II AKa 415/21 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Warszawie z 2023-10-10
Sygn. akt II AKa
S ygn. akt II AKa 415/21
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 10 października 2023 r.
Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: Sędzia SA – Małgorzata Janicz (spr.)
Protokolant: – Wiktoria Siporska
przy udziale Prokuratora Renaty Śpiewak
po rozpoznaniu w dniu 26 września 2023 r.
sprawy z wniosku W. K.
o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłe z niewątpliwie niesłusznego zatrzymania
na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora
od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie
z dnia 19 sierpnia 2021 r. sygn. akt XVIII Ko 56/21
zmienia wyrok w zaskarżonej części w ten sposób, iż zasądzoną od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy W. K. tytułem
zadośćuczynienia kwotę obniża do 8 000 (ośmiu tysięcy) złotych;
wydatkami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
UZASADNIENIE |
|||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
I I AKa 415/21 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
|
||
CZĘŚĆ WSTĘPNA |
Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie XVIII Ko 56/21 |
Podmiot wnoszący apelację |
☒ prokurator |
☐ oskarżyciel posiłkowy |
☐ oskarżyciel prywatny |
☐ obrońca |
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ inny |
1.3. Granice zaskarżenia |
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☐ w całości |
|||
☒ w części |
☐ |
co do winy |
||
☐ |
co do kary |
|||
☒ |
co do wysokości zadośćuczynienia |
|||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji. |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
☐ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
1.4. Wnioski |
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
2.1. Ustalenie faktów |
2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
||||
Lp. |
Wskazać oskarżonego. |
Wskazać fakt. |
Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód. |
|
|
|
|
|
|
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
||||
Lp. |
Wskazać oskarżonego. |
Wskazać fakt. |
Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód. |
|
|
|
|
|
2.2. Ocena dowodów |
2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Wskazać fakt |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu. |
|
|
|
2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Wskazać fakt |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu. |
|
|
|
STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||
Lp. |
Zarzut |
|
|
Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść polegający na przyjęciu, iż kwota 10.000 zł z tytułu zadośćuczynienia (………..), że wysokość tej kwoty jest nadmiernie wygórowana ( vide apelacja prokuratora) |
☐ zasadny ☒ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny. |
||
Vide pkt 5.2.1 formularza |
||
Wniosek |
||
Obniżenie do kwoty wnioskowanej przez prokuratora |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny. |
||
Vide pkt 5.2.1 formularza |
OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia |
|
|
|
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności. |
|
|
|
ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1 |
Przedmiot utrzymania w mocy |
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy. |
|
|
|
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
Zmiana w zakresie pkt 1 zaskarżonego Wyroku, wysokość kwoty zadośćuczynienia |
|
Zwięźle o powodach zmiany. |
|
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje: złożona w niniejszej sprawie apelacja prokuratora, pomimo zmodyfikowania na rozprawie na korzyść wnioskodawcy wniosku końcowego co do wysokości zadośćuczynienia, okazała się nieskuteczna co do postulowanej kwoty zadośćuczynienia, chociaż spowodowała obniżenie tej kwoty w wyniku kontroli instancyjnej wyroku Sądu Okręgowego. Na wstępnie zauważyć należy, iż skarżący w złożonym środku zaskarżenia nie kwestionuje ustalonego przez sąd meriti stanu faktycznego. Nie kwestionuje więc ani faktu, że zatrzymanie wnioskodawcy W. K. w dniu 28 listopada 2020r zostało uznane postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie z dnia 05 05 2021r ( sygn. akt II Kp 3394/20) za nielegalne, nieprawidłowe i bezzasadne. Nie kwestionuje także tego, iż postępowanie dotyczące zarzutu dokonania przez wnioskodawcę wykroczeń w dniu 28 11 2021r, będących powodem zatrzymania, zostało postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie z dnia 25 02 2021r prawomocnie umorzone. Sednem apelacji jest niewspółmiernie wysoka, zdaniem skarżącego, kwota zasądzonego na rzecz wnioskodawcy zadośćuczynienia. Zauważyć w tym miejscu należy, iż skarżący nie kwestionuje także argumentacji Sądu Okręgowego, która stała za miarkowaniem kwoty zadośćuczynienia ( vide str. 2 apelacji), jednak stwierdza, iż kwota zasądzona nie jest „odpowiednia”. Przypomnieć należy, iż dla skarżącego kwotą odpowiednią jest 200 (dwieście) złotych (vide protokół rozprawy przed Sądem Okręgowym -XVIII Ko 56/21 i wniosek prokuratora k. 44 akt postępowania), zmienioną na rozprawie przed Sądem odwoławczym na kwotę 2000 (dwa tysiące) złotych. W ocenie Sądu Apelacyjnego obie proponowane przez skarżącego kwoty zadośćuczynienia nie mogłyby zostać uznane za kwoty „odpowiednie”, kwotą taką nie jest także i ta zasądzona w zaskarżonym wyroku , tj 10 000 ( dziesięć tysięcy) złotych. Podzielić należy rozważania Sądu meriti zwarte w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, dotyczące elementów ukształtowania wysokości zadośćuczynienia. Tytułem przypomnienia jedynie wskazać należy subiektywne odczucia wnioskodawcy dotyczące sposobu zatrzymania, jak i obiektywny jego przebieg ( zatrzymanie przez funkcjonariuszy wyposażonych w pałki, tarcze, kaski ze spuszczonymi przyłbicami, zastosowanie bolesnych chwytów umożliwiających przeniesienie wnioskodawcy do więźniarki, zakucie w kajdanki – i zdjęcie ich na wyraźne żądanie przybyłej do miejsca zatrzymania Z-cy Rzecznika Praw Obywatelskich i uniemożliwienie tego spotkania w miejscu odosobnionym, bez potencjalnego udziału osób trzecich w tym funkcjonariuszy policji, brak realnych możliwości skorzystania z toalety, wreszcie blisko 6 godzinne zatrzymanie na korytarzu Komendy Policji w większości z zakutymi rękami, towarzyszące wnioskodawcy uczucie zdeptanej godności człowieka i zachwianie poczuciem bezpieczeństwa). Nie bez znaczenia w tej sprawie jest fakt, iż było to kolejne zatrzymanie wnioskodawcy w trakcie pokojowej demonstracji. Za chybiony uznać należy argument, iż w związku z kolejnym zatrzymaniem odczucia wnioskodawcy i jego poczucie krzywdy miałyby być słabsze. Wręcz przeciwnie, zgodzić się należy , iż zatrzymanie to spotęgowało tylko wrażenie, iż policja, która z mocy prawa jest formacją mającą bronić i służyć społeczeństwu, postępuje w niewłaściwy sposób, naruszając przy tym podstawowe prawa obywatelskie wnioskodawcy, co zostało przecież potwierdzone orzeczeniami właściwych sądów. Przypomnieć wypada, iż swoboda zgromadzeń i prawo do wyrażania w ten sposób swoich poglądów należą do najważniejszych wartości demokratycznego społeczeństwa, a istotą demokracji jest nieskrępowana debata i umożliwienie rozwiązywania problemów właśnie w ten sposób, nie mieści się w tej definicji niezasadne, bezprawne, nieprawidłowe zatrzymanie demonstrującego obywatela. Wszystkie opisane powyżej argumenty przemawiają niewątpliwie za orzeczeniem wysokiej kwoty zadośćuczynienia, musi być ono bowiem adekwatne do doznanej krzywdy, a nie iluzoryczne. Nie może być jednocześnie oderwane od realiów i współczesnych standardów życia w Polsce. Powinno być kwotą ekonomicznie odczuwalną uwzględniającą opisane okoliczności zatrzymania. Z tych wszystkich względów , w ocenie Sądu Apelacyjnego kwota wynikająca z niniejszego orzeczenia , a więc kwota 8 000 ( osiem tysięcy) złotych będzie kwotą adekwatną, nie noszącą cech niewspółmierności, kwotą sprawiedliwą. Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku. |
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
||||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
||||
|
||||
Zwięźle o powodach uchylenia. |
||||
|
||||
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||||
Zwięźle o powodach uchylenia. |
||||
|
||||
Konieczność umorzenia postępowania |
||||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia. |
||||
|
||||
4. |
Konieczność warunkowego umorzenia postępowania |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania. |
||||
|
||||
5. |
|
|||
Zwięźle o powodach uchylenia. |
||||
|
||||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
||||
|
||||
5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku |
||||
Lp. |
Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku. |
Przytoczyć okoliczności. |
||
|
|
|
||
Koszty Procesu |
Wskazać oskarżonego. |
Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku. |
Przytoczyć okoliczności. |
|
Pkt.2 |
Koszty postępowania przejęte na rachunek Skarbu Państwa |
PODPIS |
Małgorzata Janicz |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Małgorzata Janicz
Data wytworzenia informacji: