Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 12 marca 2014 roku H. B. wniósł o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym polegające na żądaniu dokonania w dziale II księgi wieczystej (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Trzciance Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w Czarnkowie, dla nieruchomości położonej w miejscowości G., gmina C., powiat czarnkowsko- (...), składającej się z działek gruntu o numerach geodezyjnych (...) wpisu prawa własności tejże nieruchomości na rzecz K. B. (1) córki Z. i R. oraz H. B. syna W. i H. na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej, w miejsce dotychczasowego wpisu M. N. (1) oraz M. N. (2). Ponadto powód domagał się zasądzenia od pozwanych solidarnie na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwany M. N. (2) wniósł o oddalenie powództwa i obciążenie powoda kosztami postępowania.

Pozwana M. N. (1) wniosła o oddalenie powództwa i obciążenie powoda kosztami postępowania.

Powódka K. B. (1), która pismem z dnia 12 grudnia 2014 roku wstąpiła do sprawy w charakterze powoda, wniosła o oddalenie powództwa i obciążenie kosztami postępowania powoda H. B..

W odpowiedzi na pismo powódki powód H. B. pismem z dnia 19 stycznia 2015 roku wniósł o obciążenie kosztami postępowania K. B. (1) zgodnie z art. 103 k.p.c.

Pismem z dnia 4 maja 2016 roku powód H. B. zmodyfikował żądnie pozwu z dnia 12 marca 2014 roku w ten sposób, że w miejsce żądania pierwotnego dokonania w dziale II księgi wieczystej (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Trzciance Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w Czarnkowie, dla nieruchomości położonej w miejscowości G., gmina C., powiat czarnkowsko- (...), składającej się z działek gruntu o numerach geodezyjnych (...) wpisu prawa własności tejże nieruchomości na rzecz K. B. (1) córki Z. i R. P. (...) oraz H. B. syna W. i H. PESEL (...) na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej, w miejsce dotychczasowego wpisu M. N. (1) oraz M. N. (2) wniósł o dokonanie w dziale II w/w księgi wieczystej wpisu prawa własności nieruchomości na rzecz K. B. (1) córki Z. i R. P. (...) oraz H. B. syna W. i H. PESEL (...) jako współwłaścicieli w częściach różnych (po 1/2) w miejsce dotychczasowego wniosku M. N. (1) oraz M. N. (2).

Sąd ustalił, co następuje:

H. B., obywatel Republiki Federalnej Niemiec, i K. B. (1), obywatelka Rzeczypospolitej Polskiej, zawarli związek małżeński dnia 26 listopada 2006 roku w P.. Małżonkowie zamieszkali w P.. Faktyczna separacja nastąpiła 18 lutego 2014 roku.

(dowód: kopia odpisu aktu małżeństwa – k. 19, 20; faktura za telefon – k. 23; polisa ubezpieczeniowa – k. 24; zeznania świadka K. B. (2) – k. 364; zeznania powoda H. B. –k. 439-441)

Na dzień 28 października 2010 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Trzciance D. P. wyznaczył w sprawie o sygn. Km 1733/07 termin drugiej licytacji nieruchomości położonej w G. gmina C. o powierzchni 193.74.00 ha, działki nr (...), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Trzciance Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w Czarnkowie prowadził księgę wieczystą (...). Do reprezentowania w tej licytacji K. B. (1) udzieliła pełnomocnictwa dnia 28 października 2010 roku radcy prawnemu M. N. (2). W dniu 28 października 2010 roku K. B. (1) wygrała przedmiotowa licytację oferując cenę 1.903.600 zł. Przed licytacją wpłaciła rękojmię w kwocie 285.540 zł, która została przelana z konta H. B. H. 50 H. (...) H. Germany. Jako tytuł przelewu wpisano „Rękojmia na licytację dot. KM 1733/07, (...) K. B. (3) ul. (...) (...)-(...) N.”. Polecenie przelewu wypisała K. B. (1). Składając wyjaśnienia po licytacji oświadczyła, iż nieruchomość nabywa do majątku odrębnego za środki pochodzące z majątku odrębnego. Postanowieniem z dnia 17 listopada 2010 roku Sąd Rejonowy w Trzciance w sprawie I Co 864/07 udzielił przybicia nieruchomości na rzecz K. B. (1). Postanowienie zostało doręczone jej pełnomocnikowi r.pr. M. N. (2). Zarządzeniem z dnia 6 kwietnia 2011 roku K. B. (1), za pośrednictwem swojego pełnomocnika r.pr. M. N. (2) została wezwana do zapłaty reszty ceny nabycia nieruchomości w wysokości 1.618.060 zł. Pismem z dnia 21 kwietnia 2011 roku M. N. (2) w imieniu K. B. (1) wystąpił o przedłużenie terminu zapłaty reszty ceny motywując to koniecznością uzyskania kredytu. Dnia 12 maja 2012 roku K. B. (1) sporządziła polecenie przelewu kwoty 1.618.060 zł, o czym poinformował pismem z dnia 16 maja 2011 roku jej pełnomocnik M. N. (2). Pieniądze te z opłatą od przybicia wpłynęły na rachunek Sądu i były opisane jako pochodzące od K. B. (1). Postanowieniem z dnia 20 maja 2011 roku wydanym w sprawie I Co 864/07 Sąd Rejonowy w Trzciance przysądził na rzecz K. B. (1) nieruchomość opisaną wyżej. Postanowienie uprawomocniło się dnia 8 lipca 2011 roku. W związku z tym zleceniem K. B. (1) nie wtajemniczała M. N. (2) w szczegóły swoich stosunków majątkowych z mężem.

(dowód: obwieszczenie o licytacji z 23 września 2010 roku – k.89 akt Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 864/07; pełnomocnictwo z dnia 28 października 2010 roku - k.90 akt Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 864/07; protokół Sądu Rejonowego w Trzciance z dnia 28 października 2010 roku – k. 91akt Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 864/07; protokół komorniczy z licytacji – k. 93 akt Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 864/07; załącznik do protokołu – k.94 akt Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 864/07; potwierdzenie wpływu rękojmi na rachunek – k.95 akt Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 864/07; zlecenie przelewu k. 96 akt Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 864/07, k.144; potwierdzenie wpływu środków na rachunek Sądu – k. 101 akt Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 864/07; postanowienie z dnia 17 listopada 2010 roku z potwierdzeniem doręczenia –k. 102, 103, 106 akt Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 864/07; wezwanie o resztę ceny nabycia z potwierdzeniem doręczenia wraz z wnioskiem o przedłużenie terminu do zapłaty– k. 178-181 akt Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 864/07; pismo z dnia 16 maja 2012 roku z poleceniem przelewu – k. 187, 188 akt Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 864/07, k.145, 146; dowody wpłaty – k. 190, 191 akt Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 864/07; postanowienie z dnia 20 maja 2011 roku – k. 194 akt Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 864/07; zeznania powoda K. B. (1) – k. 441-444; zeznania pozwanego M. N. (2) – k. 444-446)

W dniu 12 maja 2011 roku K. B. (1) i H. B., jako prowadzący gospodarstwo rolne, zawarli z Bankiem (...) S.A. umowę pożyczki nr (...) dotyczącą kwoty 1.000.000 zł z przeznaczeniem na zakup nieruchomości oraz bieżące finansowanie gospodarstwa. Na rachunek Sądu Rejonowego w Trzciance K. B. (1) i H. B. przelali pieniądze na nabycie opisanej wyżej nieruchomości ze wspólnego konta bankowego w Banku (...). Na konto to najpierw przelano kredyt w kwocie 1.000.000 zł, a następnie z konta wypłacili 1.618.060 zł na rachunek Sądu Rejonowego w Trzciance. Wcześniej z innego konta, prowadzonego w tym samym banku dla H. B., wpłacona została rękojmia na licytację w kwocie 285.540 zł.

(dowód; kopia wyciągu przelewu – k. 21; kopia rachunku bankowego – k. 22; umowa pożyczki z dnia 12 maja 2011 roku – k. 49-58; zeznania powoda H. B. – k. 439-441; zeznania powoda K. B. (1) – k. 441-444)

Na dzień 1 października 2009 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Trzciance D. P. wyznaczył w sprawie Km 1715/08 i Km 501/09 pierwszą licytację nieruchomości położonej w N., gmina T., o powierzchni 0.60.00 ha, działka o numerach (...), zabudowana budynkiem dworku myśliwskiego, budynkiem pawilonu i budynkiem gospodarczym, dla której Sąd Rejonowy w Trzciance Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w Czarnkowie prowadził księgę wieczystą (...). Do licytacji tej przystąpił H. B. i K. B. (1) jako małżeństwo. Byli oni wierzycielami w tej sprawie. Licytację obserwował też ich pełnomocnik r.pr. M. N. (2). H. B. i K. B. (1) wygrali licytację oferując cenę 461.292,50 zł. Sąd wysłuchał nabywców. Zarówno K. B. (1) jak i H. B. oświadczyli, iż nieruchomość nabywają do majątku wspólnego za środki pochodzące z majątku wspólnego. Postanowieniem z dnia 1 października 2009 roku Sąd Rejonowy w sprawie I Co 1708/08 udzielił przybicia przedmiotowej nieruchomości na rzecz H. B. i K. B. (1) na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej. Dnia 7 października 2009 roku H. B. i K. B. (1) wystosowali do Sądu pismo o zaliczenie na poczet wylicytowanej ceny ich wierzytelności wynikających z tytułu prowadzonych postępowań egzekucyjnych. Zarządzeniem z dnia 18 grudnia 2009 roku H. B. i K. B. (1) zostali wezwani do zapłaty reszty ceny nabycia w kwocie 68.361,10 zł. O. odebrali wezwania, a następnie K. B. (1) przelała żądaną kwotę oraz 100 zł opłaty od przybicia. Postanowieniem z dnia 29 stycznia 2010 roku Sąd Rejonowy w Trzciance w sprawie I Co 1708/08 przysądził prawa użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości oraz prawo własności posadowionych na niej budynków. Postanowienie zostało wysłane do H. B. i K. B. (1) oraz radcy prawnego M. N. (2). Następnie Sąd Rejonowy w Trzciance zatwierdził projekt podziału sumy z egzekucji przedmiotowej nieruchomości, a zawiadomienie o tym fakcie doręczył też radcy prawnemu M. N. (2). Pismem z dnia 31 maja 2010 roku M. N. (2) zwrócił K. B. (1) i H. B. dokumenty związane z prowadzeniem tej sprawy.

(dowód: obwieszczenie o licytacji z dnia 9 sierpnia 2010 roku – k. 21 akt Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 1708/08; protokół sądowy z licytacji z dnia 1 października 2009 roku – k. 22 akt Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 1708/08; postanowienie Sądu Rejonowego w Trzciance z dnia 1 października 2009 roku – k. 23 akt Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 1708/08; protokół z licytacji – k. 24, 25 akt Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 1708/08; wniosek z dnia 7 października 2009 roku – k. 27; wezwanie do zapłaty reszty ceny z potwierdzeniem doręczenia – k. 35-38 akt Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 1708/08; potwierdzenie wpłaty reszty ceny i opłaty sadowej – k. 39, 40 akt Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 1708/08, 282; postanowienie z dnia 29 stycznia 2010 roku z zarządzeniem o doręczeniu – k. 44, 45 akt Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 1708/08; postanowienie z dnia 29 stycznia 2010 roku z potwierdzeniem doręczenia – k. 44, 45, 49 akt Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 1708/08; postanowienie z dnia 7 maja 2010 roku z potwierdzenie doręczenia – k.73, 74, 82; pismo z dnia 31 maja 2010 roku – k. 272; kopia odpisu księgi wieczystej Sądu Rejonowego w Trzciance (...)- k. 273-281; zeznania powoda H. B. – k. 439-441; zeznania powoda K. B. (1) – k. 441-444; zeznania pozwanego M. N. (2) – k. 444-446)

W dniu 18 kwietnia 2012 roku K. B. (1) zawarła z M. N. (2) i jego żoną M. N. (1) przedwstępną umowę sprzedaży części nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Trzciance prowadził księgę wieczystą (...), a mianowicie działek (...) o powierzchni 47.88.00 ha za cenę 622.440 zł. W umowie K. B. (1) podała siebie, jako wyłączną właścicielkę tej nieruchomości. Jako termin końcowy zawarcia umowy wskazano 30 czerwca 2012 roku. Następnie dnia 5 czerwca 2012 roku K. B. (1) zawarła z M. N. (2) notarialną umowę przedwstępna na sprzedaż części nieruchomości opisanej wyżej. W umowie tej K. B. (1) oświadczyła, iż pozostaje w związku małżeńskim, ale przedmiotowa nieruchomość stanowi jej majątek osobisty. Pozostałe warunki ustalono podobnie jak w umowie przedwstępnej z dnia 18 kwietnia 2012 roku. Aktem notarialnym z dnia 12 czerwca 2012 roku K. B. (1) sprzedała M. N. (2) i M. N. (1) część nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Trzciance prowadził księgę wieczystą (...), a mianowicie działki (...) o powierzchni 47.88.00 ha. W dniu 24 lipca 2012 roku K. B. (1) zawarła z M. N. (1) i M. N. (2) umowę przeniesienia własności nieruchomości opisanej wyżej w związku z nieskorzystaniem z prawa pierwokupu przez Agencję Nieruchomości Rolnych. Nabywcy założyli dla tej nieruchomości w Sądzie Rejonowym w Trzciance księgę wieczystą (...), w której jako właściciele nieruchomości zostali wpisani małżonkowie M. N. (2) i M. N. (1).

(dowód: kopia umowy przedwstępnej z dnia 18 kwietnia 2012 roku – k. 65-66; kopia przedwstępnej umowy notarialnej sprzedaży z dnia 5 czerwca 2012 roku – k. 67-71; umowa przeniesienia własności nieruchomości z dnia 24 lipca 2012 roku – k. 72-78; kopia odpisu księgi wieczystej Sądu Rejonowego w Trzciance (...) – k. 79-83; zeznania powoda K. B. (1) – k. 441-444;zeznania pozwanego M. N. (2) – k. 444-446; zeznania pozwanej M. N. (1) – k. 447)

W księdze wieczystej prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Trzciance (...) jako jedyny właściciel została wpisana K. B. (1). Umową darowizny z dnia 2 kwietnia 2013 roku K. B. (1) przepisała nieruchomość na syna K. B. (2).

(dowód: kopia wydruku zupełnego księgi wieczystej (...) - k.25-48)

Dnia 28 listopada 2013 roku K. B. (1) i H. B. zawarli ze (...) Bankiem (...) w Z. umowę o kredyt hipoteczny nr (...). Był to kredyt na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, w tym spłatę zadłużenia w Banku (...) S.A. z tytułu pożyczki udzielonej na podstawie umowy nr (...) z dnia 12 maja 2011 roku oraz kredytu udzielonego na podstawie umowy nr (...) z dnia 16 września 2011 roku. Jako zabezpieczenie wpisano w umowie m.in. hipotekę na nieruchomości o powierzchni 145.86.00 ha położonej w G., dla której Sąd Rejonowy w Trzciance Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w Czarnkowie prowadzi księgę wieczystą (...), stanowiącą własność syna H. B. i K. K. B..

(dowód: umowa o kredyt hipoteczny nr (...) – k.139-143)

Umową z dnia 27 marca 2014 roku K. B. (2), K. B. (1) oraz H. B. złożyli oświadczenia o rozwiązaniu umowy darowizny z dnia 2 kwietnia 2013 roku i zwrotnym przeniesieniu prawa własności nieruchomości położonej w G. o powierzchni 145.86.00, działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Trzciance Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w Czarnkowie prowadzi księgę wieczystą (...) na K. B. (1). Równocześnie K. B. (1) oświadczyła, iż przed Sądem Rejonowym w Trzciance w sprawie o przysądzenie własności stanowiącej podstawę nabycia nieruchomości opisanej wyżej błędnie oświadczyła, iż nabycie nastąpiło za pieniądze pochodzące z majątku osobistego do majątku osobistego i uchyla się od skutków prawnych z tym związanych. Ponadto H. B. i K. B. (1) zgodnie oświadczyli, że nabycie tej nieruchomości przez K. B. (1) nastąpiło za pieniądze pochodzące z majątku objętego wspólnością majątkową małżeńską i do majątku objętego tą wspólnością. K. B. (1) oświadczyła, iż uznaje roszczenia H.’a B. o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Strony umowy wystąpiły o wpisanie prawa własności przedmiotowej nieruchomości na rzecz K. B. (1) i H. B. na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej. Już w dniu 24 marca 2014 roku K. B. (1) złożyła razem z H. B. oświadczenie z podpisami poświadczonymi notarialnie, iż opisana wyżej nieruchomość nabyta została za środki pochodzące z majątku wspólnego i w konsekwencji stanowi ona przedmiot majątku wspólnego.

(dowód: akt notarialny z dnia 27 marca 2014 roku – k. 185-190; kopia oświadczenia z dnia 24 marca 2014 roku – k. 266, 267; kopia odpisu księgi wieczystej Sądu Rejonowego w Trzciance Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w Czarnkowie (...) – k. 268-271; zeznania powoda K. B. (1) – k. 441-444)

W dniu 14 lutego 2013 roku K. B. (1) zawarła z Agencją Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy we W. umowę kupna nieruchomości położonej w N., o powierzchni 44.86.00 ha, dla której Sąd Rejonowy w Bolesławcu prowadzi księgę wieczystą (...) oraz nieruchomości położonej w N., o powierzchni 44.99.00 ha, dla której Sąd Rejonowy w Bolesławcu prowadzi księgę wieczystą (...). Przy obydwu transakcjach K. B. (1) i H. B. złożyli oświadczenia, że nieruchomości są nabywane za środki pochodzące z majątku osobistego K. B. (1) i wchodzą do majątku osobistego K. B. (1). Pieniądze na tą transakcję zostały przelane z konta K. B. (1) i H. B. gospodarstwo rolne w N..

(dowód: umowa z dnia 14 lutego 2013 roku z dowodem przelewu – k. 209-231; zeznania powoda H. B. – k. 439-441; zeznania powoda K. B. (1) – k. 441-444)

H. B. wiedział, że K. B. (1) sprzedała część nieruchomości położonej w G., dla której Sąd Rejonowy w Trzciance prowadził księgę wieczystą (...), a mianowicie działki (...) o powierzchni 47.88.00 ha. Razem z żoną zajmował się prowadzeniem na nieruchomościach w G. gospodarstwa rolnego, przekazywał pozostałą część łąk położonych w G. o powierzchni 145.86.00 ha do używania L. S. (1), dobrze orientował się w położeniu nieruchomości, z żoną zlecał wykonanie A. W. opinii ornitologicznej na 145.86.00 ha położonych w G.. Wiedział też o ograniczeniach prawnych w nabywaniu nieruchomości rolnych przez cudzoziemców.

(dowód: zeznania świadka L. S. (1) – k. 363, 364; zeznania świadka K. B. (2) – k. 364, 365; zeznania świadka A. W. – k. 385, 386; zeznania powoda K. B. (1)- k. 441-444; zeznania pozwanego M. N. (2) – k. 444-446)

Wnioskiem z dnia 18 lutego 2014 roku H. B. wystąpił o udzielenie mu zabezpieczenia roszczenia w niniejszej sprawie przez umieszczenie w księdze wieczystej ostrzeżenia o roszczeniu wnioskodawcy. Postanowieniem z dnia 25 lutego 2014 roku wydanym w sprawie I Co 222/14 Sąd Rejonowy w Trzciance udzielił zabezpieczenia. Zażalenie pozwanych na wskazane orzeczenie zostało oddalone postanowieniem Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 4 lipca 2014 roku w sprawie II Cz 743/14.

(dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Trzciance z dnia 25 lutego 2014 roku w sprawie I Co 222/14 – k. 59-64; postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 4 lipca 2014 roku w sprawie II Cz 743/14 – k. 191-199)

Z dniem 9 lutego 2015 roku ustalona została rozdzielność majątkowa K. B. (1) i H. B. w miejsce wspólności majątkowej małżeńskiej powstałej w wyniku zawarcia związku małżeńskiego w dniu 25 listopada 2006 roku.

(dowód: wyrok zaoczny Sądu Rejonowego w Trzciance z dnia 9 lipca 2015 roku w sprawie III RC 62/15 – k. 437)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dokumentów oraz zeznań świadków L. S. (1) (k. 363, 364), K. B. (2) (k. 364, 365), A. W. (k. 385, 386) oraz zeznań stron częściowo powoda H. B. (k.439-441), częściowo powoda K. B. (1) (k.441-444), pozwanego M. N. (2) (k.444-446) i pozwanej M. N. (1) (k.447).

Dokumenty wymienione jako podstawa ustaleń faktycznych, a pochodzące z akt sprawy Sądu Rejonowego w Trzciance o sygn. I Co 864/07 oraz i sygn. I Co 1708/08 nie były kwestionowane w sprawie przez strony. Sąd nie znalazł podstaw do podważania ich wartości dowodowej z urzędu. Powodowie i pozwani inaczej od strony prawnej interpretowały skutki tych dokumentów.

Pozostałe dokumenty nie były również w toku postępowania kwestionowane. Strony toczyły spór o znaczenie tych dokumentów dla rozstrzygnięcia sprawy, ale nie twierdziły, że zawarte w nich oświadczenia nie zostały złożone. Sąd dopuścił wnioski o przeprowadzenie dowodów z części dokumentów mimo, iż nie zostały dołączone do pozwu i odpowiedzi, gdyż ich złożenie po upływie terminu nie wpływało na tamowanie postępowania, a służyły one wyjaśnieniu okoliczności towarzyszących transakcji sprzedaży przedmiotowych nieruchomości.

Podobnie Sąd uwzględnił w całości zeznania świadków L. S. (1) (k. 363, 364), K. B. (2) (k. 364, 365), A. W. (k. 385, 386). Zeznania te były spójne i konsekwentne. Świadkowie zgodnie zeznali, iż H. B. świetnie orientował się w czynnościach dokonywanych na nieruchomości położonej w G., wiedział o sprzedaży części tej nieruchomości pozwanym przez K. B. (1) i fakt ten w pełni akceptował. Aktywnie zajmował się prowadzeniem gospodarstwa rolnego w G., podejmował decyzje dotyczące umniejszonej już powierzchni gospodarstwa w G.. W ocenie Sądu, przesłuchanie tych świadków nie jest sprzeczne z ograniczeniami z art. 247 k.p.c. Nikt nie twierdził w sprawie, iż H. B. złożył notarialnie oświadczenie wyrażające zgodę na sprzedaż przez K. B. (1) nieruchomości pozwanym. Świadkowie opowiadali nie o formalnej stronie transakcji sprzedaży, złożeniu przez powoda oświadczenia w określonej formie prawnej, a o świadomości powoda, iż K. B. (1) przeprowadza taką transakcję dotyczącą nieruchomości w G..

Oceniając zeznania stron stwierdzić należy, że możliwe były do uwzględnienia jedynie w tej części, w jakiej znajdowały potwierdzenie w złożonych do akt dokumentach oraz zeznaniach świadków. W ocenie Sądu, H. B. nie powiedział prawdy, iż nie wiedział, że powódka sprzedała część nieruchomości w G. pozwanym w 2012 roku. Przemawiały za tym zeznania świadków, a także zeznania powódki i pozwanego. L. S. (1) wskazał jednoznacznie, że powód wiedział o nabyciu części nieruchomości w G. przez małżonków N.. Jak wynikało z zeznań tego świadka powód wiedział, iż zleca świadkowi koszenie jedynie nieco ponad 145.00.00 ha łąki. Podobne informacje przekazał świadek A. W.. Wynikało z nich, iż w 2012 roku powód miał pełną świadomość co do nabycia części nieruchomości przez pozwanych, nie był tym w żadnym stopniu zdziwiony. Okoliczność tą potwierdziła też K. B. (1). Stwierdzić należy, iż logiczne jest, że powód, który zarządzał całą nieruchomością rolną nie mógł nie zorientować się, iż skurczyła się ona o ponad 47.00.00 ha, tym bardziej, że dopłaty, jakie otrzymywał z żoną z Agencji, byli naliczane za każdy hektar. Jak wynikało z zeznań K. B. (1) i świadka K. B. (2) powód doskonale też wiedział o zakazie nabywania nieruchomości rolnych przez cudzoziemców. Dlatego też przy nabywaniu takich nieruchomości rolnych pojawiała się jedynie K. B. (1), która deklarowała nabywanie ziemi za środki z majątku osobistego do majątku osobistego. Biorąc pod uwagę zakres tych inwestycji jest absolutnie niemożliwe, aby powód nie miał podstawowej informacji o przeszkodach w dokonywaniu takich transakcji. Ponadto pamiętać należy, iż kupując wcześnie nieruchomość zabudowaną w N. powód stawał do licytacji razem z powódkę (sprawa Sądu Rejonowego w Trzciance o sygn. I Co 1708/08). Nie była to jednak nieruchomość rolna. Zatem nieruchomości, które powód mógł nabyć do majątku wspólnego, do tego majątku wspólnego skwapliwie nabywał. Sąd dał wiarę K. B. (1), iż nie wtajemniczała pozwanego M. N. (2) w swoją sytuację finansową ponad niezbędną potrzebę. Pozwani zgodnie też potwierdzili słowa powódki, iż ich rodziny nie utrzymywały żadnych stosunków towarzyskich. Okoliczność tą potwierdził również powód. M. N. (2) był dla K. B. (1) i H. B. wyłącznie prawnikiem zatrudnianym do realizacji konkretnych zadań. Nie ma żadnych dowodów, iż była to jakakolwiek stała współpraca. Ogólny zakres zlecenia dla pozwanego od powódki wynika z pełnomocnictwa złożonego w sprawie Sądu Rejonowego w Trzciance sygn. I Co 864/07. Powód w ogóle na ten temat nie miał wiedzy, jednakże zeznawał, iż prawnik został w tamtej sprawie zatrudniony jedynie do czuwania nad prawidłowym przebiegiem transakcji, a więc bez szczególnych powodów. Sąd uznał natomiast, iż nie ma dostatecznych dowodów do stwierdzenia, iż pieniądze na zapłacenie rękojmi w sprawie Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 864/07 pochodziły z majątku osobistego powódki, na podstawie umowy z powodem. Jak słusznie zeznał pozwany M. N. (2), zarówno przelew rękojmi w sprawie Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 864/07 jak i przelew reszty ceny nabycia nieruchomości, były wypisane przez powódkę, a nie przez powódkę i powoda. Ponadto Sąd dał wiarę pozwanemu M. N. (2), iż poza ogólną wiedzą, iż w majątku powodów istnieje wspólność majątkowa małżeńska, nie miał on informacji jak kształtują się stosunki majątkowe między małżonkami, z czyich środków są płacone rękojmia i reszta ceny nabycia. W tym zakresie działający jako pełnomocnik K. B. (1) M. N. (2) mógł uzyskać tylko takie informacje, jak Sąd – iż jest to majątek osobisty powódki. Nie ma podstaw by przyjmować, iż powódka wtajemniczała swojego prawnika w takie szczegóły. Pozwany miał nadzorować przebieg nabycia nieruchomości w toku licytacji, nie analizować sytuację majątkową swojej klientki. Sąd dał wiarę pozwanemu, iż żadnego zlecenia do negocjacji umowy kredytowej z bankiem (...) S.A. nie posiadał, co potwierdziła powódka. Pozwany szczegółowo i logicznie wyjaśnił, na czyn ograniczyła się jego rola w kontaktach z Bankiem w tej sprawie. W umowie pożyczki nie ma wzmianki o pełnomocniku M. N. (2). Sąd w pełni dał wiarę pozwanej M. N. (1), iż w ogóle nie miała świadomości o udziale swojego męża w kupowaniu przez powódkę nieruchomości w G., jakichkolwiek zleceniach udzielanych przez powodów pozwanemu, jakiejkolwiek wiedzy o stosunkach małżeńskich i majątkowych powódki przez spisaniem umowy przedwstępnej. W ocenie Sądu, biorąc pod uwagę jednoznaczny zapis w księdze wieczystej i wypisie i wyrysie z ewidencji gruntów pozwana nie miała podstaw aby snuć jakiekolwiek przypuszczenia o współwłasności nieruchomości pozwanych. Nie ma też podstaw by przyjmować, iż radca prawny M. N. (2) wtajemnicza żonę w swoje czynności zawodowe i łamiąc obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej przekazuje jej informacje uzyskiwanie od klientów.

Sąd oddalił wniosek o przesłuchanie w charakterze świadka D. G.. W ocenie Sądu, osoba ta występowała w sprawie w szczególnej roli – notariusza redagującego akty notarialne dotyczące przeniesienia własności nieruchomości w G. z powódki na pozwanych. Nie było w sprawie kwestionowane, że H. B. nie brał udziału w spisywaniu tych oświadczeń. Treść oświadczeń woli sprzedawcy i nabywcy odzwierciedlają akty notarialne, które nie były kwestionowane w zakresie wiernego odzwierciedlenia woli stron tych dokumentów. Treść pouczeń również wynika z aktów notarialnych. Powód nie zaprzeczał, iż w dokumentach tych K. B. (1) podała, iż przedmiotowa nieruchomość stanowi jej majątek osobisty i sprzedaje ją jako majątek odrębny. W tej sytuacji Sąd uznał dowód za zbędny dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd oddalił wniosek powódki K. B. (1) i pozwanego M. N. (2) o zakreślenie terminu do ustosunkowania się do modyfikacji powództwa zgłoszone w piśmie z dnia 4 maja 2016 roku przez powoda H. B.. W ocenie Sądu, pismo to nie zmienia istoty sprawy, a jedynie redaguje treści roszczenia przez zamianę żądanego wpisu własności przedmiotowej nieruchomości na rzecz K. B. (1) i H. B. na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej na wpis nieruchomości na rzecz K. B. (1) i H. B. jako współwłaścicieli w częściach równych w związku ze zniesieniem wspólności majątkowej małżeńskie między nimi.

Sąd zważył co następuje:

I.Art 51ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 2011 roku prawo prywatne międzynarodowe (tekst jedn. z 2015r., poz. 1792) stanowi, iż w razie braku wspólnego prawa ojczystego stosuje się prawo państwa, w którym oboje małżonkowie mają miejsce zamieszkania, a w razie braku miejsca zamieszkania w tym samym państwie - prawo państwa, w którym oboje małżonkowie mają miejsce zwykłego pobytu. Jeżeli małżonkowie nie mają miejsca zwykłego pobytu w tym samym państwie, stosuje się prawo państwa, z którym małżonkowie w inny sposób są wspólnie najściślej związani. Odpowiednikiem tej regulacji był art. 17ust.3 ustawy z dnia 12 listopada 1965 roku Prawo prywatne międzynarodowe (Dz.U. z 1965r., Nr 46, poz. 290 ze zm.) tyle tylko, że w przypadku wspólnego miejsca zamieszkania jako prawo obowiązujące małżonków wskazano prawo polskie.

W niniejszej sprawie powodowie mieszkali na terenie Rzeczypospolitej Polskiej w P. na ul. (...). Bezsporne w sprawie było, że dla oceny obowiązujących między nimi stosunków majątkowych właściwe było prawo polskie.

II.Mocą art. 31. § 1 i §2 pkt 1 i 2 k.r.o. z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Do majątku wspólnego należą w szczególności:

1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;

2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków. W postanowieniu z dnia 5 grudnia 2014 roku Sąd Najwyższy opowiedział się za poglądem, iż przedmiot majątkowy nabyty w jakiejkolwiek części z majątku wspólnego, w braku odmiennej umowy małżonków, wchodzi do majątku wspólnego (III CSK 87/14, LEX nr 1651015). Jednakże w postanowieniu z dnia 2 marca 2012 roku Sąd Najwyższy wyraził stanowisko, iż zaliczenie określonych przedmiotów majątkowych do majątku wspólnego nie może się opierać na oświadczeniach małżonków. Jeżeli bowiem małżonkowie pozostają we wspólności majątkowej małżeńskiej takie oświadczenie nie może wyłączyć skutków z art. 31-33 k.r.o. Nie może tu być decydujące ocena skutków wyrażenia oświadczeń woli, przesłanek tłumaczenia oświadczeń woli, jak również badania zamiaru stron i celu umowy ( II CSK 363/11, LEX nr 1211142). Należy jednak odnotować wyraźne poglądy mówiące, iż nie są zabronione przesunięcia majątkowe z majątku wspólnego do osobistego ( por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 1991 roku, III CZP 76/90, OSNC 1991/10-12/117; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 1991 r., III CZP 133/91, OSP 1992/7-8/171). Przy coraz bardziej rozbudowanych stosunkach gospodarczych nie jest wykluczone, a nawet w pewnych środowiskach gospodarczych szeroko rozpowszechnione, iż małżonkowie dysponują znacznym majątkiem osobistym i dokonują wielu transakcji korzystając z tego majątku.

Jak wynika ze złożonych do akt dokumentów w postaci wyciągów z rachunków bankowych, pieniądze na rękojmię w sprawie licytacji nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Trzciance Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w Czarnkowie prowadził księgę wieczystą (...), pochodziły z rachunku H. B. jaki posiadał w Banku (...) S.A. (k.22). Blisko 1.000.000 zł na ta transakcję pochodziło z pożyczki, jaką wspólnie zaciągnęli K. B. (1) i H. B. dnia 12 maja 2011 roku w Banku (...) S.A. (k.49). Pozostałe pieniądze zostały przelane z konta bankowego K. B. (1) i H. B. jaki posiadali w Banku (...) S.A. (k.21). Oczywiście nie jest tak, iż środki znajdujące się na jakimś koncie bankowym muszą być własnością właściciela konta, a zatem, iż nie mogą zostać wpłacone przez inną osobę, choćby celem ich przelania w trakcie dokonywania jakiejś transakcji. Jednakże w sprawie nie zostały przedstawione i udowodnione żadne okoliczności wskazujące na to, iż środki na koncie H. B. i K. B. (1) były majątkiem osobistym K. B. (1). Biorąc jeszcze pod uwagę oświadczenie z dnia 27 marca 2014 roku (k.185-190) uznać należy, iż transakcja nabycia tej nieruchomości została sfinansowana przez K. B. (1) z majątku wspólnego i w tym zakresie powódka nie powiedziała prawdy na posiedzeniu Sądu Rejonowego w Trzciance z dnia 28 października 2010 roku w sprawie I Co 864/07. Z zeznań powódki, ani jej stanowiska wyrażonego w pismach procesowych nie wynika, aby nieruchomość była nabywana do majątku osobistego za środki pochodzące z majątku wspólnego ze względu na jakieś szczególne okoliczności, czy porozumienia między małżonkami, poza rękojmią, co do której powódka utrzymywała w trakcie przesłuchania, iż była majątkiem osobistym. Świadkowie zeznali, że nieruchomościami tymi zarządzali obydwoje małżonkiem, prowadzili na nich wspólnie gospodarstwo rolne, wspólnie gromadzili środki na nabycie tej nieruchomości. Nieruchomość zatem, sprzecznie z oświadczeniem K. B. (1) złożonym na posiedzeniu Sądu Rejonowego w Trzciance z dnia 28 października 2010 roku w sprawie I Co 864/07, a także sprzecznie z oświadczeniami powódki zawartymi w akcie notarialnym z dnia 5 czerwca 2012 roku (k.69) i z dnia 24 lipca 2012 roku (k.73), jak również zapisem w księdze wieczystej (...), wchodziła do majątku wspólnego.

Art. 1 ust. 1, 2, 4 ustawy z dnia 24 marca 1920 roku o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (tekst jedn. Dz.U. z 2004 roku, nr 167 poz. 1758z ze zm.) stanowi, iż nabycie nieruchomości przez cudzoziemca wymaga zezwolenia. Zezwolenie jest wydawane, w drodze decyzji administracyjnej, przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, jeżeli sprzeciwu nie wniesie Minister Obrony Narodowej, a w przypadku nieruchomości rolnych, jeżeli sprzeciwu również nie wniesie minister właściwy do spraw rozwoju wsi. Cudzoziemcem w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna nieposiadająca obywatelstwa polskiego. Nabyciem nieruchomości w rozumieniu ustawy jest nabycie prawa własności nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego, na podstawie każdego zdarzenia prawnego. Mocą art.8ust.2 cytowanej ustawy zezwolenie jest wymagane na nabycie nieruchomości rolnych obywateli państw umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym w okresie do 1 maja 2016 roku. Mocą art.6ust.1 omawianej ustawy nabycie nieruchomości przez cudzoziemca wbrew przepisom ustawy jest nieważne.

Wnioskodawca H. B. jest obywatelem Republiki Federalnej Niemiec. Z dołączonych do wniosku dokumentów nie wynika, aby w momencie nabywania przedmiotowych nieruchomości przez K. B. (1), ani w chwili obecnej, posiadał zezwolenie na nabycie nieruchomości rolnych opisanych we wniosku. Jednakże przeważająca w orzecznictwie interpretacja art. 32 k.r.o., obecnie 31§1k.r.o. dopuszcza możliwość nabycia do majątku wspólnego małżonków nieruchomości, na nabycie której jest potrzebne zezwolenie właściwego organu, również w sytuacji, gdy nieruchomość nabywa małżonek – obywatel polski, a zezwolenia takiego nie posiada małżonek – cudzoziemiec (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 1986 roku, III CZP 70/85, OSNC 1986/12/207; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 1984 roku, III CRN 270/84, OSNC 1985/9/134; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 1983 roku, III CZP 6/83, OSNC 1983/8/114). Zatem w tej sprawie możliwe było nabycie przedmiotowej nieruchomości do majątku wspólnego powodów, mimo, iż prawo zakazywało nabycie nieruchomości rolnej powodowi bez zezwolenia Ministra Spraw Wewnętrznych.

III.Nie można uznać, iż przysądzenie własności nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym w trybie art. 998§1 k.p.c. określa, czy nieruchomość weszła do majątku wspólnego, czy też osobistego. Należy zgodzić się z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2007 roku ( III CZP 13/07, OSNC 2008/2/22, Prok.i Pr.-wkł. 2008/7-8/62, Biul.SN 2007/3/12), iż do nabycia własności nieruchomości w toku egzekucji sądowej art. 37 k.r.o. nie ma zastosowania. Przysądzenie własności objęte jest powagą rzeczy osądzonej (art.365 k.p.c.), co nie oznacza, iż przesądza czy nieruchomość jest nabyta do majątku wspólnego czy osobistego. Zresztą wielokrotnie nabywcy sami deklarują jeszcze przed wydaniem postanowienia o przybiciu nieruchomości, iż nieruchomość nabywają do majątku wspólnego.

IV. W ocenie Sądu, nie można też uznać, iż nie złożenie sprzeciwu o jakim mowa w art. 36 ¹ §1 i §2 k.r.o., oznacza, iż czynność dokonania z naruszeniem art. 37§1 k.r.o. stała się ważna (k.154). Wyrażenie sprzeciwu przez współmałżonka wyklucza możliwość skutecznego nabycia lub zbycia nieruchomości, ale nie wyrażenie sprzeciwu nie wyklucza nieważności takiej umowy, w przypadku braku potwierdzenia umowy przez współmałżonka ja jakim mowa w art. 37§3k.r.o.

V. Zgodnie z art. 37 § 1pkt1, §2 i §3 k.r.o. zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia nieruchomości. Ważność umowy, która została zawarta przez jednego z małżonków bez wymaganej zgody drugiego, zależy od potwierdzenia umowy przez drugiego małżonka. Druga strona może wyznaczyć małżonkowi, którego zgoda jest wymagana, odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu. Jednakże art. 38 k.r.o. stanowi, iż jeżeli na podstawie czynności prawnej dokonanej przez jednego małżonka bez wymaganej zgody drugiego osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku, stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie osób, które w dobrej wierze dokonały czynności prawnej z osobą nieuprawnioną do rozporządzania prawem. Jak słusznie stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 4 lipca 2013 roku (I CSK 733/12, LEX nr 1375306 ) „Art. 38 k.r.o. ma zastosowanie także w przypadku ujawnienia w księdze wieczystej tylko jednego małżonka i dokonania przez niego czynności rozporządzającej bez zgody drugiego, z uwzględnieniem ochrony wynikającej z rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych. Skuteczność ochrony zależy i w tym wypadku od dobrej wiary osoby, zamierzającej z tej ochrony skorzystać.”. Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. Dz.U. z 2013r., poz. 707 ze zm.) w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według treści księgi nabył własność lub inne prawo rzeczowe (rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych). Art. 6 ust. 1 i ust.2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie chroni rozporządzeń nieodpłatnych albo dokonanych na rzecz nabywcy działającego w złej wierze. W złej wierze jest ten, kto wie, że treść księgi wieczystej jest niezgodna z rzeczywistym stanem prawnym, albo ten, kto z łatwością mógł się o tym dowiedzieć. Podzielić należy stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 26 stycznia 2011 r. (IV CSK 285/10, LEX nr 784968), iż nabywca nie ma obowiązku przeprowadzenia szczegółowego postępowania zmierzającego do ustalenia rzeczywistego stanu prawnego. Obowiązany jest jedynie dołożyć zwykłej staranności. Wystarczy więc, że zapoznał się z księgą wieczystą i ustalił kto posiada nieruchomość. Dowiedzenie się to powzięcie wiadomości, a nie nabranie podejrzeń, czy możliwe wątpliwości. Mocą art. 63 § 1 i §2k.c. jeżeli do dokonania czynności prawnej potrzebna jest zgoda osoby trzeciej, osoba ta może wyrazić zgodę także przed złożeniem oświadczenia przez osoby dokonywające czynności albo po jego złożeniu. Zgoda wyrażona po złożeniu oświadczenia ma moc wsteczną od jego daty. Jeżeli do ważności czynności prawnej wymagana jest forma szczególna, oświadczenie obejmujące zgodę osoby trzeciej powinno być złożone w tej samej formie. Zgodnie z art. 73§2 k.c. jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej inną formę szczególną, czynność dokonana bez zachowania tej formy jest nieważna.

W ocenie Sądu, powód nie udowodnił, iż pozwany M. N. (2), a także jego żona M. N. (1) działali w złej wierze nabywając przedmiotowa nieruchomość i mieli świadomość, iż nieruchomość wchodziła do majątku wspólnego K. B. (1) i H. B.. Niewątpliwie M. N. (2) reprezentował K. B. (1) i H. B. w sprawie egzekucji, dla której Sąd Rejonowy w Trzciance prowadził akta nadzoru nad egzekucją z nieruchomości I Co 1708/08. Wiedział więc, iż byli oni małżeństwem i mieli majątek wspólny, bowiem nieruchomość, dla której Sąd Rejonowy w Trzciance Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w Czarnkowie prowadził księgę wieczystą (...), którą wylicytowali dnia 1 października 2009 roku, nabywali do majątku wspólnego. M. N. (2) znał zasady nabywania nieruchomości przez cudzoziemców i wiedział, że na nabycie nieruchomości rolnych H. B. musiałby mieć zezwolenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Powodowie też mieli tego świadomość. Nie było więc przypadkiem, iż do licytacji nieruchomości będącej przedmiotem niniejszego postępowania, nieruchomości o charakterze rolnym, przystąpiła jedynie K. B. (1). Z dowodów zaproponowanych w aktach sprawy nie wynika, aby M. N. (2) był wtajemniczany w sprawy finansowe rodziny B. w większym zakresie, aniżeli było to niezbędne dla świadczonej przez niego pomocy prawnej. K. B. (1) zdecydowanie zaprzeczyła, aby wtajemniczał pozwanego w swoje sprawy finansowe. Pozwany słusznie wskazał, iż K. B. (1) dysponowała zarówno wystawionym przez siebie poleceniem przelewu środków tytułem rękojmi na licytację w sprawie Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 864/07 (k.144), jak i poleceniem przelewu reszty ceny nabycia nieruchomości (k.146), również przez siebie wystawionym. Trudno oczekiwać od prawnika, że zapamięta 26 cyfrowy numer rachunku bankowego powodów, z jakiego zapłacili resztę ceny nabycia nieruchomości w sprawie Sądu Rejonowego w Trzciance I Co 1708/08 rok wcześniej, szczególnie gdy dokonali tego bez jego pośrednictwa. Pozwany nie był pełnomocnikiem powodów w sprawie negocjacji z Bankiem (...) S.A. odnośnie udzielenia pożyczki w wysokości 1.000.000 zł (k.49-58). Nie ma żadnych dowodów, aby uznać, iż powodom zależało na ujawnieniu przez swoim pełnomocnikiem swojej sytuacji materialnej. Gdyby uznać, iż pozwany wiedział, że cała transakcja jest finansowana z majątku wspólnego, to trzeba by założyć - w świetle oświadczenia złożonego przez K. B. (1) na posiedzeniu w dniu 28 października 2010 roku w sprawie I Co 864/07 – że pozwany uczestniczył w oszustwie sądowym, czy to instruując klientkę, aby kłamała przed Sądem co do źródeł finansowania zakupu nieruchomości i jej wejścia do majątku osobistego, czy też biernie akceptując jej oświadczenie w tym zakresie. Byłby to też wyraz wyjątkowej nierzetelności zawodowej. Należy również zaznaczyć, iż interpretacja powołana wyżej możliwości nabycia nieruchomości do majątku wspólnego, w sytuacji gdy nieruchomość nabył obywatel Rzeczypospolitej Polskiej, a jego małżonek- cudzoziemiec – żadnego zezwolenia na nabycie nieruchomości nie miał, jest przyjętym przez orzecznictwo i akceptowanym poglądem, co nie wyklucza możliwości obrony stanowiska bardziej restrykcyjnego dla łamania zakazu nabywania nieruchomości przez cudzoziemców. Można bowiem bronić też poglądu, że nie ma podstaw do przyjmowania nadrzędności prawa rodzinnego nad przepisami ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców i dowodzić, że taka nieruchomość nie może wejść do majątku wspólnego. Sąd Rejonowy w tym składzie przychyla się do poglądu pierwszego, a zatem przyjmującego, iż nieruchomość nabyta przez jednego z małżonków wchodzi do majątku wspólnego również w sytuacji, gdy współmałżonek jest cudzoziemcem, jednakże niekoniecznie poglądy prawników zajmujących się nabyciem przedmiotowej nieruchomości musiały być zgodne. Gdyby bowiem przyjąć, iż zakaz nabywania nieruchomości przez cudzoziemców – w tym wypadku powoda – jest bezwzględnie obowiązujący, to nie było żadnych podstaw do przyjmowania, że przedmiotowa nieruchomość weszła do majątku wspólnego. Jako dowód, iż nieruchomości rolne były nabywane, za zgodą i wiedza powoda, również wyłącznie do majątku osobistego K. B. (1), powódka słusznie podniosła nabycie blisko 90 ha w miejscowości N. dnia 14 lutego 2013 roku (k.209-231). Transakcja ta finansowana była również ze wspólnego konta małżonków, ale w tej transakcji powód sam oświadczył, że jest to majątek osobisty żony i zostanie sfinansowany ze środków pochodzących z majątku osobistego. Należy odrzucić twierdzenia powoda, jakoby pozwani nabywali nieruchomość mając świadomość, iż jest majątkiem wspólnym K. B. (1) i H. B. również z punktu widzenia logicznego myślenia oraz doświadczenia życiowego. W sprawie mamy bowiem sytuację, w której stroną umowy nabycia nieruchomości jest prawnik, cywilista, radca prawny, osoba biegle znająca kodeks cywilny i rodzinny. Ma on wystarczająca wiedzę w przedmiocie nabycia nieruchomości, aby zdawać sobie sprawę jakie skutki wywołałoby nabycie nieruchomości o wartości ponad 600.000 zł wchodzącej do majątku wspólnego, w sytuacji gdy stroną transakcji sprzedaży był tylko jeden z małżonków. Gdy pozwani nabywali przedmiotowe nieruchomości w 2012 roku, powodowie nie byli jeszcze w żadnym konflikcie. Rok po tej transakcji powodowie wspólnie zaciągnęli jeszcze kredyt hipoteczny w (...) Banku (...) w Z. (k.139-143). Gdyby pozwany miał najmniejsze podejrzenia, że przedmiotowa nieruchomość może wchodzić do majątku wspólnego powodów, niewątpliwie postarałby się o oświadczenia H. B. wyrażające zgodę na nabycie przedmiotowej nieruchomości, choćby na wszelki wypadek. Równocześnie pomiędzy nabyciem nieruchomości przez powódkę dnia 8 lipca 2011 roku, a sprzedażą części tej nieruchomości pozwanym dnia 24 lipca 2012 roku upłynął okres ponad 1 roku. Gdyby H. B. uważał się w tym okresie za współwłaściciela tej nieruchomości i miał jakiekolwiek zastrzeżenia co do formy prawnej ujawnienia własności nieruchomości w księdze wieczystej, niewątpliwe miał dość czasu do podjęcia kroków prawnych celem ujawnienia swoich praw w księdze wieczystej. W świetle takich okoliczności uznać należy, iż M. N. (2) nie miał żadnych podstaw do przyjmowania, iż K. B. (1) nie jest wyłączną właścicielką przedmiotowej nieruchomości. Był w dobrej wierze i chroniła go rękojmia dobrej wiary ksiąg wieczystych. Jego żona, jeszcze mniej zorientowana w stosunkach majątkowych powodów, w ogóle nie miała podstaw by podejrzewać, iż wpis w księdze wieczystej i zapewnienia powódki mogą nie odpowiadać rzeczywistym stosunkom prawnym. Skoro jej mężowi takiej świadomości powód nie udowodnił, tym bardziej M. N. (1) należy uznać za działającą w dobrej wierze.

Pośrednim dowodem, iż pewność pozwanych co do zgodności z prawem sprzedaży nieruchomości wyłącznie przez K. B. (1) była uzasadniona, są okoliczności potwierdzające, iż H. B. miał świadomość sprzedaży przez żonę gruntów pozwanym i akceptował ten fakt. Jak wynikało z zeznań świadków, decyzje w zakresie prowadzenia gospodarstwa rolnego były podejmowane przez powodów wspólnie, a nawet bardziej interesował się tym powód. Równocześnie powód wiedział, że nieruchomość w G. po sprzedaży części gruntów przez K. B. (1) liczy nieco ponad 145 ha i podejmował decyzje gospodarcze w zakresie takiego areału. Takiej powierzchni dotyczyła umowa powoda z L. S. (2) na ścinanie łąki, tego areału dotyczyła umowa powodów z A. W. na opinię ornitologiczną, wreszcie takiego areału dotyczyło zabezpieczenie umowy kredytowej z dnia 28 listopada 2013 roku (k.140). Okoliczności te nie zastępują oświadczenia o jakim mowa w art. 63§1 i §2 k.c. oraz art. 73§2 k.c.w związku z art. 37§2 k.r.o. i art. 38 k.r.o., bowiem akceptacja sprzedaży nieruchomości wchodzącej do majątku wspólnego nie została sporządzona w formie aktu notarialnego. Nie mają one zatem znaczenia dla oceny ważności dokonanej umowy sprzedaży nieruchomości, a jedynie mogłyby być rozpatrywane jako istotna okoliczność oceny roszczenia powoda z punktu widzenia nadużycia zasad współżycia społecznego. Zarzut taki nie był jednak w toku postępowania przez pozwanych zgłoszony.

Jak wskazano wyżej, pozwani nabyli nieruchomość nie mając świadomości niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Trzciance Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w Czarnkowie (...) a rzeczywistym stanem prawnym. Treść księgi wieczystej rozstrzyga na korzyść pozwanych, którzy nabyli własność przedmiotowej nieruchomość od osoby uprawnioną według treści księgi wieczystej. Pozwanych chroni zatem rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych, bowiem działali w dobrej wierze, a czynność prawna nie była czynnością nieodpłatną. Z tego powodu powództwo należało oddalić w całości.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98§1, §2 i §3k.p.c. Powód H. B. przegrał proces i jest obowiązany zwrócić pozwanym wszystkie koszty postępowania. Powódka K. B. (1) od razu wniosła o oddalenie powództwa, toteż w ocenie Sądu nie można obciążać jej kosztami procesu. Na koszty te składają się 31.122 zł opłaty sądowej od pozwu oraz 3 x 3.600 zł zwrotu kosztów wynagrodzenia pełnomocnika pozwanego w osobie radcy prawnego (§7pkt8 w związku z §6pkt7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu -tekst jedn. Dz.U. z 2013r. poz. 490), opłaty od pełnomocnictwa – 17 zł x 2. Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanej M. N. (1) kwotę 3.617 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania. Co do kosztów współuczestników sporu Sąd zastosował art. 105§2k.p.c. Różny był zakres czynności poszczególnych współuczestników. Bezzasadny jest wniosek powoda o obciążenie kosztami postępowania powódki K. B. (1) niezależnie od wyniku procesu na podstawie art. 103 k.p.c. Współuczestnictwo konieczne nie oznacza, iż obowiązkiem powódki było podporządkowanie się roszczeniem sformułowanym przez powoda. Powódka zajęła takie stanowisko, jakie według jej wiedzy było dla małżonków najkorzystniejsze i które okazało się słuszne. To powód wystąpił bezzasadnie z roszczeniem i w związku z tym jest zobowiązany do poniesienia kosztów postępowania. Podobnie za bezzasadny uznał Sąd wniosek powódki K. B. (1) o zasądzenie kosztów od powoda. W ocenie Sądu, nie można stwierdzić jakiegoś niesumiennego, czy oczywiście niewłaściwego postępowania powoda. K. B. (1) nie musiała wstępować do sprawy w charakterze powoda. Mogła równie dobrze zostać wezwana do sprawy w charakterze pozwanej. Powódka wybrała stronę postępowania i to stronę, która przegrała proces i w związku z tym zwrot kosztów się jej nie należy.

/-/ S.S.R. Piotr Chrzanowski