Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 26 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Beata Hass-Kloc

Protokolant: asyst. sędz. Grzegorz Kurasz

po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2014 r. w Rzeszowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) S.A. w R.

przeciwko Młyn (...). j. w M.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Rejonowego
w Tarnobrzegu V Wydziału Gospodarczego z dnia 14 stycznia 2014 r.,
sygn. akt V GC 57/13,

postanawia: oddalić zażalenie.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 14 stycznia 2014 r., sygn. akt
V GC 57/13, Sąd Rejonowy w Tarnobrzegu V Wydział Gospodarczy oddalił wniosek pozwanego o zwolnienie od kosztów sądowych. Uzasadniając motywy swego rozstrzygnięcia Sąd I instancji przywołał treść art. 103 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz stwierdził, że z załączonych do wniosku dokumentów wynika, iż wnioskodawca jest w stanie uiścić koszty sądowe.

Pismem z dnia 28 stycznia 2014 r. pozwana spółka wniosła zażalenie na powyższe postanowienie domagając się jego zmiany i uwzględnienia wniosku, ewentualnie uchylenia zaskrzonego orzeczenia i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu.

Zaskarżonemu orzeczeniu pozwany zarzucił naruszenie:

-

art. 357 § 2 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie, a w efekcie pomimo wniosku nie uzasadnienie przedmiotowego postanowienia,

-

art. 103 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy przedłożone dokumenty uzasadniają wniosek o zwolnienie.

W uzasadnieniu zażalenia skarżący zarzucił, że Sąd Rejonowy w istocie w ogóle nie rozpoznał jego wniosku bowiem był zobowiązany do wskazania, czy z załączonych oświadczeń i załączników wynika, iż strona nie może ponieść kosztów sądowych, czego nie uczynił.

Nadto pozwany wywodził, że uzasadnienie zaskarżonego postanowienia nie spełnia wymogów wynikających z art. 357 § 2 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. bowiem nie zawiera elementów, o których mowa w powyższych przepisach. Jest bowiem skrótowe i pobieżne, co uniemożliwia pozwanemu obronę wobec braku informacji jakimi motywami kierował się Sąd wydając zaskarżone postanowienie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zażalenie pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 103 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 r., nr 167, poz. 1398, z późn. zm.) Sąd może przyznać zwolnienie od kosztów sądowych osobie prawnej, jeżeli wykazała, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie.

Odnosząc się do pierwszego z zarzutów zażalenia, tj. naruszenia przepisów art. 357 § 2 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. należy przyznać skarżącemu częściowo rację, ale jedynie w zakresie jakim twierdzi, że uzasadnienie postanowienia jest skrótowe i pobieżne. Uzasadnienia orzeczeń wprawdzie mogą być zwięzłe, powinny jednak, zwłaszcza w przypadku występowania strony bez profesjonalnego pełnomocnika, w sposób jasny i wyczerpujący przedawniać motywy jakimi kierował się Sąd przy wydawaniu orzeczenia, a nie ograniczać się do przytoczenia przepisu i jednozdaniowego stwierdzenia o możliwości poniesienia kosztów sądowych. Skoro Sąd dokonał analizy dokumentacji wnioski z tej analizy, przynajmniej w sposób zwięzły, powinny znaleźć się w uzasadnieniu postanowienia.

Zdaniem Sądu Okręgowego nie można jednak zgodzić się z pozwanym , że zaskarżone orzeczenie narusza art. 357 § 2 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. Mimo swej zwięzłości i ogólnikowości spełnia jednak minimalne wymogi co do swej treści określone w/w przepisami, a tym samym poddaje się kontroli instancyjnej.

Ponadto należy wskazać, że Sąd Okręgowy rozpoznając niniejszego zażalenie jest nie tylko sądem odwoławczym, lecz także merytorycznym
(art. 382 k.p.c. w zw. z 397 § 2 k.p.c.). Czyni zatem własne ustalenia i samodzielnie je ocenia z punktu widzenia prawa materialnego, co też uczynił
w niniejszej sprawie.

Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem orzecznictwa oraz doktryny powyższy przepis nakłada na osobę prawną obowiązek wykazania trwałej niemożności uzyskania środków na uiszczenie kosztów sądowych. Realizacja tego obowiązku następuje poprzez przedstawienie aktualnych dokumentów, które pozwolą określić jej sytuację majątkową, zaś ich rodzaj zależy od rodzaju i charakteru osoby prawnej ubiegającej się o zwolnienie. Ocenie sądu podlegają zatem dowody przedstawione przez stronę. Korzyść ze zwolnienia od kosztów ma odnieść strona i to ona powinna w sposób sprawny i wszechstronny przedstawić argumenty na rzecz uwzględnienia wniosku. Nieudokumentowanie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych przez osobę prawną nie można,
w świetle art. 103 w/w ustawy, uznać za brak formalny podlegający rygorowi
z art. 130 k.p.c. Wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych jest pismem procesowym, powinien więc zawierać przedstawienie opisu kondycji finansowej wnioskodawcy wraz z dowodami na poparcie przytoczonych okoliczności
(art. 126 § 1 pkt 3 k.p.c.). Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w orzeczeniu z dnia 2 października 1998 r.
(III CZP 34/98, Prok. i Pr. 1999, nr 3, poz. 38), iż wystarczające (niewystarczające) udokumentowanie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych przez osobę prawną odnosi się do sfery dowodowej regulowanej przepisami o postępowaniu dowodowym (art. 227-234 k.p.c.), dlatego skutkiem zaniechania wnioskodawcy w tym zakresie jest oddalenie wniosku, a nie jego zwrot. (por. także postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 2013 r., IV CZ 144/12, LEX nr 1293823; komentarz do art. 103 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych [w:] Górski Antoni, Walentynowicz Lech. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Ustawa i orzekanie. Komentarz praktyczny. Oficyna, 2008).

W świetle powyższego rozpoznając niniejsze zażalenie należało przede wszystkim zauważyć, że zarówno uzasadnienie wniosku, jak i załączone do niego dokumenty obejmują swą treścią dane w zakresie sytuacji majątkowej
i finansowej pozwanej spółki za lata 2011 i 2012 oraz pierwszą połowę 2013 r., a jedynie pojedyncze wydruki z rachunków bankowych obejmowały okres późniejszy.

W kontekście powyższych argumentów Sąd Okręgowy rozpoznając niniejsze zażalenie w pełni podzielił stanowisko Sądu I instancji co do braku podstaw do zwolnienia pozwanej spółki od kosztów sądowych w sprawie. Przede wszystkim należy zauważyć, że na obecnym etapie postępowania pozwany jest zobligowany do opłacenia apelacji w kwocie 1.257 zł. Uiszczenie powyższej opłaty, nawet świetle twierdzeń wniosku i dokumentacji finansowej dołączonej do wniosku, nie powinno stanowić dla pozwanego obciążenia finansowego niemożliwego do poniesienia. Jak wyżej wskazano strona – osoba prawna – domagająca się zwolnienia od kosztów sądowych winna wykazać stosownymi dowodami (np. aktualną dokumentacją finansowo - rachunkową) brak dostatecznych środków na poniesienie kosztów, czego pozwany nie uczynił. Dodać należy, że pozwany sam przyznał, że zbył istotną część swojego majątku celem zaspokojenia swoich wierzycieli. Miał zatem możliwość zabezpieczenia z ceny sprzedaży stosownych środków na ewentualne koszty sądowe.

Reasumując Sąd Okręgowy zażalenie pozwanego z powołanych wyżej powodów jako bezzasadne - na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. - w całości oddalił, o czym orzekł w sentencji postanowienia.

Zarządzenie:

1.  Odpis postanowienia doręczyć pozwanej,

2.  Po wykonaniu pkt. 1 akta sprawy zwrócić Sądowi Rejonowemu
w T. V Wydziałowi Gospodarczemu