Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

dnia 18 lutego 2013 roku

Sąd Rejonowy w Zgorzelcu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Marek Tęcza

Protokolant Aneta Adamowicz

po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2013 roku w Zgorzelcu

sprawy z wniosku M. M.

przy udziale W. G., J. G., H. G. i R. K.

o dział spadku

postanawia

1.  ustalić, że w skład spadku po L. G. wchodzi udział w 1/2 prawa własności nieruchomości lokalowej nr 6, położonej w Z. przy ul. (...) o powierzchni 38,95 m ², dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Zgorzelcu prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), o wartości 94.000, zł (dziewięćdziesiąt cztery tysiące złotych),

2.  dokonać działu spadku w ten sposób, że udział w 1/2 prawa własności nieruchomości opisanej w punkcie 1 o wartości 47.000, zł (czterdzieści siedem tysięcy złotych) przyznać na wyłączną własność uczestniczce W. G.,

3.  zasądzić od uczestniczki W. G. tytułem spłaty udziałów wnioskodawczyni i uczestników postępowania w majątku spadkowym:

a)  na rzecz M. M. kwotę 8.812,50 zł (osiem tysięcy osiemset dwanaście złotych i pięćdziesiąt groszy),

b)  na rzecz J. G. kwotę 8.812,50 zł (osiem tysięcy osiemset dwanaście złotych i pięćdziesiąt groszy),

c)  na rzecz H. G. kwotę 8.812,50 zł (osiem tysięcy osiemset dwanaście złotych i pięćdziesiąt groszy),

d)  na rzecz R. K. kwotę 8.812,50 zł (osiem tysięcy osiemset dwanaście złotych i pięćdziesiąt groszy),

płatne w terminie 6 (sześciu) miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia wraz z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności,

4.  ustalić, że wnioskodawczyni i każdy z uczestników postępowania ponosi koszty tego postępowania stosownie do swojego udziału w sprawie.

sygn. akt: I Ns 1/12

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni M. M. wystąpiła z wnioskiem o dział spadku po L. G.. Wskazała, że w skład spadku wchodzi udział w 1/2 części prawa własności lokalu mieszkalnego położonego w Z. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Zgorzelcu prowadzi księgę wieczystą na (...) o wartości 130.000, zł. Jako uczestników postępowania wskazała W. G. posiadającą udział w 20/32 prawa własności oraz J. G., H. G. i R. K. posiadających tak jak wnioskodawczyni udziały we wskazanym lokalu w 3/23 i w związku z tym wniosła o przyznanie własności lokalu na wyłączną własność W. G. oraz zobowiązanie jej do spłaty udziałów wnioskodawczyni i pozostałych uczestników postępowania w kwocie po 12.187,50 zł. Ponadto wniosła o obciążenie uczestników postępowania kosztami procesu w równych częściach.

W uzasadnieniu wniosku wskazała, że postanowieniem w sprawie I Ns 430/00 z 10 sierpnia 2000 roku Sąd Rejonowy w Zgorzelcu stwierdził, że spadek po L. G. odziedziczyli W. G. w 1/4 części oraz M. M., J. G., H. G. i R. K. po 3/16 części. Jako jedyny składnik spadku wskazała udział w prawie własności lokalu mieszkalnego przy ul. (...), którego wartość określiła w oparciu o informacje uzyskane od biur obrotu nieruchomości. Natomiast wniosek o przekazanie udziałów na rzecz W. G. uzasadniła tym, że tylko ona zamieszkuje w tym lokalu, a pozostali współwłaściciele nie korzystają w żaden sposób z mieszkania. Wysokość spłat uzasadniła wielkością udziałów w lokalu i jego wartością wskazaną na 130.000, zł. W toku rozprawy stwierdziła, że jest w stanie przyjąć wartość lokalu na 100.000, zł. W piśmie procesowym z 16 grudnia 2012 roku wniosła o zasądzenie od uczestniczki postępowania W. G. na jej rzecz kosztów postępowania w kwocie 2.500, zł lub rozdzielenie tych kosztów po równo na wszystkich uczestników wraz z wnioskodawczynią i orzeczenie zwrotu od nich na jej rzecz kwot po 500, zł. Uzasadniając wniosek dotyczący kosztów postępowania wskazała, że jako jedyna była aktywna w toku postępowania, podejmowała kroki w celu rozstrzygnięcia sprawy lub jej ugodowego zakończenia, a w zasadzie tylko postępowanie uczestniczki W. G. spowodowało podwyższenie kosztów postępowania, natomiast zwrot kosztów od pozostałych uczestników uzasadniła faktem, że posiadają oni udziały w spadku w takiej samej wysokości jak wnioskodawczyni.

W odpowiedzi na wniosek W. G. wskazała, że wartość lokalu to 70.300, zł i podniosła, że gdy z mężem dokonywali zakupu mieszkania jego wartość została określona na kwotę 5.670,69 zł z czego wraz z mężem spłacili 70% jego wartości czyli 3.680,26 zł natomiast przy pomocy syna spłaciła pozostałą kwotę 1.650,82 zł. W chwili śmierci męża mieszkanie było w stanie do remontu, który wykonała sama uczestniczka postępowania. Stwierdziła, że w remont mieszkania zainwestowała 11.000, zł kupując komplet wypoczynkowy, kanapę, lodówkę, dokonała wymiany okien i drzwi wejściowych do lokalu, a ponadto położyła na balkonie kafelki i odświeżyła całe mieszkanie, na potwierdzenie czego załączyła liczne rachunki, faktury i umowy pożyczek na zakup wymienionych rzeczy oraz sfinansowanie remontów. Podniosła również, że nie zgadza się z obciążeniem jej kosztami postępowania, bowiem w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku po L. G. ustaliła z wnioskodawczynią i pozostałymi uczestnikami postępowania, że nie będą oni żądali od niej spłaty udziałów w spadku, a dopiero po jej śmierci dokonają sprzedaży mieszkania i podzielą się uzyskanymi środkami. Stwierdziła, że nie ma żadnych oszczędności, żyje z emerytury, jest stara, schorowana i dużo pieniędzy wydaje na lekarstwa, dlatego nie stać jej na spłatę pasierbów i poniesienie kosztów procesu. W toku postępowania podkreślała, że określając wartość lokalu mieszkalnego należy przyjąć, że 1 m ² wart jest 2.000, zł ponieważ mieszkanie to było ostatnio remontowane 36 lat temu, a podniesienie standardu nastąpiło tylko w wyniku przeprowadzonych przez nią remontów. Natomiast w piśmie procesowym z 20 stycznia 2013 roku ponownie podniosła, że po śmierci spadkodawcy ustalono, iż dział spadku zostanie dokonany po jej śmierci, a wystąpienie z wnioskiem nie było z nią ustalone oraz przytoczyła okoliczności dotyczące wykupu lokalu na raty od Kopalni (...), stwierdziła że za życia męża spłacili około 71 % jego wartości, a pozostałą kwotę zapłaciła przy pomocy syna i dlatego przy określaniu kwoty do spłaty na rzecz wnioskodawczyni i pozostałych uczestników postępowania należy brać pod uwagę tylko 71 % jego wartości określonej przez biegłego.

Uczestnicy postępowania J. G., H. G. i R. K. poparli wniosek. Na rozprawie przyznali, że jedynym składnikiem masy spadkowej po L. G. jest udział w 1/2 części prawa własności lokalu mieszkalnego położonego w Z. przy ul. (...), a jego wartość zgodnie przyjęli na kwotę 100.000, zł. Ponadto zgodnie oświadczyli, że wnoszą o przyznanie przysługujących im udziałów w prawie własności tego lokalu na rzecz uczestniczki postępowania W. G. i zasądzenie od niej na ich rzecz spłaty wartości tych udziałów.

W toku postępowania sąd ustalił następujący stan faktyczny:

L. G. zmarł 01 marca 1999 roku w Z.. Spadek po nim nabyli żona W. G. w 4/16 części oraz dzieci H. G., J. G., M. M. i R. K. po 3/16 części każde z nich. W skład spadku wchodzi udział w 1/2 części prawa własności nieruchomości lokalowej nr 6, położonej w Z. przy ul. (...) o powierzchni 38,95 m ², dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Zgorzelcu prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) o wartości 94.000, zł. Przed śmiercią L. G. udział ten stanowił majątek wspólny jego i W. G..

dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Zgorzelcu z dnia 10 sierpnia 2000 roku w sprawie I Ns 430/00 k. 14 w aktach sprawy I Ns 430/00, odpis z księgi wieczystej nr (...) k. 6-11, opinia biegłego z zakresu wyceny nieruchomości k. 65-94;

W. G. ma 78 lat, jej źródłem utrzymania jest świadczenie emerytalne w wysokości 1.600, zł miesięcznie, sama prowadzi gospodarstwo domowe. Ze środków pochodzących z kredytów oraz przy pomocy syna zakupiła wyposażenie mieszkania przy ul. (...) w Z. oraz dokonała w nim wymiany stolarki okiennej.

dowód: oświadczenie uczestniczki postępowania W. G. k. 117;

Sąd zważył, co następuje:

W przedmiotowej sprawie znajdują zastosowanie przepisy tytułu VIII księgi czwartej kc (art. 1035 i nast. kc). Natomiast w zakresie prawa procesowego stosuje się przepisy art. 680 – 689 kpc, w myśl których skład i wartość spadku ustala sąd, rozstrzygając także o istnieniu zapisów, których przedmiotem są rzeczy i prawa należące do spadku, jak również o wzajemnych rozliczeniach pomiędzy współspadkobiercami z tytułu posiadania poszczególnych przedmiotów spadkowych, pobranych pożytków i innych przychodów, poczynionych na spadek nakładów i spłaconych długów spadkowych. Art. 1035 kc odsyła natomiast do odpowiedniego stosowania przepisów dotyczących współwłasności w częściach ułamkowych (czyli art. 617 i następnych kpc oraz art. 211 i następnych kc).

W przedmiotowej sprawie bezspornym było, że jedynym składnikiem spadku po L. G. jest udział w 1/2 części prawa własności nieruchomości lokalowej nr 6, położonej w Z. przy ul. (...) o powierzchni 38,95 m ², dla której to nieruchomości sąd Rejonowy w Zgorzelcu prowadzi księgę wieczystą o numerze (...). Jako że wartość nieruchomości pomiędzy wnioskodawczynią M. M. i uczestnikami postępowania J. G., H. G. i R. K. a uczestniczką postępowania W. G. była sporna sąd ustalił ją w oparciu o opinię biegłego z zakresu wyceny nieruchomości na kwotę 94.000, zł. W ocenie sądu sporządzony przez biegłego sądowego operat szacunkowy dotyczący nieruchomości był rzetelny, wiarygodny i odzwierciedlający aktualną wartość nieruchomości, a przy tym uwzględniający jej stan na dzień otwarcia spadku. W szczególności biegły wziął pod uwagę dokonane przez uczestniczkę postępowania W. G. zmiany w stanie lokalu po otwarciu spadku, czyli wymianę stolarki okiennej i drzwiowej, o czym świadczy ocena stolarki okiennej zawarta w operacie szacunkowym, którą biegły opisał jako starą, zniszczoną i w złym stanie technicznym, a stan techniczny stolarki drzwiowej określił jako od pogorszonego do dobrego. Ponadto podkreślić należy, że mimo wyznaczenia terminu (k. 97) do zgłoszenia ewentualnych zastrzeżeń wnioskodawczyni i uczestnicy postępowania nie zgłaszali żadnych zarzutów co do prawidłowości sporządzenia operatu i zaakceptowali wartości wyliczone przez biegłego.

Odnosząc się do zarzutów uczestniczki postępowania W. G., zgłoszonych po wyznaczonym do tego terminie, czyli dopiero na rozprawie stwierdzić należało, iż nie mogły się one ostać. Po pierwsze biegły sporządzał opinię nie tylko na podstawie danych z księgi wieczystej i własnych obserwacji podczas oględzin, ale również po wysłuchaniu wnioskodawczyni i uczestników postępowania, o czym świadczy zawarte na stronie 8 operatu (k. 72 akt) zastrzeżenie, że istnieją rozbieżności, co do rodzaju podłogi w przedpokoju na dzień 01 marca 1999 roku, a ponadto po analizie załączonych przez W. G. do akt umów kredytów oraz potwierdzeń ich spłaty. Jak wskazano wyżej biegły w opisie lokalu uwzględnił dokonaną przez uczestniczkę postępowania po otwarciu spadku wymianę stolarki okiennej. Ponadto argumenty dotyczące wykupu własności mieszkania z bonifikatą, również nie mogły zmienić oceny aktualnej wartości przedmiotu spadku po L. G.. Wykupywane mieszkanie zakładowe było zbywane na specjalnych zasadach, co nie zmieniało jego wartości rynkowej. Z chwilą zawarcia umowy sprzedaży doszło do przeniesienia prawa własności, które było przysporzeniem dla majątku wspólnego W. i L. G.. Spłata ratalna należności za nieruchomość lokalową i wysokość tej spłaty przy uwzględnieniu zastosowanych przez pracodawcę bonifikat nie ma znaczenia dla przeniesienia prawa własności i jego wartości. Natomiast ewentualne dokonywanie spłat mieszkania po otwarciu spadku nie zostało wykazane, mimo ciążącego na uczestniczce W. G. obowiązku dowiedzenia tej okoliczności (art. 6 kc), bowiem załączone do akt wpłaty na mieszkanie dotyczą okresu od października 1996 roku do lutego 1999 roku, a więc przed otwarciem spadku.

Wobec powyższego sąd przyjął wartość lokalu mieszkalnego położonego w Z. przy ul. (...), w którym udziały stanowią jedyny składnik masy spadkowej, na kwotę 94.000, zł. Ponieważ w toku postępowania W. G. przez cały czas jako jedyna wnosiła o przyznanie na jej rzecz własności tego lokalu, a wnioskodawczyni M. M. i uczestnicy postępowania J. G., H. G. i R. K. zgodnie oświadczyli, że zgadzają się na przekazanie na rzecz W. G. swoich udziałów i nie interesuje ich przejęcie własności mieszkania, sąd na zgodny wniosek współwłaścicieli przyznał własność ich udziałów na rzecz uczestniczki postępowania W. G.. Równocześnie mając na uwadze, że wnioskodawczyni M. M. i uczestnicy postępowania J. G., H. G. i R. K. zażądali spłaty wartości swoich udziałów w spadku należało określić wysokość spłat i ich termin. Ponieważ udziały w prawie własności tego lokalu M. M., J. G., H. G. i R. K. wynoszą po 3/32, sąd przyznając prawo własności lokalu na wyłączną własność W. G. zasądził na rzecz wnioskodawczyni i pozostałych uczestników postępowania równowartość ich udziałów w kwocie po 8.812,50 zł (3/32 z 94.000, zł).

Sąd stosownie do treści art. 212 § 3 kc i art. 688 kpc odroczył termin spłaty udziałów na 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia, uznając iż aktualna sytuacja finansowa uczestniczki nie pozwala jej na natychmiastową spłatę. W. G. utrzymuje się bowiem wyłącznie ze świadczenia emerytalnego w wysokości 1.600, zł miesięcznie i samodzielnie prowadzi gospodarstwo domowe. Jednak zdaniem sądu w tak wskazanym terminie będzie w stanie zgromadzić środki na spłaty udziałów M. M., J. G., H. G. i R. K.. Należy podkreślić, że w toku postępowania mimo konsekwentnego podtrzymywania wniosku o przekazanie na jej rzecz udziałów wnioskodawczyni i pozostałych uczestników postępowania twierdziła równocześnie, że nie będzie w stanie dokonać ich spłaty. Biorąc jednak pod uwagę, że W. G. w ciągu ostatnich kilku lat otrzymała i spłaciła kilka pożyczek uzyskanych od banków, a więc instytucji które dokonują szczegółowej oceny zdolności kredytowej klienta, należało uznać, że będzie mogła uzyskać pożyczkę na spłaty. Ponadto może skorzystać również z pomocy swojego syna, który już wcześniej jej pomagał (jak wynika ze złożonych przez nią oświadczeń), a ponadto W. G. planuje w przyszłości przekazać właśnie na jego rzecz prawo własności nieruchomości lokalowej w Z. przy ul. (...). Do tego zarówno wnioskodawczyni jak i uczestnicy J. G., H. G. i R. K. w trakcie postępowania, wobec nakłaniania ich do ugody, stwierdzili że znają sytuację majątkową W. G. i nie zamierzają egzekwować należnych im udziałów w sposób uniemożliwiający jej spłatę. W ostateczności należało uznać, że gdyby nie udało się W. G. zgromadzić niezbędnych środków pieniężnych to termin 6 miesięcy jest realnym okresem, umożliwiającym sprzedaż nieruchomości i spłatę udziałów wnioskodawczyni i pozostałych uczestników postępowania. W ten sposób wnioskodawczyni oraz J. G., H. G. i R. K. stosunkowo szybko uzyskają spłatę udziałów spadkowych, co umożliwi osiągnięcie celu postępowania działowego.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 § 1 kpc, uznając że zarówno wnioskodawczyni jak i każdy z uczestników postępowania winni ponieść koszty postępowania stosownie do swojego udziału w sprawie, podzielając przy tym w całości pogląd wyrażony w rozstrzygnięciu Sądu Najwyższego w sprawie III CZ 46/10 z dnia 19 listopada 2010 roku, zgodnie z którym, w sprawach tzw. działowych nie zachodzi przewidziana w art. 520 § 2 i 3 kpc sprzeczność interesów tych uczestników, którzy domagają się podziału, niezależnie od tego, jaki sposób podziału postulują i jakie wnioski składają w tym względzie.

Mając powyższe na uwadze, na zasadzie cytowanych przepisów, należało orzec jak w postanowieniu.