Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 października 2014 roku

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Stępień

Protokolant: Ewelina Trzeciak

po rozpoznaniu w dniu 22 października 2014 r. w Legnicy

sprawy z wniosku G. O.

przy udziale zainteresowanego (...)w J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania G. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 2 stycznia 2014 roku

znak (...)

I. zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 2 stycznia 2014 roku znak (...)w ten sposób, że ustala iż wnioskodawca G. O. podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 01 kwietnia 2013 roku w oparciu o umowę o pracę,

II. zasądza od strony pozwanej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na rzecz wnioskodawcy G. O. kwotę 60 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 185/14

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 02 stycznia 2014 r., znak (...)stwierdził, iż wnioskodawca G. O. jako pracownik u płatnika składek(...) w J. spółka z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 01 kwietnia 2013 r..W uzasadnieniu decyzji organ rentowy stwierdził, iż G. O. jest obok V. O.wspólnikiem powyższej spółki (oboje posiadają po 50 % udziałów spółki) i jednocześnie Prezesem Zarządu. W dniu 20 marca 2013 r. walne zgromadzenie wspólników podjęło uchwałę nr (...) o zatrudnieniu G. O. jako Prezesa Zarządu (...) w J. sp. z o.o. na umowę o pracę w wymiarze pełen etat. W powyższej uchwale nie powołano pełnomocnika uprawnionego do reprezentowania spółki w umowie o pracę pomiędzy spółką a członkiem zarządu, kwestia ta została rozpatrzona na zgromadzeniu wspólników w dniu 18 czerwca 2013 r., na którym podjęto uchwałę o powołaniu V. O. na pełnomocnika spółki. W dniu 01 kwietnia 2013 r. została zawarta umowa o pracę pomiędzy spółką reprezentowaną przez pełnomocnikaV. O. a G. O. na stanowisko Prezesa Zarządu spółki. Z tym dniem wnioskodawca został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych jako pracownik ww płatnika. Z uwagi na treść art. 58 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny ( Dz.U.2014.121 j.t. ) w zw. z art. 210 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych ( Dz.U.2013.1030 j.t. ) umowa o pracę zawarta w dniu 01 kwietnia 2013 r. pomiędzy spółką reprezentowaną przez pełnomocnika, który faktycznie w tym dniu nie posiadał pełnomocnictwa spółki a G. O. była nieważna. Powyższe powoduje w konsekwencji brak tytułu do obowiązkowego ubezpieczenia społecznego.

W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawca zarzucił jej:

naruszenie prawa materialnego, w szczególności art. 6 ust. l pkt l, art.11 ust. l, art.12 ust. l oraz 13 ust. l ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009r., nr 205 poz. 1585 ) w związku z art. 58 § l oraz art. 173 § l , 210 § 1 ksh poprzez przyjęcie, że zawarta przez skarżącego umowa o pracę z dnia 01 kwietnia 2013r. jest nieważna bowiem miała na celu obejście ustawy bądź jest sprzeczna z ustawą , a zwłaszcza z art. 173 § l bowiem została zawarta ze strony (...) nie przez ustanowionego pełnomocnika czemu przeczą zapisy umowy spółki, protokół zgromadzenia wspólników, zeznania skarżącego i wnioskowanych świadków.

Stawiając powyższy zarzut wnioskodawca wniósł o:

- zmianę zaskarżonej decyzji poprzez uznanie, że G. O. podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 01 kwietnia 2013r.

W uzasadnieniu skarżący podniósł, iż 20 marca 2013 r. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Wspólników podjęło uchwałę nr (...) o zatrudnieniu G. O. jako Prezesa Zarządu na podstawie umowy o pracę oraz uchwałę nr 3/2013 o powołaniu pełnomocnika w osobie V. O. do reprezentowania spółki przy zawarciu umowy o pracę z Prezesem Zarządu. Skarżący podniósł, iż pełnomocnictwo z dnia 18 czerwca 2013 r. nie ma żadnego znaczenia, a najważniejszym dokumentem w sprawie jest Protokół z walnego Zgromadzenia Wspólników, o który organ rentowy nie wnosił.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu Zakład Ubezpieczeń Społecznych powołał się na te same okoliczności, które wskazał w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Ponadto ZUS podniósł, iż wnioskodawca dołączył do odwołania, już po wydaniu zaskarżonej decyzji inne dokumenty o innej treści i dacie niż przedłożone wcześniej w organie rentowym z tym samym numerem, m.in.: uchwałę Zgromadzenia Wspólników nr (...) oraz Protokół z Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników z dnia 20 marca 2013 r.. To, w ocenie organu rentowego, mogłoby świadczyć o antydatowaniu w/w dokumentów dla potrzeb niniejszego postępowania.

Sąd ustalił:

(...)w J. działa od 2000 r. jako Zakład Opieki Zdrowotnej, w którym G. O. od września 2000 r. prowadził praktykę lekarza rodzinnego w ramach własnej działalności gospodarczej. Od 05 marca 2003 r. (...) działał w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, której przedmiotem działalności była opieka zdrowotna; pomoc społeczna bez zakwaterowania dla osób w podeszłym wieku i osób niepełnosprawnych; opieka dzienna nad dziećmi; pozostała pomoc społeczna bez zakwaterowania, gdzie indziej niesklasyfikowana; handel hurtowy, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi; handel detaliczny, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi; transport lądowy pasażerski, miejski i podmiejski; transport drogowy towarów; działalność wydawnicza; działalność wspomagająca usługi finansowe oraz ubezpieczenia i fundusze emerytalne; działalność rachunkowo-księgowa; doradztwo podatkowe; działalność firm centralnych (head offices); doradztwo związane z zarządzaniem; reklama, badanie rynku i opinii publicznej; pozostałe pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowane. Członkami zarządu od samego początku istnienia spółki był G. O. oraz jego żona V. O.. Oboje wykonywali funkcje członków zarządu w oparciu o umowy menadżerskie zawierane na okres 5 lat, do których stosowane były przepisy dotyczące umów zlecenia. W dniu 30 marca 2013 r. kończył się kolejny 5-letni okres umowy cywilno-prawnej i wspólnicy spółki zdecydowali, iż zatrudnienie G. O. jako Prezesa Zarządu spółki (...) w ramach umowy o pracę będzie dla niego większym zabezpieczeniem. Tym bardziej, iż w tym czasie realizowano większą inwestycję otwarcia nowej przychodni i biorąc pod uwagę kryzys na rynku, poszerzenie składu wspólników spółki, umowa o pracę dla Prezesa Zarządu okazała się być stabilniejszym rozwiązaniem. W tym celu 20 marca 2013 r. odbyło się Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników, na którym podjęto trzy uchwały: uchwała nr 1/2013 dotyczyła rozszerzenia realizowanej inwestycji, polegającym na wybudowaniu dwóch nowych parkingów i modernizacji istniejącego oraz na ogrodzeniu całości kompleksu; uchwałą nr (...) dotyczyła zatrudnienia G. O. jako Prezesa Zarządu (...) na umowę o pracę w pełnym wymiarze zatrudnienia- na pełen etat; uchwała nr (...) upoważniała Vice-prezesa Zarządu, jako pełnomocnika zgromadzenia, do ustalenia wynagrodzenia Prezesa Zarządu w wysokości 14 200 zł. brutto, oraz do reprezentowania walnego zgromadzenia, jako strona uprawniona do podpisywania z Prezesem Zarządu umowy o pracę. Protokolantem na walnym zgromadzeniu była E. O., z którego obrad spisano protokół podpisany przez protokolanta oraz G. O..

01 kwietnia 2013 r. została zawarta pomiędzy (...) sp. z o.o. w J. a G. O. umowa o pracę na czas nieokreślony na stanowisku Prezesa Zarządu, z wynagrodzeniem 14 200 zł. brutto. Od tej daty wnioskodawca został zgłoszony do ubezpieczenia społecznego ze stosunku pracy. W czerwcu 2013 r. wnioskodawca doznał zawału serca i przebywał przez 5 miesięcy na zwolnieniu lekarskim. Wcześniej skarżący nie miał poważniejszych problemów ze zdrowiem. W dniu zawierania umowy o pracę stan zdrowia ubezpieczonego nie wskazywał na to, iż w niedługim czasie po jej zawarciu będzie korzystał ze zwolnienia lekarskiego. Po okresie choroby wnioskodawca wrócił do pracy i cały czas pracuje.

W dniu 12 września 2013 r. ZUS zwrócił się do spółki o przekazanie wszelkich dokumentów związanych z nawiązanym stosunkiem pracy, nie określając dokładnie o jakie dokumenty chodzi. Do organu rentowego dostarczono ogólne pełnomocnictwo dla wiceprezesa od dnia 18 czerwca 2013 r., kiedy Prezes poszedł na zwolnienie lekarskie, natomiast pełnomocnictwo z dnia 20 marca 2013 r. do zawarcia umowy o pracę dołączono przy odwołaniu od decyzji.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. zaskarżoną decyzją stwierdził, iż wnioskodawca G. O. jako pracownik u płatnika składek(...) w J. spółka z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 01 kwietnia 2013 r.z uwagi na nieważność umowy o pracę zawartej przez pracodawcę nieprawidłowo reprezentowanego oraz ze względu na pozorność umowy, która miała na celu obejście prawa, bowiem dwa miesiące po zawarciu umowy wnioskodawca korzystał ze zwolnienia lekarskiego.

Dowód: akta ubezpieczeniowe – decyzja ZUS, uchwały (...); umowa o pracę, umowa spółki, odpis z KRS, pismo ZUS z dnia 12 września 2013 r.; akta osobowe; protokół zgromadzenia wspólników; uchwały nr (...), k. 11,12,13;zeznania świadka E. O.- nagranie audio-video- 00:02:12-00:19:53; zeznania wnioskodawcy – nagranie audio-video- 00:20:35- 00:36:43.

Sąd zważył:

Odwołanie było uzasadnione.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz.U.2013.1442 j.t.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, za których ustawa w art. 8 ust. 1 uznaje osoby pozostające w stosunku pracy. Osoby takie podlegają obowiązkowo także ubezpieczeniu chorobowemu oraz wypadkowemu – art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Na podstawie art. 210§ 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych ( Dz.U.2013.1030 j.t. ) w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników.

W niniejszej sprawie sporna między stronami jest ważność zawartej w dniu 01 kwietnia 2013 r. pomiędzy nimi umowy o pracę. Organ rentowy stoi na stanowisku, że umowa o pracę jest nieważna, bowiem pracodawca w dniu jej zawierania był nieprawidłowo reprezentowany oraz, że celem umowy była pozorność, obejście prawa, bowiem 2 miesiące po zawarciu umowy wnioskodawca domagał się zasiłku chorobowego w związku ze zwolnieniem lekarskim. Organ rentowy twierdzi także, iż doszło do antydatowania uchwały nr (...) bowiem do odwołania od decyzji dołączono uchwałę o inne treści i dacie niż w postępowaniu przed ZUS.

W odpowiedzi na powyższy zarzut Sąd wskazuje, iż nie można opierać się na domniemaniu, iż pełnomocnictwo do zawarcia umowy o pracę zostało udzielone w późniejszym terminie, bowiem dokumenty dołączone do odwołania oraz zeznania świadków wskazują, iż pełnomocnictwo udzielone zostało we właściwym terminie, przed zawarciem umowy. Organ rentowy nie przedstawił dowodów świadczących o antydatowaniu umów. Nie przedstawił dowodów na przeciwne twierdzenia wnioskodawcy. Jest tylko przypuszczenie organu rentowego, że uchwały nr(...) z dnia 20 marca 2013 r. nie było, bowiem wnioskodawca nie przedstawił jej na żądanie ZUS.

Nawet gdyby przyjąć, iż pełnomocnictwo dla Viceprezes Zarządu V. O. zostało udzielone w terminie to w orzecznictwie reprezentowany jest jednolity pogląd, iż umowa o pracę zawarta z członkiem zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przez zgromadzenie wspólników, a nie przez pełnomocnika powołanego uchwałą zgromadzenia wspólników, jest bezwzględnie nieważna (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p. i art. 210 k.s.h.) oraz, że członek zarządu nie może reprezentować spółki przy zawarciu umowy z innym członkiem zarządu ( m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 2005 r., II PK 276/04, LEX nr 154480; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 18 lutego 2014 r., III AUa 786/13, LEX nr 1439153 ). Są jednakże orzeczenia, które stanowią o tym, iż mimo nieważności zawartej umowy o pracę, wynikającej z naruszenia zasad reprezentacji spółki przy czynnościach prawnych między spółką a członkami zarządu, strony mogą nawiązać umowny stosunek pracy przez czynności konkludentne, w szczególności wskutek dopuszczenia pracownika do pracy, przyjmowania pracy przez pracodawcę i realizowanie takiego stosunku prawnego, który odpowiada cechom stosunku pracy określonym w art. 22 k.p. – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2013 r., II CSK 280/12, LEX nr 1294478 ).

Nieważność umowy o pracę z członkiem zarządu spółki prawa handlowego z uwagi na jej zawarcie z naruszeniem art. 379 § 1 k.s.h.- analogiczny do 210 § 1 k.s.h.- nie wyklucza późniejszego zawarcia umowy o pracę per facta concludentia na warunkach określonych w nieważnej umowie o pracę lub o treści innej niż wskazana w tej umowie - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2009 r., I PK 215/08, LEX nr 653423 ). Nawet jeśli umowa o pracę okazała się nieważna, a zatem nie stworzyła zobowiązań stron w momencie jej zawarcia, to zobowiązania takie powstają wraz z dopuszczeniem pracownika do pracy na warunkach tej umowy – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2003 r., I PK 633/02, LEX nr 124493 ).

Naruszenie wymogów art. 210 § 1 k.s.h. przy zawieraniu umów między spółką a członkiem zarządu prowadzi do nieważności tych umów. Nie można jednak podzielić poglądu, że stwierdzenie nieważności umowy o pracę z powodu naruszenia art. 210 § 1 k.s.h. powoduje automatyczne wyłączenie członka zarządu spółki z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych przewidzianych dla pracowników – wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 22 marca 2013 r., III AUa 1142/12, LEX nr 1316208 ).

Powyższe orzeczenia wskazują, iż na gruncie niniejszej sprawy nawet gdyby uznać, iż umowa o pracę zawarta w dniu 01 kwietnia 2013 r. była nieważna z uwagi na naruszenie art. 210 § 1 k.s.h. to nie jest to bezwzględna nieważność na gruncie stosunków ubezpieczeniowych. Umowa została zawarta przez strony poprzez czynności konkludentne, w szczególności poprzez dopuszczenie pracownika do pracy i od tej chwili powstały zobowiązania stron w ramach stosunków ubezpieczeniowych, w tym zobowiązania organu rentowego do objęcia wnioskodawcy jako pracownika obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym od dnia 01 kwietnia 2013 r..

Trudno mówić o zamierzonym działaniu wnioskodawcy w celu obejścia prawa, aby wyłudzić wyższe świadczenia z ubezpieczenia społecznego, skarżący bowiem nie przewidywał w momencie zawierania umowy o pracę faktu, iż będzie korzystał ze zwolnienia lekarskiego. Zawał jakiego doznał ubezpieczony 2 miesiące po zawarciu umowy jest przyczyną nagłą i nieprzewidywalną, a skarżący po przebytej chorobie wrócił do pracy. Zatem przyczyna dla której miałoby dojść do obejścia prawa nie istnieje.

W konsekwencji Sąd uznał ważność umowy o pracę zawartej w dniu 01 kwietnia 2013 r. pomiędzy (...) sp. z o.o. w J. a G. O. i w pkt I wyroku zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 02 stycznia 2014 r., znak (...)w ten sposób, że ustalił, iż wnioskodawca G. O. podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 01 kwietnia 2013 roku w oparciu o umowę o pracę,

W pkt II wyroku, Sąd zasądził na podstawie § 12 ust.2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.461 j.t.) od strony pozwanej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na rzecz wnioskodawcy G. O. kwotę 60 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.