Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Przedmiot i przebieg postępowania

1.  Pozwem z dnia 30 listopada 2020 roku ( data stempla pocztowego, k. 35v.) wniesionym do Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim, powód W. D. reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, wniósł o zasądzenie od (...) S.A. z siedzibą w W.: kwoty 12 911,99 zł (tytułem częściowego odszkodowania za uszkodzenie pojazdu marki P. o nr rej. (...) w zdarzeniu z dnia 19 czerwca 2020 r.), kwoty 326,87 zł (tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie liczonych od kwoty 12 911,99 zł od dnia 20 lipca 2020 r. do dnia 29 listopada 2020 r.) oraz kwoty 300 zł (tytułem kalkulacji kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami procesu. W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 19 czerwca 2020 roku miało miejsce zdarzenie drogowe, w wyniku którego uszkodzony został pojazd marki P. nr rej. (...). Pojazd ten objęty był ważną umową ubezpieczenia autocasco. Pozwany przyjął odpowiedzialność za szkodę i wypłacił na rzecz poszkodowanej W. F. odszkodowanie w wysokości 9 472,61 zł. Poszkodowana w drodze umowy cesji wierzytelności zbyła swoją wierzytelność na rzecz powoda. Dochodzona kwota stanowi brakującą część odszkodowania za naprawę pojazdu, skapitalizowane odsetki za opóźnienie ze spełnieniem świadczenia przez pozwanego oraz koszty sporządzenia kosztorysu naprawy pojazdu przez rzeczoznawcę na zlecenie powoda ( pozew, k. 3-5).

2.  W odpowiedzi na pozew z dnia 10 lutego 2021 roku ( data stempla pocztowego, k. 69v.) (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu pozwany kwestionował powództwo co do wysokości oraz zaprzeczył, aby należne poszkodowanemu odszkodowanie wynosiło 22 384,60 zł. Wskazał także, iż wypłacone na rzecz poszkodowanego odszkodowanie jest zgodne z ogólnymi warunkami umowy ubezpieczenia (OWU). W ocenie pozwanego postanowienia OWU nie spełniały przesłanki rażącego naruszenia interesów konsumenta oraz ukształtowania jego praw w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami. Pozwany kwestionował również co do zasady roszczenie o powoda o wypłatę kwoty 300 zł tytułem wydatków powoda na sporządzenie prywatnej ekspertyzy, ponieważ koszt ten nie wynikał z treści umowy ubezpieczenia AC ( odpowiedź na pozew, k. 41-47)

3.  Postanowieniem z dnia 26 maja 2021 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim stwierdził swoją niewłaściwość miejscową i przekazał sprawę celem rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie. (postanowienie, k. 81)

4.  Do czasu zamknięcia rozprawy stanowiska stron nie uległy zmianie.

Ustalenia faktyczne

5.  W dniu 19 czerwca 2020 r. o godz. 23:00 miało miejsce zdarzenie drogowe, w którym uszkodzony został samochód marki P. o nr rejestracyjnym (...) należący do W. F.. Uszkodzony pojazd był objęty umową ubezpieczenia AC w wariancie serwisowym – nr polisy (...) - w (...) S.A. Szkoda została zgłoszona w dniu 22 czerwca 2020 roku. W związku z ww. zdarzeniem drogowym ubezpieczyciel przeprowadził postępowanie likwidacyjne, które zostało zarejestrowane pod numerem (...). Ubezpieczyciel uznał swoją odpowiedzialność za zgłoszoną szkodę i wypłacił odszkodowanie w wysokości 9 472,61 zł.

( druk zgłoszenia szkody, ustalenie wysokości szkody, pismo dot. wypłaty odszkodowania – akta szkody na płycie, k. 50, zdjęcie polisy, k. 19-20; ogólne warunki ubezpieczenia (OWU), k. 21-31v, 51-68v.)

6.  Poszkodowana W. F. w dniu 20 lipca 2020 r. zbyła wierzytelność przysługującą jej przeciwko ubezpieczycielowi z tytułu umowy dobrowolnego ubezpieczenia AC za poniesioną szkodę z dnia 19 czerwca 2020 r. w pojeździe marki P. o nr rej. (...), na W. D., prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...).

( umowa cesji, k. 7-8, pełnomocnictwo, k. 9)

7.  Przed wystąpieniem z powództwem W. D. zlecił sporządzenie kalkulacji rzeczywistych kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu marki P. spółce (...) Sp. z o.o., która na podstawie kalkulatora A. sporządziła dnia 29 listopada 2020 r. kosztorys kosztów naprawy pojazdu i wyliczyła je na kwotę 22 384,60 zł brutto. Koszt sporządzenia tej wyceny wynosił 300 zł netto (369 zł brutto).

( kalkulacja naprawy, k. 10-16; faktura nr (...), k. 17).

8.  Powód prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...), a przedmiotem jego działalności jest m. in. konserwacja i naprawa pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (kod (...) 45.20.z).

( wydruk z (...), k. 18).

9.  Wysokość kosztów naprawy aktualna na czas powstania szkody, tj. na dzień 19 czerwca 2020 roku, pojazdu marki P. o nr rejestracyjnym (...), przy uwzględnieniu cen części zamiennych oryginalnych z logo producenta pojazdu oraz po średnich stawkach za roboczogodzinę prac blacharskich i lakierniczych występujących w badanym okresie na terenie B. tj. 100 zł netto, wynosiła 22 490,81 zł brutto. Koszt naprawy pojazdu wg. wg. wariantu optymalnego przewidzianego w OWU wynosiłby natomiast 11 743,52 zł brutto.

( opinia biegłego, k. 103-110)

Omówienie dowodów

10.  Sąd oparł się na dowodach wymienionych powyżej. Ich wiarygodność nie budziła wątpliwości stron, a okoliczności faktyczne zasadniczo nie były przedmiotem sporu między stronami. Sporne między stronami było ustalenie wysokości należnego powodowi odszkodowania, wynikającego ze zdarzenia drogowego mającego miejsce w dniu 19 czerwca 2020 r. Z uwagi na konieczność zasięgnięcia wiadomości specjalnych Sąd na wniosek stron, powołał biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej.

11.  Biegły dokonał wyliczeń kosztów naprawy zgodnie z treścią postanowienia (k. 96) – w dwóch wariantach tj. zgodnie z § 17 ust. 5 OWU tj. cen części zamiennych oryginalnych z logo producenta w wariancie serwisowym oraz zgodnie z § 17 ust. 5 OWU, ale z uwzględnieniem cen części zamiennych ustalonych w wariancie optymalnym – oraz przy przyjęciu stawki za roboczogodzinę w oparciu o średnie ceny usług stosowane przez warsztaty działające na terenie B. (województwa (...)).

12.  Biegły dokonał analizy zdarzenia i odpowiedział w sposób wyczerpujący na pytania objęte tezą dowodową w całości. Wskazał zakres części pojazdu koniecznych do naprawy oraz załączył kalkulację naprawy pojazdu w dwóch wariantach, którą sporządził przy wykorzystaniu systemu kalkulacyjnego (...) stosując przy tym ceny robocizny mechaniczno – blacharskiej i lakierniczej wynoszącej netto 100,00 zł/rbh, które wedle jego wiedzy były średnimi stawkami stosowanymi w 2020 roku w serwisach samochodowych do rozliczenia kosztów napraw powypadkowych na terenie B.. Jednocześnie wskazał, że stawka zastosowana w kalkulacji naprawy (...) S.A. (55,00 zł/rbh) występowała wprawdzie na badanym rynku lokalnym, jednakże była na poziomie najniższych stawek występujących w serwisach naprawczych.

13.  Strony nie kwestionowały treści sporządzonej opinii, a zatem Sąd dokonał ustaleń co do wysokości odszkodowania w oparciu o nią.

14.  W kwestii prowadzonej przez powoda działalności gospodarczej Sąd oparł się na wydruku z CEiDG załączonym do pozwu (k. 18).

Ocena prawna

15.  Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części, w jakiej dotyczyło brakującej części odszkodowania z tytułu szkody powstałej w pojeździe.

Ustalenie odpowiedzialności przez ubezpieczyciela

16.  Odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy autocasco odmiennie, aniżeli w przypadku umowy odpowiedzialności cywilnej, ma charakter umowny, tym samym wysokość szkody określa się w ramach swobody umów. Kwestię odpowiedzialności odszkodowawczej regulowała zatem zawarta między poszkodowaną a pozwanym umowa AC ubezpieczenia pojazdu mechanicznego, na którą składały się polisa (...) nr (...) dla poszkodowanej W. F. w wariancie serwisowym oraz ogólne warunki ubezpieczeń (OWU) komunikacyjnych (...).

17.  Zgodnie z § 7 ust. 1 OWU zakresem AC objęte są szkody polegające na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie pojazdu, jego części lub wyposażenia, wskutek zajścia wypadku ubezpieczeniowego w okresie ubezpieczenia, z zastrzeżeniem § 12.

18.  Ponadto zgodnie z art. 805 § 1 i § 2 pkt 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Przy ubezpieczeniu majątkowym świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku, przy czym w myśl art. 824 ¹ § 1 k.c., o ile nie umówiono się inaczej, suma pieniężna wypłacona przez ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia nie może być wyższa od poniesionej szkody. Odszkodowanie ma zasadniczo na celu naprawienie szkody wyrządzonej ubezpieczającemu lub ubezpieczonemu w wyniku zajścia wypadku ubezpieczeniowego.

19.  W niniejszej sprawie ubezpieczyciel nie kwestionował swojej odpowiedzialności za skutki wypadku drogowego mającego miejsce w dniu 19 czerwca 2020 r. W przeprowadzonym postępowaniu likwidacyjnym uznał odpowiedzialność za doznane szkody, poniesione przez właściciela pojazdu marki P. o nr rej. (...), wskutek czego wypłacił poszkodowanej odszkodowanie w łącznej kwocie 9 472,61 zł. Pozwany kwestionował zasadność żądania powoda w wysokości przewyższającej wypłaconą kwotę. Powoływał się na to, że wysokość odszkodowania została ustalona zgodnie z przepisami § 17 ust. 5 OWU, które nie są postanowieniami o charakterze abuzywnym.

20.  Zgodnie bowiem z § 17 ust. 3 OWU (k. 27) z zastrzeżeniem ust. 4-6, wysokość odszkodowania ustala się z uwzględnieniem zasad określonych w ust. 1 i ust. 2 oraz sposobu naprawy pojazdu w wybranym przez ubezpieczonego warsztacie wykonującym naprawę oraz w oparciu o zasady zawarte w systemie A., E. lub DAT, z zastosowaniem: 1) norm czasowych operacji naprawczych określonych przez producenta pojazdu; 2) stawki za roboczogodzinę ustalonej przez (...) dla wariantu serwisowego i optymalnego – w oparciu o średnie ceny usług stosowane przez warsztaty porównywalnej kategorii do warsztatu wykonującego naprawę, działające na terenie województwa, w którym znajduje się ten warsztat; 3) cen części zamiennych ustalonych stosownie do ust. 1-2; 4) cen materiałów lakierniczych i normaliów zawartych w systemach A., E., DAT. (...) ustala odszkodowanie w sposób przewidziany w niniejszym ustępie pod warunkiem przedstawienia rachunków lub faktur VAT dotyczących robocizny, części zamiennych, materiałów lakierniczych i normaliów.

21.  Natomiast w wypadku braku przedstawienia faktur VAT lub rachunków zastosowanie ma § 17 ust. 5 OWU, zgodnie z treścią którego (...) wypłaca bezsporną część odszkodowania ustaloną na podstawie wyceny (...) sporządzonej w oparciu o zasady zawarte w systemie A., E. lub (...) z zastosowaniem: 1) norm czasowych operacji naprawczych określonych przez producenta pojazdu; 2) stawki za roboczogodzinę ustalonej przez (...) w oparciu o średnie ceny usług stosowane przez warsztaty działające na terenie miejsca zamieszkania ubezpieczonego lub osoby, o której mowa w § 3 pkt 37 lit. a; 3) cen części zamiennych zawartych w systemach A., E., (...), ustalonych w wariancie optymalnym; 4) cen materiałów lakierniczych i normaliów zawartych w systemach A., E., (...). Jednocześnie dokonanie wyceny w przedstawiony wyżej sposób nie wyklucza możliwości ustalenia wysokości odszkodowania na zasadach określonych w ust. 3, jeżeli ubezpieczony przedłoży stosowne rachunki i faktury VAT.

22.  Z racji tego, że ani powód ani poszkodowana nie przedstawili faktur dokumentujących poniesienie wyższych kosztów naprawy pojazdu niż w wysokości 9 472,61 zł, pozwany uznawał żądanie zapłaty wyższego odszkodowania za bezpodstawne.

Wysokość należnego odszkodowania, abuzywność postanowienia umownego - § 17 ust. 5 OWU

23.  Powód oparł swoje żądanie na twierdzeniu, że likwidacja szkody nastąpiła na podstawie zapisów OWU tj. § 17 ust. 3 w zw. z § 17 ust. 5, które spełniają przesłanki do uznania ich za abuzywne, bowiem polisa ubezpieczeniowa były zawierana w wariancie serwisowym, a strony umówiły się, że w przypadku zajścia szkody, o której mowa w § 7 ust. 1 OWU to koszty naprawy również będą ustalane w oparciu o ten wariant. Pozwany zaś dokonał wypłaty odszkodowania według stawek przewidzianych dla wariantu optymalnego.

24.  Z treści przedłożonych dokumentów do akt sprawy wynika, że umowa ubezpieczenia AC została zawarta między stronami w wariancie serwisowym, a pozwany dokonał kalkulacji wysokości szkody stosownie do treści postanowienia § 17 ust. 5 – w tym co do części zamiennych jak w wariancie optymalnym z uwagi na brak przedstawienia rachunków lub faktur VAT za dokonaną naprawę pojazdu. Wariant ten jednakże przewidywał dwa rodzaje części zamiennych stosowanych przy kosztach naprawy pojazdu tj. części oryginalne pomniejszone w zależności od okresu eksploatacji pojazdu i części alternatywne, bez wskazania, które z nich powinny mieć w niniejszej sprawie zastosowanie (§ 17 ust. 1 pkt 2).

25.  Zgodnie zaś z treścią wyroku Sądu Najwyższego z dnia 05 września 2008 r. w sprawie I CSK 64/08, przy wykładni postanowień ubezpieczenia, w tym ogólnych warunków ubezpieczenia należy uwzględniać cel umowy i interesy ubezpieczającego, ubezpieczonego lub uprawnionego. Postanowienia sformułowane niejednoznacznie interpretuje się na korzyść ubezpieczającego, ubezpieczonego, uposażonego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia (por. art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 22.05.2003 r. o działalności ubezpieczeniowej). W świetle art. 385 ¹ § 1 k.c. uznanie konkretnej klauzuli umownej za postanowienie niedozwolone wymaga ustalenia kumulatywnego wystąpienia wszystkich wymienionych w nim przesłanek, tj. tego, że kontrolowane postanowienie umowy zawartej z konsumentem: (1) nie było postanowieniem uzgodnionym z nim indywidualnie, (2) nie było postanowieniem w sposób jednoznaczny określającym główne świadczenia stron, (3) kształtowało prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

26.  Ocenie, czy postanowienie umowne jest niedozwolone, nie podlegają postanowienia umowne co do głównych przedmiotów świadczeń stron – pod warunkiem, że zostały one określone w sposób jednoznaczny (na gruncie dyrektywy: prostym i zrozumiałym językiem). Nie jest wystarczające, aby postanowienie dotyczące głównego przedmiotu świadczenia stron było napisane słowami zrozumiałymi dla konsumenta – zrozumiałość należy odnosić do treści, jaka się za tymi słowami kryje (wyrok TSUE z dnia 20 września 2017 r., A. przeciwko (...) SA , sygn. C-186/16, pkt 45: wymóg, aby warunek umowny był wyrażony prostym i zrozumiałym językiem, należy rozumieć w ten sposób, iż powinien być on rozumiany jako nakazujący także, by umowa przedstawiała w sposób przejrzysty konkretne działanie mechanizmu, do którego odnosi się ów warunek, a także, w zależności od przypadku, związek między tym mechanizmem a mechanizmem przewidzianym w innych warunkach, tak by konsument był w stanie oszacować, w oparciu o jednoznaczne i zrozumiałe kryteria, wypływające dla niego z tej umowy konsekwencje ekonomiczne; por. też wyrok SN z dnia 9 maja 2019 r., sygn. I CSK 242/18);

27.  W niniejszej sprawie postanowienia § 17 ust. 3 i 5 OWU, jakkolwiek dotyczyły głównego świadczenia ubezpieczyciela, nie przedstawiały w sposób przejrzysty dla kontrahenta warunków przyznania odszkodowania w danej wysokości i zastosowanego wariantu przeliczania kosztów naprawy, tym samym podlegały ocenie co do ich abuzywnego charakteru. Z jednej strony w ust. 1 tego paragrafu wskazano, że koszty naprawy pojazdu ustalane są na podstawie cen części zamiennych zakwalifikowanych do wymiany w wariancie serwisowym – cen części oryginalnych, „ z zastrzeżeniem ust. 2”. Z drugiej strony dopiero w ust. 5 pkt 3 tego paragrafu wskazuje się, że w braku przedłożenia faktur ceny części zamiennych ustalane są w wariancie optymalnym. Nabywca ubezpieczenia w wariancie serwisowym może więc być skonfundowany, czy w takiej sytuacji może liczyć na ustalanie kosztów naprawy zgodnie z ust. 1 (który jednoznacznie wskazuje na ceny części oryginalnych przy wariancie serwisowym) czy nie, bo w ust. 5 w ogóle nie odwołano się wprost do wariantu serwisowego i nie posłużono się pojęciem „kosztów naprawy”.

28.  Postanowienia OWU, w tym § 17 ust. 5, stanowiące załącznik do umowy ubezpieczenia niewątpliwie nie podlegały negocjacjom, ubezpieczony, jak i zarówno sam powód nie mieli żadnego wpływu na ich treść. OWU jest bowiem skonstruowanym jednostronnie przez ubezpieczyciela wzorcem umownym, który z zasady nie podlega żadnych negocjacjom. Kwestionowanie postanowień OWU przez powoda jest zatem również uzasadnione wobec niemożności uprzedniego ukształtowania przez strony ich treści w drodze wspólnych ustaleń.

29.  W ocenie Sądu zapisy § 17 ust. 5 OWU stanowią w istocie niedozwolone klauzule umowne w takim zakresie w jakim przewidują, że nawet w przypadku zawarcia umowy ubezpieczenia w wariancie serwisowym, ubezpieczyciel ustala wysokość odszkodowania według stawek przewidzianych jak dla wariantu optymalnego. Jak bowiem wynika z treści zawieranej przez poszkodowaną polisy ubezpieczeniowej wszelkie koszty naprawy miały być przeprowadzone w wariancie serwisowym, natomiast w samym OWU dokonanie wypłaty odszkodowania w tym wariancie jest możliwe jedynie pod warunkiem przestawienia rachunków lub faktur VAT dotyczących robocizny, części zamiennych, materiałów lakierniczych oraz normaliów. Wprawdzie w § 17 ust. 5 OWU wskazano, że istnieje możliwość dokonana ustalenia wysokości odszkodowania na zasadach określonych w ust. 3 ww. postanowienia, natomiast jedynie po przedłożeniu faktur lub rachunków z naprawy. Tym samym należy stwierdzić, że pozwany uzależnił wysokość odszkodowania nie od wcześniejszych ustaleń pomiędzy stronami, a od konieczności przeprowadzenia naprawy pojazdu.

30.  Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 23 maja 2007 r., sygn. VI ACa 110/07 uzależnienie wysokości odszkodowania od tego czy poszkodowany dokonał naprawy uszkodzonego pojazdu czy też zaniechał tego jest niedozwolonym postanowieniem umownym, bowiem obowiązek naprawienia szkody powstaje z chwilą wyrządzenia szkody i nie jest uzależniony od tego czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy. Decyzja poszkodowanego o dokonaniu naprawy samochodu nie powinna więc mieć wpływu na wysokość doznanego uszczerbku majątkowego.

31.  Jest prawdą, że strony mogą w umowie ubezpieczenia – w ramach swobody umów – określić metodykę ustalania wysokości odszkodowania lub jego zakres i tym samym odgórnie ustalić ograniczenia do zakresu odszkodowania określonego w art. 361 § 2 k.c. W ubezpieczeniach majątkowych regułą powinno być jednak świadczenie ubezpieczyciela w wysokości poniesionej szkody będącej skutkiem wypadku ubezpieczeniowego, a granicę odpowiedzialności powinna stanowić suma ubezpieczenia, odpowiadająca wysokości składki jako świadczenia wzajemnego ubezpieczającego (art. 824 § 1 w zw. z art. 805 § 1 i § 2 pkt 1 k.c.). Dlatego wszelkie klauzule ograniczające odpowiedzialność ubezpieczyciela w umowie ubezpieczenia majątkowego stanowią wyjątek od wskazanej zasady i wymagają wyraźnego i znanego ubezpieczającemu postanowienia umownego, na które się godzi, także wtedy, gdy ograniczenie takie znajduje się w ogólnych warunkach umów przygotowanych przez ubezpieczyciela i akceptowanych przez ubezpieczającego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia z dnia 9 sierpnia 2016 r., sygn. II CSK 743/15, LEX nr 2095937).

32.  W świetle § 17 ust. 5 OWU świadczenie proponowane przez ubezpieczyciela w przypadku zawarcia umowy w wariancie serwisowym miało charakter nie tyle odszkodowania, co refinansowania poniesionych kosztów. W § 17 OWU pojęcie „refinansowania” się jednak nie pojawia.

33.  Nadto trzeba również wskazać, że treść zapisów § 17 ust. 5 OWU narusza w istocie równowagę interesów stron, rażąco naruszając interesy poszkodowanej. Podkreślić bowiem należy, iż aby zastosować wariant serwisowy wybrany przez poszkodowaną przy zawarciu umów ubezpieczenia poszkodowana musiała uprzednio dokonać naprawy pojazdu, a następnie przedstawić rachunki i faktury za naprawę, które podlegały następnie weryfikacji pozwanego, a w przeciwnym razie ubezpieczyciel stosował wariant optymalny. Wykupując więc polisę w wariancie serwisowym ubezpieczona nabyła tylko szansę na refinansowanie części wydatków (nie prawo do pełnego odszkodowania), w zamian płacąc składkę w wyższej wysokości niż gdyby zawarła umowę ubezpieczenia w wariancie optymalnym.

34.  Sąd uznał zatem, iż postanowienie § 17 ust. 5 OWU stanowi niedozwoloną klauzulę umowną, a tym samym zgodnie z art. 385 ¹ § 2 k.c. nie jest wiążące dla powoda. Sąd podziela tym samym poglądy prawne wyrażone m. in. przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w wyroku z dnia 25 marca 2021 r., sygn. II Ca 760/20 (i wzmiankowanych w nim orzeczeniach); Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 18 kwietnia 2019 r., sygn. II C 1044/17, Sąd Okręgowy w Kaliszu z dnia 5 marca 2020 r., sygn. II Ca 1262/19, Sąd Okręgowy w Gdańsku w wyroku z dnia 11 stycznia 2017 r., sygn. III Ca 982/16, Sąd Okręgowy we Wrocławiu w wyroku z dnia 30 maja 2017 r., sygn. II Ca 1778/16 (wszystkie w bazie Lex).

35.  Sąd dostrzega, że orzecznictwo na temat niedozwolonego charakteru części § 17 OWU stosowanych przez powoda nie jest jednolite, a uzasadnienia wyroków zawierające argumentację za i przeciwko takiemu twierdzeniu są całkiem liczne. Jednocześnie Sąd wskazał powyżej kilka aktualnych wyroków sądowych (ostatni z 2021 roku), które stoją w sprzeczności co do oceny abuzywności postanowień podobnych co do treści jak w niniejszej sprawie z koncepcją przedstawioną przez stronę pozwaną. Niewątpliwie zatem postanowienie § 17 ust. 3 i 5 OWU jest na tyle niejednoznaczne, że wywołuje istotne wątpliwości i rozbieżne oceny w orzecznictwie sądów powszechnych, które trwa od wielu lat, i to pomimo możliwości rozwiania tych wątpliwości przez pozwanego poprzez przeformułowanie tego postanowienia umownego w celu precyzyjnego wskazania, że istotą wariantu serwisowego jest refinansowanie poniesionych kosztów przekraczających kwotę odszkodowania wyliczoną wg. wariantu optymalnego.

36.  Z uwagi na powyższe należało uznać, że powód ma prawo domagać się wyższej kwoty odszkodowania niż dotychczas wypłacona poszkodowanej. Ustalona przez Sąd w oparciu o opinię biegłego wysokość należnych kosztów naprawy pojazdu marki P. o nr rej. (...) wynosi 22 490,81 zł brutto. Dotychczas wypłacono 9 472,61 zł. Różnica pomiędzy kwotą 22 490,81 zł a kwotą 9 472,61 zł wynosi 13 018,20 zł, a zatem takiej sumy mógł domagać się powód..

37.  Powód domagał się jednak w niniejszej sprawie zasądzenia na jego rzecz kwoty 12 911,99 zł z tytułu dopłaty do odszkodowania. Z uwagi więc na treść art. 321 k.p.c. Sąd zasądził na rzecz powoda kwotę odszkodowania ograniczoną do wysokości wskazanej w żądaniu pozwu.

Odszkodowanie w wysokości kosztów sporządzenia prywatnego kosztorysu napraw

38.  Na skutek dokonania cesji wierzytelności cesjonariusz wstępuje w sytuację prawną cedenta jako wierzyciela. W sytuacji, w której przedmiotem przelewu jest roszczenie odszkodowawcze z tytułu dobrowolnej umowy ubezpieczenia AC, cesjonariuszowi przysługują więc wierzytelności w takiej wysokości, jakie przysługiwały poszkodowanemu w momencie cesji, ale też i dalsze wierzytelności mieszczące się w ramach umowy tego ubezpieczenia.

39.  Na podstawie umowy ubezpieczenia AC ubezpieczonemu nie przysługiwało prawo do zrekompensowania wydatków poniesionych na prywatną wycenę – co nie budziło wątpliwości pomiędzy stronami. Powód jako podstawę prawną tego roszczenia wskazał art. 471 k.c. i fakt błędnego wyliczenia odszkodowania przez pozwanego.

40.  Zgodnie z art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Naprawa szkody w tym przypadku następuje według zasad ustalonych w art. 361 k.c., tzn. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W tych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

41.  W uchwale z dnia 29 maja 2019 r., sygn. III CZP 68/18, Sąd Najwyższy wskazał, że nabywcy – w drodze przelewu - wierzytelności o odszkodowanie za szkodę komunikacyjną przysługuje od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej zwrot uzasadnionych kosztów ekspertyzy zleconej osobie trzeciej tylko wtedy, gdy jej sporządzenie było w okolicznościach sprawy niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania. Potwierdził zarazem, że sporządzenie prywatnej kalkulacji naprawy pojazdu może mieścić się w adekwatnym związku przyczynowym z uszkodzeniem samochodu oraz nieprawidłowym wyliczeniu kwoty odszkodowania przez ubezpieczyciela. Z tego względu – choć treść uchwały i zasadnicza część uzasadnienia dotyczą przypadku odpowiedzialności ubezpieczyciela na podstawie ubezpieczenia OC – rozważania w niej zawarte potwierdzają również możliwość dochodzenia od ubezpieczyciela zwrotu kosztów takiej ekspertyzy na zasadach ogólnych (właśnie na podstawie art. 471 k.c.), o ile było to niezbędne do efektywnego dochodzenia roszczenia.

42.  Tej „niezbędności” w okolicznościach niniejszej sprawy powód nie udowodnił. Zdaniem Sądu w tej sprawie powód nie wykazał, dlaczego prowadząc działalność gospodarczą w ramach konserwacji i naprawy pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (co wynika z przedłożonego do pozwu wydruku z (...)) nie był w stanie samodzielnie oszacować kosztów naprawy samochodu i musiał to zadanie zlecić spółce (...). Jeśli przedsiębiorca prowadzi naprawy samochodów, to wydaje się naturalne, że koszt takiej naprawy jest w stanie oszacować, nie posługując się przy tym pomocą innego przedsiębiorcy. Formuła działalności, w której jeden przedsiębiorca tylko szacuje koszty naprawy, drugi tylko naprawy wykonuje bez kompetencji do ich wyceny, a obaj dokonują rozliczeń na podstawie pojedynczych zleceń, byłaby dość specyficzna i wymagałaby szerszego wyjaśnienia co do przyczyn i gospodarczego sensu. Z tej przyczyny nie można uznać, by powód wykazał, że w okolicznościach tej sprawy sporządzenie wyceny dla samochodu przez podmiot trzeci było niezbędne dla dochodzenia roszczenia przez powoda.

43.  Ubocznie Sąd wskazuje, że jest znane mu z urzędu (z racji rozpoznawania innych spraw z udziałem powoda przeciwko ubezpieczycielowi), a przy tym jednocześnie stanowi to fakt, do którego dostęp jest powszechny (z racji publicznego charakteru bazy Krajowego Rejestru Sądowego), że powód jest (...) Sp. z o.o. (drugim wspólnikiem jest P. D., czyli pełnomocnik powoda w tej sprawie). Nie wpływa to rzecz jasna na ważność czynności prawnej polegającej na zleceniu przez powoda sporządzenia wyceny spółce. Nie jest to też samodzielną podstawą, by rzucać podejrzenie o złe zamiary na każdy przypadek zawarcia umowy między spółką a wspólnikiem. Tym niemniej należy zauważyć, że pomimo otrzymania i zapłaty faktury za wycenę powód jednocześnie był częściowo beneficjentem tej transakcji, skoro zapłatę otrzymała spółka, której jest udziałowcem w 50%. Powód nie odniósł się w żaden sposób do tego aspektu transakcji z S. i nie przytoczył twierdzeń, które świadczyłyby nie tylko o celowości sporządzenia ekspertyzy w ogóle, ale także o celowości skorzystania z oferty akurat tej spółki a nie innej zajmującej się wyceną szkód. W ocenie Sądu, omawiana sytuacja rodzi jednak podejrzenie, że zlecając wyceny spółce (...) powód nie kierował się obiektywną potrzebą i opłacalnością tej oferty (z perspektywy poszkodowanej – obowiązanej do minimalizacji szkody), tylko chęcią zrefundowania przez ubezpieczyciela wydatku powoda na rzecz spółki, której jest wspólnikiem. Warto też dodać, że spółka (...) jest Sądowi znana wyłącznie ze sporządzania wyceny na rzecz powoda (nie wiadomo więc, czy w ogóle prowadzi działalność na rynku na rzecz innych podmiotów).

44.  Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że wydatek poniesiony na ekspertyzy sporządzone przez (...) Sp. z o.o. nie był celowy i niezbędny dla efektywnego dochodzenia roszczeń powoda.

45.  W tym więc zakresie tj. co kwoty 300 zł za sporządzenie kalkulacji naprawy pojazdu marki P. o nr rej. (...) powództwo podlegało oddaleniu.

Odsetki

46.  Powód również dochodził skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty 12 911,99 zł za okres od 20 lipca 2020 r. do dnia 29 listopada 2020 r. w wysokości 326,87 zł, jak również dalszych odsetek od kwoty zasądzonego odszkodowania i skapitalizowanych odsetek od dnia wniesienia pozwu, tj. od dnia 30 listopada 2020 roku.

47.  Zakład ubezpieczeń zobowiązany był do wypłaty odszkodowania zgodnie z treścią art. 817 k.c. w terminie 30 dni od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku i wystąpieniu szkody. Z treści akt szkodowych dołączonych do sprawy wynika, że pozwany o szkodzie w pojeździe marki P. był zawiadomiony 22 czerwca 2020 r., a zatem ostatnim dniem tego 30-dniowego okresu był 22 lipca 2020 r.

48.  Jako, że wymagalność roszczenia nastąpiła od dnia 23 lipca 2020 r., Sąd oddalił częściowo powództwo w zakresie skapitalizowanych odsetek za opóźnienie, uznając za zasadny okres ich naliczenia od 23 lipca 2020 r. do 29 listopada 2020 r. W tym okresie należne odsetki za opóźnienie od kwoty 12 911,99 zł obejmowały kwotę 316,96 zł.

49.  W związku z powyższym Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 13 288,95 zł, na którą składały się kwota odszkodowania w wysokości 12 911,99 zł i skapitalizowane odsetek za opóźnienie liczone od kwoty 12 911,99 zł od dnia 23 lipca 2020 r. do dnia 29 listopada 2020 r. w wysokości 316,96 zł. O dalszych odsetkach Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu na podstawie art. 481 k.c. i 482 k.c. W pozostałym zaś zakresie powództwo zostało oddalone.

Koszty postępowania

50.  Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania Sąd oparł na art. 100 zd. 1 k.p.c. Powód wygrał proces w 98 %, dlatego też w takiej proporcji zwrot kosztów jest mu należny. Na poniesione przez powoda koszty złożyły się: opłata sądowa od pozwu (750 zł), opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł), wykorzystana zaliczka na poczet biegłego (600 zł) oraz koszty zastępstwa procesowego (3 600 zł – na podstawie § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłaty za czynności adwokackie), łącznie 4 967 zł. Sąd zasądził więc od pozwanego na rzecz powoda rzecz kwotę 4 867,66 zł (98% z 4 967 zł) tytułem zwrotu kosztów procesu. O odsetkach ustawowych za opóźnienie od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu orzeczono zgodnie z treścią art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

Z: (...)