Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 marca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Barbara Frankowska

Protokolant: st. sekr. sądowy Małgorzata Zawiło

po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2015 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa: J. C.

przeciwko: (...) Centrum Spółce z o.o. w Ś.

o zapłatę

I. z a s ą d z a od pozwanego (...) Centrum Sp. z o.o. w Ś. na rzecz powoda J. C. kwotę 146.615,46 zł (sto czterdzieści sześć tysięcy sześćset piętnaście złotych 46/100) z ustawowymi odsetkami od kwoty:

-

98.106,72 zł od dnia 9 grudnia 2012 r.,

-

48.508,74 zł od dnia 11 grudnia 2012 r.

do dnia zapłaty,

II. z a s ą d z a od pozwanego na rzecz powoda kwotę 10.931 zł (dziesięć tysięcy dziewięćset trzydzieści jeden złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VI GC 37/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 27 marca 2015 r.

Pozwem z dnia 23 października 2014 r. (data stempla pocztowego k. 87) powód J. C., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Budowlano- (...) J. C., wniósł o zasądzenie nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym od pozwanego (...) CENTRUM sp. z o.o. kwoty 1.152.959,52 zł z ustawowymi odsetkami i kosztami postępowania. Pismem z dnia 26 listopada 2014 r. („cofnięcie pozwu w części bez zrzeczenia się roszczenia”- k.102) powództwo następnie zostało ograniczone do kwoty 146.615,46 zł należności głównej wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 98.106,72 zł od dnia 9 grudnia 2012 r. do dnia zapłaty i od kwoty 48.508,74 od dnia 11 grudnia 2012 r. do dnia zapłaty. Powód wniósł również o zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwu powód wyjaśnił, że zawarł z pozwanym umowę na wykonanie robot budowlanych nr (...). Umowa była modyfikowana 3 aneksami. W związku z jej realizacją wykonał część prac, dla udokumentowania których sporządzano protokoły odbioru wykonanych robót podpisane przez strony, w oparciu o nie wystawiał faktury. Powód wystawił m.in. fakturę VAT nr (...) z dnia 29 października 2012 r. na sumę 307.118,70 zł brutto (w oparciu o protokół odbioru z dnia 29 października 2012 r.) oraz fakturę VAT nr (...) z dnia 30 października 2012 r. (w oparciu o protokół odbioru z dnia 30 października 2012 r.). Pozwany nie wnosił reklamacji, akceptował w/w faktury, które podpisał wiceprezes pozwanego S. O.. Po zaprzestaniu regulowania należności przez pozwanego powód pocztą elektroniczną występował do pozwanego informując, że z powodu zaległości (...) CENTRUM Sp. z o.o. nie może kontynuować prac budowalnych. Kiedy pisma te pozostały bez odpowiedzi odstąpił od realizacji umowy. Pozwany nie uregulował należności pomimo wezwania do zapłaty.

W dniu 2 grudnia 2014 r. wydany został nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodnie z ostatecznie podtrzymywanym żądaniem pozwu (k. 105).

Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda kosztów postępowania. Pozwany zgłosił zarzut przedawnienia roszczenia, a także (w uzasadnieniu) kwestionował podstawy żądania zgłoszonego przez powoda. W uzasadnieniu sprzeciwu wyjaśnił, że umowa, na którą powołuje się powód, była umową o dzieło z dwuletnim terminem przedawnienia roszczeń z niej wynikających. Umowa będąca podstawą roszczenia powoda nie ma cech umowy o roboty budowlane, tj. elementy wykonane przez powoda nie dotyczyły samodzielnego, wyodrębnionego obiektu w świetle prawa budowlanego, były jedynie realizacją fragmentu robót; umowa nie była realizowana w reżimie umowy o roboty budowlane tj. powód nie udowodnił, że wykonywał prace na podstawie pozwolenia na budowę, zgłoszenia, że doszło do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu. Pozwany kwestionując podstawę zgłoszonego roszczenia wskazał, że kwoty, zasądzenia których domaga się powód (całość żądań powoda w związku z realizacją umowy na wykonanie robot budowlanych nr (...) przed ograniczeniem powództwa- przyp. sądu) wielokrotnie przekraczają umówione wynagrodzenie tj. 356.700,00 zł (§ 2 ust. 1 umowy). W § 5 umowy przewidziano możliwość wykonania robót dodatkowych jednak wyłącznie na zlecenie zamawiającego (pozwanego) za osobnym wynagrodzeniem. Pozwany nigdy nie zezwolił na wykonanie dodatkowych prac. Powód powinien był wykazać czy należności, których dochodzi wchodzą w zakres robót podstawowych czy dodatkowych. Zgodnie z umową prace wykonane przez powoda powinny były zostać odebrane przez osoby reprezentujące strony, tymczasem na protokołach odbioru figuruje podpis A. R., który nie był uprawniony do składania oświadczeń woli w imieniu pozwanego. Faktury nie są źródłem stosunku cywilnoprawnego i nie mogą stanowić o zasadności powództwa. Przyjęcie faktury oznacza jedynie oświadczenie gotowości podjęcia czynności sprawdzenia zasadności świadczenia, nie skutkuje zaś akceptacją należności. Powód nie wskazał z tytułu wykonania jakich prac wystawił faktury nr (...). Strony umówiły się na wynagrodzenie kosztorysowe jednak powód nie przedstawił tych kosztorysów. Pozwany wskazał ponadto, że zgodnie z § 15 umowy wszelkie spory strony zobowiązane były rozstrzygnąć w pierwszej kolejności polubownie, na spotkaniach organizacyjnych, w terminie 7 dni od daty wezwania. Powód tej procedury nie dochował wobec czego nie był uprawniony do dochodzenia roszczeń przed sądem, a powództwo jest przedwczesne.

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał powództwo w całości. Odnosząc się do twierdzeń i argumentacji pozwanego J. C. dowodził, że umowa na wykonanie robot budowlanych nr (...) była umową o roboty budowlane wobec czego roszczenia powoda przedawniają się w terminie ustanowionym dla roszczeń z działalności gospodarczej (3 letnim); rozliczenie robót następowało w dwóch zakresach: ryczałtowym oraz rozliczanym kosztorysem powykonawczym. Kwota wynagrodzenia ryczałtowego (365.700,00 zł) ustalona w § 2 ust. I odnosi się do wynagrodzenia należnego za wykonanie prac wymienionych w § 1 ust. 1 umowy, zaś wynagrodzenie kosztorysowe należne było za wykonanie prac wymienionych w § 1 ust. 2 umowy. Faktura nr (...) została wystawiona z tytułu wykonania prac określonych w § 1 ust. 1 umowy, na podstawie protokołu z dnia 29 października 2012 r. jako uzupełnienie należności już rozliczonych na podstawie faktury VAT nr (...) (107.010.00 zł netto) - wartość wyszególniona w protokole odbioru jako „wartość robót wykonanych wg poprzedniego kosztorysu”. Faktura VAT nr (...) opiewa na kwotę 249.690,00 zł netto (307.118,70 zł brutto). Należność została częściowo uregulowana stąd powód domaga się z tego tytułu kwoty 98.106,72 zł. Częściowa zapłata kwoty z tej faktury świadczy o akceptacji roszczeń powoda i sposobu rozliczeń. Faktura VAT (...) została wystawiona na podstawie protokołu odbioru z dnia 31 października 2012 r. Roboty te nie zostały objęte rozliczeniem ryczałtowym określonym w § 2 ust. 1 w zw. z § 1 ust. 1, a wynagrodzeniem kosztorysowym (§ 2 ust. 2 w zw. z § 1 ust. 2 umowy). Szczegółowe rozliczenie zostało przedstawione w „kosztorysie powykonawczym budynek handlowo -usługowy: dobudowa w osiach 12-13;B-D” z dnia 27 października 2012 r. Roszczenie nie dotyczy robót dodatkowych. Wg powoda A. R. będąc inspektorem nadzoru reprezentował inwestora (pozwanego) i zgodnie z prawem budowlanym miał prawo potwierdzania faktycznie wykonanych robót oraz kontrolowania rozliczeń budowy.

W piśmie z dnia 24 marca 2015 r. pozwany zgłosił wnioski o przeprowadzenie dowodów z zeznań świadka S. O. – na okoliczność przebiegu realizacji umowy stron, wykonywania przez powoda robót dodatkowych bez zgody pozwanego; z zeznań A. R., na okoliczność zakresu wykonanych robót, przebiegu nadzoru; opinii biegłego sądowego na okoliczność prawidłowości i terminowości wykonania robót, kosztów doprowadzenia budowy do stanu zgodnego z prawem i sztuką budowlaną.

Na rozprawie w dniu 27 marca 2015 r. powód wniósł o pominięcie w/w wniosków dowodowych argumentując, iż są one powoływane jedynie dla zwłoki.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

W dniu 20 października 2011 r. Starosta (...) wydał, na wniosek (...) -CENTRUM Sp. z o.o., decyzję nr (...) zatwierdzającą projekt budowlany i udzielił pozwolenia na budowę – rozbudowę i przebudowę budynku usługowo-handlowego (kategoria obiektu XVII) z przebudową przyłącza energii elektrycznej i zewnętrznej instalacji kanalizacji sanitarnej na terenie obejmującym nieruchomość nr ewid. gr. 349/8 w K.. Inwestor został zobowiązany do ustanowienia nadzoru inwestorskiego, kierownik budowy został zobowiązany do prowadzenia dziennika budowy. Prace miały być prowadzone wg projektu architekta J. M..

Dowód: Decyzja Starosty (...) Nr (...)(k.149-150).

W dniu 10 listopada 2011 r. J. C. zawarł z (...) -CENTRUM Sp. z o.o. umowę na wykonanie robót budowlanych nr (...) (dalej: umowa). Zgodnie z umową powód, jako wykonawca zobowiązał się wobec pozwanego (zamawiającego) zrealizować prace budowlane za wynagrodzeniem ustalonym w umowie. W § 1 umowy ustalono przedmiot zobowiązania powoda (zakres robót) - rozbudowa i przebudowa budynku usługowo-handlowego (kategoria obiektu XVII) z przebudową przyłącza energii elektrycznej i zewnętrznej instalacji kanalizacji sanitarnej na terenie obejmującym nieruchomość nr ewid. gr. 349/8 w K.. W ust. 1 wyszczególniono prace określone łącznie jako rozbudowa budynku handlowo-usługowego do stanu surowego otwartego, zaś w ust. 2 jako przebudowa budynku usługowo-handlowego do stanu wykończeniowego. W § 2 pkt I ustalono wynagrodzenie ryczałtowe (356.700,00 zł) za wykonanie prac określonych w § 1 ust. 1 umowy zaś w § 2 pkt II ustalono ceny jednostkowe, w oparciu o które miało odbyć się rozliczenie wykonanych prac określonych w § 1 ust. 2 umowy. W § 5 umowy przewidziano możliwość wykonania robót dodatkowych na zlecenie zamawiającego za osobnym wynagrodzeniem. W § 8 umowy ustalono sposób rozliczenia umowy fakturami VAT wystawionymi po zakończeniu elementów robót i podpisaniu przez obie strony protokołu elementów robót. Faktury miały być płatne w terminie 40 dni od doręczenia. W § 10 ustalono, iż z czynności odbiorów częściowych sporządzane będą protokoły odbioru, dzień podpisania protokołu przez zamawiającego stanowi datę odbioru. W § 15 ust. 3 strony zobowiązały się do rozwiązywania wynikłych z umowy sporów w pierwszej kolejności polubownie na spotkaniach organizacyjnych. Zaś w ust. 2 tego paragrafu strony ustaliły, że wszelkie zmiany umowy wymagają formy pisemnej w postaci aneksu pod rygorem nieważności.

Dowód: Umowa na wykonanie robót budowlanych nr (...) (k. 16 -23).

W aneksach do w/w umowy strony postanowiły o usunięciu § 13 umowy oraz dwukrotnie przesuwały termin jej realizacji.

Dowody: - Aneks do umowy na wykonanie robót budowlanych z dnia 10.11.2011 r NR (...)(k.24);

- Aneks Nr (...) (k.25-26);

- Aneks nr-2 (k.27).

W dniu 22 listopada 2011 r. doszło do protokolarnego przekazania placu budowy przez inwestora (pozwanego) wykonawcy (powodowi). Pozwany przekazał powodowi pozwolenie na budowę (w/w decyzja starosty (...)), projekt budowlany, dziennik budowy.

Dowód: - Protokół z przekazania placu budowy z dnia 22.11.2011 r. (k.146-148)

- zeznania powoda na rozprawie w dniu 27.03.2015 r.

Nadzór inwestorski nad budową sprawował inspektor nadzoru A. R. (Nr. E.. U.. (...)) - zgodne twierdzenia stron ponadto:

Dowody: Protokoły odbioru (k.29-30, 32-33)

Powód prowadził dziennik budowy.

Dowód: Dziennik Budowy DB1 (k.151-154).

Powód zrealizował roboty określone w § 1 ust. 1 umowy. W związku z powyższym sporządzono dwa protokoły odbioru wykonanych robót. Pierwszy z dnia 31 maja 2012 r., a drugi z dnia 29 października 2012r., obydwa w sumie na wartość robót 356.700 zł netto, pod którymi podpisali się jako przedstawiciel inwestora (pozwanego) A. R. – inspektor nadzoru oraz powód. W protokołach jakość wykonanych robót określono jako dobrą, strony nie zgłosiły uwag i zastrzeżeń.

Dowody: - Protokół odbioru wykonanych robót (budowlano remontowych) z dnia 31 maja 2012 r. (k. 165).

- Protokół odbioru wykonanych robót (budowlano remontowych) z dnia 29 października 2012 r. (k. 29-30).

W związku z wykonaniem robót określonych w w/w protokołach odbioru powód wystawił dwie faktury: fakturę VAT nr (...) z dnia 31 maja 2012 r. na kwotę 107.010,00 zł netto (131.622,30 zł brutto) oraz fakturę VAT nr (...) na kwotę 249.690,00 zł netto z dnia 29 października 2012 r.(307.118,70 zł brutto). Faktura nr (...) została zaksięgowana w dniu 30 października 2012 r. Termin płatności faktury nr (...) upływał 8 grudnia 2012 r. Faktura została doręczona pozwanemu z w/w terminem płatności (czego pozwany nie kwestionował) oraz tak zaksięgowana.

Dowody: - Faktura nr. (...) (k.156).

- Faktura nr (...) (k. 31).

- „Potwierdzenie sald rozrachunków na dzień 31/12/2013 nr potwierdzenia: (...)”- pismo z podpisami vice prezesa zarządu pozwanego oraz głównego księgowego (k.187);

- Rejestr zakupu VAT wg okresów- (ZI) za okres 2012/10 (k.71-72).

Łączna suma należności za w/w faktury wyniosła wobec tego 356.700,00 zł netto i 438.741,00 zł brutto. Pozwany uiścił całość należność objętą fakturą nr (...) i część należności objętej fakturą nr (...). Z faktury nr (...) pozostała do kwoty 98.106,72 zł, co było między stronami bezsporne.

Powód realizował roboty określone w § 1 ust. 2 umowy. W dniu 27 października 2012 roku sporządził kosztorys powykonawczy, w którym wyszczególnił wartość robót na 39.438,00 zł, całość wykonanych w ramach tego kosztorysu zadań określił jako Roboty ogólnobudowlane modernizacyjne. W dniu 31 października 2012 r. sporządzono „Protokół odbioru wykonanych robót (budowlano remontowych)” w okresie do dnia 30 października 2012 r. pod którym podpisali się jako przedstawiciel inwestora (pozwanego) A. R. oraz powód. Wartość wykonanych robót wg. kosztorysu wykonawczego ustalono na kwotę 39.438,00 zł, jakość wykonania określono jako dobrą, strony nie zgłosiły uwag i zastrzeżeń.

Dowody: - K osztorys powykonawczy budynek handlowo-usługowy: dobudowa w osiach 12-13;B-D (k.158-162)

- „Protokół odbioru wykonanych robót (budowlano remontowych)” z dnia 31 października 2012 r. (k.32- 33)

W dniu 30 października powód wystawił fakturę nr (...) na kwotę 39.438,00 zł netto (48.508,74 zł brutto). Termin płatności faktury nr (...) został ustalony na dzień 9 grudnia 2012 r. Faktura została doręczona pozwanemu, co potwierdził przedstawiciel pozwanego S. O. i zaksięgowana w dniu 31 października 2012 r.

Dowody: - faktura VAT nr nr (...) (k.34);

- „Potwierdzenie sald rozrachunków na dzień 31/12/2013 nr potwierdzenia: (...)”- pismo z podpisami vice prezesa zarządu pozwanego oraz głównego księgowego (k.187);

- Rejestr zakupu VAT wg okresów- (ZI) za okres 2012/10 (k.71-72).

Bezsporne między stronami jest, że pozwany nie dokonał żadnych płatności na poczet należności określonych w/w fakturą.

Na podstawie potwierdzenia sald rozrachunków stron na dzień 31 grudnia 2013r. nr (...), wystawionego przez pozwanego w dniu 5 lutego 2014r. ustalono, że po stronie zadłużenia pozwanego wobec powoda ujęto należność z faktury vat nr (...) w kwocie 195.607,33 zł należność z faktury vat nr (...) w kwocie 48.508,74 zł. Saldo zaległości na ten dzień wynosiło kwotę 2.354.387,46 zł.

Dowody: -Potwierdzenie sald rozrachunków na dzień 31/12/2013 nr potwierdzenia: (...) - pismo z podpisami vice prezesa zarządu pozwanego oraz głównego księgowego (k.187)

E-mailem z dnia 15 kwietnia 2013 r. powód informował S. O., pełniącego funkcję wiceprezesa zarządu pozwanego, że kontynuowanie prac na inwestycji możliwe będzie dopiero po zapłacie za roboty dotychczas wykonane. E-mailem z dnia 13 maja 2013 r. powód informował S. O. o wstrzymaniu prac oraz prosił o natychmiastową zapłatę wraz z odsetkami za zaległe faktury. Pismem z dnia 29 lipca 2013 r. (doręczonym pozwanemu w tym samym dniu) powód ponownie prosił pozwanego o zapłatę należności w terminie 14 dni oraz poinformował o odstąpieniu od realizacji umowy i postulował powołanie komisji inwentaryzacyjnej.

Dowody: -kopia E-maila z dnia 15 kwietnia 2013 r. z potwierdzeniem wysłania (k.58-59);

-kopia E-maila z dnia 13 maja 2013 r. z potwierdzeniem wysłania (k. 60-61);

-kopia pisma z dnia 29 lipca 2013 r. wraz potwierdzeniem odbioru (k.62)

W dniu 15 października 2014 r. pozwany odebrał „Ostateczne wezwanie do zapłaty z dnia 14.10.2014 r.” Wezwanie obejmowało należności z faktury (...).

Dowody: -„Ostateczne wezwanie do zapłaty z dnia 14.10.2014 r.” wraz z potwierdzeniem nadania i potwierdzeniem obioru przez adresata.(k. 75-77).

Stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o wymienione powyżej dowody z dokumentów, które nie budziły wątpliwości co do ich prawdziwości i treści oraz zeznania powoda. Dowody te stanowią spójny opis stanu faktycznego. Z uwagi na nie kwestionowanie przez pozwanego dat wymagalności faktur, potwierdzenie dostarczenia faktur w potwierdzeniu salda wzajemnych rozliczeń, sporządzonym przez pozwanego oraz w oparciu o datę zaksięgowania w przedstawionym przez pozwanego rejestrze zakupu VAT za okres 2012/10, Sąd przyjął, że zostały one doręczone pozwanemu w dniu zaksięgowania tj. dzień po sporządzeniu odpowiadających im protokołów odbioru, co ma wpływ na ustalenie dat wymagalności kwot objętych sporem.

Dowód z przesłuchania stron został ograniczony do przesłuchania powoda ponieważ strona pozwana, mimo wezwania na rozprawę pod rygorem pominięcia dowodu przesłuchania, nie stawiła się (art. 302 § 1 kpc). Zeznania powoda natomiast były w pełni wiarygodne, znalazły odzwierciedlenie w pozostałym materiale dowodowym.

Sąd pominął wnioski dowodowe zgłoszone przez pozwanego w piśmie datowanym na 19 marca 2015 r. jako wnioski spóźnione (stosownie do art. 503 § 1 k.p.c.) a ponadto powołane jedynie dla zwłoki (art. 217 § 3 k.p.c.) oraz powołane celem ustalenia faktów nie mających znaczenia w sprawie (art. 227 k.p.c.). Nie ma znaczenia w przedmiotowej sprawie, czy powód wykonywał czy nie wykonywał roboty dodatkowe stosownie do § 5 umowy oraz czy posiadał na to zgodę inwestora. Istotne jest, że część należności powoda powstała w związku realizacją przedmiotu zamówienia objętego umową, której dochodzi w niniejszym postępowaniu, była realizacją zakresu umowy ustalonego w § 1 ust. 1 i 2 umowy, co zostało dostatecznie wyjaśnione. Zakres prac ustalony w § 1 ust.1 umowy odpowiada zakresowi prac w pierwszym protokole odbioru i odpowiadającej mu fakturze nr (...), zaś zakres prac ustalony w kosztorysie powykonawczym z dnia 27 października 2012 r. nie wykracza poza zakres prac ustalony w § 1 ust. 2 umowy, któremu odpowiada faktura (...) i protokół odbioru z dnia 31 października 2012 r. Sporne należności nie dotyczyły robót dodatkowych, o których mowa w § 5 umowy. Powyższe powód jednoznacznie wyjaśnił w odpowiedzi na sprzeciw oraz w złożonych zeznaniach. W ocenie Sądu Okręgowego wniosek o przesłuchanie świadków S. O. i A. R. mógł i powinien być złożony już w sprzeciwie od nakazu zapłaty, dla wykazania zarzutów podniesionych wówczas. Tym samym jest to wniosek spóźniony i zgodzić się należy z powodem, że złożony tylko dla zwłoki. Podkreślić bowiem należy, że powód w pozwie powoływał się na dokumenty podpisane przez wyżej wymienionych wywodząc z tych dokumentów skutki prawne. Podkreślić należy także, że wnioski dowodowe zawnioskowane na dwa dni przed wyznaczoną rozprawą nie służyły wykazaniu zarzutów zgłoszonych przez pozwanego w sprzeciwie od nakazu zapłaty ponieważ pozwany nie kwestionował jakości i terminowości wykonanych robót. Uzasadnieniem dla złożonych przez pozwanego dalszych wniosków dowodowych na tym etapie postępowania nie może być odpowiedź powoda na sprzeciw od nakazu zapłaty, bo powód przedłożonymi dowodami przede wszystkim odnosił się do zarzutu pozwanego, co do charakteru łączącego strony stosunku prawnego (umowa o dzieło czy umowa o roboty budowlane) i w związku z tym podniesionego zarzutu przedawnienia roszczeń, zakresu wykonanych robót, czego przed procesem pozwany nie kwestionował oraz czy powództwo jest przedwczesne. Wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego i okoliczności, na które był powołany nie były istotne dla rozstrzygnięcia sprawy skoro pozwany nie kwestionował prawidłowości, terminowości i jakości wykonanych robót. Przypomnieć bowiem należy, że pozwany w swoich zarzutach ograniczył się do zarzutu przedawnienia roszczeń, przedwczesności powództwa i ogólnikowo postawionego zarzutu niewykazania przez powoda prawidłowości wykonania prac, przy braku jakiegokolwiek uszczegółowienia tego zarzutu i niewykazania, że pozwany kiedykolwiek po otrzymaniu faktur i zaksięgowaniu ich kwestionował fakt i prawidłowość wykonania prac nimi objętych.

Sąd Okręgowy zauważył co następuje:

W związku z zarzutami pozwanego w pierwszej kolejności konieczne jest rozważenie jaki charakter ma umowa pisemna stron z dnia 10 listopada 2011r. nr (...), a w szczególności czy jest to umowa o roboty budowlane, czy umowa o dzieło.

Zgodnie z art. 647 k.c. przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 1998 r., II CKN 653/97 – zasadniczym kryterium rozróżnienia umowy o dzieło i umowy o roboty budowlane jest ocena realizowanej inwestycji stosownie do wymagań prawa budowlanego. Elementami przedmiotowo istotnymi zobowiązań stron są zobowiązanie się wykonawcy do wykonania obiektu, zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej. Inwestor natomiast zobowiązany jest do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. Przedmiot zobowiązania powoda co do rodzaju prac określono w § 1 i 5 umowy i obejmował rozbudowę i przebudowę już istniejącego budynku. Zakres związanych z tym prac (następnie zrealizowanych przez powoda) określono szeroko, obejmował między innymi roboty rozbiórkowe, wykonanie stropów, konstrukcji stalowych, pokryć dachowych, ścian działowych, instalacji sanitarnych i elektrycznych, schodów, robót ziemnych i betonowych. Umowa stron dotyczyła inwestycji realizowanej stosownie do wymagań prawa budowlanego tj. na podstawie pozwolenia na budowę, w oparciu o projekt budowlany, po protokolarnym przekazaniu terenu budowy, przy udziale nadzoru inwestorskiego sprawowanego przez inspektora nadzoru A. R., prace dokumentowano w dzienniku budowy. Jak ustalono powyżej powód był zobowiązany do wykonania prac określonych w pozwoleniu na budowę, których powtórzenie i uszczegółowienie zawiera § 1 umowy. Przedmiotem umowy była więc realizacja całości robót budowlanych, na które pozwany otrzymał pozwolenie na budowę. Pojęcie robót budowlanych zostało zdefiniowane w art. 3 pkt 7 prawa budowlanego. Należy przez nie rozumieć budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego, zaś budową jest również rozbudowa obiektu budowlanego (art. 3 pkt 6 pr. bud). Umowa nie zawiera odesłania do projektu, zawiera natomiast w § 14 odesłanie do obowiązujących norm technicznych i dokumentacji wykonawczej. Skoro powodowi powierzono całość prac objętych pozwoleniem na budowę, w którym znajduje się odesłanie do projektu będącego podstawą wydania decyzji, projekt przekazano mu wraz z placem budowy to nie ulega wątpliwości, że zobowiązany był on do wykonania prac zgodnie z tym projektem. Przekazanie powodowi projektu budowlanego wraz z palcem budowy jest również elementem charakterystycznym dla realizacji umowy o roboty budowlane (SN w wyroku z 6 października 2004r. sygn.. akt I CK 71/04). Nawet jeżeli uznać, że umowa nie dotyczyła oddania obiektu dlatego, że powód nie wykonał budynku „od zera”, to jeżeli na podstawie art. 658 k.c. do umowy o remont budynku stosuje się odpowiednio postanowienia umowy o roboty budowlane, to tym bardziej reżimowi temu podlega umowa o rozbudowę i przebudowę obiektu. Zdaniem Sądu Okręgowego jednak nie ma podstaw do takiej interpretacji wyrażenia „oddanie przewidzianego w umowie obiektu” (art. 647 k.c.), która utożsamiałaby oddanie obiektu z jego wykonaniem od fundamentów. Oddaniem obiektu jest przekazanie budynku inwestorowi do użytkowania (art. 60 pr. bud.). Nie ulega wątpliwości, że rozmiar prac wykonywanych w budynku uniemożliwiał równoczesne z niego korzystanie. Zgodnie z wyrokiem Sadu Najwyższego z dnia 26 września 2012 r. (sygn. akt II CSK 84/12) umowa o roboty budowlane dotyczy większych przedsięwzięć o zindywidualizowanych właściwościach fizycznych i użytkowych, którym co do zasady towarzyszy projektowanie, przy czym dokumentację projektową powinien dostarczyć inwestor. Ponadto w w/w wyroku wskazano na cechy charakterystyczne umowy o roboty budowalne takie jak:

- udokumentowanie prac w sposób przewidziany prawem budowlanym,

- wykonanie prac wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi.

Wszystkie te kryteria zostały spełnione przez umowę stron i sposób jej realizacji, wobec czego - wg Sądu Okręgowego - nie ma możliwości zakwalifikowania spornej umowy jako umowy o dzieło i ustalenia 2 letniego okresu przedawnienia roszczeń powoda.

O tym, że umowa na wykonanie robót budowlanych nr (...) z dnia 10 listopada 2011r. jest umową o roboty budowlane świadczy nie tylko jej nazwa ale również postanowienia charakterystyczne dla umowy o roboty budowlane, kontekst jej zawarcia i sposób realizacji umowy. Niezasadne są argumenty pozwanego, że umowa ta podlega reżimowi umowy o dzieło. Pozwany zarzucał, że powód nie wykazał, że wykonywał prace na podstawie pozwolenia na budowę, że doszło do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu będącego podstawą prac. Zarzuty te okazały się bezpodstawne, a były to okoliczności znane pozwanemu, który jako inwestor zainicjował postępowanie administracyjne o uzyskanie pozwolenia na budowę, zakończone wydaniem decyzji nr (...) z dnia 20 października 2011r., przedłożył w tym celu wymagane dokumenty, w tym projekt budowlany na rozbudowę spornego budynku usługowo-handlowego, powołał inspektora nadzoru w osobie A. R. i otrzymał dziennik budowy nr (...), wydany w dniu 21.10.22011r., który następnie wraz z decyzją i projektem wydał powodowi za protokołem przekazania placu budowy z dnia 22 listopada 2011r. W tym miejscu należy przywołać treść art. 3 k.p.c., zgodnie z którym strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody. Pozwany niewątpliwie formułując zarzuty naruszył powyższy nakaz mając dokładną wiedzę o powyższych faktach. Pozwany twierdził również, że powód wykonywał jedynie fragment prac wykonywanych na budowie, czego nie potwierdzają okoliczności faktyczne. Jak ustalono powyżej powodowi powierzono bowiem całość robót budowlanych objętych przedłożonym pozwoleniem na budowę.

Wykonanie prac przez powoda w zakresie objętym należnościami z faktur nr (...) zostało wykazane protokołami odbioru podpisanymi przez inspektora nadzoru, który działał w ramach swoich uprawnień określonych w art. 25 prawa budowlanego. Inspektor nadzoru inwestorskiego reprezentuje interesy inwestora (pozwanego) na budowie, której nadzór mu powierzono. Zgodnie z powołanym przepisem uprawniony jest do sprawdzania i odbiór robót budowlanych oraz potwierdzania faktycznie wykonanych robót. Niezasadne są argumenty pozwanego, iż nie mógł on w tym zakresie go reprezentować nie posiadając stosownego pełnomocnictwa. Jego uprawnienia wynikają wprost z ustawy i powierzenia mu funkcji inspektora nadzoru inwestycji. Ponadto podstawy wystawienia faktury nr (...) były takie same (protokół odbioru zatwierdzony przez inspektora nadzoru) i nie stały się podstawą odmowy uznania należności ze wskazanym tam terminem płatności z powodu wystawienia jej w oparciu o tak zatwierdzony odbiór robót. Taki sposób reprezentacji pozwanego nie stał również na przeszkodzie spełnieniu części świadczenia objętego fakturą nr (...). Pozwany nie zgłosił swoich zastrzeżeń w tym zakresie również po trzykrotnym upominaniu się przez powoda o zapłatę. Wynagrodzenie ustalone na fakturze nr (...) nie wykracza poza wynagrodzenie ryczałtowe ustalone za wykonanie zakresu robót określonego w § 2 ust. 1 umowy zaś wynagrodzenie określone na fakturze nr (...) zostało wyliczone w oparciu o kosztorys powykonawczy zgodnie z § 2 ust. 2 umowy. Całokształt okoliczności sprawy, w tym fakt niekwestionowania przez pozwanego faktu wykonania robót przed wytoczeniem powództwa i ich jakości, zaksięgowania spornych faktur przez pozwanego, częściowe płatności w oparciu sporządzoną w ten sam sposób i przez te same osoby podpisaną dokumentację dał podstawę do uznania, że powód w sposób wystarczający wykazał zasadność powództwa. Termin płatności faktury nr (...) nie mógł nastąpić przed dniem 10 grudnia 2012 r, tj. z upływem 40 dni od doręczenia faktury (§ 8 ust. 2 umowy), które jak ustalił Sąd Okręgowy nastąpiło najpóźniej 31 października 2012 r. Z tego względu Sąd Okręgowy zasądzając odsetki ustawowe od należności objętej tą fakturą ustalił ich należność od dnia 11 grudnia 2012 r., zgodnie z żądaniem pozwu.

Nie ma również podstaw do uznania roszczenia powoda za przedwczesne z uwagi na regulację zawartą w § 15 ust 3 umowy stron. Powód wielokrotnie wzywał pozwanego do spełnienia świadczenia, a ten nie odpowiadał na prośby o uregulowanie należności i wezwania do zapłaty. W tych okolicznościach wytoczenie powództwa było uzasadnione i konieczne.

Reasumując powód wykazał fakt zawarcia i wykonania umowy o roboty budowlane w zakresie w jakim dochodzi zapłaty; żądane wynagrodzenie zostało ustalone zgodnie z umową stron; sposób i czas ustalenia należności był zgodny z umową; pozwany nie wykonał swojego zobowiązania; sporne roszczenie nie przedawniło się (jedynie na marginesie wskazać należy, że także w sytuacji gdyby przyjąć za pozwanym, iż strony łączyła umowa o dzieło, bo powództwo wytoczono przed upływem 2 lat od przekazania robót za protokołem z dnia 29.10.2012r.); nie jest także przedwczesne w oparciu o treść § 15 ust. 3 umowy. Dlatego Sąd uwzględnił powództwo w całości na mocy umowy stron nr (...) z dnia 10.11.2011r. oraz na podstawie art. 647 kc i art. 481 kc, o czym orzeczono w pkt I wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. i § 2 oraz § 6 pkt. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2002, Nr 163, poz. 1349). Na zasądzoną kwotę składa się wpis w kwocie 7.331 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 3.600 zł (pkt II).