X Ka 87/23 - uzasadnienie Sąd Okręgowy w Warszawie z 2023-03-02
Sygn. akt X Ka 87/23
1.WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 02 marca 2023 r.
Sąd Okręgowy w Warszawie w X Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:
Przewodniczący Sędzia SO Grzegorz Miśkiewicz
Protokolant sekretarz sądowy Edyta Marcinkiewicz
przy udziale Prokuratora Roberta Makowskiego
po rozpoznaniu w dniu 02 marca 2023 r.
sprawy
A. S. (1)
oskarżonego o czyn z art. 231 § 1 k.k.
na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego
od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy – Żoliborza w Warszawie
z dnia 03 listopada 2022 r. sygn. akt IV K 677/20
orzeka
I zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że oskarżonego A. S. (1) uniewinnia od popełnienia zarzuconego mu czynu;
II kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE |
|||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
X Ka 87/23 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
||
1.CZĘŚĆ WSTĘPNA |
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy – Żoliborza w Warszawie z dnia 03 listopada 2022 r. (sygn. akt IV K 677/20) |
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ oskarżyciel posiłkowy |
☐ oskarżyciel prywatny |
☐ obrońca |
☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ inny |
1.3. Granice zaskarżenia |
1.1.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||
☐ |
co do kary |
|||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
1.1.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
☒ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu |
|||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia |
|||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
1.4. Wnioski |
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
1.Ustalenie faktów w związku z dowodami |
1.4.1. Fakty uznane za udowodnione |
||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
2.1.1.1. |
A. S. (1) |
aktualne dane o karalności |
KRK |
k.697 |
1.5. Ocena dowodów |
1.1.3. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
2.1.1.1 |
KRK |
Dowód jest obiektywny - dane pochodzą z Krajowego Rejestru Karnego. |
1.1.4.
Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
Nie dotyczy |
Nie dotyczy |
1.STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||
Lp. |
Zarzut |
|
3.1. |
Przedmiotowy wyrok zaskarżył w całości oskarżony, który zarzucił: 1)na podstawie art. 427 § 2 k.p.k. w zw. z art. 438 pkt 1a k.p.k. obrazę przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż kwalifikacja prawa czynu tj.: art. 231 § 1 k.k. poprzez uznanie, iż oskarżony A. S. (1), nie zwołując nadzwyczajnych posiedzeń Rady Miejskiej w Ł. na wniosek Burmistrza Ł. działał wbrew ustawie o samorządzie gminnym, która nakładała na niego obowiązek zwołania nadzwyczajnych posiedzeń rady, 2) na podstawie art. 427 § 2 k.p.k. w zw. z. art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mający wpływ na jego treść polegający na: a) błędnym ustaleniu przez Sąd, że oskarżony A. S. (1) działał na szkodę interesu publicznego, gdyż w sposób niewątpliwy doprowadził do naruszenia prawidłowości działania organów samorządu terytorialnego narażając na szwank ich autorytet i prawidłowe działanie, b) błędnym ustaleniu przez Sąd, że nawet jeżeli A. S. (2) uważał, że warunki techniczne nie pozowałaby mu na przeprowadzenie nadzwyczajnej sesji Rady Miejskiej w Ł. w trybie zdalnym w sposób sprawny, to i tak winien był taką sesję zwołać, 3) na podstawie art. 427 § 2 k.p.k. w zw. z art. 438 pkt 2 k.p.k. obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku tj. art. 410 k.p.k. poprzez a) pominięcie istotnych okoliczności mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy wynikających z wyjaśnień oskarżonego (k. 424 i nast.), zeznań świadka M. C. (k. 430), A. Z. (k. 467-468), M. M. (k. 470-471), J. Ł. (k. 549551), G. B. (k. 551-552), T. D. (k. 578-579), M. N. (k. 579-581), P. B. (k. 596-597), C. A. (k. 597), J. S. (k.636), pisma M. N. (k. 590), które to dowody jednoznacznie wskazują, iż radni nie chcieli zwołania sesji w trybie stacjonarnym, a także, że w dniu 17 kwietnia 2020 r. były złe warunki techniczne uniemożliwiające prawidłowe przeprowadzenie sesji zdalnej, b) pominięcie istotnych okoliczności mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, tj. uchwały Regionalnej Izby Obrachunkowej zatwierdzającej sprawozdanie finansowe za 2020 r., dokumentu zawierającego dane kwartalne dotyczące finansów gminy za 2020 r (k. 401 - 421), zawiadomień o unieważnieniu przetargów i innych dokumentów (k. 444-465), które to dowody jednoznacznie wskazują, iż kondycja finansowa gminy Ł. za 2020 r. bez emisji obligacji była bardzo dobra i posiadła ona finanse na bieżące realizowanie różnych zadań, a przetargi były unieważniane ze względu na zbyt drogie oferty, a co za tym idzie ze względu na brak zwołania sesji i odbycia sesji dobro publiczne nie było zagrożone, 4) na podstawie art. 427 § 2 k.p.k. w zw. z art. 438 pkt 2 k.p.k. obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku tj. art. 7 k.p.k. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę materiału dowodowego w postaci wyjaśnień oskarżonego A. S. złożonych w toku postępowania sądowego (k. 424 i nast.) i uznania oskarżonego A. S. (2) za winnego dokonania zarzucanego im czynu z art. 231 § 1 k.k., podczas gdy z powyższych wyjaśnień wynika, że w trybie nadzwyczajnym zwołał sesję i miał wolę i zamiar ją zwołać, a także że nie działał z bezpośrednim czy ewentualnym zamiarem w aspekcie niezwołania sesji. |
☒ zasadny ☐częściowo zasadny ☐ niezasadny |
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
W ocenie Sądu Okręgowego apelacja oskarżonego zasługiwała na uwzględnienie, co skutkowało zmianą zaskarżonego orzeczenia i uniewinnieniem oskarżonego. Zarzuty osobistej apelacji oskarżonego – pomimo swojej obszerności oraz licznie podnoszonych zarzutów (obrazy prawa materialnego i procesowego, wadliwej oceny dowodów czy błędnych ustaleń faktycznych) – sprowadzały się do kwestionowania oceny dowodów oraz prawidłowości ustaleń faktycznych poczynionych przez sąd pierwszej instancji. W ocenie Sądu Okręgowego, sąd pierwej instancji dokonał w znacznej części dowolnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności wyjaśnień oskarżonego, co w znacznej mierze doprowadziło do wadliwych ustaleń faktycznych. Sąd pierwszej instancji dopuścił się również wadliwych ustaleń faktycznych w postaci dowolności wnioskowania, pomimo prawidłowego ustalenia okoliczności oraz prawidłowej oceny pozostałego materiału dowodowego. W realiach przedmiotowej sprawy kluczowym elementem, decydującym o możliwości przypisania oskarżonemu zarzuconego mu czynu, było ustalenie znamion strony podmiotowej – zamiaru, jaki przyświecał oskarżonemu. Zamiar sprawcy jest elementem stanu faktycznego, który powinien zostać ustalony przez sąd meriti w sposób nie budzący wątpliwości. Przestępstwo określone w art. 231 § 1 k.k. można dokonać, działając tylko umyślnie (zarówno z zamiarem bezpośrednim, jak i ewentualnym). Funkcjonariusz publiczny musi obejmować swoim zamiarem zarówno przekroczenie uprawnień lub niewypełnienie obowiązków, jak i „działanie” na szkodę interesu publicznego lub prywatnego. Samo przekroczenie uprawnień nie wypełnia automatycznie znamion omawianego przestępstwa, konieczne jest oprócz wykazanego działania na szkodę interesu publicznego lub prywatnego; koniecznym jest ustalenie strony podmiotowej w odniesieniu do całości zachowania sprawcy. Funkcjonariusz publiczny – w kontekście realizacji znamion przestępstwa z art. 231 § 1 k.k. – musi zatem obejmować swoim zamiarem zarówno przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków, jak i to, że postępując w ten sposób działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego. Powyższe ustalenia są konieczne, aby można było przypisać sprawcy popełnienie omawianego przestępstwa. W realiach przedmiotowej sprawy bezspornym jest, że A. S. (1) na przełomie marca i kwietnia 2020 roku pełnił funkcję Przewodniczącego Rady Miejskiej w Ł.. Oceniając zachowanie oskarżonego oraz dokonując rekonstrukcji jego zamiaru, nie można tracić z pola widzenia obiektywnych okoliczności, które w tamtym okresie występowały – pandemia SARS-CoV-2 i wprowadzony na terytorium Polski od 20 marca 2020 r. stan epidemii, co z kolei wiązało się z licznymi ograniczeniami praktycznie w każdej dziedzinie życia i ludzkiej aktywności. Ograniczenia te dotykały także funkcjonowania organów samorządu terytorialnego oraz pracowników samorządowych (reorganizacja pracy urzędów jako całości, przejście w tzw. zdalny tryb obradowania organów kolegialnych – w szczególności zwoływanie i przeprowadzanie sesji rad i sejmików oraz ich komisji). W początkowym okresie przejście w tzw. tryb zdalny utrudniał brak odpowiedniej infrastruktury technicznej (zwłaszcza w małych społecznościach lokalnych, jakimi z pewnością jest gmina Ł.), brak obeznania z nowymi technologiami (problem ten dotyczył wielu osób, niezależnie od ich wieku czy wykształcenia) czy brak odpowiedniego przeszkolenia. W początkowym okresie epidemii urzędy i ich organy, nie tylko samorządowe, napotkały na różne utrudnienia. W przypadku organów samorządu były to takie okoliczności jak np. brak możliwości bezpośredniego kontaktu z mieszkańcami, urzędnikami lub radnymi (wynikający chociażby ze zwykłych obaw czy strachu przed zakażeniem), absencja urzędników wynikająca z czasowej niezdolności do pracy czy obowiązku kwarantanny, co z kolei przekładało się na możliwość sprawnego funkcjonowania urzędów i ich organów, w tym także zwołania sesji gminy. Ówczesnych obaw i problemów nie można oceniać z dzisiejszej perspektywy. W ocenie Sądu Okręgowego kolejna okoliczność, na którą zwrócił w swojej apelacji słusznie uwagę oskarżony, to charakter terminu określonego w art. 20 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym. Termin określony w art. 20 ust. 3 powołanej ustawy ma w powszechnej interpretacji charakter instrukcyjny (tak przykładowo wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 marca 2012 r. I OSK 2296/11, LEX nr 1136675), a jego przekroczenie nie powoduje żadnych skutków prawnych. Sąd pierwszej instancji prawidłowo zidentyfikował i określił interes publiczny, jakim było prawidłowe funkcjonowania organów samorządu gminnego. W kontekście tego ustalenia, jako bezprzedmiotowe należy ocenić dywagacje skarżącego, zajmujące znaczną część jego apelacji odnośnie sytuacji finansowej gminy Ł.. W realiach przedmiotowej sprawy nie chodziło bowiem o to, jakiej treści uchwała zostałaby przez radę gminy podjęta (zgodna z lub niezgodna z propozycją burmistrza), ale o prawidłowe funkcjonowanie rady gminy jako takiej. W ocenie Sądu Okręgowego prawidłowa ocena wyjaśnień oskarżonego, uznająca za wiarygodne okoliczności, które legły u podstaw opóźnienia w zwołaniu sesji rady gminy, w kontekście okoliczności o charakterze obiektywnym, jakim była epidemia SARS-CoV-2 nie pozwala na uznanie, że celem działania oskarżonego była jedynie obstrukcja działania rady gminny powodowana konfliktami politycznymi na szczeblu lokalnym czy osobistymi animozjami. Taka konkluzja prowadzi z kolei do wniosku, że nie można w sposób nie budzący wątpliwości ustalić, że oskarżony swoim zamiarem obejmował świadomie przekroczenie swoich uprawnień lub niedopełnienie obowiązków (lub przynajmniej godził się na to), a tym działał na szkodę interesu publicznego. W kontekście powyższych rozważań nie bez znaczenie jawi się i ta okoliczność, że opóźnienie w zwołaniu posiedzenia rady gminy nie było znaczące, a tym samym nie można uznać, że interes publiczny, jakim było dobro gminy i prawidłowe funkcjonowanie jej organów zostało rzeczywiście narażone na jakąkolwiek szkodę. W ocenie Sądu Okręgowego, wobec podzielenia zasadniczych zarzutów skarżącego, pozwalających na merytoryczne rozstrzygniecie, zbędnym stało się odnoszenie do wszystkich pozostały sygnalizowanych przez apelującego uchybień. |
||
Wniosek |
||
Oskarżony wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie od popełnienia zarzucanego mu czynu. |
☒ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
Zasadnicze zarzuty i argumenty apelacji należało ocenić jako zasadne, co skutkowało zmianą zaskarżonego wyroku i uniewinnieniem oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu. |
1.OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
4.1. |
Nie dotyczy |
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
Sąd Okręgowy nie dopatrzył się żadnego z uchybień podlegającego zbadaniu i uwzględnieniu z urzędu (art. 439 k.p.k. i art. 440 k.p.k.). |
|
1.ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
1.6. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
5.1.1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
Nie dotyczy |
|
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|
Nie dotyczy |
|
1.7. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
5.2.1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy – Żoliborza w Warszawie z dnia 03 listopada 2022 r. (sygn. akt IV K 677/20) |
|
Zwięźle o powodach zmiany |
|
Argumentacja z pkt 3.1. uzasadnienia |
1.8. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||
1.1.5. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||
5.3.1.1.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
Nie dotyczy |
|||
5.3.1.2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
Nie dotyczy |
|||
5.3.1.3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||
Nie dotyczy |
|||
5.3.1.4.1. |
Nie dotyczy |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
Nie dotyczy |
|||
1.1.6. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||
Nie dotyczy |
|||
1.9. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||
Nie dotyczy |
|||
1.Koszty Procesu |
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
- |
Na zasadzie art. 634 k.p.k. – kosztami postępowania należało obciążyć Skarb Państwa. |
1.PODPIS |
Grzegorz Miśkiewicz |
1.1. Granice zaskarżenia |
|||||
Kolejny numer załącznika |
1 |
||||
Podmiot wnoszący apelację |
Oskarżony |
||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy – Żoliborza w Warszawie z dnia 03 listopada 2022 r. (sygn. akt IV K 677/20) |
||||
0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
|||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
|||
☐ |
co do kary |
||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
||||
0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty |
|||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu |
||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia |
||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
||||
☐ |
|||||
☐ |
brak zarzutów |
||||
0.1.1.4. Wnioski |
|||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Warszawie
Data wytworzenia informacji: