Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lutego 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SA Małgorzata Kuracka (spr.)

Sędziowie: SA Jacek Sadomski

SO del. Tomasz Gal

Protokolant: stażysta Martyna Arcon

po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 2018r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa D. N.

przeciwko Bankowi (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 13 października 2016 r.

sygn. akt XXV C 147/14

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od Banku (...) S.A. w W. na rzecz D. N. kwotę 2.700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) powiększoną o należny podatek od VAT tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego udzielonego powodowi z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

VI ACa 79/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 19 lipca 2013 roku powód D. N. wniósł o zasądzenie od pozwanego Banku (...) S. A. z siedzibą w W. kwoty 254.770,79 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 20 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty tytułem zwrotu korzyści majątkowej uzyskanej bez podstawy prawnej.

W motywach uzasadnienia podniesiono, iż pozwany bank na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...), który został pozbawiony wykonalności wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 16 stycznia 2013 roku, sygn. akt I ACa 798/12 wyegzekwował kwotę 254.770,79 zł. Wskazano, iż od dłużnika powoda – Nadleśnictwa O. wyegzekwowano kwotę łączną 261.849,43 zł, przy czym kwota ta została wyegzekwowana w postępowaniach egzekucyjnych prowadzonych przez Komornika J. K. w sprawach o sygn. Km 662/00 i Km 30/02. Egzekucja zaś w oparciu o ww. pozbawiony wykonalności bankowy tytuł egzekucyjny była prowadzona pod sygn. Km 30/02, na poczet należności egzekwowanej w postępowaniu KM 662/00 została wyegzekwowana kwota 7.078,64 zł., co powoduje, że na poczet zobowiązania wynikającego z uchylonego bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) wyegzekwowano kwotę 254.770,79 zł (261.849,43 zł – 7.078,64 zł).

Pozwany bank wniósł o oddalenie powództwa w całości. Podniesiono, iż oprócz postępowania egzekucyjnego prowadzonego w oparciu o przedmiotowy bankowy tytuł egzekucyjny przeciwko powodowi, jako dłużnikowi banku toczyły się również inne postępowania egzekucyjne w oparciu o inne tytuły wykonawcze. Wskazano również iż w oparciu o przedmiotowy bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) wyegzekwowano od powoda kwotę 75 202,17 zł, a wobec pozbawienia jego wykonalności mocą wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 16.01.2013r.,bank dokonał potrącenia wyegzekwowanej kwoty z innym wymagalnym zobowiązaniem powoda wobec banku, a wynikającym z prawomocnego nakazu zapłaty z dnia 24.10.2000r. sygn. akt I Nc 6/00.

Wyrokiem z dnia 13 października 2016 roku Sąd Okręgowy w Warszawie w pkt I zasądził od pozwanego banku na rzecz powoda kwotę 75.202,17 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 21 maja 2013 roku do dnia zapłaty; w pkt II oddalił powództwo w pozostałym zakresie; w pkt III zasądził od powoda na rzecz banku kwotę 5.086 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego; w pkt IV nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa od D. N. z zasądzonego roszczenia kwotę 8.978 zł tytułem opłaty stosunkowej od pozwu w zakresie oddalonego powództwa; w pkt V nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa od pozwanego banku kwotę 3.761 zł tytułem opłaty stosunkowej od pozwu w zakresie uwzględnionego powództwa; w pkt VI orzekł o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

Powód D. N. był poręczycielem kredytu udzielonego L. N. na podstawie umowy zawartej z Bankiem (...) SA w dniu 05.03.1997 r. w kwocie 210.000 zł. Z uwagi na brak spłaty zobowiązania Bank (...) SA wystawił bankowe tytuły egzekucyjne zarówno przeciwko kredytobiorcy L. N. jak i poręczycielom, m.in. D. N. i uzyskawszy klauzule wykonalności wszczął postępowania egzekucyjne. Zobowiązanie powoda z tytułu poręczenia objęte zostało bankowym tytułem egzekucyjnym nr (...) z dnia 02.03.2000 r. opatrzonym klauzulą wykonalności. W oparciu o przedmiotowy tytuł wykonawczy Bank (...) SA prowadził egzekucję przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym w Sandomierzu o sygnaturze akt Km 30/02, w toku którego Komornik przekazał pozwanemu bankowi kwotę 75.202,17 zł w następujących kwotach:

⚫

12.298,91 zł. w dniu 24.05.2011 r.,

⚫

30.151,78 zł. w dniu 01.06.2011 r.,

⚫

4.562,66 zł. w dniu 22.07.2011 r.,

⚫

4.552,10 zł. w dniu 04.08.2011 r.,

⚫

8.392,29 zł. w dniu 30.08.2011 r.,

⚫

3.095,03 zł. w dniu 22.09.2011 r.,

⚫

6.160,90 zł. w dniu 24.10.2011 r.,

⚫

5.988,50 zł. w dniu 24.11.2011 r.

Oprócz ww. postępowania egzekucyjnego pozwany Bank prowadził postępowania egzekucyjne przeciwko powodowi D. N. z tytułu innych zobowiązań i w oparciu o inne prawomocne tytuły wykonawcze niż bankowy tytuł egzekucyjny nr (...).

Zobowiązania powoda D. N. wynikają z następujących czynności bankowych:

1.  z tytułu Umowy nr (...) o kredyt złotowy na zakup rzeczowych środków do produkcji rolnej z dnia 18.11.1998 r. , którego wierzytelność objęta została nakazem zapłaty Sądu Rejonowego w Opatowie z dnia 14.03.2000r. sygn. akt I Nc 17/00 i prowadzone jest postępowanie egzekucyjne przez Komornika przy Sądzie Rejonowym w Sandomierzu o sygnaturze akt KM 662/00. Z tytułu przedmiotowej egzekucji pozwany Bank uzyskał w 2011 r. kwotę 12.415,62 zł. (nakaz zapłaty k. 70, karta rozliczeniowa akt komorniczych KM 662/00)

2.  z tytułu Umowy nr (...) o kredyt krótkoterminowy z dnia 09.10.1998 r., którego wierzytelność objęta została nakazem zapłaty Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu z dnia 24.10.2000 r. sygn. akt I Nc 6/00 i prowadzone jest postępowanie egzekucyjne przez Komornika przy Sądzie Rejonowym w Sandomierzu o sygn. akt KM 1041/00. Z tytułu przedmiotowej egzekucji pozwany Bank uzyskał w 2011 r. kwotę 11.005,09 zł (nakaz zapłaty k. 71, karta rozliczeniowa akt komorniczych KM 1041/00)

3.  z tytułu Umowy nr (...) o pożyczkę gotówkową z dnia 24.10.1997r., której wierzytelność została objęta bankowym tytułem wykonawczym nr (...) z dnia 07.01.2000r. wraz z nadaną klauzulą wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Sandomierzu z dnia 03.03.2000r. sygn. akt I Co 35/00 i prowadzone jest postępowanie egzekucyjne przez Komornika przy Sądzie Rejonowym w Sandomierzu o sygn. akt KM 260/00. Z tytułu przedmiotowej egzekucji pozwany Bank uzyskał w 2011 r. kwotę 3.137,41 zł.(postanowienie z dnia 03.03.2000r. sygn. akt I Co 35/00 k. 72, (...) k. 73, karta rozliczeniowa akt komorniczych KM 260/00)

4.  z tytułu Umowy w ramach linii MR o kredyt na urządzenie gospodarstwa rolnego przez osoby , które nie przekroczyły 40 roku życia z dnia 01.08.1996r., której wierzytelność została objęta bankowym tytułem egzekucyjnym nr (...) z dnia 20.12.2000r. wraz z nadaną klauzulą wykonalności postanowienie Sądu Rejonowego w Sandomierzu z dnia 14.11.2001r. sygn. akt I Co 652/01 i prowadzone jest postępowanie egzekucyjne przez Komornika przy Sądzie Rejonowym w Sandomierzu o sygn. akt KM 27/02 . Z tytułu przedmiotowej egzekucji pozwany Bank uzyskał w 2011 r. kwotę 121.587,89 zł. (postanowienie z 14.11.2001r. sygn. akt I Co 652/01 k. 76, (...) k. 74).

Komornik Sądowy prowadząc ww. postępowania egzekucyjne zajął wierzytelności powoda jakie przysługiwały mu względem Nadleśnictwa O.. Kwoty uzyskanie w ramach tego zajęcia były dzielone pomiędzy wszystkie postępowania egzekucyjne, jakie toczyły się względem powoda z wniosku pozwanego banku. Nadleśnictwo dokonując wpłat na konto Komornika w związku z zajęciem wierzytelności powoda w tytule wpłat podawało sygn. Km 622/00 i 30/02, zaś Komornik już indywidualnie dokonywał rozdzielenia dokonanych wpłat na wszystkie toczące się postępowania z wniosku pozwanego banku przeciwko dłużnikowi D. N..

Sąd uznał zatem za nieuprawnione twierdzenie strony powodowej jakoby w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym pod sygn. akt Km 30/02 została wyegzekwowana kwota 254.770,79 zł. Powtórzył, iż kwoty uzyskane w ramach zajęcia wierzytelności powoda od Nadleśnictwa były rozdzielane na wszystkie postępowania egzekucyjne z wniosku pozwanego banku, do czego Komornik był uprawniony. To w jaki sposób Komornik dokonywał rozdzielenia wyegzekwowanych kwot w ramach zajęcia wierzytelności powoda od Nadleśnictwa O. w sposób czytelny i jasny wynika z dołączonych do akt niniejszej sprawy akt komorniczych. Dlatego też Sąd oddalił wniosek w zakresie dowodu z zeznań Komornika Sądowego uznając, iż okoliczności na jakie miałby zeznawać wynikają wprost z dołączonych akt egzekucyjnych.

Sąd następnie ustalił, iż wyrokiem z dnia 16 stycznia 2013 roku Sąd Apelacyjny w Krakowie, sygn. akt I ACa 798/12 pozbawił w całości wykonalności tytuł wykonawczy w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...), wystawionego przez pozwany Bank przeciwko powodowi opatrzonego klauzulą wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Sandomierzu z dnia 12.11.2001r. w sprawie I Co 636/01.

W związku z powyższym, iż bankowy tytuł egzekucyjny o nr (...) wystawiony przeciwko D. N. z tytułu poręczenia kredytu L. N. został pozbawiony wykonalności - Bank (...) SA dokonał potrącenia kwoty 75.202,17 zł. (wyegzekwowanej w oparciu o bte nr (...)) z wymagalnym zobowiązaniem powoda D. N. zasądzonym prawomocnym nakazem zapłaty z dnia 24.10.2000r. sygn. akt I Nc 6/00 do kwoty 1.673,06. Oświadczenie o potrąceniu zostało podpisane przez Dyrektora Departamentu (...) U. G. oraz A. K.. Jednocześnie pozwany bank pismem z dnia 21 maja 2013 roku adresowanym do ówczesnego pełnomocnika powoda adw. M. P. poinformował o dokonaniu potrącenia wierzytelności powoda wynikającej z wyegzekwowania kwoty 75.202,17 zł na podstawie pozbawionego wykonalności bte z wymagalną wierzytelnością banku z tytułu kredytu z umowy nr (...) o kredyt krótkoterminowy objęty nakazem zapłaty sygn. akt I Nc 6/00 do wysokości 1.673,06 zł.

W rozważaniach prawnych Sąd Okręgowy wskazał, że pozwany bank nie dokonał skutecznego potrącenia. Sąd zauważył, iż w przypadku spółki akcyjnej, jaką jest pozwana o skuteczności złożenia oświadczenia woli, jakim jest potrącenie można mówić jeżeli spółka jest należycie reprezentowana tj. reprezentuje spółkę zarząd, prokurent lub pełnomocnik. Pismo wyrażające wolę potrącenia wymaga podpisów osób, zgodnie z reprezentacją z KRS lub należycie umocowanego pełnomocnika tj. umocowanego do składania oświadczeń woli w zakresie potrącenia. Skoro pozwany bank powoływał się na wygaśnięcie wierzytelności powoda wskutek tej czynności, to winien te okoliczności udowodnić i to zarówno w sferze złożenia oświadczenia woli jak i jego dojścia do adresata, czemu jednak w niniejszym procesie strona pozwana nie sprostała. W ocenie Sądu złożone przez bank oświadczenie o potrąceniu jest nieważne, bowiem zostało złożone przez osoby nieupoważnione do podejmowania czynności prawnych w imieniu pozwanego. Oświadczenie to zostało podpisane przez U. G. i A. K.. Do oświadczenia, jak i na etapie niniejszego postępowania, nie dołączono jednak żadnego dokumentu, z którego wynikałoby, że są to osoby uprawnione do dokonania potrącenia w imieniu pozwanego. Ponadto z odpisu pełnego KRS pozwanego banku (złożonego przy odpowiedzi na pozew) nie wynika również, aby osoby podpisujące oświadczenie o potrąceniu były uprawnione do reprezentacji banku. Sąd przywołał treść art. 104 k.c., zgodnie z którym czynność prawna dokonana w cudzym imieniu bez umocowania lub z przekroczeniem jego zakresu jest nieważna. Jednakże gdy ten, komu zostało złożone oświadczenie woli w cudzym imieniu, zgodził się na działanie bez umocowania, stosuje się odpowiednio przepisy o zawarciu umowy bez umocowania. Powód nigdy zaś nie składał jakichkolwiek oświadczeń, z których wynikałoby, że zgodził się na działanie podpisanych pod oświadczeniem osób bez stosownego umocowania. Należało również, zdaniem Sądu, uznać, iż nawet w przypadku przyjęcia, że na etapie niniejszej sprawy dokonano zgłoszenia procesowego zarzutu potrącenia, nie mógłby on zostać uznany za skuteczny. Dla swej skuteczności musiałoby być to połączone z materialnotechniczną czynnością, o której mowa w art. 499 k.c. Złożenie oświadczenia o potrąceniu przez pełnomocnika procesowego pozwanej spółki mogłoby wywołać skutek w postaci umorzenia wierzytelności, jeśli byłby on do tego dodatkowo i wyraźnie umocowany. Pełnomocnictwo procesowe nie obejmuje co do zasady umocowania do złożenia oświadczenia woli o potrąceniu, czy też przyjmowania takiego oświadczenia (wyrok SN z 20.10.2004r., sygn.. akt I CK 204/04). Pełnomocnictwo procesowe szczególne pozwanego banku (k. 42) nie obejmuje swym zakresem umocowania do składania oświadczeń o potrąceniu. Ponadto po drugiej stronie musi być obecna osoba zdolna do odbioru takiego oświadczenia tj. strona lub pełnomocnik upoważniony do odbioru oświadczenia o potrąceniu.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał powództwo za zasadne do kwoty 75.202,17 zł, albowiem w ramach postępowania egzekucyjnego Km 30/02, prowadzonego w oparciu o bankowy tytuł wykonawczy nr (...), który został pozbawiony wykonalności w całości, wyegzekwowano od powoda ww. kwotę, zaś potrącenie dokonane przez pozwany bank wierzytelności powoda z tego tytułu z wierzytelnością banku wobec powoda jest nieważne.

Mając na uwadze powyższe Sąd w oparciu o art. 410 § 1 k.c. orzekł jak w wyroku, oddalając dalej idące powództwo jako nieudowodnione. Odsetki od zasądzonej kwoty Sąd określił w oparciu o art. 481 § 1 k.c., ustalając początkowy dzień ich naliczania od dnia 21 maja 2013 roku tj. od daty pisma, w którym pozwany bank odpowiedział na wezwanie powoda dotyczące zwrotu wyegzekwowanej kwoty.

O kosztach Sąd orzekł stosownie do treści art. 100 k.p.c. i art. 113 ust.1 i 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając go w części tj.: w pkt. I, III i V. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

- naruszenie prawa procesowego poprzez, jak to określił, „wyrzeczenie niezgodnie z zebranym materiałem dowodowym”

-naruszenie prawa materialnego, a to przepisu art. 498 kodeksu cywilnego poprzez przyjęcie, iż nie doszło do skutecznego dokonania potrącenia wierzytelności wzajemnych.

Mając na uwadze powyższe zarzuty skarżący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje.

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych , które Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne, na aprobatę zasługiwała również ocena prawna dochodzonego roszczenia. Niezrozumiały jest zarzut apelacji, wskazujący na naruszenie prawa procesowego poprzez „wyrzeczenie niezgodne z materiałem dowodowym”. Jeżeli miałoby chodzić o ustalenia nie korespondujące z przeprowadzonymi w sprawie dowodami, to nie wiadomo o jakie ustalenia i jakie dowody chodzi oraz jak, zdaniem skarżącego, winny być ocenione i jakie wnioski z nich wywiedzione. Już z tych przyczyn zarzut powyższy jest oczywiście bezzasadny.

Nietrafny okazał się również zarzut naruszenia art. 498k.c. Zdaniem skarżącego powód nie kwestionował w toku procesu formalnoprawnych podstaw potracenia, w szczególności uprawnień osób, które złożyły w imieniu banku powyższe oświadczenie woli. Stanowisko powyższe jest błędne i nieadekwatne do przebiegu postępowania. Pełnomocnik powoda na rozprawie w dniu 19 lipca 2016r. w swoim wystąpieniu merytorycznym zakwestionował stronę formalną dokumentu w postaci oświadczenia o potrąceniu, podpisanego w imieniu banku przez U. G. i A. K./ elektroniczny protokół rozprawy z dnia 19 lipca 2016r.-k 232/, argumentacja w tym zakresie znalazła się również w załączniku do protokołu powyższej rozprawy, gdzie także podkreślono, iż powód również zakwestionował fakt doręczenia mu tego oświadczenia /k-234/. Nieobecność strony pozwanej na tej rozprawie nie zwalniała od znajomości poglądów i zarzutów tam składanych i obowiązku reakcji poprzez złożenie stosownych dowodów na poparcie swoich twierdzeń. W konsekwencji zasadnie przyjął Sąd I instancji, iż skarżący nie wykazał, że wyżej wskazane osoby były uprawnione do działania w jego imieniu, w szczególności do złożenia oświadczenia woli o charakterze materialnoprawnym i kształtującym w przedmiocie potrącenia/ oświadczenie z dnia 21maja 2013r.-k 77/. Powód ponadto zaprzeczył, aby dokument zawierający oświadczenie o potrąceniu z dnia 21 maja 2013r./ podpisany przez U. G. i A. K./, którego odpis został dołączony do odpowiedzi na pozew, otrzymał. Strona pozwana nie wykazała nawet, iż powyższe pismo zostało do powoda wysłane, tak żeby mógłby się zapoznać z jego treścią , stosownie do art. 61 § 1 k.c.

W aktach sprawy znajduje się również informacja z dnia 21 maja 2013r.o dokonaniu potrącenia wierzytelności w wysokości 75 202,17zł z wierzytelnością banku/ podpisana z kolei przez U. G. i R. M. /, skierowana do pełnomocnika powoda, adwokata M. P. /k-11/. Strona pozwana nie wykazała również uprawnień tego ostatniego do złożenia oświadczenia w tym zakresie. Brak jest jednocześnie pełnomocnictwa uprawniającego do reprezentacji powoda przez M. P. na powyższą datę , gdyż to złożone do akt sprawy zostało wystawione ponad dwa miesiące później/ tj. 29 lipca 2013r.-k 14/. Ponadto pełnomocnictwo to ma charakter ściśle procesowy, zaś treść art. 91 k.p.c. nie daje podstaw pełnomocnikowi do przyjmowania w imieniu mocodawcy materialnoprawnych oświadczeń kształtujących/por. wyrok SN z dnia 12.1.2007r., V CSK 171/07, wyrok SN a dnia 7.03.2013r., II CSK 476/12/. W konsekwencji gdyby z kolei nawet przyjąć, choć z treści odpowiedzi na pozew, jak i apelacji, to nie wynika, iż w odpowiedzi na pozew został złożony oprócz zarzutu potrącenia w sensie procesowym, ponownie materialnoprawny zarzut potrącenia, to doręczenie oświadczenia w tym zakresie pełnomocnikowi procesowemu/ k-79/ nie jest skuteczne. Z materiału dowodowego nie wynika natomiast, aby powód zapoznał się z jego treścią, z uwagi na stan zdrowia nie pamiętał on nawet przebiegu zdarzeń, tworzących stan faktyczny sprawy/ protokół elektroniczny -k 232/, a w każdym razie okoliczność ta nie została wykazana przez pozwanego. Ponadto działająca w imieniu pozwanego, substytucyjny pełnomocnik procesowy, r pr. D. K., ani pełnomocnik r.pr. K. Z./ k-41,42/ nie dysponowały umocowaniem do złożenia oświadczenia o potrąceniu w sensie materialnoprawnym, zaś art. 91k.p.c.nie uprawnia do złożenia takiego oświadczenia w imieniu mocodawcy/ por. wyrok SN z 20.10.2004r., I CK 204/04/. Osoby te przy tym nie twierdziły , aby zostały do tego umocowane w sposób dorozumiany, wręcz przeciwnie, z treści apelacji, jak i odpowiedzi na pozew wynika, iż strona pozwana powoływała się na oświadczenie o potrąceniu złożone przed wytoczeniem powództwa, tj. z dnia 21 maja 2013r.W konsekwencji zasadnie Sąd I instancji uznał, iż złożone oświadczenie o potrąceniu jest nieważne, ponadto nieskuteczne z uwagi na niewykazanie jego doręczenia powodowi, co implikowało prawidłowe zastosowanie art. 498k.c. i 499k.c., poprzez przyjęcie, iż do potrącenia wierzytelności nie doszło. Wysokość wyegzekwowanej kwoty została określona przez Sąd na podstawie dokumentacji komorniczej, ponadto zgodnie z twierdzeniami strony pozwanej.

Skarżący nie wykazał, ani nawet nie uzasadnił , z jakich przyczyn miałoby dojść do naruszenia art. 5 k.c., który to zarzut przywołał dodatkowo w uzasadnieniu apelacji W niniejszej sprawie to apelant bezpodstawnie wyegzekwował przedmiotową należność, co nie było w ogóle sporne, zaś jako profesjonalista winien dopilnować, aby składane przez niego oświadczenia odpowiadały stosownym wymogom formalnym. Przepis art. 499k.c.w zakresie potrącenia ustawowego ma charakter bezwzględnie obowiązujący, zatem przeciwstawianie mu w tym zakresie art. 5k.c. jest chybione. W związku z powyższym apelacja jako bezzasadna na podstawie art. 385 k.p.c. podlegała oddaleniu, zaś postanowienie o kosztach postępowania uzasadnia treść art. 108 § 1k.p.c w zw. art. 98 §1 i3 k.p.c.