Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Przedmiot i przebieg postępowania

1.  Pozwem z dnia 22 marca 2022 r. (data nadania, k. 20) powód Wspólnota Mieszkaniowa C. (...) w W. wniósł o zasądzenie od pozwanych A. B. (1) i A. B. (2) solidarnie kwoty 7 878,70 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 listopada 2021 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że pozwani uchylają się od wnoszenia zaliczek na koszty utrzymania nieruchomości wspólnej i wydatków związanych z własnością lokalu nr (...) w budynku przy ul. (...) w W.. Na dochodzoną pozwem kwotę składały się nieuiszczone zaliczki za okres od listopada 2021 r. do marca 2022 r. włącznie wraz z odsetkami, przy czym należność z grudnia obejmowała także niedopłatę w rozliczeniu mediów z 31 grudnia 2021 r. ( pozew, k. 2-3)

2.  W sprzeciwie od nakazu zapłaty z dnia 27 kwietnia 2022 r. pozwani zaskarżyli ów nakaz zapłaty w całości, wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Sprzeciw został sformułowany dość niejednoznacznie – z jednej strony w pkt 6 formularza określono części roszczenia objętego nakazem, co do którego wniesiono sprzeciw, a z drugiej wskazano, że pozwani w całości uregulowali całe dochodzone roszczenie i wnoszą o oddalenie powództwa w całości. Na wezwanie do sprecyzowania zakresu zaskarżenia (k. 50) pozwani odpowiedzi, że żądają oddalenia powództwa w całości (a nie w części dot. kwoty 2000 zł i odsetek od oznaczonych w sprzeciwie kwot), co pozwoliło Sądowi uznać, że intencją pozwanych było wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty w całości, gdyż tylko w razie zaskarżenia nakazu zapłaty w całości żądanie pozwu mogłoby być oddalone w całości. (sprzeciw pozwanych, k. 42-43, pismo wyjaśniające, k. 53)

3.  Pismem z dnia 16 sierpnia 2022 r. powód cofnął pozew w części zapłaty kwoty 6 511,80 zł oraz żądanie odsetek za okres poprzedzający datę wniesienia powództwa, podtrzymując zarazem żądanie zasądzenia kwoty 1 366,90 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. ( odpowiedź na sprzeciw, k. 65-67)

Ustalenia faktyczne

4.  A. B. (1) i A. B. (2) są właścicielami (na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej) lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku przy ul. (...) w W.. Opłaty uiszczają na rzecz Wspólnoty nieregularnie pomimo powtarzających się mailowych przypomnień.

( wydruk księgi wieczystej, k. 9-10; kopie e-maili, k. 80-84)

5.  Uchwałą nr 3/2021 przyjęto plan gospodarczy Wspólnoty na rok 2021 oraz ustalono zaliczki i opłaty na pokrycie kosztów. Ustalono, że od 01.04.2021 r. zaliczka na utrzymanie nieruchomości wspólnej wynosić będzie 5,50 zł za 1 m ², 196,94 zł od miejsca postojowego, a zaliczka na fundusz remontowy wynosić będzie 0,96 zł za 1 m ², 34,52 zł od miejsca postojowego. Zalicza na centralne ogrzewania miała wynosić 55,83 zł a 1 GJ, na podgrzanie wody 8,92 zł za m ³, za zużycie wody 9,85 zł za m ³, a na koszty stałe dostawy ciepła – 1 zł za 1 m ².

( uchwała, k. 12-13)

6.  Na koniec października 2021 r. A. i A. B. (2) mieli na koncie czynszowym lokalu zaległość w kwocie 10 448,03 zł, która to kwota została przepisana na konto należności dochodzonych sądownie. W listopadzie 2021 r. A. i A. B. (2) nie uiścili należności w kwocie 1 165,69 zł. W grudniu 2021 r. nie uiścili należności w kwocie 1 165,69 zł z tytułu zaliczek oraz 1 848,36 zł z tytułu rozliczenia mediów (płatnej do 10 marca 2022 r.). W zestawieniu ich należności uwzględniono nadpłatę z tytułu rozliczenia opłaty za gospodarowanie odpadami (29,69 zł) oraz zużycie wody (22,95 zł). Na koniec 2021 r. mieli zatem zaległość w kwocie 4 136,54 zł

( zestawienie, k. 14)

7.  W 2022 r. A. i A. B. (2) nie uiścili należności z tytułu zaliczek za styczeń i luty w kwocie 1 162,25 zł oraz za marzec w kwocie 1 316,68 zł. Wpłacili kwotę 3 500 zł, ale została ona zaliczona na poczet należności dochodzonych sądownie (dawniejszych). Na dzień 21 marca 2022 r. ich zaległość na koncie lokalu wynosiła 7 777,72 zł (bez odsetek).

( zestawienie, k. 15)

8.  Dnia 21 marca 2022 r. państwo B. dokonali wpłaty kwoty 7 777,72 zł, pokrywającej w całości istniejącą zaległość za okres od listopada 2021 do marca 2022 r. Ponadto A. B. (2) dnia 21 marca 2022 r. dokonała wpłaty 2 000 zł na poczet zaległości za wcześniejsze okresy.

( bezsporne, nadto potwierdzenie wpłaty, k. 44)

Omówienie dowodów

9.  Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie złożonych przez strony dokumentów prywatnych, przede wszystkim na podstawie przedłożonych przez stronę powodową i częściowo przez pozwanych dokumentów dotyczących przedmiotowego lokalu w zakresie wysokości naliczanych opłat oraz dokonanych wpłat przez pozwanych, których autentyczność, wiarygodność i moc dowodowa nie były przez strony kwestionowane, a Sąd nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu.

10.  Kwestią sporną w zakresie ustaleń faktycznych było w zasadzie tylko to, czy na dzień 16 sierpnia 2022 r. (data pisma zawierającego oświadczenie o cofnięciu pozwu) pozwani zalegali jeszcze z opłatami względem Wspólnoty. Takie twierdzenie powoda Sąd uznał jednak za nieudowodnione. Już z kopii kartoteki lokalu dołączonej do pozwu wynika, że po 10 marca 2022 r. zaległość pozwanych wynosiła 7 777,72 zł. A skoro 21 marca 2022 r. pozwani wpłacili 7 777,72 i 2 000 zł, to niewątpliwie tę zaległość pokryli (chyba, że mieli jeszcze duże zaległości za poprzednie okresy płatności, co jednak z kopii kartoteki z k. 68 nie wynika).

11.  Sąd zaznacza, że wpłatę w wysokości 7 777,72 zł w dniu 21 marca 2022 r. uznał za bezsporną, bo tak określili tę kwotę pozwani w ostatnim piśmie procesowym oraz powód na str. 3 swojego pisma z 16 sierpnia 2022 r. (k. 66). Z samej treści kartoteki księgowej nie wynika jednak wprost, czy była to po prostu jednorazowa wpłata w takiej wysokości, czy też wpłatę w tej lub innej wysokości zaliczono najpierw na inne konto księgowe a potem zaksięgowano na konto lokalowe (należności innych niż dochodzone sądownie).

Ocena prawna

Umorzenie postępowania

12.  Powód w piśmie z dnia 16 sierpnia 2022 r. cofnął pozew w części zapłaty kwoty 6 511,80 zł oraz żądanie odsetek za okres poprzedzający datę wniesienia powództwa.

13.  Zgodnie z art. 203 § 1 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku. Z uwagi na to, że rozprawy w tej sprawie nie wyznaczono, powód był uprawniony do cofnięcia pozwu bez zgody pozwanych nawet bez zrzeczenia się roszczenia.

14.  W myśl art. 203 § 4 k.p.c. Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa. Żadne takie okoliczności nie zachodziły, toteż Sąd umorzył postępowanie w zakresie kwoty 6 511,80 i odsetek od tej kwoty oraz odsetek od kwoty 1366,90 zł za okres od 11 listopada 2021 roku do 22 marca 2022 r. na podstawie art. 355 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem Sąd umorzy postępowanie, jeżeli powód ze skutkiem prawnym cofnął pozew, strony zawarły ugodę lub została zatwierdzona ugoda zawarta przed mediatorem albo z innych przyczyn wydanie wyroku stało się zbędne lub niedopuszczalne.

Dochodzona pozwem kwota 1 366,90 zł

15.  Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

16.  Powód uzasadniał swoje roszczenie treścią art. 13 ust. 1 oraz art. 15 ust. 1 ustawy o własności lokali, a na potwierdzenie wysokości żądanych kwot przedstawił dokumenty – uchwały, na podstawie których ustalił wysokość opłat obowiązujących w danym roku kalendarzowym. Zgodnie z powołanymi przepisami właściciel ponosi wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu, jest obowiązany utrzymywać swój lokal w należytym stanie, przestrzegać porządku domowego, uczestniczyć w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej, korzystać z niej w sposób nieutrudniający korzystania przez innych współwłaścicieli oraz współdziałać z nimi w ochronie wspólnego dobra. Na pokrycie kosztów zarządu właściciele lokali uiszczają zaliczki w formie bieżących opłat, płatne z góry do dnia 10 każdego miesiąca. Sąd dokonał oceny przedstawionych w sprawie dowodów uznając, iż roszczenie powoda nie może zostać uwzględnione z powodów jak poniżej.

17.  Należy też wskazać, że zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Z przepisu tego wynika, że Sąd powinien przyjąć za prawdziwe fakty udowodnione przez stronę obciążoną dowodem i pominąć te, których nie wykazała w sposób przekonywujący (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 8 maja 2014 r., sygn. I ACa 42/14). W procesie dotyczącym zaliczek na opłaty związane z korzystaniem z lokali oraz utrzymaniem nieruchomości wspólnej Wspólnota Mieszkaniowa powinna zatem wykazać, że zostały podjęte uchwały ustalające wysokość tych zaliczek i opłat, z kolei stronę pozwaną obciąża udowodnienie, że (pomimo twierdzeń Wspólnoty) opłaty te zostały uiszczone albo że nie zostały naliczone w sposób prawidłowy. W praktyce Wspólnoty Mieszkaniowe (tak jak w niniejszej sprawie) przedstawiają dowody księgowe, które służyć mają wykazaniu, że opłaty/zaliczki od właścicieli nie zostały odnotowane na karcie księgowej lokalu, a co za tym idzie, nie zostały przez stronę pozwaną wniesione.

18.  Jak już zostało wyjaśnione, w tej sprawie powód przedstawił dokumentację księgową obrazującą zadłużenie powodów na 21 marca 2022 r. Potwierdził jednocześnie, że zaksięgował wpłatę w wysokości odpowiadającej temu zadłużeniu. Dokumentacja księgowa dołączona do pisma z dnia 16 sierpnia 2022 r. jest jednak mało czytelna i trudno z niej było wywnioskować, na poczet jakich zobowiązań powód zaliczył kwotę 1 366,90 zł z zaksięgowanej wpłaty na kwotę 7 777,72 zł. Sąd nie mógł więc uznać, aby żądanie zapłaty 1 366,90 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie zostało udowodnione. Skutkowało to oddaleniem powództwa w całości (tzn. w zakresie, w jakim postępowanie dotyczące pierwotnie dochodzonego żądania nie zostało umorzone).

Koszty postępowania

19.  Sąd rozstrzygnął o kosztach postępowania na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Stroną wygrywają sprawę jest z reguły ta, której żądanie zostało uwzględnione (powód – gdy Sąd uwzględnia pozew, a pozwany – gdy Sąd oddala powództwo). W przypadku cofnięcia pozwu, które skutkuje umorzeniem postępowania, uznanie powoda lub pozwanego za stronę wygrywającą sprawę zależy od okoliczności, które spowodowały cofnięcie pozwu. Gdy powód cofa pozew o zapłatę z powodu tego, że w trakcie trwania postępowania sądowego pozwany spłacił dochodzoną należność, wniesienie pozwu uznaje się za uzasadnione i celowe do dochodzenia praw przez powoda. Spłata należności w toku sprawy potwierdza bowiem, że należność w dniu złożenia pozwu istniała i nie została przez pozwanego uregulowana w terminie. Nie ma więc racjonalnych powodów, by odmawiać powodowi prawa do zwrotu kosztów wywołanych wniesieniem pozwu i prowadzeniem sprawy przez pełnomocnika. Takie rozumienie strony wygrywającej i przegrywającej w przypadku umorzenia postępowania przyjmuje jednolicie Sąd Najwyższy i sądy powszechne (np. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2012 r., sygn. V Cz 109/11; z dnia 7 marca 2013 r., sygn. IV Cz 8/13; z dnia 11 grudnia 2009 r., sygn. V Cz 58/09; z dnia 12 kwietnia 2012 r., sygn. II Cz 208/11 – dostępne na www.sn.pl).

20.  W tej sprawie stan faktyczny sprawy wygląda nieco odmiennie od sytuacji przedstawionej powyżej. Jak wynika z pisma pozwanych z dnia 31 października 2022 r. i załączonych do niego dokumentów, zapłacili oni kwotę 7 777,72 zł dnia 22 marca 2022 r. Tego samego dnia pozew w niniejszej sprawie został nadany na poczcie i tym samym – zgodnie z art. 165 § 2 k.p.c. – został wniesiony do sądu. Spłata (czy też zaliczenie wpłaty) nastąpiło więc praktycznie równocześnie z wytoczeniem powództwa. Nie ma więc dowodów na to, by to wytoczenie powództwa spowodowało zaspokojenie roszczenia przez pozwanych i znajdowało się z nim w bezpośrednim związku przyczynowym. Ten argument przemawiałby za odmową uznania wytoczenia powództwa za celowe, a strony powodowej za wygrywającą sprawę w tej części, w jakiej cofnęła powództwo z uwagi na zaspokojenie roszczenia przez powodów dnia 22 marca 2022 r.

21.  Takie rozstrzygnięcie nie uwzględniałoby jednak wszystkich okoliczności związanych z przyczynami wytoczenia powództwa w sprawie. Dokumentacja księgowa dotycząca lokalu pozwanych pozwala stwierdzić, że nie wywiązują się oni z obowiązku comiesięcznego uiszczania zaliczek, lecz co jakiś czas spłacają narosłe zadłużenie. Dzieje się tak pomimo mailowych przypomnień i wezwań o zaległości. Wymaga przypomnienia, że obowiązek uiszczania co miesiąc zaliczek wynika wprost z ustawy, nie zależy natomiast od daty doręczenia wezwania do zapłaty przez Wspólnotę. W takich okolicznościach, w których regularnie narasta zaległość właścicieli z powodu nieuiszczania opłat i zaliczek pomimo dodatkowych próśb i wezwań, wytoczenie powództwa jest działaniem celowym i koniecznym dla ochrony interesów Wspólnoty Mieszkaniowej oraz ogółu właścicieli lokali. Najprawdopodobniej przypadek zadecydował o tym, że zapłata sumy 7 777,72 zł zbiegła się w czasie z wytoczeniem powództwa – gdyby nastąpiła ona kilka dni później, nie byłoby wątpliwości, że powód może domagać się w tym zakresie kosztów procesu z racji zaspokojenia zobowiązania przez pozwanych dopiero po wytoczeniu powództwa.

22.  Pozwani powoływali się na fakt dokonywania błędnych księgowań przez Wspólnotę i to tę okoliczność podawali jako przyczynę traktowania ich jako zalegających z należnościami. Nie zostało to jednak przez nich udowodnione, a przecież mogliby np. przedstawić dowód zapłaty kwoty 7 777,72 zł wcześniej niż w dniu 22 marca 2022 r., co potwierdziłoby błędne księgowanie ich wpłat lub dokonywanie księgowań z dużym opóźnieniem.

23.  Z uwagi na powyższe Sąd uznał, że w zakresie, w jakim powód cofnął powództwo, jego wytoczenie było celowe do dochodzenia roszczenia i z tego powodu może domagać się częściowego zwrotu kosztów procesu od pozwanych. Powód mógł z tytułu poniesionych kosztów procesu domagać się zwrotu sumy kwot 17 zł (opłata skarbowa od pełnomocnictwa), 500 zł (opłata od pozwu) i 1 800 zł (na podstawie § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłaty za czynności radców prawnych), czyli 2 317 zł. Cofnął powództwo w zakresie kwoty 6 511,80 zł (6 410,82 zł bez uwzględnienia skapitalizowanych odsetek). Kwota 6 410,82 zł stanowi ok. 81% z dochodzonej pierwotnie kwoty. Powód może w tej samej proporcji domagać się zwrotu kosztów procesu, czyli kwoty 1 876,77 zł – taką też kwotę Sąd zasądził od pozwanych solidarnie (art. 105 § 2 k.p.c.) na rzecz powoda, powiększając ją o odsetki ustawowe za opóźnienie na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

ZARZĄDZENIE

(...)