Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Lubin, dnia 30 października 2013r.

Sąd Rejonowy w Lubinie Wydział I Cywilny

w składzie następującym: SSR Adam Mika

protokolant Justyna Łazińska

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2013 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku T. T. (1)

przy udziale (...) S.A. w K.

o ustanowienie służebności przesyłu

postanawia:

I.  ustanowić na nieruchomości położonej C., w gminie R., działce nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Lubinie prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...) , na rzecz uczestnika postępowania (...) S.A. z siedzibą w K. i na rzecz każdoczesnego, będącego przedsiębiorcą, następnego właściciela urządzeń przesyłowych, bezterminową służebność przesyłu energii elektrycznej linią przesyłową napowietrzną, która to służebność polegać będzie na prawie przesyłu energii, prawie wstępu na nieruchomość w celu wykonywania czynności eksploatacyjnych, konserwacji, remontów i modernizacji urządzeń przesyłowych, przy jednoczesnym określeniu obszaru oddziaływania służebności na 0,0202 ha wzdłuż osi linii przesyłowej w obu kierunkach (po rzucie poziomym skrajnych linek energetycznych, a przy dojeździe do słupa energetycznego przy poszerzeniu do 4 m),

II.  zasądzić od uczestnika postępowania (...) S.A. z siedzibą w K. na rzecz wnioskodawcy T. T. (1) 3.055 zł (trzy tysiące pięćdziesiąt pięć złotych) tytułem wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu opisanej w punkcie I postanowienia, wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia do dnia zapłaty,

III.  oddalić dalej idący wniosek,

IV.  znieść pomiędzy stronami koszty postępowania w sprawie,

V.  cofnąć wnioskodawcy zwolnienie od kosztów sądowych w części, a mianowicie do kwoty 3.055 zł,

VI.  nakazać wnioskodawcy , aby uiścił na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Lubinie) kwotę 3.055 zł tytułem nieuiszczonych w sprawie kosztów sądowych tymczasowo pokrytych ze środków budżetowych Sądu.

UZASADNIENIE

Wnioskodawca T. T. (2) wniósł o ustanowienie bezterminowej służebności przesyłu obciążającej nieruchomość nr działki (...) objętej księgą wieczystą Kw nr (...) , na rzecz przedsiębiorcy (...) S.A. , której treścią jest znoszenie istnienia na nieruchomości obciążonej , w przestrzeni nad i pod powierzchnią tej nieruchomości urządzeń przesyłowych w postaci linii energetycznych oraz emisji tj. wyprowadzania bezpośrednio lub pośrednio do powietrza , wody , gleby lub ziemi , takich jak ciepło , hałas , wibracje i pole elektromagnetyczne oraz prawo korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do dokonywania konserwacji , remontów , modernizacji urządzeń przesyłowych wraz prawem wejścia i wjazdu na teren odpowiednim sprzętem za jednorazowym wynagrodzeniem w kwocie 54.720 zł.

W uzasadnieniu wniosku podał, że na terenie wskazanej działki znajdują się urządzenia przesyłowe uczestnika postępowania . Wnioskodawca zwrócił się do przedsiębiorcy o uregulowanie sytuacji związanej z usytuowaniem tych instalacji, ale zaproponowane przez uczestnika postępowania porozumienie było niemożliwe do zaakceptowania przez wnioskodawcę. Odnośnie wysokości wynagrodzenia za ustanowienie służebności wnioskodawca podał, że zostało ono określone z uwzględnieniem cen rynkowych właściwych dla najmu lub dzierżawy oraz stopnia ingerencji w prawo własności .

Uczestnik postępowania (...) S.A. w K. w odpowiedzi na wniosek wniósł o oddalenie wniosku podnosząc, że wniosek jest przedwczesny , ponieważ wnioskodawca może domagać się odpowiedniego wynagrodzenia za ustanowienie służebności dopiero wówczas, gdyby uczestnik postępowania odmówił zawarcia porozumienia. Taka sytuacja nie zaistniała, bo uczestnik postępowania wyraził gotowość do zawarcia porozumienia . Ponadto do ustanowienie służebności wystarczy złożenie przez wnioskodawcę notarialnego oświadczenia o ustanowieniu prawa – zgodnie z art. 245 § 2 k.c. w zw. z art. 305 ⁴ k.c. Takiego oświadczenia wnioskodawca nie złożył , a dopiero po jego złożeniu będzie mógł żądać wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu ( art. 305 ² §2 in fine k.c.) Jednocześnie uczestnik postępowania zarzucił, że żądane przez wnioskodawcę wynagrodzenie jest zawyżone. Wskazał przy tym, że obszar zajmowany przez instalacje to 146 m ², wobec czego wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu winno wynieść 3.774 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca T. T. (2) jest właścicielem nieruchomości położonej w C. w gminie R. – działek nr (...), dla których w Sądzie Rejonowym w Lubinie prowadzona jest księga wieczysta Kw nr (...). Działka nr (...) przeznaczona jest w planie zagospodarowania przestrzennego Gminy R. pod tereny zabudowy siedliskowej z przewagą zabudowy zagrodowej.

( dowody : - kserokopia odpisu KW nr (...), k. 7-13,

-

pismo z dnia 16.01.2012 r. , k.14 )

Na działce nr (...) posadowione są elementy sieci dystrybucyjnej w postaci odcinka napowietrznej linii średniego napięcia o numerze ruchowym L-524-14 będącego własnością uczestnika postępowania (...) S.A. w K..

( okoliczności bezsporne)

Pismem z dnia 20.02.2012 r. wnioskodawca wezwał uczestnika postępowania do usunięcia urządzeń przesyłowych posadowionych na jego nieruchomości , ewentualnie do zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem wynoszącym 54.720 zł. Uczestnik postępowania w piśmie z dnia 19.04.2012 r. wyraził zainteresowanie ustanowieniem służebności przesyłu proponując jednocześnie wynagrodzenie za ustanowienie służebności oraz odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości za 10 lat , w łącznej wysokości 5.380 zł.

( dowody: - pismo z dnia 20.02.2012 r. , k.16,

-

pismo z dnia 19.04.2012 r. k. 18 )

-

Pas gruntu niezbędny do korzystania przez uczestnika postępowania z posadowionych na działce nr (...) urządzeń przesyłowych, w tym również prawie wstępu na nieruchomość w celu konserwacji, remontów i modernizacji biegnący wzdłuż osi linii przesyłowej w obu kierunkach , po rzucie poziomym skrajnych linek energetycznych , a przy dojeździe do słupa energetycznego przy poszerzeniu do 4m , ma powierzchnię 202 m ² .

( dowód: - opinia biegłego z zakresu geodezji , k.101-117, )

Działka nr (...) położona jest w obrębie C. przy drodze bocznej równoległej do drogi głównej biegnącej przez wieś. Działka częściowo jest zabudowana , ogrodzona i zagospodarowana. Na powierzchni , nad którą biegnie napowietrzna linia elektroenergetyczna działka wykorzystywana jest na uprawy rolnicze. Pośrodku działki stoi słup dwunożny o rozpiętości nóg 3,50 m. Trasa linii elektroenergetycznej biegnie od stacji transformatorowej w kierunku północnej granicy działki.

Wartość rynkowa 1 m ² działki nr (...) wynosi 30 zł. Wartość 1 m ² działki przeznaczonej pod zieleń wynosi 11 zł. Wynagrodzenie należne wnioskodawcy za obciążenie jego nieruchomości służebnością przesyłu w pasie gruntu o powierzchni 202m ² wynosi 3.055 zł.

( dowód: - opinia biegłego z zakresu wyceny nieruchomości , k.137-170)

Sąd zważył co następuje:

Wniosek T. T. (2) w części zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu w tej sprawie zaistniały określone w art. 305 ²§ 2 k.c. przesłanki do ustanowienia służebności przesyłu na rzecz uczestnika postępowania. Poza sporem jest, że na nieruchomości wnioskodawcy posadowione są instalacje przesyłowe należące do uczestnika postępowania, w tym jeden słup dwunożny. Strony również nie doszły do porozumienia co do umownego ustanowienia służebności przesyłu, a co za tym idzie nie pozostało im nic innego , jak tylko skorzystanie z drogi sądowej.

Jeżeli chodzi o zakres obciążenia nieruchomości wnioskodawcy, to w ocenie Sądu brak jest podstaw do określenia pasa służebności w wymiarze większym , niż to wynika z opinii biegłego geodety J. S.. Żadna ze stron nie przedstawiła dostatecznych argumentów, aby pas ten był szerszy lub węższy, niż rzut pionowy skrajnych linek przewodów. Aby zapewnić dojazd do słupa wystarczające jest poszerzenie tego pasa do szerokości 4m . Jest to wymiar drogi gruntowej umożliwiającej dojazd do słupa powszechnie używanymi przez przedsiębiorstwa techniczne urządzeniami kołowymi takimi jak dźwig czy podnośnik. Służebność jest ustanowiona bezterminowo i z całą pewnością prędzej czy później pojawi się konieczność naprawy awarii czy wymiany słupa lub elementów instalacji na nim umieszczonej. W takich sytuacjach konieczne będzie wykorzystanie dźwigu lub podnośnika hydraulicznego. Tego typu urządzenia są w takich sytuacjach wykorzystywane i nie trzeba co do tej okoliczności powoływać biegłego , bo wie o tym doskonale każdy , kto miał okazje obserwować - chociażby w relacjach telewizyjnych - sposób w jaki usuwane są awarie sieci elektroenergetycznych np. po ich zerwaniu przez złamane w trakcie nawałnicy drzewa. W tym zakresie twierdzenia uczestnika postępowania są niewiarygodne . Żaden monter dysponując podnośnikiem hydraulicznym nie będzie maszerował po kilkadziesiąt metrów i wspinał się na słup dźwigając ciężki kabel, izolatory ceramiczne i niezbędne narzędzia.

Wnioskodawca nie wskazał natomiast żadnych argumentów przemawiających za ustanowieniem pasa służebności w szerszym wymiarze. W ocenie Sądu brak jest podstaw do uwzględnienia przy określaniu zakresu służebności rzekomego oddziaływaniu sieci energetycznej poprzez wydzielanie ciepła , wibracji, hałasu, pola elektromagnetycznego i.t.p. Tego typu oddziaływania nie mieszczą się w definicji służebności przesyłu. Zgodnie z art. 305 ¹. K.c. nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). Definicja służebności zawarta w tym przepisie wskazuje na to, że zakres służebności wyznaczony jest przez to , jaka część nieruchomości niezbędna jest przedsiębiorcy do korzystania z urządzeń , czyli do wykonywania samego przesyłu i do utrzymania urządzeń w stanie umożliwiającym ich funkcjonowanie . Kwestie związane z oddziaływaniem urządzeń na nieruchomość poza ten zakres i niezbędny obszar należą- zdaniem sądu - już do sfery odszkodowawczej. Można bowiem wyobrazić sobie urządzenia np. sieci wysokiego napięcia emitujące pole elektromagnetyczne możliwe do wykrycia daleko poza granicami nieruchomości , przez która przechodzą , i do których utrzymania przedsiębiorcy potrzebna jest jedynie część nieruchomości , przy czym posadowienie tych urządzeń w niewielkim stopniu wpływa na sposób użytkowania nieruchomości przez właściciela np. grunty wykorzystywane są rolniczo. W tej sytuacji – idąc tokiem rozumowania wnioskodawcy – służebność winna obciążać całą nieruchomość choć istnienie instalacji w żaden sposób nie ograniczałoby właściciela w dotychczasowym jej wykorzystywaniu , nawet przy uwzględnieniu, że przedsiębiorca przeprowadza w tym czasie prace remontowo – modernizacyjne.

W ocenie Sądu zakres obciążenia nieruchomości służebnością wyznaczany jest poprzez obiektywne ograniczenie właściciela w korzystaniu z nieruchomości wyznaczone przez posadowienie na niej instalacji należących do przedsiębiorcy. Nie można brać jednak pod uwagę potencjalnego wykorzystania nieruchomości , tylko to , w jaki sposób nieruchomość jest wykorzystywana w momencie ustanawiania służebności. Jeżeli po ustanowieniu służebności pojawia się okoliczności wskazujące na doznanie przez właściciela wskutek istnienia instalacji szkód, to mogą być one jedynie przedmiotem roszczeń odszkodowawczych właściciela.

W realiach niniejszej sprawy cześć nieruchomości, na której posadowione są instalacje uczestnika postępowania wykorzystywana jest rolniczo . Istnienie urządzeń w tamtym miejscu w niewielkim stopniu ogranicza wnioskodawcę w użytkowaniu nieruchomości. Wnioskodawca w żaden sposób nie wyjaśnił z czego wynika określone przez niego we wniosku na kwotę ponad 50.000 zł wynagrodzenie za ustanowienie służebności . Nie ma ono żadnego związku ani z wartością nieruchomości, ani z rzeczywistym zakresem obciążenia nieruchomości. Nie wiadomo jaki obszar służebności wnioskodawca uwzględniał w swoim wyliczeniu i jakie stawki za 1m ² gruntu.

W tej sytuacji Sąd uznał za najbardziej właściwe określenie należnego wnioskodawcy wygrodzenia na poziomie wynikającym z opinii bieglej J. J.. W swojej opinii dokonała ona obszernej analizy rynku nieruchomości na terenie gminy R. i w sposób rzetelny odniosła wyniki tej analizy do nieruchomości wnioskodawcy. Koszt wynagrodzenia za ustanowienie służebności określony przez biegłą jest niższy niż wartość rynkowa zajętego pasa gruntu . Wyższy jest natomiast od wartości takiego samego obszaru przeznaczonego na zieleń. Wartość ta należycie uwzględnia sposób wykorzystania działki przez wnioskodawcę oraz zakres jej obciążenia.

Reasumując Sąd uznał za uzasadnione ustanowienie służebności w pasie o szerokości odpowiadającej rzutowi poziomemu skrajnych linek energetycznych , a przy dojeździe do słupa energetycznego przy poszerzeniu do 4 m za wynagrodzeniem w wysokości 3.055 zł.

Dokonując ustaleń faktycznych w sprawie Sąd oparł się przede wszystkim na przedłożonych przez strony wiarygodnych dokumentach . Podstawowe znaczenie jednak w tej sprawie dla Sądu miały opinie biegłych z zakresu geodezji i wyceny nieruchomości. Jak już wcześniej Sąd wspomniał opinie te są wiarygodne, rzetelne i okazały się w sprawie przydatne.

Odnosząc się do kwestii wnioskowanego przez strony dowodu z opinii biegłego z zakresu energetyki, to- zdaniem Sądu – strony nie wskazały dostatecznych argumentów przemawiających ca przeprowadzeniem dowodu z opinii takiego biegłego. To strony powinny wiedzieć i argumentować w jakim zakresie służebność jest im niezbędna lub w jakim zakresie w rzeczywistości winna ona obciążać nieruchomość. Oczekiwanie, że biegły określi zakres obciążenie nieruchomość w sytuacji, gdy instalacja już istnieje i funkcjonuje jest niepotrzebne , bo właściciel nieruchomości sam jest w stanie stwierdzić w jakim zakresie istnienie tych instalacji ogranicza go w korzystaniu z jego własności. Jeżeli właściciel – wnioskodawca nie jest świadom tych ograniczeń, to trudno oczekiwać , aby biegły mu te ograniczenia wskazywał.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 305 ¹ k.c. oraz art. 305 ²§2 k.c. , Sąd orzekł jak w punktach I, II i III sentencji postanowienia.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. uznając za słuszne ich rozdzielenie z uwagi na to, że interesy stron były w tej sprawie sprzeczne – przede wszystkim w zakresie żądanego przez wnioskodawcę i proponowanego przez uczestnika postępowania wynagrodzenia . Sąd uznał za stosowne obciążenie nimi wnioskodawcy w większym jako strony , która przegrała w szerszym zakresie. Zakres służebności wskazany przez wnioskodawcę we wniosku został przesz Sąd ograniczony , a ponadto Sąd nie uwzględnił w znacznej mierze żądania wniosku w zakresie wynagrodzenia za ustanowienie służebności. Ostatecznie Sąd uznał, że strony we własnym zakresie winny ponieść własne koszty procesu , przy czy wnioskodawcę Sąd obciążył tymi kosztami również w zakresie kosztów sądowych. Za uzasadnione Sąd uznał cofnięcie wnioskodawcy zwolnienia od kosztów sądowych – na podstawie art. 110 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( Dz.U. z 2010 r. , Nr 7, poz.44 ze zm)- z uwagi na to, że wobec przyznania wnioskodawcy wynagrodzenia za ustanowienie służebności częściowo ustały przyczyny uzasadniające jego zwolnienie od tych kosztów. W takim zakresie Sąd tez obciążył wnioskodawcę nieuiszczonymi w sprawie kosztami sądowymi, nakazując ich ściągnięcie ( art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( Dz.U. z 2010 r. , Nr 7, poz.44 ze zm.) .