Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lutego 2017r.

Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w W. XVI Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSR Joanna Chała-Małkowska

Protokolant: Karolina Celek

Po rozpoznaniu: w dniu 15 lutego 2017 roku w W.

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w W.

przeciwko M. J.

o zapłatę kwoty 26.037,37 zł

I.  zasądza od pozwanego M. J. na rzecz powoda (...) z siedzibą w W. kwotę 26.037,37 (dwadzieścia sześć tysięcy trzydzieści siedem 37/100) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 22.641,12 (dwadzieścia dwa tysiące sześćset czterdzieści jeden 12/100) złotych od dnia 25 maja 2016 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego M. J. na rzecz powoda (...) z siedzibą w W. kwotę 6.119 (sześć tysięcy sto dziewiętnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 4.817 (cztery tysiące osiemset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt XVI GC 3739/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 25 kwietnia 2016 r. (data nadania) (...) w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego M. J. kwoty 26 037,03 zł, na którą składają się: kwota 19 927,68 zł tytułem należności głównej zasądzonej nakazem zapłaty z dnia 3 czerwca 2014 r., wydanym przez Sąd Rejonowy Lublin- Zachód w L., kwota 2 713,44 zł tytułem odsetek ustawowych należnych za opóźnienia w zapłacie należności głównej obliczona na dzień 29 czerwca 2015 r., kwota 2 656,25 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, kwota 140,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania egzekucyjnego oraz kwota 600,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w egzekucji. Powód wniósł także o zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 22 641,12 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. W uzasadnieniu żądania powód wskazał, iż dochodzi zapłaty powyższej kwoty w oparciu o art. 299 k.s.h., to jest od członka zarządu spółki (...) sp. z o.o. w stosunku do której egzekucja komornicza okazała się bezskuteczna, zaś której pierwotnie wierzycielem była spółka P4 sp. z o. o. (pozew. 2- 8, pismo k. 52-53).

W dniu 30 czerwca 2016 r. tut. Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym. (nakaz zapłaty k. 65).

Pozwany wniósł sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty zaskarżając go w całości. Wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu podniósł, iż nie złożył wniosku o ogłoszenie upadłości bez swojej winy w terminie ustawowym z uwagi na swój stan zdrowia, wskazując, że dokumentacja medyczna zostanie przedstawiona na rozprawie. Pozwany podniósł, że w okresie niewypłacalności spółki znajdował się w stanie zdrowia uniemożliwiającym zarządzanie spółką, nie miał świadomości dokonywanych czynności oraz stanu jej spraw, nie miał możliwości złożenia stosownego wniosku, jak i dokonania na tym etapie czynności rezygnacji z funkcji członka zarządu spółki. W praktyce spółka była zarządzana przez osoby trzecie, w okresie, kiedy pozwany formalnie pozostawał członkiem zarządu. (sprzeciw k. 62).

W odpowiedzi na sprzeciw powód potrzymał swoje stanowisko w sprawie. Odnosząc się do zarzutów pozwanego, wskazał, iż pozwany ograniczył się jedynie do stwierdzenia, że stan zdrowia wykluczył złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki we właściwym czasie, jednak nie wskazał jaka to była choroba, ani nie przybliżył czasu, w jakim rzekomo miała ona trwać, co jest w ocenie powoda kluczowe w zakresie ustalenia odpowiedzialności pozwanego z art. 299 k.s.h. Nadto podniósł, że pozwany nie załączył dokumentacji medycznej do sprzeciwu wskazując, że zostanie przedstawiona na rozprawie, jednak nie wyjawił powodu takiego swojego działania. Powołał się przy tym na treść art. 503 k.p.c., zgodnie z którym w sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany powinien wskazać, czy zaskarża nakaz w całości, czy w części, przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy oraz okoliczności faktyczne i dowody. Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba, że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w sprzeciwie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo, że występują inne wyjątkowe okoliczności. W ocenie powoda, strona pozwana w żadnym stopniu nie uprawdopodobniła, że nie zgłosiła twierdzeń i dowodów bez swojej winy, zaś ewentualne ich przedstawienie na rozprawie spowoduje zwłokę w postępowaniu, gdyż należyte zapoznanie się z dokumentacją medyczną pozwanego wyklucza merytoryczne odniesienie się do niej na terminie rozprawy. (pismo procesowe powoda k. 88-90).

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany M. J. był członkiem zarządu Spółki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. w okresie od 6 września 2010 roku do dnia 9 stycznia 2014 r. Spółka posiadała nieuregulowaną wierzytelność wobec (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. ( bezsporne; poparte: KRS spółki k.36-41).

W dniu 4 października 202 r. pomiędzy (...) sp. z o. o. w W., a (...) S.A. we W. doszło do zawarcia umowy sprzedaży wierzytelności, wskutek której następcą prawnym wierzyciela spółki (...) sp. z o. o. stał się (...) w W.. (bezsporne, nadto dowód: umowa k. 19-22)

W dniu 3 czerwca 2014 r. Sąd Rejonowy Lublin- Zachód w L. VI Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt VI Nc-e 457793/14 wydał na rzecz (...) w W. nakaz zapłaty nakazując pozwanej spółce (...) sp. z o. o. w W. zapłatę kwoty 19 927,68 zł z odsetkami w wysokości ustawowej od dnia 31 marca 2014 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 2.656,25 zł tytułem kosztów procesu. Powyższemu nakazowi zapłaty została nadana klauzula wykonalności postanowieniem z dnia 7 października 2014 r. (bezsporne; poparte: nakaz zapłaty k. 32, postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności k. 33).

Z uwagi na bezskuteczność egzekucji Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy Woli w W. R. W. postanowieniem z dnia 29 czerwca 2015 r. umorzył postępowanie w sprawie. W toku czynności prowadzonych w związku z postępowaniem egzekucyjnym stwierdzono, że egzekucja z ruchomości, wynagrodzenia i wierzytelności jest bezskuteczna. (dowód: postanowienie k. 34-35).

W dniu 11 stycznia 2016 r. (data pisma) (...) w W. wezwał M. J. na podstawie art. 299 ks.h. do zapłaty należności wynikającej z nakazu zapłaty o sygn. VI Nce- 457793/14 w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. M. J. odebrał wezwanie w dniu 1 lutego 2016 r. nie uregulował żądanej kwoty. (bezsporne, nadto dowód: wezwanie do zapłaty wraz z dowodem odbioru k. 42-45).

Nieuiszczenie kwoty wskazanej w wezwaniu do zapłaty stało się przyczyną do wniesienia powództwa w niniejszej sprawie.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy,. Autentyczność złożonych w sprawie dokumentów przez strony nie była w trakcie postępowania kwestionowana, a Sąd z urzędu również nie dopatrzył się do tego podstaw. Powyższe dokumenty stanowiły tak dokumenty urzędowe (w szczególności orzeczenia sądów i komornika), jak i dokumenty prywatne. Dokumenty prywatne złożone przez strony stanowią jedynie dowód tego, że osoba, która dany dokument podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 k.p.c). Prawdziwość złożonych w toku postępowania dokumentów nie była kwestionowana przez pozwanego, a Sąd nie znalazł podstaw by czynić to z urzędu.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W myśl art. 299 § 1 k.s.h., członkowie zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ponoszą osobistą i solidarną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna.

Przesłankami odpowiedzialności przewidzianej w art. 299 § 1 k.s.h. są istnienie określonego zobowiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w czasie, w którym dana osoba była członkiem zarządu spółki (a więc niepowstałego później), oraz bezskuteczność egzekucji tego zobowiązania przeciwko spółce, czy to w czasie pozostawania przez tę osobę członkiem zarządu, czy to już po jej odwołaniu z zarządu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2011 r., II CSK 571/10, LEX nr 847124).

Zgodnie z zasadą rozkładu ciężaru dowodu wyrażoną w art. 6 k.c. i stanowiącą jej odpowiednik procesowy normą art. 232 k.p.c., w procesie toczącym się w oparciu o art. 299 k.s.h. na powodzie spoczywa obowiązek wykazania, że pozwany sprawował funkcję członka zarządu spółki oraz, iż powód poniósł szkodę w postaci niewyegzekwowanej od spółki wierzytelności. Powód winien zatem wykazać istnienie określonego zobowiązania spółki w czasie, kiedy pozwany był członkiem jej zarządu, stwierdzonego w tym czasie lub później tytułem egzekucyjnym wydanym na rzecz powoda, a także bezskuteczność egzekucji tego zobowiązania przeciwko spółce czy to w czasie pozostawania przez tę osobę członkiem zarządu, czy to już po jej odwołaniu z zarządu.

Paragraf 2 art. 299 k.s.h. w sposób enumeratywny wymienia przypadki, w których członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności za zobowiązania spółki, a to wówczas, gdy wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody. Członka zarządu od przedmiotowej odpowiedzialności zwalnia również wykazanie, iż w czasie pełnienia przez niego funkcji w ogóle nie było podstaw do tego, by wnioskować o ogłoszenie upadłości bądź wszczynać postępowanie układowe.

Ciężar wykazania przesłanek pozytywnych w postaci pełnienia przez daną osobę obowiązków członka zarządu w czasie powstania zobowiązania oraz bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce ciąży na powodzie, natomiast ciężar dowodu w zakresie istnienia uwalniających od tej odpowiedzialności - spoczywa na pozwanym. Powód wykazał powyższe okoliczności, pozwany zaś temu nie sprostał. Okoliczność powstania zobowiązania powoda w czasie pełnienia przez pozwanego funkcji członka zarządu (jak już wspomniano) była bezsporna w sprawie. Na dowód istnienia roszczenia co do zasady i co do wysokości powód przedłożył tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy Lublin- Zachód w L. o sygn. VI Nc-e 457793/14 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 7 października 2014 r., co zresztą również pozostawało bezsporne między stronami. Stosownie do treści art. 776 k.p.c. podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy. Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, chyba, że ustawa stanowi inaczej.

W przedmiotowej sprawie, wierzyciel po otrzymaniu tytułu wykonawczego złożył wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko Spółce (...) sp. z o. o. Postępowanie egzekucyjne toczyło się z całego majątku dłużnika, poprzez zajęcie wierzytelności, rachunków bankowych, ruchomości. Czynności te nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Powyższe stało się podstawą umorzenia postępowania egzekucyjnego, na dowód czego powód przedstawił postanowienie z dnia 29 czerwca 2015 r. Należy zatem uznać, iż przesłanka bezskuteczności egzekucji zobowiązania z majątku spółki została spełniona. Pozwany nie kwestionował niewykazania przez powoda tej okoliczności. Nadto nie powołał choćby jednego składnika majątku, jakim Spółka dysponuje i z którego Komornik mógłby prowadzić egzekucję. Nie dostarczył materiału dowodowego uprawdopodobniającego możliwość wyposażenia majątku spółki w aktywa, które w sposób łatwościągalny mogłyby stanowić zaspokojenie dla roszczeń wierzyciela. W tym zakresie Sąd podziela zapatrywanie wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 2009 r. ( V CSK 460/08), w którym SN stwierdził, iż „wymaganie bezskuteczności egzekucji do całego majątku spółki z o.o. nie może być rozumiane schematycznie; nie ma potrzeby kierowania egzekucji do tych składników majątku spółki, z których uzyskanie zaspokojenia jest w istniejących okolicznościach faktycznych nierealne”.

Powyższe spełnia bezsprzecznie przesłanki pojęcia bezskuteczności egzekucji, pod którym należy rozumieć przede wszystkim sytuację, w której prawnie zorganizowane działania organów egzekucyjnych, mające na celu zadośćuczynienie interesom wierzyciela (wierzycieli), które znalazły odzwierciedlenie w tytule egzekucyjnym, nie doprowadziły do spełnienia świadczenia przez dłużnika.

Zgodnie z art. 299 k.s.h. członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody (§ 2).

W niniejszej sprawie pozwany podnosił co prawda, że zachodzi względem niego jedna z przesłanek egzoneracyjnych, albowiem, jak wskazywał w okresie powstania niewypłacalności spółki, znajdował się w stanie zdrowia uniemożliwiającym zarządzanie spółką, jednak w tej kwestii twierdzenia pozwanego pozostały gołosłowne. Nie przedstawił bowiem pozwany żadnego dowodu na potwierdzenie swojego stanowiska. W sprzeciwie wskazał, że dokumentacja medyczna na dowód powyższego zostanie przedłożona na rozprawie, podczas, gdy na rozprawę nie stawił się ani pozwany, ani jego pełnomocnik. Dokumentacja medyczna zaś nie została przedłożona do akt sprawy. W konsekwencji, nie znalazł Sąd żadnych przesłanek mogących być podstawą do wyłączenia odpowiedzialności strony pozwanej za zobowiązania spółki wynikające z art. 299 k.s.h.

Wskazać w tym miejscu należy, że zgodnie z art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Natomiast jak stanowi art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Wskazana zatem w art. 6 k.c. „ogólna zasada rozkładu ciężaru dowodu”, jest regułą w znaczeniu materialnym, wskazującą, kto poniesie skutki nieudowodnienia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, natomiast przepis art. 232 k.p.c. wskazuje, kto ponosi ciężar dowodu w znaczeniu formalnym: „kto powinien przedstawiać dowody” (tak trafnie w orz. SN z dnia 17 lutego 2006 r., V CSK 129/05, Lex nr 200947; oraz wyr. SN z dnia 8 marca 2010 r., II PK 260/09, OSNP 2011, nr 17-18, poz. 226). W procesie ciężar dowodu stanowi wymaganie dostarczenia Sądowi dowodów potwierdzających przytoczone fakty pod rygorem przegrania procesu.

Sąd wziął również pod uwagę stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 29 września 2005 r. (III CK 11/2005, LexPolonica nr 1625342), iż w procesie cywilnym strony mają obowiązek twierdzenia i dowodzenia tych wszystkich okoliczności (faktów), które stosownie do art. 227 k.p.c. mogą być przedmiotem dowodu. Tzw. fakty negatywne mogą być dowodzone za pomocą dowodów faktów pozytywnych przeciwnych, których istnienie wyłącza twierdzoną okoliczność negatywną. W związku z tym w doktrynie przyjmuje się następujące reguły: a) faktów, z których wywodzone jest dochodzone roszczenie (tworzących prawo podmiotowe) powinien w zasadzie dowieść powód; dowodzi on również fakty uzasadniające jego odpowiedź na zarzuty pozwanego; pozwany dowodzi fakty uzasadniające jego zarzuty przeciwko roszczeniu powoda; b) faktów tamujących oraz niweczących powinien dowieść przeciwnik tej strony, która występuje z roszczeniem, czyli z zasady – pozwany.

Rozkład ciężaru dowodu powinien zawsze być analizowany na tle konkretnej sprawy. W świetle całokształtu okoliczności niniejszej sprawy w ocenie Sądu nie budziło wątpliwości, iż udowodnienie faktów wyłączających odpowiedzialność pozwanego, spoczywało na stronie pozwanej.

Przepis art. 6 k.c. określa reguły dowodzenia, tj. przedmiot dowodu oraz osobę, na której spoczywa ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (por. wyrok SN z 19.11.1997 r. I PKN 375/97 OSNP 1998/18/537).

Uwzględniając treść tego przepisu podać trzeba, iż do pozwanego należało wykazanie przesłanek zwalniających go z odpowiedzialności. Pozwany pomimo obowiązku z art. 6 k.c. nie wykazał przesłanek ekskulpujących od odpowiedzialności za zobowiązania spółki, a taki obowiązek spoczywa na członkach zarządu (por. wyrok NSA W-we z 22.02.2006 r. I (...) 575/05 LEX nr 250335).

Uwzględniając powyższe przyjąć należy, iż nie zostały wykazane przesłanki zwalniające z art. 299 § 2 k.s.h.

Wobec faktu, że wykazane zostały przesłanki odpowiedzialności pozwanego M. J. z art. 299 k.s.h. orzeczono jak w punkcie I sentencji wyroku. Odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością obejmuje zasądzone w tytule wykonawczym, wydanym przeciwko spółce, koszty procesu, koszty postępowania egzekucyjnego umorzonego z powodu bezskuteczności egzekucji i odsetki ustawowe od należności głównej (por. uchwała Sądu Najwyższego odsetkach dnia 7 grudnia 2006 r. ;III CZP 118/06, OSNC 2007/9/136).

O odsetkach orzeczono na podst. art. 481 k.c. Należało przy tym mieć na względzie, że termin spełnienia świadczenia wynikającego z art. 299 k.s.h. przez członka zarządu nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania, a zatem wymagalność roszczenia należy określić zgodnie z art. 455 k.c. Co za tym idzie, dopiero od dnia wymagalności takiego roszczenia odszkodowawczego skierowanego wobec członka zarządu wierzyciel, w myśl art. 481 k.c., może domagać się odsetek za opóźnienie w jego spełnieniu. Wezwanie do zapłaty powód skierował do pozwanego dnia 22 stycznia 2016 roku, które pozwany odebrał w dniu 1 lutego 2016 r. Okoliczności tej pozwany nie kwestionował, tym samym odsetki od należności głównej powód mógł dochodzić odsetek od dnia 25 maja 2016 r. i od tego też dnia zostały one na jego rzecz zasądzone.

Rozstrzygając o kosztach procesu Sąd oparł się na dyspozycji przepisu art. 98 k.p.c. w zw. zasądzając na rzecz powoda – jako wygrywającego proces w całości – poniesione przez niego w toku procesu koszty. Na koszty celowej obrony złożyły się w przedmiotowym postępowaniu opłata od pozwu w kwocie 1302,00 zł, opłata skarbowa należna od dokumentu pełnomocnictwa (17 zł) (co zostało potwierdzone przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 marca 2003 r., III CZP 2/03, OSNC 2003/12/161) i wynagrodzenie pełnomocnika procesowego pozwanego będącego radcą prawnym w wysokości 4 800 zł. Koszt wynagrodzenia pełnomocnika procesowego pozwanego będącego radcą prawnym ustalono na podstawie § 2 pkt. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Wobec powyższego zasadnym było zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 6119 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 4817 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w sentencji.