Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 września 2015r.

Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSR Zenon Węcławik

Protokolant: Anna Gembalska

po rozpoznaniu w dniu 30 września 2015r. w Kamiennej Górze na rozprawie

sprawy z powództwa Agencji Nieruchomości Rolnych w W. Oddział Terenowy we W.

przeciwko P. J. S.

o zapłatę

I.  powództwo oddala,

II.  zasądza od strony powodowej Agencji Nieruchomości Rolnych w W. Oddział

(...) we W. na rzecz pozwanej P. J. S. kwotę 2400,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

sygn. akt IC 1414/15

UZASADNIENIE

Strona powodowa Agencja Nieruchomości Rolnych w W. Oddział Terenowy we W., reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, w pozwie złożonym w dniu 22 grudnia 2014 r., domagała się zasądzenia na jej rzecz od pozwanej P. S. kwoty 23.366,46 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 22.965,66 zł poczynając od dnia 1.10.2014 r. i od liczonymi kwoty 400,80 zł poczynając od dnia 22.12.2014 r. Wniosła też o zwrot kosztów postępowania. Uzasadniając żądanie wywiodła, że zobowiązanie pozwanej wynika z korzystania bez tytułu prawnego w latach 2011 – 2013 z działki nr (...) położonej w L., gm. K., stanowiącej własność Skarbu Państwa i pozostającej w zarządzie Agencji Nieruchomości Rolnych w W.. Na kwotę dochodzoną pozwem powódka policzyła pięciokrotny czynsz dzierżawny w kwocie łącznej 21.367,12 zł za korzystanie z przedmiotowej działki w okresie 3.12.2011 r. - 26.09.2013 r. i średni czynsz dzierżawny w kwocie 1.598,54 zł za okres 1.10.2011 - 2.12.2011 r. Ponadto policzyła pozwanej kwotę 400,80 zł tytułem odsetek ustawowych do 30.09.2014 r. liczonych od kwoty 22.965,66 zł. Wyliczenia dokonała w oparciu o dyspozycję art. 39b ust. 1 Ustawy z o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa.

Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze nakazem zapłaty z dnia 21 maja 2015 r., sygn. akt INc 506/15 nakazał pozwanej P. S. zapłatę na rzecz strony powodowej Agencji Nieruchomości Rolnych w W. Oddział Terenowy we W. w terminie 14 dni kwoty 23.366,46 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 22.965,66 zł poczynając od dnia 1.10.2014 r. i liczonymi od kwoty 400,80 zł poczynając od dnia 22.12.2014 r. oraz koszty postępowania.

Pozwana P. S. od powyższego nakazu zapłaty złożyła w

ustawowym terminie sprzeciw. Domagała się w nim oddalenia powództwa i zgłosiła zarzut przedawnienia roszczenia dochodzonego pozwem. Wywodziła, że – zgodnie z art. 229 k.c. - roszczenie o wynagrodzenie z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości ma roczny okres przedawnienia od dnia zwrotu nieruchomości, działka nr (...) została zaś zwrócona w dniu 26.09.2013 r.

Ustalono następujący stan faktyczny:

Na podstawie odpisu księgi wieczystej nr (...) ustalono, że działka nr (...) o pow. 16,45 ha w L., gm. K. stanowi własność Skarbu Państwa i pozostaje w zarządzie Agencji Nieruchomości Rolnych w W..

( dowód: odpis księgi wieczystej nr (...) na k. 4 - 11 akt )

Bezsporne w sprawie było, że w okresie od 1 października 2011 roku do 26 września 2013 roku pozwana samowolnie zajmowała działkę nr (...) o pow. 16,45 ha w L.. Na zajętej działce prowadziła produkcję rolną i otrzymywała z tego tytułu dopłaty obszarowe od Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w trybie przepisów Ustawy z dnia 5 lutego 2015 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego. Okoliczności te znajdują potwierdzenie w danych (...) dot. działki nr (...) w L. na k. 12 akt, kalkulacji wynagrodzenia za bezumowne korzystanie na k. 15 akt i piśmie powódki z dnia 30.06.2014 r. na k. 13 akt.

Poza sporem było również w sprawie, że w dniu 26.09.2013 r. pozwana zwróciła stronie powodowej działkę nr (...) o powierzchni 16,45 ha położoną w L..

Strona powodowa zażądała od pozwanej za korzystanie z działki nr (...) bez tytułu prawnego w okresie 3.12.2011 r. - 26.09.2013 r. pięciokrotnego czynszu dzierżawnego w kwocie łącznej 21.367,12 zł, zaś za za korzystanie bez tytułu prawnego z rzeczonej działki w okresie 1.10.2011 - 2.12.2011 r. zażądała średniego czynszu dzierżawnego w kwocie 1.598,54 zł. Ponadto policzyła pozwanej kwotę 400,80 zł tytułem odsetek ustawowych do 30.09.2014 r. liczonych od kwoty 22.965,66 zł. W dniu 28.07.2014 r. wystawiła pozwanej fakturę VAT na kwotę 22.965,66 zł, którą pozwana otrzymała w dniu 4.08.2014 r.

( dowód: kalkulacja wynagrodzenia za bezumowne korzystanie na k. 15 – 15v. akt, faktura na k. 14 akt i pismo powódki z dnia 30.06.2014 r. na k. 13 akt )

Pismem z dnia 26.09.2014 r. strona powodowa wezwała pozwaną do zapłaty i wezwanie to zostało doręczone pozwanej w dniu 2.10.2014 r.

( dowód: wezwanie do zapłaty na k. 16 – 16v. akt )

Sąd zważył:

Powództwo należało uznać za nieuzasadnione.

Zgodnie z - obowiązującym od 3.12.2011 r. - przepisem art. 39b ust. 1 i 3 Ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa ( t.j.: Dz.U.2015.1014 ), osoba władająca nieruchomością wchodzącą w skład (...) bez tytułu prawnego jest zobowiązana do zapłaty na rzecz Agencji wynagrodzenia za korzystanie z tej nieruchomości w wysokości stanowiącej 5-krotność wywoławczej wysokości czynszu, który byłby należny od tej nieruchomości, gdyby była ona przedmiotem umowy dzierżawy po przeprowadzeniu przetargu. Do roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie bez tytułu prawnego z nieruchomości Zasobu nie stosuje się przepisów art. 224-231 k.c., z wyłączeniem art. 229 k.c.

Pozwana skorzystała z dobrodziejstwa przewidzianego treścią art. 229 § 1 k.c., zgodnie z którym roszczenia właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy. W oparciu o ten przepis podniosła zarzut przedawnienia roszczenia dochodzonego pozwem.

Zważywszy fakt, że pozwana zwróciła stronie powodowej działkę nr (...) o pow. 16,45 ha w L. w dniu 26.09.2013 r., zaś pozew w sprawie niniejszej został złożony dnia 22.12.2014 r. należało uznać skuteczność zgłoszonego przez pozwaną zarzutu przedawnienia, oczywiście przy uznaniu, że pozwana korzystała z przedmiotowej działki bez tytułu prawnego jako posiadacz samoistny.

Pozwana oczywiście nie władała działką nr (...) w L. na podstawie jakiejkolwiek formalnej umowy ( pisemnej lub ustnej ), ale też nie było możliwe do przyjęcia, że pozwana władała rzeczoną działką jako posiadacz zależny na podstawie umowy konkludentnej. Nie było zwłaszcza żadnych podstaw do przyjęcia, że pozwana władała działką nr (...) jako jej użytkownik ( art. 252 k.c. ), jak to sugerowała strona powodowa w toku postępowania. Przede wszystkim dlatego, że władanie pozwanej było zbyt krótkie, by uzasadnić wysnucie takiego wniosku. Po drugie zaś, nie było żadnych okoliczności faktycznych mogących świadczyć o tym, że pozwana korzysta z działki nr (...) w L. jako posiadacz zależny. Przeciwnie, wykorzystywała ona rolniczo działkę nr (...) dla swoich potrzeb i jako producent rolny otrzymywała dopłaty obszarowe od Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w ramach systemów wsparcia bezpośredniego. Stan prawny tej działki i świadomość pozwanej w tym zakresie były prawnie irrelewantne dla potrzeb niniejszej sprawy. Posiadacz samoistny może wiedzieć o tym, że włada cudzą rzeczą, co najwyżej pozostaje wówczas posiadaczem w złej wierze ( np. art. 172 § 1 k.c. ). Pozwana mogła więc zdawać sobie sprawę z tego, że włada cudzym gruntem, co nie pozbawiało jej automatycznie możliwości uznania za posiadacza samoistnego. W świetle art.. 336 k.c. posiadaczem samoistnym rzeczy jest ten, kto nią włada jak właściciel i taka sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie. Nie było zatem potrzeby, aby do zastosowania art. 229 k.c. posłużyć się art. 230 k.c.

Trzeba też zauważyć, że gdyby przyjąć - za stroną powodową - posiadanie zależne działki nr (...) przez pozwaną, skutkowałoby to w rezultacie bezzasadnością powództwa, ponieważ to właśnie sama powódka wyprowadzała swoje roszczenia z bezumownego korzystania z gruntu przez pozwaną. Wyznaczało to zarazem granice rozpoznania sprawy przez Sąd ( art. 321 § 1 k.p.c. ).

Rekapitulując, skuteczne zgłoszenie przez pozwaną zarzut przedawnienia pozostawiało jej zobowiązanie wobec strony powodowej jedynie zobowiązaniem naturalnym, a takiemu zobowiązaniu nie przysługuje ochrona prawna ( art. 117 § 2 k.c. ).

Mając na uwadze ustalone w sprawie okoliczności faktyczne oraz przywołane

wyżej motywy – po myśli art. 229 § 1 k.c. w związku z art. 39b ust. 1 – 3 Ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa ( t.j.: Dz.U.2015.1014 ) – orzeczono jak w pkt I wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje uzasadnienie w treści art. 98 k.p.c. w związku z § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ).