VI ACa 916/13 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Warszawie z 2014-02-13

Sygn. akt VI ACa 916/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lutego 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SA– Ewa Śniegocka

Sędziowie: SA– Aldona Wapińska

SA – Beata Waś (spr.)

Protokolant: st. sekr. sąd. Ewelina Murawska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 stycznia 2014 r. w Warszawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej

o nałożenie kary pieniężnej

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

z dnia 10 stycznia 2013 r., sygn. akt XVII AmT 40/10

1. zmienia zaskarżony wyrok w całości w ten sposób, że nadaje mu treść:

„I. Uchyla decyzję Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia 9 czerwca 2010 r. (...) w całości;

II. Zasądza od Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej na rzecz (...) Sp. z o.o. w W. kwotę 460 (czterysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.”

2. oddala apelację pozwanego w całości;

3. zasądza od Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej na rzecz (...) Sp. z o.o. w W. kwotę 370 (trzysta siedemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt VI ACa 916/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 czerwca 2010 r. nr (...), na podstawie art. 210 ust. 1, 2 i art. 209 ust 1 pkt 1 w zw. z art. 6 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo Telekomunikacyjne (Dz. U. NR 171, poz. 1800 z późn. zm.) oraz art. 104 §1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 z późn. Zm.) w zw. z art. 206 ust 1 Pt., po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie nałożenia kary pieniężnej na (...) S.A. z siedzibą w W. za niewypełnienie obowiązku udzielenia informacji niezbędnych do wykonywania przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej jego uprawnień i obowiązków, w związku z nieprzedłożeniem żądanych przez Prezesa UKE w piśmie z dnia 2 listopada 2009 r., znak (...) danych, które niezbędne są do dostosowania modelu bottom-up kalkulacji kosztów usług w sieciach ruchomych mającego stanowić podstawę wyliczenia wysokości kosztów będących punktem odniesienia przy ocenie kosztów w toku analizy rynków właściwych przez Prezesa UKE, do Zalecenia Komisji Europejskiej z dnia 7 maja 2009 r., Prezes UKE nałożył na (...) S.A. karę pieniężną w wysokości 2.500.000 zł płatną do budżetu Skarbu Państwa, z tytułu niewypełnienia obowiązku udzielenia informacji, zgodnie z art. 6 ust 1 Pt, w związku z nieprzedłożeniem żądanych przez Prezesa UKE w piśmie z dnia 2 listopada 2009 r., (...) danych.

Od powyższej Decyzji, zaskarżając ją w całości, powódka - (...) S.A. z siedzibą w W. wniosła odwołanie, zarzucając naruszenie:

1. art. 209 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne w zw. art 191 ust. 1 pkt 1) Pt, poprzez błędne uznanie, iż (...) S.A. nie wykonał obowiązku przedstawienia Prezesowi UKE żądanych informacji, z którym powyższy przepis wiązałby możliwość nałożenia kary pieniężnej, zwłaszcza w sytuacji, gdy:

a) wskazane przez organ żądanie przekazania informacji przez (...) S.A. nie znajdowało oparcia w obowiązujących przepisach prawa, co stanowi także o naruszeniu art. 6 ust. 1 i 2 w zw. z art. 192 ust. 1 Pt;

b) organ nie wskazał podstawy prawnej żądania przekazania informacji, co stanowi także o naruszeniu art. 6 ust. 1 i 2 Pt;

2. art. 209 ust. 1 pkt 1) Pt w zw. z art. 6 ust. 1 i 2 Pt, poprzez błędne uznanie, iż (...) S.A. nie wykonał obowiązku przedstawienia żądanych przez organ informacji (lub wykonał go po upływie zakreślonego terminu), w sytuacji gdy:

a) wezwanie Prezesa UKE z dnia 3 grudnia 2009 roku określało zmodyfikowany zakres danych i informacji żądanych przez Prezesa UKE od (...) S.A. oraz pozostałych operatorów sieci ruchomych w Polsce, będących uprzednio także adresatami wezwania z dnia 2 listopada 2009 roku (tj. (...) Sp. z o.o. i (...) Sp. z o.o.), co oznacza, że:

- wezwanie z dnia 2 listopada 2009 roku zostało zmodyfikowane;

- nie zachodziła przesłanka „niezbędności danych” objętych wezwaniami z dnia 2 listopada 2009 roku i 3 grudnia 2009 roku, o której mowa w art. 6 ust. 1 i 2 Pt

b) Prezes UKE na wniosek (...) S.A. przedłużył do dnia 18 grudnia 2009 roku termin na przekazanie danych i w tej dacie (...) S.A. wykonał powyższe wezwanie (pomimo braku reakcji organu na zgłaszane uprzednio zastrzeżenia i wątpliwości (...) S.A. odnośnie merytorycznych zagadnień związanych z zakresem i wymaganiami Prezesa UKE odnośnie żądanych informacji)

- co stanowi nadto:

c) wyraz naruszenia przez organ art. 7 i 77 §1 i 4 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez dokonanie przez organ błędnych ustaleń stanu faktycznego wynikające z nieuwzględnienia w treści Decyzji faktu przedłużenia przez Prezesa UKE terminu na przedstawienie danych (zarówno wobec (...) S.A., jak i pozostałych operatorów będących adresatami identycznych żądań);

d) dowód braku „niezbędności danych” objętych wezwaniem z dnia 2 listopada 2009 roku i z dnia 3 grudnia 2009 roku co najmniej przed dniem 18 grudnia 2009 roku, a tym samym - niespełnienia przesłanki, o której mowa w art. 6 ust. 1 Pt;

3. art. 209 ust. 1 Pt poprzez brak jednoznacznego określenia w zaskarżonej Decyzji czynu (...) S.A., który został uznany za podstawę nałożenia na Powoda kary pieniężnej;

4. art. 209 ust. 1 pkt 1) Pt w zw. z art. 210 ust. 1 i 2 Pt, poprzez:

a) nieuwzględnienie - przy wymierzeniu w Decyzji kary pieniężnej, a także przy określeniu jej wysokości - okoliczności wskazujących na brak po stronie (...) S.A. winy w zakresie zrzucanego Powodowi w zaskarżonej Decyzji zaniechania, w tym nieuwzględnienie dotychczasowej praktyki Prezesa UKE w związku z realizacją przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych obowiązku przekazywania informacji;

b) pominięcie - przy wymierzeniu w Decyzji kary pieniężnej, a także przy określeniu jej wysokości - istotnych okoliczności dotyczących zakresu naruszenia i dotychczasowej działalności (...) S.A., w szczególności całkowite pominięcie faktu, iż (...) S.A. w sposób należyty wykonywał dotychczas swoje obowiązki w zakresie udzielania informacji Prezesowi UKE;

c) oparcie się - przy określaniu w Decyzji wysokości kary pieniężnej - na nieprawomocnych własnych decyzjach i wywodzenie z ich skutków prawnych;

d) niepoczynienie - przy określaniu w Decyzji wysokości kary pieniężnej - niezbędnych ustaleń w zakresie możliwości finansowych (...) S.A.

5. art. 209 ust. 1 pkt 1) Pt w zw. z art. 210 ust.1 i 2 Pt w zw. z art. 32 Konstytucji RP, poprzez nałożenie kary pieniężnej wyłącznie na (...) S.A. w sytuacji, gdy żądanie udostępnienia danych zostało skierowane do powoda i 2 innych operatorów, a pominięto pozostałych komórkowych operatorów infrastrukturalnych;

6. art. 7, 10, 77 §1, 2 i 4, 75 §1, 78 §1 i 80 oraz art. 107 §1 i 3 k.p.a. w zw. z art. 206 ust. 1 Pt, które miało charakter rażącego naruszenia prawa w rozumieniu art. 156 §1 pkt 2 k.p.a., poprzez:

a) niedokonanie niezbędnych ustaleń stanu faktycznego, w tym pominięcie okoliczności znanych organowi z urzędu, a także istotnych w sprawie dowodów;

b) odmowę uwzględnienia wniosków dowodowych zgłaszanych przez (...) S.A. w toku postępowania;

c) pominięcie w uzasadnieniu decyzji istotnych w sprawie okoliczności.

Wskazując na powyższe odwołująca wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji lub ewentualnie o jej zmianę, poprzez zmniejszenie wysokości kary oraz zasądzenie kosztów postępowania, według obowiązujących przepisów prawa.

Pozwany Prezes UKE, w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie w całości, a także o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 10 stycznia 2013 r. Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób , że obniżył nałożoną na (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. karę pieniężną z kwoty 2.500.000 zł do kwoty 250.000 zł, oraz zniósł wzajemnie między stronami koszty postępowania.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił, że powódka - (...) Sp. z 0.0. z siedzibą w W. jest przedsiębiorcą telekomunikacyjnym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne.

Wezwaniem z dnia 2 listopada 2009 r., nr (...), Prezes UKE na podstawie art. 6 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Pt, zobowiązał (...) S.A. do udzielenia iw terminie do dnia 27 listopada 2009 r., informacji niezbędnych do dostosowania modelu bottom-up kalkulacji kosztów usług w sieciach ruchomych, mającego stanowić podstawę wyliczenia wysokości kosztów będących punktem odniesienia przy ocenie kosztów w toku analizy rynków właściwych przez Prezesa UKE, do Zalecenia Komisje Europejskiej z dnia 7 maja 2009 r. Ponadto Prezes UKE poinformował, iż niewypełnienie obowiązku udzielenia informacji w zakresie przedstawionym w wezwaniu, zgodnie z art. 209 ust 1 pkt 1 Pt., podlega sankcji w postaci kary pieniężnej.

W odpowiedzi, w piśmie z dnia 24 listopada 2009 r., (...) S.A. przedstawił stanowisko odnośnie braku , jego zdaniem , podstaw do żądania przez Prezesa UKE przekazania danych wskazanych w piśmie z dnia 2 listopada 2009 r. Wskazał, że przepisy ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo Telekomunikacyjne, ani inne powszechnie obowiązujące przepisy nie zawierają podstawy do żądania od (...), zwłaszcza pod groźba kary pieniężnej przewidzianej w art. 209 ust 1 pkt 1 Pt., takich danych.

Prezes UKE mógł żądać od niego pod groźbą kary pieniężnej z art. 209 ust 1 pkt 1 Pt tylko takich informacji, które są niezbędne do wykonywania przez Prezesa UKE jego uprawnień i obowiązków , określonych w art. 192 ust 1 Pt., natomiast cel uzyskania informacji, na jaki powołał się Prezes w wezwaniu z dnia 2 listopada 2009 r. nie został przewidziany w art. 192 ust 1 Pt , wobec czego nie może on stanowić przesłanki do żądania od przedsiębiorcy telekomunikacyjnego jakichkolwiek danych na podstawie art. 6 ust 1 Pt.

(...) zakwestionował również zakres żądanych przez Prezesa danych w kontekście powołanego w wezwaniu zalecenia Komisji Europejskiej.

Sąd Okręgowy ustalił ponadto, że w piśmie z dnia 27 listopada 2009 r., które również stanowiło odpowiedź na wezwanie Prezesa UKE z dnia 2 listopada 2009 r., (...) Sp. z o.o. podtrzymała swoje stanowisko wyrażone w piśmie z dnia 24 listopada 2009 r. odnośnie braku podstawy prawnej wezwania z dnia 2 listopada 2009 r., jednocześnie przedstawiła część żądanych przez Prezesa UKE informacji. Ponadto wnosiła o przedłużenie terminu do udzielenia pełnej odpowiedzi na wezwanie Prezesa , bez wskazania konkretnego terminu.

Wezwaniem z dnia 3 grudnia 2009 r., nr (...), Prezes UKE ponownie zobowiązał (...) S.A. do udzielenia, w terminie 7 dni od daty doręczenia niniejszego pisma, informacji w zakresie wyznaczonym w załączniku do pisma, wskazując przy tym, iż model bottom-up zostanie wykorzystany do analizy rynku zakańczania połączeń w sieciach ruchomych, a także rynku SMS i MMS. Prezes UKE ponownie poinformował, iż niewypełnienie obowiązku udzielenia informacji w zakresie przedstawionym w wezwaniu, zgodnie z art. 209 ust 1 pkt 1 Pt., podlega sankcji w postaci kary pieniężnej.

Zawiadomieniem z dnia 15 grudnia 2009 r., które zostało doręczone w dniu 16 grudnia 2009 r., Prezes UKE poinformował (...) o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego sprawie nałożenia kary pieniężnej na Spółkę na podstawie art. 209 ust 1 pkt 1 Pt., w związku z nieprzedłożeniem żądanych przez Prezesa UKE w wezwaniu z dnia 2 listopada 2009 r. danych.

Jednocześnie Prezes UKE zobowiązał (...) do przekazania w terminie 30 dni od dnia otrzymania zawiadomienia danych dotyczących wielkości przychodu osiągniętego 2008 r.

W piśmie z dnia 18 grudnia 2009 r., w odpowiedzi na żądanie Prezesa UKE z dnia 2 listopada 2009 r. i 3 grudnia 2009 r., oraz pismo z dnia 14 grudnia 2009 r., Spółka przekazała informacje objęte treścią formularza załączonego do wezwania Prezesa UKE z dnia 3 grudnia 2009 r.

W piśmie z dnia 30 grudnia 2009 r., (...) w związku doręczeniem Spółce w dniu 16 grudnia 2009 r., zawiadomienia o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie nałożenia na (...) S.A. kary pieniężnej, przedstawiła swoje stanowisko w sprawie, opierając je zasadniczo wokół braku przesłanek prawnych i faktycznych do zastosowania wobec Spółki kary pieniężnej.

Pismem z dnia 14 stycznia 2010 r., Prezes UKE wezwał Spółkę do przekazania w terminie 30 dni od dnia otrzymania pisma, danych dotyczących wielkości przychodu osiągniętego w 2009 r., niezbędnych do określenia podstawy wymiaru kary. Informacje te, (...) S.A. przekazała w piśmie z dnia 15 stycznia 2010 r. Natomiast w piśmie z dnia 5 maja 2010 r., (...) S.A. przedstawiła aktualne dane dotyczące wielości przychodu osiągniętego w 2009 r.

Pismem z dnia 7 sierpnia 2012 r., pełnomocnik powodowej Spółki poinformował, iż z dniem 7 maja 2012 r., Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, (...) Wydział (...) Krajowego Rejestru Sądowego, dokonał wpisu do rejestru przekształcenia (...) Spółki Akcyjnej w spółkę z ograniczona odpowiedzialnością, zgodnie z uchwałą nr 1 Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia (...) S.A. z dnia 11 kwietnia 2012 r. Zgodnie z wynikającą z art. 533 §1 k.s.h. zasadą tożsamości podmiotowej spółki przekształcanej i przekształconej, (...) Sp. z o.o. przysługują wszelkie prawa i obowiązki (...) S.A.

Mając na względzie powyższe ustalenia faktyczne Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkrecji i Konsumenta na wstępie, ustosunkowując się do zarzutów naruszenia przez Prezesa UKE przepisów postępowania administracyjnego, Sąd Okręgowy uznał je za bezzasadne, wskazując, że zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie stanowiskiem, Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie może ograniczyć rozpoznania sprawy wynikającej z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu tylko do funkcji sprawdzającej prawidłowość postępowania administracyjnego, które poprzedza postępowania sądowe. Celem postępowania sądowego nie jest przeprowadzenie kontroli postępowania administracyjnego, ale merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, której przedmiotem jest spór między stronami powstający dopiero po wydaniu decyzji przez Prezesa Urzędu. Postępowanie sądowe przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest postępowaniem kontradyktoryjnym, w którym uwzględnia się materiał dowodowy zebrany w postępowaniu administracyjnym, co nie pozbawia jednak stron możliwości zgłoszenia nowych twierdzeń faktycznych i nowych dowodów, według zasad obowiązujących w postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych.

Ewentualne więc uchybienia popełnione przez Prezesa UKE w toku postępowania administracyjnego nie mogą być przedmiotem postępowania przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, albowiem Sąd ten jest zobligowany do wszechstronnego zbadania wszystkich okoliczności sprawy i rozpoznania sprawy od nowa.

Przechodząc natomiast do oceny pozostałych zarzutów odwołania Sąd Okręgowy stwierdził, że nie zasługiwały one na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z treścią art.6 ust 1 Pt, na podstawie którego to przepisu Prezes UKE zobowiązał (...) do udzielenia informacji określonych w wezwaniu z dnia 2 listopada 2009 r. ,,przedsiębiorca telekomunikacyjny (...) , jest obowiązany do przekazywania na żądanie Prezesa UKE informacji niezbędnych do wykonywania przez Prezesa UKE jego uprawnień i obowiązków, określonych w art. 192 ust. 1”. Z kolei z treści art. 192 ust. 1 Pt, wynika, że do zakresu działania Prezesa UKE należy m.in. „wykonywanie, przewidzianych ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie, zadań z zakresu regulacji i kontroli rynków usług telekomunikacyjnych, gospodarki w zakresie zasobów częstotliwości, zasobów orbitalnych i zasobów numeracji oraz kontroli spełniania wymagań dotyczących kompatybilności elektromagnetycznej (...), a także analiza i ocena funkcjonowania rynków usług telekomunikacyjnych i pocztowych (...)”.

W ocenie Sądu Okręgowego dokonana przez Prezesa UKE na podstawie powyższych przepisów ocena wykonania nałożonego na powódkę obowiązku wynikającego z art. 6 ust. 1 Pt., była prawidłowa.

Na uwzględnienie zdaniem Sądu Okręgowego nie zasługiwał też zarzut dotyczący naruszenia art. 209 ust. 1 pkt 1 Pt. w zw. z art. 192 ust 1 pkt 1 Pt., poprzez błędne uznanie, iż (...) nie wykonał obowiązku przedstawienia Prezesowi UKE żądanych informacji, z którym powyższy przepis wiązałby możliwość nałożenia kary pieniężnej, w sytuacji, gdy żądanie przekazania informacji przez (...) S.A. nie znajdowało oparcia w obowiązujących przepisach prawa, co stanowić miało także o naruszeniu art. 6 ust. 1 i 2 w zw. z art. 192 ust. 1 Pt. oraz w sytuacji gdy organ nie wskazał podstawy prawnej żądania przekazania informacji, co stanowić miało także o naruszeniu art. 6 ust. 1 i 2 Pt.

W tym zakresie Sąd Okręgowy wskazał, że przepis art. 6 Pt, określa obowiązek przekazywania informacji niezbędnych do wykonywania przez Prezesa UKE jego uprawnień i obowiązków, określonych w art. 192 ust. 1 Pt. i obowiązek ten powstaje, gdy Prezes UKE wezwie podmiot wymieniony w art. 6 ust. 1 do przekazania tych informacji.

Wbrew twierdzeniom (...) S.A., za słuszne uznał Sąd Okręgowy stanowisko Prezesa UKE co do braku obowiązku powoływania przez organ w wezwaniu jego podstawy prawnej, w szczególności rozumianej jako powołanie wszystkich przepisów, które organ uznaje za podstawę swojego umocowania.

Sąd I instancji podzielił w tym zakresie stanowisko pozwanego Prezesa UKE, iż art. 6 Pt., stanowi samodzielną podstawę do nałożenia na przedsiębiorcę telekomunikacyjnego obowiązków informacyjnych - żądania określonych informacji, a brak wywiązania się z obowiązku ich dostarczenia stanowi podstawę do nałożenia kary pieniężnej na podstawie art. 209 ust 1 Pt.

Sąd Okręgowy wyjaśnił również, że w niniejszej sprawie, celem żądania od (...) S.A. informacji w zakresie wskazanym w załączniku do pisma z dnia 2 listopada 2009 r. oraz z dnia 3 grudnia 2009 r., była aktualizacja modelu bottom-up kalkulacji kosztów usług w sieciach ruchomych do Zalecenia KE z dnia 7 maja 2009 r., w sprawie uregulowań dotyczących stawek za zakańczanie połączeń w sieciach stacjonarnych i ruchomych, co pozwany Prezes UKE jednoznacznie wskazał w obu wezwaniach.

Sąd Okręgowy stwierdził również, że w pochodzącym z art. 192 ust 1 pkt 1 Pt., pojęciu - wykonywania zadań z zakresu regulacji rynków usług telekomunikacyjnych- mieszczą się wszelkie działania pozwanego z zakresu regulacji rynku, w tym również zadania zlecone regulatorowi przez Komisję Europejską w celu stworzenia modelu kosztowego dla oceny kosztów usług telekomunikacyjnych w toku prowadzenia analizy rynków właściwych. Dlatego też zarzut powódki, co do braku legalności żądania organu, Sąd I instancji uznał za bezzasadny.

Odnosząc się natomiast do drugiego ze sformułowanych przez (...) S.A. zarzutów, dotyczącego naruszenia art. 209 ust. 1 pkt 1) Pt w zw. z art. 6 ust. 1 i 2 Pt, poprzez błędne uznanie, iż (...) S.A. nie wykonał obowiązku przedstawienia żądanych przez organ informacji (lub wykonał go po upływie zakreślonego terminu), Sąd Okręgowy wskazał, że w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego nie budziło wątpliwości, iż powódka nie wykonała ciążącego na niej obowiązku udzielenia informacji, o którym mowa w art. 6 ustawy - Prawo telekomunikacyjne.

Okolicznością bezsporną było bowiem, że powodowa Spółka nie przekazała wszystkich żądanych wezwaniem z dnia 2 listopada 2009 r. informacji we wskazanym terminie tj. do dnia 27 listopada 2009 r. Do tego dnia została przekazana tylko niewielka część żądanych danych a w piśmie z dnia 24 listopada 2009 r. , będącym odpowiedzią na żądanie organu, (...) wskazywał przede wszystkim na brak podstaw do żądania przez Prezesa UKE przekazania danych wskazanych w piśmie z dnia 2 listopada 2009 r. Spółka przekazała natomiast żądane przez Prezesa dane dopiero przy piśmie z dnia 18 grudnia 2009 r., które wpłynęło do UKE w dniu 21 grudnia 2009 r.

Powyższej oceny odnośnie nie wykonania przez powoda obowiązków udzielenia informacji określonych w wezwaniu z dnia 2 listopada 2009 r. w zakreślonym terminie, nie mogła w ocenie Sądu Okręgowego zmienić także okoliczność wystosowania do powoda wezwania z dnia 3 grudnia.

Sąd Okręgowy wskazał ponadto, że wykonanie (wypełnienie) obowiązku udzielenia informacji po zakreślonym terminie jest niewykonaniem tego obowiązku zgodnie z żądaniem organu. Skoro zatem, w niniejszym przypadku, żądanie Prezesa UKE udzielenia informacji przez (...) S.A. winno zgodnie z art. 6 ust 2 Pt., zawierać wskazanie terminu przekazania informacji, a taki termin wezwanie z dnia 2 listopada 2009 r., zawierało, to nieudzielenie wszystkich żądanych informacji lub ich udzielenie po terminie jest niezgodne z żądaniem, a więc jest niewypełnieniem obowiązku przewidzianego ustawą. Obowiązek przewidziany ustawą jest w tym wypadku konkretyzowany żądaniem organu - Prezesa UKE, dlatego też jego wykonanie niezgodnie z tym żądaniem (wezwaniem) jest niewypełnieniem obowiązku.

Uchybienie temu obowiązkowi ze strony (...) S.A. i przekazanie żądanych przez organ danych dopiero w dniu 18 grudnia 2009 r., dało zatem zdaniem Sądu Okręgowego podstawę do stwierdzenia naruszenia przez powódkę przepisów ustawy - Prawo telekomunikacyjne oraz nałożenia na podmiot kary pieniężnej na podstawie art. 209 Pt.

Odnosząc się jednak do wymiaru nałożonej na powoda kary pieniężnej, Sąd Okręgowy uznał, że nie zostały w sposób właściwy uwzględnione przez Prezesa UKE przy jej ustalaniu, dyrektywy wymiaru kary określone w art. 210 ust 2 Pt, co stanowiło podstawę do jej obniżenia.

Niezależnie od stwierdzonego w toku niniejszego postępowania, uchybienia przez (...) ustawowemu obowiązkowi Sąd Okręgowy wziął pod uwagę, iż z uwagi na wystosowanie przez organ do powódki dwóch wezwań, w piśmie z dnia 2 listopada oraz 3 grudnia 2009 r. zawierających różny zakres żądanych informacji, powódka mogła przypuszczać, że co do części danych (pokrywających się w obu wezwaniach ), organ przedłużył jej termin do wykonania wezwania.

Ponadto w ocenie Sądu Okręgowego, Prezes UKE ustalając wysokość kary pieniężnej nie uwzględnił w sposób należyty dotychczasowej działalności powoda. W szczególności Sąd I instancji uznał za nieprawidłowe uznanie przez Prezesa UKE jako okoliczności obciążającej w przedmiotowej sprawie faktu ukarania powoda w przeszłości karami pieniężnymi wynikającymi z nieprawomocnych decyzji Prezesa UKE, które dotyczyły innych kategorii naruszeń.

Obniżając wysokość nałożonej na powoda kary pieniężnej Sąd Okręgowy wziął ponadto pod uwagę, że Prezes UKE nie wykazał w uzasadnieniu przedmiotowej decyzji, aby w wyniku spóźnionego przekazania żądanych informacji doszło do naruszenia przez niego obowiązków ustawowych z przyczyn leżących po stronie powoda.

Z powyższych względów, na podstawie art. 479 64 § 2 k.p.c., Sąd I instancji zmienił zatem zaskarżoną Decyzję, obniżając nałożoną na powódkę karę pieniężną do kwoty 250.000 zł, wskazując, że kara pieniężna w tej właśnie wysokości uwzględniać będzie zarówno zakres naruszenia, dotychczasową działalność powoda oraz jego możliwości finansowe.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł na zasadzie art. 100 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniosły obie strony.

(...) S.A. z siedzibą w W., zaskarżając orzeczenie w całości, zarzuciła Sądowi Okręgowemu naruszenie:

I. art. 209 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 210 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 16 listopada 2004 r. – Pt, poprzez utrzymanie w mocy zaskarżonej Decyzji w sytuacji, w której ani organ, ani Sąd I instancji nie określił precyzyjnie czynu (...) za który nałożona została kara pieniężna, co stanowi przejaw niespełnienia wymagania oznaczoności zarzucanego czynu jako jednej z gwarancji jednostki w postępowaniu dotyczącym zastosowania sankcji;

II. art. 209 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 210 ust. 1 i 2 Pt w zw. z art. 6 k.c. i w zw. z art. 479 64 k.p.c., poprzez nieuchylenie Decyzji mimo dostrzeżenia przez Sąd, iż „Prezes UKE nie wykazał w uzasadnieniu przedmiotowej decyzji, aby w wyniku spóźnionego przekazania żądanych informacji doszło do naruszenia przez niego obowiązków ustawowych”, tzn. w sytuacji, gdy Sąd zauważył, że organ nie udowodnił jednej z podstawowych przesłanek żądania przekazania danych, a co za tym idzie - nałożenia kary, a mimo to nie uchylił Decyzji;

III. art. 6 ust. 1 i 2 w zw. z art. 192 ust. 1 Pt, poprzez błędną interpretację, polegającą na wadliwym uznaniu przez Sąd, iż:

a) na gruncie niniejszej sprawy zachodziła określona w art. 6 ust. 1 Pt przesłanka „niezbędności” informacji żądanych przez Prezesa UKE do wykonywania jego uprawnień i obowiązków, określonych w art. 192 ust. 1 Pt;

b) wyrażone w wezwaniu z dnia 2 listopada 2009 r. żądanie przekazania danych przez powoda, znajdowało oparcie w przepisach prawa;

c) wskazany przez Prezesa UKE cel przekazania danych w postaci „konieczności dostosowania modelu bottom-up do Zalecenia KE z dnia 7 maja 2009 r. (...) Model bottom-up zostanie wykorzystany do analizy rynku zakańczania połączeń w sieciach ruchomych, a także rynku SMS i MMS” mieścił się w zakresie „wykonywania uprawnień i obowiązków, o których mowa w art. 192 ust. 1 Pt”;

i w konsekwencji błędne zastosowanie powyższych przepisów, w nawiązaniu do art. 209 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 210 ust. 1 i 2 Pt, poprzez uznanie, iż zachodziła podstawa do nałożenia na powoda kary pieniężnej;

IV. art. 6 ust. 1 i 2 Pt w zw. z art. 209 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 210 ust. 2 Pt i w zw. z art. 7 Konstytucji RP, poprzez nieprawidłowe uznanie przez Sąd, iż dopuszczalne jest niewskazanie przez organ administracji publicznej podstawy prawnej jego działania, polegającego na żądaniu od przedsiębiorcy telekomunikacyjnego określonych informacji w sytuacji, w której owo działanie prowadzi do nałożenia na operatora administracyjnej kary pieniężnej;

V. art. 6 ust. 1 i 2 w zw. z art. 192 ust. 1 w zw. z art. 209 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 210 ust. 1 i 2 Pt, poprzez wadliwe przyjęcie, iż podstawę prawną żądanie Prezesa UKE, którego niespełnienie (lub niespełnienie w terminie) przez powoda skutkowało nałożeniem nań kary pieniężnej, mogło stanowić „zlecenie” regulatorowi przez Komisję Europejską zadania w postaci „stworzenia modelu kosztowego dla oceny kosztów usług telekomunikacyjnych w toku prowadzenia analizy rynków właściwych” i w konsekwencji błędne zastosowanie powyższych przepisów;

VI. art. 479 60 w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. i w zw. z art. 4 ust. 1 Dyrektywy ramowej - poprzez niewłaściwe przyjęcie przez Sąd, iż błędne ustalenia faktyczne, składające się na podstawę faktyczną i prawną rozstrzygnięcia i związane z tym uchybienia organu, wykraczają poza zakres kognicji SOKiK i w konsekwencji uchylenie się przez Sąd od wszechstronnego rozważenia materiału zebranego w sprawie;

VII. art. 227 w zw. z art. 217 § 2, art. 235 § 1 zd. 1, art. 233 § 1 w zw. z art. 328 § 2 oraz art. 236, art. 224 § 1 k.p.c., poprzez pominięcie milczeniem części zarzutów i twierdzeń oraz części wniosków dowodowych zgłoszonych przez powoda, a w szczególności poprzez:

- nieprzeprowadzenie przez Sąd wnoszonych przez powoda dowodów na okoliczności mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 w zw. z art. 217 § 2 k.p.c.),

- nieustosunkowanie się przez Sąd do wniosków dowodowych (...) poprzez wydanie odpowiednich postanowień (art. 236 k.p.c.),

- uchylenie się od poczynienia istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy ustaleń faktycznych i związane z tym nierozważenie wszechstronne materiału zebranego w sprawie oraz niespójne i niepełne uzasadnienie wyroku (art. 233 § 1 w zw. z art. 328 § 2 k.p.c.),

- przedwczesne zamknięcie rozprawy (art. 224 § 1 k.p.c.).

Podnosząc powyższe powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez uchylenie zaskarżonej Decyzji, lub poprzez dalej idącą zmianę Decyzji i obniżenie kary poniżej 250 000 zł, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpatrzenia. W każdym przypadku o skarżąca wniosła również o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

Z kolei Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej, zaskarżając wyrok w części, tj. w zakresie pkt I odnośnie obniżenia kary pieniężnej z kwoty 2 500 000 zł do kwoty 250 000 zł oraz w zakresie pkt II w części niezasądzającej kosztów postępowania sądowego od powoda na rzecz pozwanego, zarzucił Sądowi I instancji:

1. naruszenie przepisów postępowania, tj.: art. 233 § 1 k.p.c., polegające na błędnej ocenie dowodów, a wskutek tego nieprawidłowej rekonstrukcji stanu faktycznego polegającej na przyjęciu, iż na skutek wystosowania przez Prezesa UKE dwóch wezwań do powoda, mogła ona uznać, że do części danych organ przedłużył jej termin do wykonania zobowiązania;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 210 ust. 2 ustawy Pt, poprzez uznanie, że nałożona kara była zbyt wysoka z powodu ukarania w przeszłości powódki karami pieniężnymi wynikającymi z nieprawomocnych decyzji Prezesa UKE, które dotyczyły innych kategorii naruszeń i z powodu nie wykazania przez Prezesa UKE, aby w wyniku spóźnionego przekazania informacji doszło do naruszenia przez Prezesa UKE obowiązków ustawowych z przyczyn leżących po stronie powoda, a także poprzez niewykazanie przez Sąd I instancji, dlaczego karę obniżył aż o 90% jej wysokości.

Podnosząc powyższe Prezes UKE wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części, tj. w punkcie I, poprzez oddalenie odwołania również w zakresie pkt I wyroku, a także o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów sądowych za I i II instancję według norm przepisanych. Ewentualnie natomiast Prezes UKE wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i w tym zakresie przekazanie sprawy Sadowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania, a także o zasądzenie od kosztów procesu za II instancję według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powoda jest zasadna i dlatego zasługiwała na uwzględnienie. Apelacja pozwanego jako niezasadna podlegała oddaleniu.

Sąd Apelacyjny podziela poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne przyjmując je za podstawę swojego rozstrzygnięcia , nie podzielił natomiast oceny prawnej powództwa dokonanej przez ten Sąd.

W pierwszej kolejności odnieść należy się do wniosku pozwanej ( złożony na rozprawie przed Sądem Apelacyjnym ) o odrzucenie apelacji powoda z uwagi na jej niedopuszczalność wobec zgłoszonego zarzutu nierozstrzygnięcia w wyroku przez Sąd I instancji o całości żądania powoda tj. poprzez brak rozstrzygnięcia w zakresie oddalenia odwołania powoda w nieuwzględnionej części .

Wniosek ten jest całkowicie nieuprawniony. Po pierwsze zgodzić należy się ze stanowiskiem powoda zawartym w załączniku do rozprawy apelacyjnej złożonym 6 lutego 2014r. , że orzeczenie Sądu I instancji ma charakter „ jednorodny „ albowiem w sprawie o nałożenie kary pieniężnej przedmiot sprawy jest niepodzielny albowiem Sąd I instancji na nowo kształtuje sytuację prawną odwołującego się poprzez ocenę zasadności stwierdzenia naruszenia skutkującego nałożeniem kary ( jeśli - tak jak w przedmiotowym przypadku – było to kwestionowane ) a następnie wymierza karę. Zatem rozstrzygnięcie w tej sprawie ze swej natury ma charakter całościowy i nie wymaga oddalenia odwołania w zakresie nieuwzględnionym. Co więcej w praktyce gdyby Sąd I instancji tak jak chciałby pozwany oddalił odwołanie w pozostałej części powstałby problem , która część rozstrzygnięcia podlegałaby zaskarżeniu. Zaskarżenie wyroku jedynie w zakresie częściowego oddalenia odwołania skutkowałoby uprawomocnieniem wyroku w zakresie obniżonej na skutek odwołania kary ( a tym samym zasadności naruszenia , które implikowało obowiązek nałożenia na odwołującego kary ) a co za tym idzie odwołujący nie miałby gravamen do zaskarżenia tej części rozstrzygnięcia. Co oznaczałoby , że odwołujący uzyskując jedynie połowiczną satysfakcję w postaci obniżenia kary nie mógł by w apelacji kwestionować zasady , na podstawie której kara została nałożona.

Wreszcie po drugie z treści art. 479( 64 ) par 1i 2 k.p.c wprost wynika , że Sąd ochrony konkurencji i konsumentów oddala odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia a w razie uwzględnienia odwołania, sąd ochrony konkurencji i konsumentów zaskarżoną decyzję albo uchyla, albo zmienia w całości lub w części i orzeka co do istoty sprawy. Co oznacza , ze ustawodawca w przypadku uwzględnienia odwołania w części nakazuje częściową zmianę decyzji.

Jeśli idzie o apelację powoda zasadnie skarżący zarzuca naruszenie art. 209 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 6 ust 1 Pt

Art. 6 Pt nakładał na powoda obowiązek przekazania na żądanie Prezesa UKE zakreślonym przez niego terminie informacji niezbędnych do wykonywania przez Prezesa UKE jego uprawnień i obowiązków, określonych w art. 192 ust. 1 Pt. W przypadku nie wypełnia obowiązku udzielania informacji lub udzielenia informacji niepełnych lub nieprawdziwych obowiązany na podstawie art. 209 ust 1 pkt 1 Pt podlega karze pieniężnej.

W przedmiotowej sprawie istotne dla rozstrzygnięcia była ocena czy powód udzielił Prezesowi żądanych informacji w terminie Wprawdzie z treści zaskarżonej decyzji wynika , że kara została nałożona za niewypełnienie obowiązku udzielenia informacji niezbędnych do wykonywania przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej jego uprawnień i obowiązków to w sprawie bezsporne jednak było , że (...) S.A. ostatecznie żądanych informacji udzielił po zmodyfikowaniu przez Prezesa Komunikacji Elektronicznej zakresu informacji jakich żądał.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego powód wykonał nałożony na niego obowiązek informacyjny w zakreślonym przez Prezesa UKE terminie. 2 listopada 2009r. (...) S.A. został wezwany do przedłożenia danych do dnia 27 listopada 2009 r. Powodowa spółka mieszcząc się w zakreślonym terminie tj. 24 listopada 2009 r. zwróciła się do Prezesa UKE z pismem , w którym kwestionowała zasadność nałożonego na nią obowiązku wskazując , że żądane dane nie są niezbędne pozwanemu ( w rozumieniu art. 192 ust. 1 Pt ). Nie uzyskawszy od Prezesa UKE odpowiedzi także mieszcząc się jeszcze w zakreślonym terminie tj. 27 listopada 2009 r. `powód wystosował pismo , w którym zamieścił szereg wątpliwości dotyczących pytań , na które miał udzielić informacji wypełniając załączony do wezwania formularz.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 2 pkt 3 Pt wezwanie powinno wskazywać precyzyjnie żądane informacje oraz okres, którego dotyczy. Wydaje się oczywistym , że w przypadku wątpliwości ze strony podmiotu, do którego adresowane jest to wezwanie, może się on zwrócić do Prezesa UKE o doprecyzowanie, o jaki rodzaj i zakres danych w wezwaniu Prezesowi lub osobie przez niego upoważnionej chodzi. W doktrynie przyjmuje się , że nawet w przypadku zbierania informacji w formie formularzy, przedsiębiorca telekomunikacyjny i zobowiązane podmioty powinny mieć możliwość zwrócenia się do Prezesa UKE o wyjaśnienie wątpliwości co do żądanych konkretnych informacji ( Rogalski M. ( red. ), Kawałek K. Prawo Telekomunikacyjne. Komentarz ).

Prezes UKE jest zatem zobowiązany wyjaśnić ewentualne wątpliwości w tym zakresie. Skoro tak , zdaniem Sądu Apelacyjnego Prezes po wyjaśnieniu wątpliwości powinien wyznaczyć zobowiązanemu kolejny termin tym samym umożliwiając mu zadośćuczynić nałożonemu obowiązkowi. Co de facto oznacza prolongowanie pierwotnego terminu i związanie zobowiązanego nowym terminem. Tak też się stało w przedmiotowej sprawie albowiem Prezes UKE w odpowiedzi na pismo powoda 3 grudnia 2009 r. udzielił wyjaśnień co do żądanych danych przesyłając powodowi nowy formularz , w którym w pewnej części zostały uwzględnione jego uwagi do przesłanego przy wezwaniu formularza i zakreślając 7 – dniowy termin do udzielenia odpowiedzi tj. do dnia 10 grudnia 2009 r. W dniu 10 grudnia , a zatem mieszcząc się ponownie w zakreślonym terminie (...) S.A. zwrócił się drogą mailową do Prezesa o przedłużenie terminu na udzielenie żądanych danych uzyskując od R. P. – pracownika Urzędu – pisemne potwierdzenie , że termin na udzielenie odpowiedzi zostanie powodowi przesunięty do dnia 18 grudnia 2009 r. co zostało potwierdzone pismem Prezesa UKE z dnia 14 grudnia 2009 r. Co oznacza , ze termin na udzielenie odpowiedzi został powodowi ponownie prolongowany. W tym terminie powód ostatecznie przesłał żądane dane.

Podkreślenia wymaga , że podmiot wzywany ma prawo zwrócić się do Prezesa o przedłużenie terminu , gdy zebranie tych danych wymaga dodatkowego czasu zwłaszcza , że pozwany na skutek zgłoszonych przez powoda wątpliwości zmienił pierwotny formularz.

Ostatecznie nie ulega wątpliwości , że powód nadesłał żądane przez pozwanego dane z 21 – dniowym opóźnieniem w stosunku do pierwotnie zakreślonego terminu ale termin ten ostatecznie został powodowi przesunięty do dnia 18 grudnia 2009 r. , którego powód bezspornie dochował.

Mając powyższe na uwadze zupełnie nie można podzielić argumentacji pozwanego , że pismo z 3 grudnia 2009 r. należy potraktować jako nowe ( jak je określa pozwany - powtórne ) wezwanie , co uzasadniałoby pogląd , że powód nie wykonał obowiązku nałożonego wezwaniem z 2 listopada 2009 r. , już chociażby z tego powodu jak wskazano powyżej , że pismo to wraz z załączonym formularzem doprecyzowywało zakres żądanych przez pozwanego danych , a więc zmieniało zakres obowiązku. A skoro tak to poprzednie zakreślenie tego obowiązku było wadliwe. Uznanie poglądu pozwanego za prawidłowy czyniłoby właściwie iluzorycznym prawo zobowiązanego do uzyskania dodatkowych informacji od Prezesa co do nałożonego obowiązku.

Uznanie przez Sąd Apelacyjny , że powód zadośćuczynił nałożonemu w trybie art. 6 PT obowiązkowi czyni zbędnym odnoszenie się do pozostałych zarzutów apelacji powoda. Skoro bowiem powód wypełnił obowiązek udzielania informacji nie było podstaw do wydania zaskarżonej decyzji.

Jeśli idzie o natomiast o apelację strony pozwanej , skoro przedmiotowa decyzja została uchylona w całości a zatem także w zakresie nałożonej kary - co czyni ją oczywiście bezzasadną – to nie ma potrzeby odnoszenia się do zgłoszonych w niej zarzutów polemizujących jedynie z rozstrzygnięciem Sądu I instancji w zakresie jej wysokości.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny , na skutek apelacji powoda , na podstawie art. 386 par 1 k.p.c zmienił zaskarżony wyrok i na podstawie art. 385 k.p.c i oddalił apelację pozwanego w całości. O kosztach procesu za drugą instancję orzeczono na zasadzie odpowiedzialności za wynik sporu stosownie do przepisu art. 98 § 1 i § 3 k.p.c., art. 99 k.p.c. i par 14 ust 3 pkt 3 w związku z § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 roku Nr 163, poz. 1349 ze zm.).

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Agnieszka Hydzik
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację:  Sędzia SA– Ewa Śniegocka,  SA– Aldona Wapińska
Data wytworzenia informacji: