do dnia złożenia pozwu nie doszło do realizacji tego wyroku. W oparciu o analizę
faktów i dokumentów widać, że Gmina W. prowadzi działania pozorujące realizację wyroku, a nie jego rzeczywiste wykonanie. W rezultacie doszło w maju i listopadzie 2013 r. do fragmentarycznego jego wykonania polegającego na przekazaniu działki w użytkowanie wieczyste tylko po obrysie fundamentów, na którym stoi budynek. Postępowanie wieczystoksięgowe w tym zakresie uprawomocniło się w kwietniu 2014 r. Nie ustanowiono nawet służebności drogowej, przez co ta nieruchomość stała się wyspą otoczoną ze wszystkich stron przez grunty Gminy W.. Nie ma więc ona zgodnego z prawem dostępu do drogi publicznej. Powód wielokrotnie zwracał się pisemnie do Gminy W. o zachowanie terminów i poszanowanie prawa przy realizacji wyroku. Nie przyniosło to żadnego pozytywnego skutku. W rezultacie tych wszystkich faktów zaistniał taki stan upośledzenia prawnego i faktycznego, że powoduje to dalszą niemożliwość korzystania z tej nieruchomości zgodnie z jej społeczno-gospodarczym przeznaczeniem. Rzekoma realizacja prawomocnego wyroku dokonywana przez Gminę W. naraziła powodów i naraża dalej na szkody, których rozmiar obrazuje wyliczenie zawarte w załączonym rachunku utraconych korzyści.

Powodowie wskazali jako podstawę prawną roszczenia art. 417 § kc. Podnieśli, że z jednej strony przepis ten przyjmuje szerokie granice odpowiedzialności wszelkich działań i zaniechań władzy publicznej, a z drugiej strony odpada konieczność dowodzenia winy przy wykonywania władzy publicznej. Ta surowa koncepcja odpowiedzialności jest uzasadniona koniecznością wzmocnienia ochrony poszkodowanego przed skutkami wynikłymi z bezprawnych działań i zaniechań ze strony władzy publicznej. Takie rozwiązanie przyznaje poszkodowanemu lepsza pozycję dowodową, a przede wszystkim upraszcza dochodzenie roszczeń odszkodowawczych. Na poszkodowanym spoczywa tylko obowiązek wykazania niezgodności z prawem działania lub wykazanie zaniechania, a szczególnie wykazanie skutków tych działań lub zaniechań. Gmina W. jako organ samorządu terytorialnego, będący przy tym podmiotem prawa cywilnego może być pociągnięta do odpowiedzialności odszkodowawczej za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie łub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej. Nie ulega wątpliwości, iż wykonywanie przez Gminę wyroku wynikłego z roszczenia opartego na art. 208 ust. 1 ugn jest wykonywaniem władzy publicznej ( imperium) i nie może być uznane za element sfery gospodarczej ( dominium).

Długoletnie zaniechanie i nadużycia prawa dokonane przez Gminę W. spowodowały trwającą niemożliwość podjęcia i prowadzenia przez powodów działalności gospodarczej na nieruchomości we W. przy ul. (...) objętej wyrokiem. Straty z tego tytułu powstałe w okresie od 15.09.2005 r. do 31.12.2014 r. wynoszą 1 067 921, 90 zł.

Powodowie zarzucili Gminie W., iż w trakcie wykonywania wyroku dopuściła się długoletniego zaniechania oraz nadużyła liczne przepisy prawa materialnego, w szczególności dopuściła się zaniechania przy wykonywaniu prawomocnego wyroku sądowego z dnia 31.03.2005 r. Na obszarze prawa cywilnego przez zaniechanie z reguły rozumie się takie działanie w przypadku, gdy nieczynienie jest niezgodne z nakazem podjęcia jakiejś aktywności. Ewentualne wątpliwości, czy przyjęty z obszaru prawa cywilnego pojęcie zaniechania dotyczy również biernego zachowania organu władzy publicznej, zostały wyjaśnione przez ustawodawcę w ten sposób, że wyraźnie powtórzył on tę formułę wprost w art. 417 § 1 kc, co rozwiało wszelkie wątpliwości w tym zakresie.

W sprawie objętej pozwem Gmina W. jako organ administracji publicznej w związku z wykonywaną przez siebie władzą publiczną otrzymała do wykonania prawomocny wyrok sądowy. Był to nakaz podjęcia i zrealizowania określonego działania w oparciu o istniejące przepisy. Wyrok sądowy uprawomocnił się 31.08.2005 r. Analiza dotycząca efektów pracy Gminy wykazuje, że w przeciągu niemalże 10 lat od uprawomocnienia się wyroku, organ ten wykonał jedynie niewielką część, mianowicie dnia 24.05.2013 r. i 08.11.2013 r. doszło do podpisania aktów notarialnych, na mocy których ustanowiono użytkowanie wieczyste działek gruntu (...), obręb (...), i przeniesiono na prawach współwłasności małżeńskiej prawo własności budynku posadowionego na tych działkach gruntu, stanowiących działkę budowlaną wytyczoną po obrysie fundamentów budynku. Postępowanie wieczystoksięgowe uprawomocniło się w kwietniu 2014 r. Ten etap realizacji wyroku trwał prawie 9 lat. Powodowie oceniają tę wysoce nieudolną i opieszałą realizację wyroku jako świadomie zaplanowane zaniechanie zmierzające w istocie do jego niewykonania. Podejmowane w okresie wielu lat próby wymuszenia na Gminie działania w tym zakresie były bezskuteczne. Jednocześnie urzędnicy Gminy prowadzący sprawę udzielali dezorientujących informacji, iż jest to sprawa z zakresu zagadnień związanych z prawem administracyjnym i cywilnym i dlatego tak długo jest załatwiana. Uważali też, że wyrok jest tak sformułowany, iż nie wiedzą, jak go wykonać. Ze względu na ówczesną nikłą wiedzę w tej materii, powód traktował te informacje jako prawdziwe, nie przypuszczając, że pada ofiarą świadomej manipulacji. W oparciu o dzisiejszą znajomość sprawy powód stwierdza, że wyrok jest w pełni poprawny. Nie miał wówczas świadomości, że realizacja wyroku należy do sfery wykonywania władzy publicznej, którą sprawuje Gmina. Organ ten postępował tak, jakby traktował ciążący na nim obowiązek wykonania wyroku jako zwykłe zobowiązanie cywilnoprawne występujące w sferze gospodarczej i nie przywiązywał przy tym jakiegokolwiek znaczenia związanego z terminowym załatwieniem sprawy. Wielokrotnie próbował przymusić Gminę W. do wykonania wyroku. Między innymi dnia

02.10.2006 r. zwrócił się z wnioskiem do Wiceprezydenta W., w którym poskarżył się
na bierną postawę Dyrektora (...)przy realizacji wyroku. Wniosek
doprowadził do spotkania z Wiceprezydentem, ale nie przyniosło to efektu w postaci postępu w trakcie załatwiania sprawy. W dniu 21.07.2011 r. złożył skargę na ręce Prezydenta W. ze względu na niewykonywanie wyroku. Nie nastąpiła po tym żadna pozytywna reakcja ze strony Gminy W.. W związku z trwałym uporem polegającym na niewykonywaniu wykazywanym przez Gminę W. wyroku sądowego powód wystąpił do Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia w roku 2011 z wnioskiem o wszczęcie egzekucji tego wyroku na podstawie egzekucji komorniczej. Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 24.11.2011 r., I Co 1876/11, nie uwzględnił wniosku.

Dnia 18.12.2014 r. powód zwrócił się do Gminy W. z wezwaniem do zapłaty za szkody wynikłe z niewykonania prawomocnego wyroku sądowego przez ten organ. Oprócz odmowy zapłaty, w piśmie (...)z dnia 17.02.2015 r. Gmina W. stwierdza jednoznacznie, że w całości wykonała wyrok sądu. Stwierdzenie to stoi w oczywistej sprzeczności ze stanem faktycznym sprawy. Powód sądził, że wezwanie do zapłaty skłoni jednak Gminę do wykonania wyroku, co minimalizowałoby szkody, które ciągle, na bieżąco ponosi i które w ostatecznym rozrachunku będzie musiała pokryć Gmina jako ich sprawca. Wyrok może być w dalszym ciągu bardzo szybko zrealizowany (według powodów najwyżej w ciągu kilku tygodni) i w związku z tym powodowie będą mogli podjąć i prowadzić w budynku działalność gospodarczą. Gmina jednak zdecydowała się na dalsze niedziałanie, czyli zaniechanie.

Powodowie zarzucili pozwanej Gminie nadużycie następujących norm prawa materialnego:

- art. 4 pkt. 3a ugn – gdyż nie zbyła na ich rzecz działki budowlanej spełniającej wymogi ustawy, co powoduje niemożliwość korzystania z budynku znajdującego się na działce, np. dostęp do budynku i korzystanie z niego jest niemożliwe, gdyż budynek z wszystkich stron otoczony jest gruntami Gminy W., w sytuacji, gdy instytucja ta w sposób konsekwentny odmawia zbycia działki budowlanej mającej dostęp do drogi publicznej; nie ma również możliwości dostawy towarów; prawidłowo wydzielona działka musi mieć miejsce na gromadzenie odpadów stałych – oczywiste jest, że działka wydzielona po obrysie fundamentów temu warunkowi nie może sprostać; uzasadniając wydzielenie działki budowlanej po obrysie fundamentów budynku Gmina stwierdzała, że wyrok sądowy to jej nakazuje, co jest oczywistą nieprawdą gdyż sąd w wyroku nie określił położenia i wielkości działki; Sąd Rejonowy w wyroku nakazał Gminie dokonać oświadczenia woli dotyczącego nieruchomości objętych decyzją (...)z dnia 09.10.1990 r. wydaną przez Urząd Miejski W., która w żaden sposób nie określała geodezyjnego położenia nieruchomości ani tym bardziej jej wielkości, lecz zezwalała na wybudowanie pawilonów przy ul. (...) we W.; inwestycja ta zrealizowana została według projektu technicznego będącego załącznikiem do decyzji, również plan sytuacyjny załączony do projektu w sposób ogólny wskazywał na lokalizację budowanych pawilonów;

- art. 99 w zw. z art. 93 ust. 3 ugn, gdyż podczas zbywania działki nie ustanowiła i nie zbyła na rzecz powodów służebności gruntowej; zbycie nieruchomości bez dostępu do drogi publicznej jest niedopuszczalne;

- art. 5 kc – w związku z tym, że wymusiła podpisanie umów notarialnych, w wyniku których stałem się użytkownikiem wieczystym działki budowlanej nie spełniającej wymogów ustawy i nie posiadającej przy tym dostępu do drogi publicznej; Gmina W. w latach 2005-2013 pozorowała wykonanie wyroku, co stawiało powoda w krytycznej sytuacji pod względem prawnym i materialnym; wykorzystując jego sytuację Gmina przedstawiła do podpisu protokół rokowań z 24.03.2013 r., który powód zmuszony był podpisać, znajdujące się w tym dokumencie uzgodnienia były autorytarnie narzucone; nie czekając na uprawomocnienie się aktu notarialnego powód wyremontował budynek i wydzierżawił go od 01.10.2013 r. za niewielki czynsz osobie prowadzącej działalność gospodarczą w sąsiedztwie, dzięki czemu posiada obecnie środki na utrzymywanie go w odpowiednim stanie technicznym, na opłaty cywilno-prawne oraz na pokrycie ubezpieczenia; od końca 1998 r. obiekt był nieużytkowany, gdyż Gmina W. metodami nadużyć prawa zmusiła powodów do likwidacji działalności gospodarczej, którą w tym obiekcie prowadzili; od 1997 r. byli wiele razy szykanowani przez Straż Miejską; skargi, które w tej sprawie wnosili do kierownictwa tego organu nie przynosiły żadnych rezultatów i proceder ten trwał dalej; dochodziło przy tym do sytuacji bardzo drastycznych, kiedy funkcjonariusze nie zważając na powódki obrażali godność osobistą powoda; po likwidacji sklepu powodowie znaleźli się wkrótce po wyczerpaniu się oszczędności w niezwykle trudnej sytuacji;

- art. 179 kc,

-

art. 405 kc w zw. z art. 5 kc – ponieważ Gmina W. powinna zrealizować wyrok w roku 2005, a zrealizowała tylko jego fragment w roku 2013 i w związku z tym powód zmuszony został do nabycia działki gruntu pod pawilonem według ceny z roku 2013, tj. o ponad 100 % drożej po uwzględnieniu inflacji niż wynosiła cena tego gruntu w roku 2005; z powodu zawinionego przez siebie zaniechania i nadużyć prawa Gmina wzbogaciła się bezpodstawnie kosztem powodów.

W odpowiedzi na pozew z dnia 25.08.2015 r. (k. 82-88) pozwana Gmina W. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodów kosztów procesu.

Pozwana zakwestionowała roszczenie powodów w całości oraz zaprzeczyła wszelkim twierdzeniom pozwu. Podała, że Sąd Rejonowy nakazał Gminie W. złożenie oświadczenia woli w przedmiocie oddania powodowi T. H. w użytkowanie wieczyste w trybie bezprzetargowym nieruchomości położonych we W. przy ul. (...), objętych decyzją Urzędu Miejskiego W. z dnia 09.10.1990 r. nr (...)w przedmiocie pozwolenia na budowę i oddalił powództwo w pozostałej części. W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy wskazał, że konieczne jest dokonanie podziału nieruchomości w celu wydzielenia działek zabudowanych przez powoda pawilonami w formie „plastrów miodu” zgodnie z decyzją z dnia 09.10.1990 r. Sąd podkreślił, że wyrok przesądza jedynie o samym obowiązku ustanowienia użytkowania wieczystego oraz o nabyciu tego prawa bez przetargu, nie rozstrzyga zaś co do granic nieruchomości objętej tym prawem, gdyż w decyzji z 1990 r. nie ma precyzyjnie określonych granic działek objętych pozwoleniem na budowę. Sąd stwierdził, że podział nieruchomości powinien zostać dokonany w trybie przepisów prawa administracyjnego. Sąd podkreślił również, że powód, który uzyskał orzeczenie uwzględniające roszczenie z art. 208 ust 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami ma niewątpliwie interes prawny w złożeniu wniosku o podział nieruchomości.

Pozwana zmierzając do wykonania wyroku sądu podjęła czynności w celu ustalenia granic nieruchomości, która miała zostać oddana powodowi w użytkowanie wieczyste. Pismem z dnia 20.01.2006 r. pozwana zwróciła do (...)o przeprowadzenie postępowania w sprawie podziału geodezyjnego nieruchomości zabudowanej. Pismem z dnia 27.02.2006 r. udzieliła powodowi szczegółowych wyjaśnień o trybie dalszego postępowania w celu realizacji wyroku z dnia 31.03.2005 r. Powód pismem z dnia 15.03.2006 r. (załączonym do pozwu) odmówił przystąpienia do zawarcia umowy w zakresie działki wydzielonej wyłącznie pod pawilonem. Pozwana pismem z dnia 12.05.2006 r. wyjaśniła powodowi, iż podstawą zawarcia z powodem umowy o oddanie w użytkowanie wieczyste gruntu zajętego pod zabudowę pawilonami jest wyrok, w którym Sąd wyraźnie określa zakres rozstrzygnięcia spornej sprawy i odsyła w pozostałej części, w tym do ustalenia granic nieruchomości objętej prawem użytkowania wieczystego, do postępowania podziałowego dokonywanego w trybie administracyjnym. W dniu 01.06.2007 r. Dyrektor (...)wydał decyzję nr (...) zatwierdzającą podział spornej nieruchomości. Pismem z dnia 17.06.2007 r. powód złożył odwołanie od decyzji podziałowej. Decyzją z dnia 27.09.2007 r. doręczoną pozwanej w dniu 28.11.2007 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze uchyliło zaskarżoną decyzję w całości i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji. Zgodnie z uzasadnieniem decyzji SKO podstawą uchylenia decyzji podziałowej były uchybienia proceduralne, a nie merytoryczne decyzji. SKO nie odniosło się do zawartych w odwołaniu powoda zarzutów dotyczących niezgodnego z prawem wydzielenia działek geodezyjnych ze spornej nieruchomości. Powód pismem z dnia 28.01.2008 r. oświadczył, że domaga się oddania w użytkowanie wieczyste działek nr (...) i zażądał zaprzestania prób podziału ww. działek jako niezgodnego z prawem i wyrokiem sądu. Po ponownym rozpatrzeniu sprawy podziału nieruchomości Dyrektor (...) wydał decyzję nr (...) z dnia 28.11.2008 r. zatwierdzającą podział geodezyjny przedmiotowej nieruchomości. Powód wniósł odwołanie od decyzji. Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia 15.01.2009 r. utrzymało zaskarżoną decyzję (...) w mocy. Powyższą decyzję SKO doręczono pozwanej w dniu 08.05.2009 r. Pozwana w związku z podnoszoną przez powoda okolicznością dotyczącą braku dostępu wydzielonych działek do drogi publicznej podjęła czynności w celu ustanowienia równolegle z oddaniem gruntu pod pawilonami w użytkowanie wieczyste służebności drogowej dla przedmiotowych działek. Na wniosek Pozwanej z dnia 24.02.2011 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia Krzyków założył dla wydzielonych działek nr (...) obręb (...) księgę wieczystą nr (...). Pismem z dnia 31.03.2011 r. pozwana poinformowała powoda o podejmowanych czynnościach w celu realizacji wyroku i jednoczesnego ustanowienia służebności drogowej dla nieruchomości. Pismem z dnia 22.06.2011 r. pozwana zwróciła się do powoda o złożenie oświadczenia w przedmiocie akceptacji propozycji Gminy W. dotyczącej oddania w użytkowanie wieczyste działek w granicach wynikających z ostatecznego podziału geodezyjnego nieruchomości. Pismem z dnia 28.07.2011 r. skierowanym do Prezydenta W. powód stwierdził, że nie podpisze umowy oddania w użytkowanie wieczyste nieruchomości położonej przy ul. (...) we W. w oparciu o powierzchnię działki budowlanej wydzielonej po obrysie fundamentów budynków. Pismem Dyrektora Departamentu z dnia 19.08.2011 r. powód został szczegółowo poinformowany o przebiegu postępowania zmierzającego do oddania w użytkowanie wieczyste gruntu pod pawilonami przy ul. (...) i ustanowienia służebności drogowej do pawilonów. W piśmie tym pozwana odniosła się również do propozycji powoda przejęcia przez Gminę W. nieruchomości przy ul. (...). Pozwana pomimo stanowiska powoda odmawiającego przystąpienia do umowy oddania w użytkowanie wieczyste działek wydzielonych po obrysie fundamentów, podjęła dalsze działania zmierzającego do realizacji wyroku. W dniu 07.11.2012 r. wszczęła procedurę wyceny nieruchomości objętej wyrokiem z dnia 31.03.2005 r., która to wycena była niezbędna dla określenia wysokości pierwszej opłaty i opłat rocznych z tytułu ustanowienia użytkowania wieczystego gruntu. W dniu 04.01.2012 r. Prezydent W. działając w trybie ustawy o gospodarce nieruchomościami wydał zarządzenie nr (...) w sprawie przeznaczenia do oddania w użytkowanie wieczyste w trybie bezprzetargowym nieruchomości położonej we W. przy ul. (...) bez numeru, oznaczonej w operacie ewidencji gruntów i budynków miasta W. w obrębie (...), jako działki numer(...), AM 2, wraz z przeniesieniem własności znajdującego się na gruncie pawilonu handlowego. Pozwana w związku z pismem z dnia 18.10.2012 r. pełnomocnika powoda adw. K. K.’a pismem z dnia 08.11.2012 r. udzieliła wyczerpującej odpowiedzi o toczącej się sprawie. W związku z utratą ważności operatu szacunkowego sporządzonego dla przedmiotowej nieruchomości Prezydent W. zarządzeniem nr (...) z dnia 05.03.2013 r. dokonał zmiany zarządzenia nr (...) w zakresie ceny gruntu z kwoty 28 100 zł na kwotę 15 160 zł. Pismem z dnia 25.04.2013 r. pozwana przesłała powodowi trzy egzemplarze protokołu rokowań, które są podstawą do zawarcia umowy oddania w użytkowanie wieczyste nieruchomości położonej przy ul. (...). W dniu 24.05.2013 r. strony zawarły w formie aktu notarialnego umowę oddania gruntu obejmującego działki nr (...) w użytkowanie wieczyste i umowę przeniesienia prawa własności pawilonów wybudowanych przez powoda. W związku ze złożonym oświadczeniem powoda T. H. o nabyciu praw do majątku wspólnego umową została objęta również powódka Z. H.. W związku z postanowieniem Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków z dnia 29.10.2013 r. o oddaleniu wniosku o wpis, w dniu 08.11.2013 r. zawarto aneks do umowy o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste i umowy przeniesienia prawa własności, w zakresie załączonych do aktu notarialnego dokumentów i treści wniosku wieczystoksięgowego. Z dniem dokonania wpisu w księdze wieczystej KW nr (...) prowadzonej dla tej nieruchomości powodowie stali się użytkownikami wieczystymi nieruchomości.

Z powołanych wyżej dokumentów, które stanowią jedynie część dokumentacji zgromadzonej w związku z realizacją wyroku Sądu Rejonowego z dnia 31.03.2005 r. wynika, że pozwana aktywnie dążyła do wykonania wyroku Sądu.

Pozwana wyjaśniła, że w celu wykonania wyroku konieczne było: dokonanie podziału nieruchomości w trybie administracyjnym, wycena nieruchomości w celu ustalenia pierwszej opłaty i opłat rocznych z tytułu oddania gruntu w użytkowanie wieczyste, wydanie zarządzenia w trybie ustawy o gospodarce nieruchomościami w sprawie przeznaczenia nieruchomości do oddania w użytkowanie wieczyste w trybie bezprzetargowym oraz sporządzenie protokołu rokowań stanowiącego podstawę do zawarcia umowy o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste w formie aktu notarialnego. Pozwana podkreśliła, że powodem przedłużania postępowania było stanowisko powoda, który domagał się wydzielenia działek pod pawilonami w granicach niezgodnych z treścią wyroku Sądu Rejonowego z dnia 31.03.2005 r. Powód odmawiał podpisania umowy, która nie uwzględniałaby jego roszczenia. Jednocześnie powód nie skorzystał z przysługującego prawa zwrócenia się w trybie art. 352 kpc do sądu o dokonanie wykładni wyroku, która określiłaby zakres żądań powoda. Pozwana nie mając wątpliwości co da zakresu rozstrzygnięcia sądowego nie miała podstaw do takiego wystąpienia. Pozwana stwierdziła jednocześnie, że decyzja z dnia 09.10.1990 r., która stanowiła podstawę żądań powoda i która została przywołana w rozstrzygnięciu Sądu Rejonowego z dnia 31.03.2005 r. nie zawierała postanowień co do sposobu skomunikowania pawilonów z drogą publiczną. Pozwana podkreśliła, że powód wybudował pawilony i prowadził w nich działalność gospodarczą w okresie od 1990 do 1998 r. pomimo braku uregulowania ww. dostępu.

Pozwana podniosła, iż przywołana przez powoda podstawa prawna żądania, tj. art. 417 § 1 kc nakłada na powoda obowiązek wykazania niezgodności z prawem działania lub wykazania zaniechania organu. Powód nie wykazał, aby pozwana działała niezgodnie z prawem, a twierdzenie, że Gmina zaniechała wykonania wyroku sądu, jest w świetle przytoczonych dokumentów bezpodstawne. Postępowanie pozwanej zmierzające do realizacji wyroku sądu w żadnej mierze nie może zostać uznane za niezgodne z prawem, przeciwnie pozwana działając zgodnie z treścią wyroku z dnia 31.03.2005 r. i obowiązującym prawem regulującym obrót nieruchomościami komunalnymi dokonywała wszelkich działań koniecznych do realizacji wyroku. Pozwana podkreśliła, że wszczęcie przez powoda postępowania na podstawie art. 208 ugn i uzyskanie wyroku uwzględniającego żądanie powoda w żadnej mierze nie mogło skutkować i nie skutkowało brakiem możliwości lub przeszkodami w prowadzeniu działalności gospodarczej w pawilonach objętych postępowaniem sądowym czy następnie administracyjnym. Powód nie przedstawił w tym zakresie żadnych dowodów na istnienie przeszkody formalnej bądź prawnej do prowadzenia działalności gospodarczej w obiektach przy ul. (...). Żaden przepis prawa mający zastosowanie w tym postępowaniu nie ogranicza prawa strony do prowadzenia działalności gospodarczej w obiekcie będącym przedmiotem powyższego postępowania. Z dokumentów będących w posiadaniu pozwanej wynika jednak, że na długo przed wszczęciem postępowania na podstawie art. 208 ugn stan obiektów będących w posiadaniu powodów był zły i wymagał dokonania modernizacji, do czego powód został zobowiązany decyzją z dnia 27.03.1995 r.

Podnoszone przez Powodów w pozwie okoliczności zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej w przedmiotowych pawilonach nie zostały w żaden sposób udowodnione. Pozwana stwierdziła, że powodom służyły środki ochrony prawnej w opisanych przypadkach, z których wydaje się, że nie skorzystali. Pozwana stwierdziła również, że powodowie nie przedstawili w pozwie powiązania między postępowaniem o oddanie w użytkowanie wieczyste działek a okolicznościami utrudniającymi prowadzenie działalności gospodarczej.

Odnosząc się do wysokości szkody wykazanej przez powodów w pozwie przez przedłożenie rachunku utraconych dochodów pozwana stwierdziła, że jest to dokument własny powodów, w którym powodowie zastosowali dowolną metodę liczenia utraconych korzyści w związku z nieprowadzeniem działalności w posiadanych przez siebie pawilonach handlowych. Powodowie odnieśli się do średniej płacy we W. i podnieśli tę kwotę o 40 %. Zdaniem pozwanej takie wyliczenie szkody nie ma żadnego przełożenia na dochody osób prowadzących działalność gospodarczą na własny rachunek. Pozwana stwierdziła, że w okresie przygotowania nieruchomości do oddania w użytkowanie wieczyste powodowie nie ponosili kosztów opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości, co nie zostało uwzględnione w rachunku utraconych dochodów. Pozwana podniosła także, iż powód przyznaje, że przez jakiś czas nie płacił Gminie W. należnego podatku od nieruchomości, co jest okolicznością nie uwzględnioną przez Powodów w wysokości żądanego odszkodowania.

Pozwana wyjaśniła, że na terenie, na których posadowione są pawilony powodów, znajduje się co najmniej 5 pawilonów stanowiących własność innych osób i obiekty te są nieprzerwanie wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów powodów pozwana stwierdziła, że zarzut wydzielenia spornych działek niezgodnie z art. 4 pkt 3a ugn jest niezasadny. Przedmiotem umowy, która miała stanowić wykonanie wyroku sądu, było oddanie w użytkowanie wieczyste gruntu objętego decyzją z 09.10.1990 r. Gmina nie mogła zgodnie z wyrokiem sądu objąć umową innej nieruchomości niż była przedmiotem wyrokowania, gdyż nie było podstaw prawnych do oddania powodowi nieruchomości w użytkowanie wieczyste w trybie bezprzetargowym w większym zakresie niż wskazywał wyrok sądu. Tryb ten odnosił się wyłącznie do działek objętych wyrokiem. Inne działanie Gminy nosiłoby cechę bezprawności i było z mocy prawa nieważne. Podkreślić należy, że usytuowanie pawilonów w okresie od ich wybudowania do roku 1998 nie uniemożliwiało powodowi prowadzenia w nich działalności gospodarczej, a dopiero możliwość nabycia trwałego prawa do gruntu spowodowała, że powód żądał przyznania większej działki i ustanowienia służebności drogowej. Pozwana stwierdziła, że pawilony usytuowane są na gruncie urządzonym jako skwer u zbiegu ulic (...) i ul. (...). Oprócz pawilonów powoda znajduje się tam jeszcze kilka innych, w których nieprzerwanie prowadzona jest działalność gospodarcza o czasu ich wybudowania do dnia dzisiejszego. Jest to fakt powszechnie wiadomy dla wszystkich mieszkańców tego rejonu miasta. Pozwana wyjaśniła, że podstawą „uwłaszczenia” powoda na spornym gruncie był art. 208 ust. 1 ugn, który wszedł w życie razem z całą ustawą w dniu 01.01.1998 r. Twierdzenie powoda, że w przypadku zawierania umowy oddania gruntu w użytkowanie wieczyste na tej podstawie art. 4 pkt 3a ustawy, w brzmieniu nadanym ustawą, która weszła w życie w dniu 22.08.2004 r., jest błędną interpretacją przepisów prawa.

W odniesieniu do decyzji podziałowej, która została wydana w dniu 28.11.2008 r. i od której powód wniósł odwołanie, pozwana podniosła, że jest ona zgodna z treścią wyroku i przepisu art. 208 ugn. Odwołanie powoda od ww. decyzji nie zostało uwzględnione, co potwierdza zgodność z prawem decyzji podziałowej. Powód nie skorzystał z prawa wniesienia skargi na ww. decyzję do sądu administracyjnego. Kwestionowanie prawidłowości sporządzenia decyzji i jej zgodności z prawem w tym postępowaniu jest bezpodstawne.

Pozwana stwierdziła, że oddając w użytkowanie wieczyste działki nr (...) nie naruszyła przepisu art. 99 w związku z art. 93 ust 3 ugn. Pozwana wyrokiem sądu była zobowiązana do zawarcia z powodem umowy o oddanie w użytkowanie wieczyste tylko działek zajętych przez pawilony, pozostałe kwestie, w tym teren niezbędny do korzystania z nieruchomości, powinny być przedmiotem odrębnego postępowania prowadzonego z wniosku zainteresowanego, w oparciu o przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Pozwana podkreśliła, że wykonując wyrok sądu i podpisując umowę o oddanie w użytkowanie wieczyste gruntu działała zgodnie z prawem.

Powód wskazując na naruszenie przez Gminę przepisu art. 405 kc w zw. z art. 5 kc nie wskazał, jaką korzyść majątkową uzyskała Gmina kosztem powoda, jak również w jaki sposób Gmina naruszyła dobra powodów chronione art. 5 kc.

Podsumowując pozwana stwierdziła, że powodowie w żaden sposób nie udowodnili, że w związku z działaniem lub zaniechaniem Gminy W. ponieśli jakąkolwiek szkodę, a przede wszystkim nie udowodnili wysokości tej szkody i związku przyczynowego pomiędzy działaniami Gminy a żądaną kwotą do zapłaty.

W piśmie z dnia 21.09.2015 r. (k. 165-171) powodowie zaprzeczyli zarzutom i wnioskom pozwanej, podtrzymali twierdzenia i wnioski zawarte w pozwie.

W piśmie z dnia 25.11.2015 r. (k. 207-211) pozwana podtrzymała żądanie oddalenia powództwa w całości.

Pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczeń majątkowych powodów dochodzonych za okres sprzed 3 lat przed datą wniesienia pozwu. Pozwana uzasadniła, że powyższe oświadczenie składa z ostrożności procesowej w związku z tym, że powodowie nie określili w żądaniu pozwu, za jaki okres żądają zasądzenia odszkodowania. Z załączonego przez Powodów do pozwu wyliczenia wartości utraconych dochodów można wnosić, że okresem objętym żądaniem odszkodowawczym jest okres od 15.09.2005 r. do roku 2014, jednak w treści pozwu i pisma przygotowawczego powodowie powołują się na okoliczności i zdarzenia mające miejsce w czasie od 1990 do 2014 r. i wywodzą z nich skutki prawne. Pozwana podała, że przyjmując trzyletni okres przedawnienia roszczeń kierowała się przepisem art. 118 kc w zakresie odnoszącym się do roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, gdyż strony prowadzą działalność gospodarczą: Gmina W. w zakresie gospodarowania nieruchomościami, zaś powodowie w obiektach wybudowanych własnym staraniem i na własny koszt na nieruchomości położonej przy ul. (...). Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego (wyrok SN z dnia 06.06.2014 r., III CSK 235/13), w takim przypadku okres przedawnienia wynosi trzy lata od dnia, kiedy roszczenie stało się wymagalne.

Sąd ustalił w sprawie następujący stan faktyczny.

Decyzją nr (...) z dnia 09.10.1990 r. zastępca Architekta Miasta W. udzielił T. H. pozwolenia na budowę dwóch zespolonych pawilonów handlowych „plaster miodu” wraz z przyłączami wod.-kan. i linią kablową NN na okres tymczasowy do końca 1998 r. na terenie działki przy ul. (...).

Budowa została zakończona w 1995 r.

/ dowód: pozwolenie na budowę – k. 91; pismo z dnia 13.04.1995 r. – k. 173 /

Powodowie postawili i następnie użytkowali podwójny pawilon w kształcie plastrów miodu.

/ dowód: mapa sytuacyjna – k. 37, k. 172 /

Powodowie prowadzili działalność gospodarczą – sklep – art. spożywcze, papierosy, itp. w pawilonie przy ul. (...) do 1998 r. Działalność ta była zasadniczym źródłem utrzymania rodziny.

Powodowie kierowali szereg skarg na działania Straży Miejskiej, uznając, że byli nachodzeni i nękani przez strażników. Uważali, że te działania były nakierunkowane na zaprzestanie przez nich prowadzenia działalności.

/ dowód: korespondencja, oświadczenia – k. 174-187; zeznania świadków: P. H. – e-

protokół z dnia 18.12.2015 r. 00.24.03-00.50.08, M. H. – e-protokół z dnia

18.12.2015 r. 00.50.11-01.10.38; zeznania powoda T. H. – e-protokół z

dnia 05.02.2016 r. 00.01.17-01.39.40 /

Po zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej powód T. H. wyjechał za granicę, gdzie pracował jako marynarz. Obecnie pobiera rentę z tytułu niezdolności do pracy. Powódka Z. H. od 3 lat jest emerytką.

/ dowód: dokumentacja – k. 48-50; zeznania świadków: P. H. – e-protokół z dnia

18.12.2015 r. 00.24.03-00.50.08, M. H. – e-protokół z dnia 18.12.2015 r.

00.50.11-01.10.38; zeznania powodów: T. H. – e-protokół z dnia

05.02.2016 r. 00.01.17-01.39.40, Z. H. - e-protokół z dnia 05.02.2016 r.

01.39.41-01.45.39 /

Wyrokiem z dnia 31.03.2005 r., I C 1616/12, Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia:

I. nakazał pozwanej Gminie W. złożenie oświadczenia woli w przedmiocie oddania powodowi T. H. w użytkowanie wieczyste w trybie bezprzetargowym nieruchomości położonych we W. przy ul. (...) objętych decyzją Urzędu Miejskiego W. z 09.10.1990 r. nr (...) w przedmiocie pozwolenia na budowę;

II. oddalił powództwo w pozostałej części;

III. zasądził od pozwanej na rzecz powoda 3 471 zł kosztów procesu.

Sąd Rejonowy uznał, że powództwo zasługiwało co do zasady na uwzględnienie jako znajdujące podstawę w art. 208 ust. 1 ugn. Wskazał, że pozwolenie na budowę nie określało granic nieruchomości, na których powód mógł prowadzić budowę Zgodnie z art. 96 ust. 1 ustawy zachodzi zatem konieczność wydania decyzji w przedmiocie zatwierdzenia podziału. Sąd wskazał, że wydane orzeczenie nie może wywołać typowego skutku z art. 64 kc, nie przesądza czasu trwania użytkowania wieczystego i sposobu korzystania z nieruchomości, nie może też zastąpić oświadczenia woli o sprzedaży nieruchomości budynkowych i urządzeń położonych na gruncie, pomija także kwestię wysokości opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste. Sąd oddalił powództwo w części co do określenia granic gruntu, gdyż jednostronne określenia granic obejmujących nie tylko grunt przed budynkiem, ale również pewien obszar wokół budynku, nie ma uzasadnienia w przepisach ustawy.

Wyrokiem z dnia 31.08.2005 r., II Ca 618/05, Sąd Okręgowy we Wrocławiu oddalił apelację pozwanej Gminy W. od wyroku SR z dnia 31.03.2005 r.

Postanowieniem z dnia 23.12.2010 r. Sąd Rejonowy odmówił powodowi wykładni wyroku z dnia 31.03.2005 r.

/ dowód: odpis wyroku SR z dnia 31.03.2005 r. z uzasadnieniem – k. 15, k. 92-95; odpis wyroku

SO z dnia 31.08.2005 r. – k. 96; akta sprawy I C 1616/02 /

Wyrokiem z dnia 05.12.2005 r., II Ca 1032/05, wydanym w sprawie z powództwa Gminy W. przeciwko T. H. o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntu przy ul. (...) Sąd Okręgowy we Wrocławiu na skutek apelacji pozwanego zmienił wyrok Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej z dnia 14.06.2005 r., I C 18/04, w ten sposób, że oddalił powództwo i zasądził od powodowej Gminy na rzecz pozwanego 2 400 zł kosztów procesu, a także zasądził od powodowej Gminy na rzecz pozwanego 2 268, 30 zł kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy uznał, że żądanie Gminy było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 5 kc) w sytuacji nieoddania powodowi gruntu w użytkowanie wieczyste pomimo przysługiwania mu takiego uprawnienia, a także wobec niekorzystania z gruntu na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej.

/ dowód: odpis wyroku z dnia 05.12.2005 r., II Ca 1032/05, z uzasadnieniem – k. 190-192 /

Pismem z dnia 20.01.2006 r., (...), Dyrektor (...) B. M. zwrócił się do (...)o przeprowadzenie postępowania w sprawie podziału geodezyjnego nieruchomości zabudowanej położonej przy ul. (...), opisanej w operacie ewidencji gruntów jako działki nr (...), obręb (...).

/ dowód: pismo z dnia 20.01.2006 r. – k. 98 /

Pismem z dnia 27.02.2006 r., (...), odnosząc się do kwestii poruszonych w piśmie powoda z dnia 04.01.2006 r., Dyrektor (...) B. M. poinformował powoda, że:

- zgodnie ze złożonym przez niego wnioskiem o zrealizowanie postanowień wyroku z dnia 31.03.2005 r. wszczęte zostało postępowania w sprawie podziału geodezyjnego nieruchomości,

- po dokonaniu podziału geodezyjnego zlecone zostanie rzeczoznawcy majątkowemu wykonanie operatu szacunkowego wyceny nieruchomości, który stanowić będzie podstawę do określenia w protokole rokowań warunków finansowych ustanowienia prawa użytkowania wieczystego,

- w protokole rokowań będącym podstawą do zawarcia umowy notarialnej ustanowienia prawa użytkowania wieczystego zostanie sprecyzowany przedmiot umowy zgodnie z dokonanym podziałem oraz ustalone zostaną warunki odpłatności za ustanowione prawo,

- przedmiotem umowy notarialnej będzie tylko taka część nieruchomości położonej przy ul. (...), która była przedmiotem postępowania sądowego,

- nie jest możliwe do zrealizowania ustanowienie użytkowania wieczystego w podobnym trybie, a tym bardziej w tym samym protokole rokowań, żadnych innych części nieruchomości przy ul. (...), na których posadowione są sąsiednie pawilony, nawet po nabyciu nakładów na ich budowę.

Wskazał, że oczekuje w terminie 14 dni od daty otrzymania pisma na potwierdzenie, że powód przystąpi do umowy notarialnej w zakresie działki wydzielonej wyłącznie pod jego pawilonem.

/ dowód: pismo z dnia 27.02.2006 r. – k. 99-100 /

Pismem z dnia 15.03.2006 r., w odpowiedzi na pismo oznaczone (...), powód zwrócił się do prezydenta W. R. D., oświadczając, iż nie zaakceptuje podziału działki w postaci wydzielenia jej wyłącznie pod pawilonem i uchyli się od zawarcia umowy.

/ dowód: pismo z dnia 15.03.2006 r. – k. 29-30, k. 134-135 /

Pismem z dnia 12.05.2006 r., dyrektor (...) B. M. odpowiadając na pismo powoda z dnia 15.03.2006 r. poinformował, że brak jest podstaw do zmiany stanowiska przedstawionego w piśmie z dnia 27.02.2006 r. Podniósł, że nie ma uzasadnienia w przepisach jednostronne określenie granic w ten sposób, że obejmują one nie tylko grunt pod budynkiem wybudowanym przez powoda, ale również pewien obszar wokół budynku; umowa notarialna może dotyczyć tylko działki wydzielonej pod jego pawilonem.

/ dowód: pismo z dnia 12.05.2006 r. – k. 101 /

Pismem z dnia 02.10.2006 r., doręczonym dnia 03.10.2006 r., powód zwrócił się do wiceprezydenta W. W. A. o spotkanie w sprawie nieruchomości przy ul. (...).

/ dowód: pismo z dnia 02.10.2006 r. – k. 22 /

Pismem z dnia 05.01.2007 r. w nawiązaniu do interwencji powódki w dniu 06.12.2006 r. dyrektor (...)UM R. L. poinformowała powoda, że został zlecony podział geodezyjny w celu realizacji wyroku z dnia (...).2005 r.; wskazała, że podział zostanie wykonany przez (...), a granice nieruchomości zostaną ustalone po obrysie pawilonu.

/ dowód: pismo z dnia 05.01.2007 r. – k. 102 /

Decyzją nr (...) z dnia 01.06.2007 r. Dyrektor (...) zatwierdził podział nieruchomości położonych przy ul. (...) oznaczonych jako:

a) działka nr (...), o pow. 0,0146 ha, na działki:

- nr (...)o pow. 0,0010 ha,

- nr (...)o pow. 0,0009 ha,

- nr(...)o pow. 0,0127 ha,

b) działka nr (...), o pow. 0,4153 ha, na działki:

- nr (...)o pow. 0,0004 ha,

- nr (...) pow. 0,4149 ha,

c) działka nr (...), o pow. 0,8896 ha, na działki:

- nr (...)o pow. 0,0046 ha,

- nr (...)o pow. 0,8850 ha.

Dnia 17.06.2007 r. powód złożył odwołanie od decyzji z dnia 01.06.2007 r.

Decyzją z dnia 27.09.2007 r., SKO (...), Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. na skutek odwołania powoda od decyzji z dnia 01.06.2007 r. uchyliło zaskarżoną decyzję i przekazało sprawę do ponownego rozpoznania przez organ pierwszej instancji. Przyczyną uchylenia zaskarżonej decyzji były uchybienia proceduralne.

/ dowód: decyzja nr (...) – k. 103-104; odwołanie – k. 106-107; decyzja z dnia 27.09.2007 r.

– k. 108-110 /

Pismem z dnia 28.01.2008 r., doręczonym dnia 30.01.2008 r., powód oświadczył, iż domaga się oddania w użytkowanie wieczyste działek nr (...) zgodnie z sentencją wyroku i zaprzestania prób podziału wymienionych działek, gdyż jest to niezgodne z prawem.

/ dowód: pismo z dnia 28.01.2008 r. – k. 111 /

Decyzją nr (...) z dnia 28.11.2008 r. Dyrektor (...) zatwierdził podział nieruchomości położonych przy ul. (...) oznaczonych jako:

a) działka nr (...), o pow. 0,0146 ha, na działki:

- nr (...)o pow. 0,0004 ha,

- nr (...)o pow. 0,0142 ha,

b) działka nr (...), o pow. 0,4153 ha, na działki:

- nr (...)o pow. 0,0028 ha,

- nr (...)o pow. 0,8868 ha.

Decyzją z dnia 15.01.2009 r., SKO (...), Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. na skutek odwołania powoda od decyzji z dnia 28.11.2008 r. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

/ dowód: decyzja nr (...) – k. 112-116; pismo z dnia 29.12.2008 r. – k. 117-118; decyzja z

dnia 15.01.2009 r. – k. 119-121 /

Pismem z dnia 26.01.2010 r., (...), Dyrektor (...)UM M. L. w związku z zakończonym postępowaniem podziałowym poinformował powoda, że trwa obecnie postępowania mające na celu ustanowienie, równolegle ze sprzedażą, odpłatnej służebności gruntowej (drogowej), która pozwoli powodowi uzyskać dostęp do drogi publicznej – ulicy (...). Ponadto poinformował, że został sporządzony przez rzeczoznawcę majątkowego operat szacunkowy określający wartość rynkową nieruchomości jako przedmiotu prawa własności gruntu, z

którym można się zapoznać w siedzibie Wydziału.

/ dowód: pismo z dnia 26.01.2010 r. – k. 122 /

Podczas wizji w terenie dnia 23.09.2010 r. z udziałem powoda, przedstawicieli (...), (...) zostało uzgodnione, że (...) wystąpi do (...) i (...) co do możliwości wykonania zjazdu z ulicy (...) do pawilonu handlowego.

Pismem z dnia 08.10.2010 r. dyrektor (...) M. L. zwrócił się do (...)o rozważenie możliwości wykonania zjazdu z ulicy (...) do pawilonu.

/ dowód: pismo z dnia 08.10.2010 r. – k. 35; notatka z wizji – k. 36 /

Pismem z dnia 31.03.2011 r., (...), zastępca Dyrektora (...)UM M. L. odpowiadając na pismo powoda o przekazania informacji poinformował powoda, że:

- granice wykonywania służebności drogi koniecznej wskazane zostaną na mapie zasadniczej w skali 1:500,

- obszar niezbędny do wykonywania służebności drogi koniecznej jest ustalany umownie pomiędzy właścicielem nieruchomości władnącej i właścicielem nieruchomości obciążonej,

- nieruchomości, które zostaną obciążone służebnością gruntową, to działki nr (...), AM-2, obręb (...).

/ dowód: pismo z dnia 31.03.2011 r. – k. 130 /

Pismem z dnia 22.06.2011 r., (...), zastępca Dyrektora (...)UM M. L. nawiązując do pisma z dnia 31.03.2011 r. będącego odpowiedzią na pismo powoda o przekazanie informacji w kwestiach prowadzonego aktualnie postępowania mającego na celu realizację prawomocnego wyroku z dnia 01.03.2005 r. zwrócił się do powoda o przedstawienie na piśmie jednoznacznego stanowiska co do akceptacji bądź braku akceptacji propozycji Gminy oddania w użytkowanie wieczyste gruntu w granicach działek gruntu nr (...), obręb (...).

/ dowód: pismo z dnia 22.06.2011 r. – k. 31, k. 131 /

Pismem z dnia 13.07.2011 r., doręczonym tego samego dnia, w odpowiedzi na pismo z dnia 22.06.2011 r. powód poinformował, że zaakceptuje uzgodnienia, które nie naruszają prawa.

/ dowód: pismo z dnia 13.07.2011 r. – k. 32 /

Pismem z dnia 28.07.2011 r., doręczonym tego samego dnia, powód oświadczył, że nie podpisze umowy użytkowania wieczystego dotyczącej nieruchomości przy ul. (...) w oparciu o powierzchnię działki budowlanej wydzielonej po obrysie fundamentów budynku. Podniósł, że umowa taka byłaby nieważna jako naruszająca ustawę z dnia 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami, w szczególności jej art. 4 pkt 3a.

/ dowód: pismo z dnia 28.07.2011 r. – k. 33-34, k. 132-133 /

Pismem z dnia 21.07.2011 r., doręczonym tego samego dnia, powód zwrócił się do prezydenta W. R. D. o zbadanie przebiegu realizacji prawomocnego wyroku dotyczącego przekazania mu w użytkowanie wieczyste gruntu przy ul. (...) we W..

/ dowód: pismo z dnia 21.07.2011 r. – k. 26 /

Pismem z dnia 19.08.2011 r., (...), Dyrektor (...)UM L. F. w odpowiedzi na skargę z dnia 21.07.2011 r. poinformował powoda, że ze względu na to, iż SR w wyroku z dnia 31.03.2005 r. nie wypowiedział się o dostępie do drogi publicznej. Dyrektor (...) decyzją nr (...) z dnia 28.11.2008 r. dokonał podziału nieruchomości przy ul. (...). W związku z powyższym zostało skierowane do (...)pismo z dnia 18.12.2008 r. z prośbą o informację, czy nie ma przeciwwskazań do ustanowienia służebności drogi koniecznej przez działkę nr (...). Wobec stanowiska (...), że takich przeszkód nie ma, zostało skierowane do (...)stosowne wystąpienie w sprawie określenia możliwości urządzenia zjazdu z ul. (...) do pawilonu handlowego. Równocześnie na wniosek (...)prowadzone było postępowanie w celu założenia ksiąg wieczystych dla wyodrębnionych ww. decyzją działek nr (...). Podjęcie przez (...)kolejnych czynności w sprawie wymagało zatem uzyskania od (...)stanowiska w sprawie możliwości urządzenia zjazdu z ul. (...) będącego drogą publiczną. Powód został o tym poinformowany pismem z dnia 31.03.2011 r. Stanowisko (...) w sprawie wykonania zjazdu zostało przedstawione w piśmie z dnia 23.05.2011 r. Z uwagi na to, iż działka nr (...) pozostaje we władaniu (...)i stanowi teren zagospodarowany skwerem, stało się konieczne uzyskanie od (...) dodatkowej opinii (do już uzyskanej pismem z dnia 18.01.2010 r.). Zgodnie jednak z aktualnie prezentowanym przez (...) stanowiskiem przedstawionym w piśmie z dnia 28.07.2011 r. obciążenie działki nr (...) służebnością gruntową spowoduje pogorszenie bezpieczeństwa pieszych, którzy będą z tej działki korzysta. Wobec zatem negatywnego stanowiska (...) nie jest już konieczne założenie księgi wieczystej dla działki nr (...).20, a której założenie byłoby konieczne w przypadku usankcjonowania prawnego w postaci ustanowienia przez tę działkę służebności gruntowej.

Wskazał, że uzyskanie informacji i opinii w zakresie, jak wyżej, było konieczne do prowadzonego przez (...)komunalnych postępowania mającego na celu realizację wyroku sądowego.

Jednocześnie poinformował, iż Gmina jest już na etapie końcowym realizacji ww. wyroku sądowego. Wskazał, że w piśmie z dnia 31.03.2011 r. zostały powodowi przekazane informacje dotyczące prowadzonego w UM postępowania mającego na celu realizację wyroku.

Stwierdził, że wobec powyższego nie znajduje potwierdzenia podniesiony przez powoda zarzut, iż „urzędnicy prowadzący tę sprawę dążą do niezrealizowania tego wyroku”.

/ dowód: pismo z dnia 19.08.2011 r. – k. 136; zeznania świadka L. F. – e-protokół z

dnia 26.06.2016 r. 00.02.49-00.32.07 /

Postanowieniem z dnia 24.11.2011 r., I Co 1876/11, Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia oddalił wniosek powoda o wszczęcie egzekucji.

/ dowód: odpis postanowienia z dnia 24.11.2011 r. – k. 27 /

Zarządzeniem nr (...) z dnia 04.01.2012 r. Prezydent W. przeznaczył do oddania w użytkowanie wieczyste na okres 99 lat w trybie bezprzetargowym nieruchomości gruntowej przy ul. (...) oznaczoną jako działka nr (...) o pow. 28 m ² oraz działka nr (...) o pow. 4 m ².

/ dowód: zarządzenie nr (...) – k. 138-140 /

Pismem z dnia 18.10.2012 r., doręczonym dnia 22.10.2012 r., pełnomocnik powoda zwrócił się do UM (...)o przedstawienie jednoznacznego stanowiska Gminy W. stwierdzającego, czy zakończony został proces realizacji wyroku

SR z dnia 31.03.2005 r.

/ dowód: pismo z dnia 18.10.2012 r. – k. 141-142 /

Dnia 07.11.2012 r. zostało wystosowane do Działu Koordynacji zlecenie wykonania operatu szacunkowego określającego wartość nieruchomości gruntowej przy ul. (...) – działek nr (...).

/ dowód: pismo z dnia 07.11.2012 r. – k. 137 /

Pismem z dnia 08.11.2012 r. w odpowiedzi na wniosek z dnia 18.10.2012 r. Dyrektor (...)UM D. Z. poinformowała pełnomocnika powoda, że w celu realizacji roszczenia należało dokonać podziału nieruchomości, co nastąpiło decyzją z dnia 28.11.2008 r., obecnie przeprowadzana zostanie aktualizacja wyceny nieruchomości, operat szacunkowy będzie stanowił podstawę do określenia w protokole rokowań warunków finansowych ustanowienia prawa użytkowania wieczystego.

/ dowód: pismo z dnia 08.11.2012 r. – k. 143 /

Zarządzeniem nr (...) z dnia 05.03.2013 r. Prezydent W. zmienił zarządzenie nr (...) z dnia 04.01.2012 r. m. in. poprzez zmianę ceny gruntu z 28 100 zł na 15 160 zł.

/ dowód: zarządzenie nr (...) – k. 144-145 /

Pismem z dnia 25.04.2013 r. zastępca Dyrektora (...) UM M. L. przesłał powodowi trzy egzemplarze protokołu rokowań w sprawie oddania w użytkowanie wieczyste w trybie bezprzetargowym gruntu przy ul. (...) – działek nr (...) wraz z przeniesieniem własności znajdującego się na gruncie pawilonu handlowego w celu podpisania.

/ dowód: pismo z dnia 25.04.2013 r. – k. 146; protokół rokowań – k. 147-149 /

Dnia 24.05.2013 r. przed notariuszem Ł. S. we W. Gmina W. oraz T. H. i Z. H. zawarli w formie aktu notarialnego rep. A nr (...)umowę oddania gruntu w użytkowanie wieczyste i przeniesienia prawa własności, na mocy której Gmina oddała T. H. w użytkowanie wieczyste na okres 99 lat, tj. do dnia 24.05.2112 r. działki gruntu nr (...) o łącznej powierzchni 0,0032 ha, objęte KW nr (...), i przeniosła na T. H. na odrębną własność pawilon handlowy usytuowany na tych działkach, a powodowie nabyli te prawa do majątku wspólnego. Wartość działek została wyceniona przez rzeczoznawcę majątkowego na 15 160 zł. Wysokość pierwszej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego stanowiąca 25 % wartości gruntu wynosiła 3 790 zł, powiększone o koszt wyceny nieruchomości, tj. 232, 10 zł, netto plus należny podatek VAT w wysokości 925, 08 zł, co stanowi brutto 4 947, 18 zł, i kwota ta zapłacona została w całości przed podpisaniem aktu. Opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego stanowiąca 3 % wartości gruntu wynosiła 454, 80 zł plus należny podatek VAT.

/ dowód: wypis aktu notarialnego umowy z dnia 24.05.2013 r., rep. A nr 1740/2013 – k. 150

-152 /

Dnia 01.10.2013 r. powódka Z. H. zawarła z J. B. prowadzącym od 2012 r. działalność w należącym do niego pawilonie sąsiednim. Czynsz najmu wynosi 1 600 zł brutto.

Dochód osiągany z tego z pawilonu przez najemcę i jego żonę wynosi ok. 4 000 zł na osobę.

/ dowód: umowa najmu z dnia 01.10.2013 r. – k. 52-53; zeznania świadka J. B. – e-

protokół z dnia 18.12.2015 r. 00.10.00-00.24.00; zeznania powoda T. H. –

e-protokół z dnia 05.02.2016 r. 00.01.17-01.39.40 /

Postanowieniem z dnia 29.10.2013 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla Wrocławia-Krzyków oddalił wniosek o wpisanie powodów jako użytkowników wieczystych do KW nr (...), albowiem wniosek ten – zawarty w akcie notarialnym z dnia 24.05.2013 r. dotyczył wyłącznie wpisu użytkowania wieczystego.

/ dowód: odpis postanowienia z dnia 29.10.2013 r. – k. 153 /

W dniu 08.11.2013 r. strony zawarły przed notariuszem Ł. S. w formie aktu notarialnego rep. A nr (...)aneks do umowy z dnia 24.05.2013 r., w którym uzupełniły wniosek wieczystoksięgowy o wpis prawa własności budynku niemieszkalnego.

/ dowód: wypis aktu notarialnego umowy z dnia 08.11.2013 r., rep. A nr (...)– k. 154

-155 /

Pismem z dnia 10.01.2015 r., doręczonym dnia 12.01.2015 r., powód skierował do pozwanej ostateczne wezwanie do zapłaty kwoty 1 067 921, 90 zł plus należne odsetki ustawowe z tytułu odszkodowania za szkody powstałe w okresie od 15.09.2005 r. do 31.12.2004 r. z powodu utraty korzyści powstałych z powodu niezgodnego z prawem pozbawienia mnie prawa użytkowania wieczystego gruntu i prawa własności budynku w związku z niewykonaniem przez Gminę W. prawomocnego wyroku sądowego i odnośnych przepisów prawa.

/ dowód: pismo z dnia 10.01.2015 r. – k. 16-17 /

Pismem z dnia 17.02.2015 r., odpowiadając na pismo z dnia 09.12.2014 r. będące wezwaniem do zapłaty kwoty 1 859 863, 79 zł i z dnia 10.02.2015 r. będące wezwaniem do zapłaty kwoty 1 067 921, 90 zł zastępca dyrektora (...) UM M. L. odmówił zaspokojenia roszczenia powoda, kwestionując istnienie podstaw odpowiedzialności odszkodowawczej na podstawie art. 415 kc.

/ dowód: pismo z dnia 17.02.2015 r. – k. 28 /

Powodowie uważali, że bez uporządkowania stanu prawnego nieruchomości nie da się prowadzić działalności w pawilonie przy ul. (...), żeby nie było żadnych problemów, wątpliwości, itp.

/ dowód: zeznania powoda T. H. – e-protokół z dnia 05.02.2016 r. 00.01.17-

01.39.40 /

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo należy uznać za usprawiedliwione co do zasady.

Powodowie dochodzą odszkodowania za straty, jakich doznali wskutek przedłużania przez pozwaną złożenia oświadczenia woli o ustanowieniu prawa użytkowania wieczystego pod pawilonem handlowym wybudowanym przez powodów, w którym prowadzili oni kiedyś działalność gospodarczą i zamierzali do niej powrócić.

Powodowie powołali się na wyrok Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia z dnia 31.03.2005 r., I C 1616/02. Wyrokiem tym Sąd Rejonowy nakazał pozwanej Gminie złożyć oświadczenie woli o ustanowieniu na rzecz powoda T. H. prawa użytkowania wieczystego gruntu pod pawilonem handlowym. Oświadczenie takie zostało przez Gminę złożone dnia 24.05.2013 r., tj. po ośmiu latach i dwóch miesiącach od wydania tego wyroku,

a siedmiu latach i 9 miesiącach od jego uprawomocnienia się.

Taki okres należy uznać za nieadekwatny do przedmiotu zobowiązania Gminy i zakresu czynności niezbędnych do jego realizacji. Pozwana wskazała, że w celu wykonania wyroku konieczne było podjęcie szeregu dalszych czynności, przede wszystkim podziału geodezyjnego działek, dalej oszacowania, a także dokonania uzgodnień.

Podstawę roszczenia powoda o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego stanowił przepis art. 208 ust. 1 ustawy z dnia 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami, zgodnie z którym osobom fizycznym oraz prawnym, które do dnia 05.12.1990 r. uzyskały ostateczne decyzje lokalizacyjne lub pozwolenia na budowę na nieruchomości stanowiące własność Skarbu Państwa lub własność gminy, oddaje się te nieruchomości w użytkowanie wieczyste w trybie bezprzetargowym, jeżeli wnioski o oddanie tych nieruchomości zostały złożone przed dniem utraty ważności tych decyzji, jednak nie później niż do dnia 31.12.2000 r.

Powód uzyskał w 1990 r. pozwolenie na budowę pawilonu handlowego tzw. plastra miodu. Pozwolenie na budowę nie określało jednakże ani szczegółowej lokalizacji pawilonu ani powierzchni gruntu zajętej przez ten pawilon. Na podstawie zatem samego pozwolenia nie sposób określić przedmiotu użytkowania wieczystego.

Przedmiotem roszczenia z art. 208 ust. 1 ugn musi być nieruchomość gruntowa, czyli część powierzchni ziemskiej stanowiąca odrębny przedmiot własności – art. 46 § 1 kc. Zgodnie zaś z art. 234 kc do oddania gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostki samorządu terytorialnego stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności nieruchomości.

Zatem realizacja roszczenia z art. 208 ust. 1 wymagała ustalenia, jaka nieruchomość gruntowa miała zostać oddana w użytkowanie wieczyste. Nieruchomość gruntową stanowi jedna lub więcej działek geodezyjnych, czyli jednostek ewidencyjnych, które stanowią przedmiot odrębnej własności. Ponieważ pawilon powodów został postawiony wraz z innymi podobnymi obiektami na nieruchomości gminnej stanowiącej jedną działkę gruntu. Nie było wobec tego możliwe ustanowienie prawa użytkowania wieczystego bez wydzielenia działki przeznaczonej dla powoda, gdyż przedmiotem użytkowania wieczystego nie mogła być część nieruchomości gruntowej. Nie ulega zatem wątpliwości, że prawidłowe wykonanie wyroku z dnia 31.03.2005 r. wymagało przeprowadzenia postępowania administracyjnego w przedmiocie podziału działek nr (...).

Zgodnie z art. 71 ust. 1 ugn za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste pobiera się pierwszą opłatę i opłaty roczne. Zgodnie zaś z art. 72 ust. 1-3 ugn opłaty z tytułu użytkowania wieczystego ustala się według stawki procentowej od ceny nieruchomości gruntowej określonej zgodnie z art. 67, przy czym stawka procentowa pierwszej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego wynosi od 15 % do 25 % ceny nieruchomości gruntowej, zaś wysokość stawek procentowych opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego jest uzależniona od określonego w umowie celu, na jaki nieruchomość gruntowa została oddana, i wynosi od 0, 3 % ceny do 3 % ceny. Według art. 67 ust. 1 i 3a cenę nieruchomości ustala się na podstawie jej wartości i ustalenie takie dotyczy w szczególności sprzedaży w celu realizacji roszczeń przysługujących na mocy tej ustawy. Jak stanowi art. 151 ust. 1 ugn, wartość rynkową nieruchomości stanowi najbardziej prawdopodobna jej cena, możliwa do uzyskania na rynku, określona z uwzględnieniem cen transakcyjnych przy przyjęciu następujących założeń:

1) strony umowy były od siebie niezależne, nie działały w sytuacji przymusowej oraz miały stanowczy zamiar zawarcia umowy;

2) upłynął czas niezbędny do wyeksponowania nieruchomości na rynku i do wynegocjowania warunków umowy.

Opinię o wartości nieruchomości sporządza rzeczoznawca majątkowy na piśmie w formie operatu szacunkowego – art. 156 ust. 1 ugn.

Wobec tego po określeniu przedmiotu sprzedaży lub oddania w użytkowanie wieczyste należało dokonać na podstawie operatu szacunkowego ustalenia wartości nieruchomości stanowiącej cenę sprzedaży lub podstawę do określenia wysokości opłat za użytkowanie wieczyste. Konieczne było zatem oszacowanie nieruchomości oddawanej powodom w użytkowanie wieczyste.

Należy jednakże wyraźnie podkreślić, że zobowiązanie pozwanej Gminy nałożone wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 31.03.2005 r. nie było szczególnie skomplikowane, dotyczyło bowiem działki gruntu o pow. ok. 32 m ², odpowiadającej powierzchni postawionych tamże pawilonów.

Sąd Okręgowy uważa, że wykonanie tego zobowiązania – z uwzględnieniem wskazanych niezbędnych czynności – nie powinno nastręczać istotnych problemów, a w konsekwencji nie powinno trwać dłużej, niż niezbędne minimum. Czasem niezbędnym nie może być jednak okres 8 lat. Tak długie postępowanie zmierzające do złożenia prostego oświadczenia woli należy uznać za przewlekłe, opieszałe, nieadekwatne do rzeczywistej potrzeby.

Można zwrócić uwagę na treść pisma z dnia 19.08.2011 r. (k. 136) skierowanego przez Dyrektora (...) L. F. do powoda mającego stanowić wyjaśnienie i przedstawienie czynności podejmowanych przez Gminę w celu odparcia zarzutu powoda dotyczącego przeciągania postępowania Gminy. Przedstawiciel Gminy informuje powoda, że:

- postępowanie podziałowe zakończyło się wydaniem decyzji z dnia 28.11.2008 r.,

- zostało skierowane do (...) pismo z dnia 18.12.2009 r. w sprawie przeciwskazań do ustanowienia służebności drogi koniecznej, następnie wystąpienie do (...) w sprawie określenia możliwości urządzenia zjazdu,

- równocześnie prowadzone było postępowanie wieczystoksięgowe,

- stanowisko (...) zostało przedstawione w piśmie z dnia 23.05.2011 r.,

- konieczne stało się uzyskanie dodatkowej opinii (...) uzupełniającej opinię z dnia 18.01.2010 r.

Następnie przedstawiciel Gminy wskazuje, że Gmina jest już na etapie końcowym realizacji wyroku.

Już samo to pismo ujawnia, że pomiędzy podziałem nieruchomości a kolejnymi czynnościami – od 28.11.2008 r. do 18.12.2009 r. – miała miejsce przerwa w czynnościach trwająca ok. roku, następnie uzgodnienia pomiędzy jednostkami Gminy trwały kolejne pół roku, zaś „etap końcowy” realizacji wyroku trwał jeszcze półtora roku – od 19.08.2011 r. do 24.05.2013 r.

Z kolei mając na uwadze dokumenty przedłożone przez strony obrazujące przebieg postępowania w sprawie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego nie sposób nie dostrzec następujących okoliczności:

- pomimo prawomocności wyroku z dnia 31.03.2005 r. z dniem 31.03.2005 r. pierwsza czynność – wystąpienie o podział nieruchomości – miała miejsce dopiero dnia 20.01.2006 r.,

- nie wiadomo, czy i jakie konkretnie czynności były prowadzone od dnia 05.01.2009 r. doo dnia 26.01.2010 r., z wyjątkiem wskazanego w piśmie z dnia 19.08.2011 r. wystąpienia do (...), na które odpowiedź została udzielona dnia 18.01.2010 r., aczkolwiek w piśmie z dnia 26.01.2010 r. była mowa o sporządzeniu operatu szacunkowego,

- nie wiadomo, czy i jakie czynności były prowadzone pomiędzy dniem 26.01.2010 r. a dniem 23.09.2010 r.,

- dnia 23.09.2010 r. podczas wizji w terenie ustalono potrzebę wystąpienia do (...) i (...), które miało miejsce dnia 08.10.2010 r., ale odpowiedź nastąpiła dopiero 23.05.2011 r.,

- nie wiadomo, czy i jakie konkretnie czynności zostały podjęte w okresie pomiędzy 19.08.2011 r. a 04.01.2012 r., kiedy to zostało wydane zarządzenie Prezydenta W. nr (...) w sprawie przeznaczenia nieruchomości do sprzedaży,

- nie wiadomo, czy i jakie konkretnie czynności zostały podjęte w okresie pomiędzy 04.01.2012 r. a 07.11.2012 r. kiedy to zostało wystosowane zlecenie wykonania kolejnego operatu szacunkowego,

- nie wiadomo, kiedy został sporządzony tenże operat i jakie inne czynności zostały podjęte do dnia 05.03.2013 r., kiedy to zostało wydane zarządzenie Prezydenta W. nr (...) zmieniające zarządzenie wcześniejsze.

Takiego stanu rzeczy nie można akceptować. Czynności wykonywane przez Gminę W. były podejmowane przewlekle, opieszale, bez należytego zaangażowania.

Przy realizacji roszczenia powoda objętego wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 31.03.2005 r. pozwana Gmina działała w podwójnym charakterze – strony cywilnoprawnego stosunku zobowiązaniowego mającego za przedmiot złożenie oświadczenia woli o ustanowieniu prawa użytkowania wieczystego oraz organu władzy publicznej zobowiązanego do wykonania określonych czynności, niemających w pełni charakteru władczego odpowiadającego wydaniu decyzji administracyjnej.

Zgodnie z art. 365 § 1 kpc orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej. Pozwana zobowiązana była do wykonania wyroku jako strona procesu w sprawie I C 1616/12 oraz jako organ administracji publicznej. Dysponowanie zasobami nieruchomości państwowych lub samorządowych należy do sfery władzy publicznej, aczkolwiek można ją zaliczyć do kategorii dominium, a nie imperium, gdyż działania Gminy nie oznaczały władczego wkraczania w sferę praw i obowiązków obywateli poprzez wydanie decyzji administracyjnej.

Zgodnie z art. 417 § 1 kc za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Powodowie wskazali, że dochodzą odszkodowania w postaci utraconych dochodów z działalności, jaką mogli prowadzić w pawilonie przy ul. (...).

Zgodnie z art. 361 § 2 kc naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł (straty rzeczywiste – damnum emergens), oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (utracone, a spodziewane korzyści – lucrum cessans).

Powodowie prowadzili wcześniej działalność w pawilonie przy ul. (...) na podstawie umowy dzierżawy. Umowa ta została jednakże wypowiedziana. Powodowie występując z roszczeniem o ustanowienie umowy użytkowania wieczystego zmierzali do uregulowania stanu prawnego nieruchomości, która była i mogła być nadal bazą do prowadzenia działalności gospodarczej. Nie ulega wątpliwości, iż przedsiębiorca powinien dysponować tytułem prawnym do nieruchomości, lokalu,, pomieszczenia, w których wykonuje swoją działalność. Powodowie mogli także – jako użytkownicy wieczyści gruntu i właściciele pawilonu – zagospodarować go inaczej i czerpać korzyści z tego pawilonu jako źródła utrzymania, np. poprzez wydzierżawienie go innej osobie, co aktualnie ma miejsce.

Powodowie doznali zatem szkody, która pozostaje w związku z zaniechaniem pozwanej ustanowienia prawa użytkowania wieczystego w rozsądnym terminie uwzględniającym konieczność dokonania czynności niezbędnych do realizacji zobowiązania nałożonego wyrokiem z dnia 31.03.2005 r. Mogą zatem domagać się zapłaty stosownego odszkodowania.

Podstawę do zgłoszenia takiego roszczenia oprócz przywołanego art. 417 § 1 kc może stanowić także art. 471 kc. Nabycie roszczenia o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego, czyli roszczenia o zawarcie umowy, powoduje powstanie pomiędzy stronami więzi o charakterze stosunku zobowiązaniowego, przypominającej konstrukcyjnie zobowiązanie istniejące pomiędzy stronami umowy przedwstępnej, pomiędzy stronami prowadzącymi rokowania, pomiędzy organizatorem przetargu a osobą, której oferta została w przetargu wybrana, itp. Niewykonanie istniejącego zobowiązania prowadzi do obowiązku naprawienia szkody, w szczególności, jeżeli polega na zwłoce. Pozwana nie wykazała, aby wykonanie zobowiązania dopiero dnia 24.05.2013 r. było następstwem okoliczności całkowicie od niej niezależnych, mających charakter obiektywny.

Nietrafne było stanowisko powodów twierdzących, że zobowiązanie pozwanej nie zostało wykonane do dnia wniesienia pozwu. Powodowie bezpodstawnie uznali, że pozwana winna wydzielić i przekazać im w użytkowanie wieczyste działkę gruntu wykraczającą poza obrys pawilonu handlowego. Obowiązek tak nie wynikał z wyroku Sądu Rejonowego. Powód nie zaskarżył tego wyroku w części oddalającej powództwo, nie zakwestionował zatem stanowiska Sądu wyrażonego w uzasadnieniu wyroku, zgodnie z którym brak było podstaw do szerszego określenia granic użytkowania wieczystego. Można zastanawiać się, czy wyrok z dnia 31.03.2005 r., I C 1616/12, był dostatecznie precyzyjny. Sąd Rejonowy miał możliwość sprecyzowania przedmiotu prawa użytkowania wieczystego poprzez przeprowadzenie w sprawie dowodu z opinii biegłego geodety na okoliczność ustalenia granicy i powierzchni działki przewidzianej do wydzielenia, a także możliwość określenia wartości prawa użytkowania wieczystego i wymiaru opłat poprzez przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości. Gdyby w wyroku z dnia 31.03.2005 r. zostały określone wszystkie niezbędne dane identyfikujące nieruchomość oddawaną w użytkowanie wieczyste oraz warunki ustanowienia tego prawa, wyrok mógłby wywołać skutek przewidziane w art. 64 kc, tj. zastąpić oświadczenie woli pozwanej Gminy.

Powodowie wyliczyli żądanie odszkodowania jako obejmujące okres od dnia 15.09.2005 r. do dnia 31.12.2014 r. – zostało to wskazane na s. 3 pozwu, wobec czego chybione jest twierdzenie pozwanej zawarte w piśmie z dnia 25.11.2015 r., iż powodowie nie określili, za jaki okres żądają odszkodowania.

Wskazanego okresu nie można jednakże utożsamiać z okresem, w którym pozwanej Gminie można przypisać zaniechanie wykonania zobowiązania wynikającego z przywołanego wyroku.

Trzeba bowiem rozważyć, w jakim okresie możliwe byłoby – przy należytym zaangażowaniu służb pozwanej Gminy – złożenie nakazanego Gminie oświadczenia woli. Wymaga to uwzględnienia czasu niezbędnego do przeprowadzenia postępowania podziałowego, przeprowadzenia wyceny nieruchomości, ewentualnie innych dodatkowych czynności. Postępowanie administracyjne w przedmiocie podziału nieruchomości trwało prawie trzy lata – od 20.01.2006 r. do 05.01.2009 r. W ramach tego postępowania miało miejsce dwukrotne wydanie decyzji podziałowej, uchylenie pierwszej decyzji przez SKO na skutek odwołania powoda wobec uchybień formalnych w prowadzeniu postępowania skutkującym pozbawieniem powoda prawa do udziału w postępowaniu. Zatem także w ramach prowadzonego postępowania podziałowego pozwana dopuściła się naruszenia prawa, skutkującego przedłużeniem tego postępowania. Należy pokreślić, że to organ wykonawczy pozwanej Gminy, jakim jest prezydent, jest organem administracji publicznej prowadzącym postępowanie w przedmiocie podziału geodezyjnego (art. 96 ust. 1 ugn). Oczywiście czas trwania postępowania podziałowego była także generowany czynnościami Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Następnie należy zwrócić uwagę, że jednostki, do których zwracał się prowadzący sprawę wykonania wyroku (...)UM W., czyli (...), (...), (...), to również jednostki organizacyjne pozwanej Gminy. Za niedopuszczalną należy uznać sytuację, w której jeden z urzędników Gminy zwraca się do innego urzędnika, a udzielenie odpowiedzi następuje po okresie pół roku lub nawet dłuższym. Dodatkowo widoczne są okresy całkowitej bezczynności.

Za tego rodzaju błędy organizacyjne i przewlekłości pozwana Gmina musi ponieść odpowiedzialność odszkodowawczą.

Sąd uznał, że – wprawdzie stroną procesu w sprawie I C 1616/12 był wyłącznie T. H., on też uczestniczył w dalszych czynnościach – legitymację czynną do dochodzenia naprawienia szkody posiadają oboje powodowie, albowiem z uwagi na istnienie pomiędzy nimi majątkowej wspólności małżeńskiej użytkowanie wieczyste, jakie miała ustanowić pozwana weszłoby w skład majątku wspólnego obojga powodów i oboje mogliby korzystać z tego prawa zgodnie z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem jako bazy do prowadzenia działalności gospodarczej, z której dochody stanowiłyby – podobnie, jak miało to wcześniej miejsce – zasadnicze źródło utrzymania rodziny.

Zgodnie z art. 318 § 1 kpc sąd uznając roszczenie za usprawiedliwione w zasadzie sąd może wydać wyrok wstępny tylko co do samej zasady, pozostawiając na później rozstrzygnięcie o wysokości roszczenia.

Sąd uznał, że na obecnym etapie sprawy konieczne jest wiążące przesądzenie o zasadzie roszczenia powodów, przed przystąpieniem do dalszego postępowania dowodowego mającego za przedmiot ustalenie wysokości należnego odszkodowania. Z przyczyn wskazanych wyżej roszczenie powodów nie będzie obejmowało całości wskazanego przez nich okresu. Ocena wysokości szkody wymagać będzie rozważenia dowodu z opinii biegłego, ewentualnie oceny wyliczenia roszczenia według sposobu przedstawionego przez powoda. Należy także rozważyć zgłoszony przez pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia, aczkolwiek pozwana powołała się na trzyletnie przedawnienie roszczenia jako związanego z działalnością gospodarczą, tymczasem powódka jest emerytką, powód rencistą, oboje nie prowadzą obecnie działalności gospodarczej. Pełnomocnik pozwanej Gminy sama niejako obaliła zgłoszony zarzut przedawnienia, podnosząc na rozprawie w dniu 26.02.2016 r., iż działalność gospodarcza powodów została wyrejestrowana w 2000 r. Zatem szkoda powodów powstała w okresie po 31.08.2005 r. nie ma związku z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Mając powyższe okoliczności na uwadze sąd uznał powództwo za usprawiedliwione co do zasady, orzekając wyrokiem wstępnym na podstawie art. 318 § 1 kpc.