Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz (...)

Sygnatura akt

III Ko 1021/19

4. WNIOSKODAWCA

P. W.

4.ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA

1.

Odszkodowanie (kwota główna)

Odsetki

38.870 zł

Odsetki ustawowe od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

2.

Zadośćuczynienie (kwota główna)

Odsetki

64.000 zł

Odsetki ustawowe od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

3.

Inne

Koszty zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

4.3. Ustalenie faktów

0.1.3.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

Wnioskodawca w sprawie XVI K 35/10 Sądu Okręgowego w Poznaniu został zatrzymany, a następnie aresztowany w okresie od dnia 30. 11. 2003 r. do dnia 5. 08.2004 r. Wnioskodawca początkowo przebywał w Areszcie Śledczym w R., a następnie w Areszcie Śledczym w I.. Wnioskodawca bardzo źle znosił pobyt w ciasnej celi, nie mógł spać i obawiał się współosadzonych, którzy znęcali się nad nim wyzywając go, wyśmiewając się z niego, grożąc mu i zmuszając do sprzątania celi i czyszczenia toalety. Na skutek pobytu w areszcie śledczym pogorszyło się samopoczucie psychiczne wnioskodawcy, ale w związku z tym nie korzystał z pomocy psychiatry, ani psychologa.

zeznania wnioskodawcy

akta sprawy

XVI K Sądu Okręg. w Poznaniu

k. 41-43

P. W. w sprawie XVI K 35/10 Sądu Okręgowego w Poznaniu stanął pod zarzutem popełnienia dwunastu przestępstw. Wyrokiem z dnia 26. 01. 2018 r., który uprawomocnił się dnia 3. 02. 2018 r. został uniewinniony od jedenastu zarzutów i skazany za przestępstwo z art. 18 § 2 kk w zw. z art. 271 § 3 kk na krę 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 1 roku. Ponadto Sąd wymierzył mu karę grzywny w wysokości 100 stawek dziennych po 30 zł każda, na poczet której zaliczył okres zatrzymania i aresztowania wnioskodawcy od dnia 30. 11. 2003 r. do dnia 19. 01. 2004 r.

akta sprawy

XVI K Sądu Okręg. w Poznaniu

Przed zatrzymaniem wnioskodawca pracował w firmie swojego brata jako koordynator prac budowlanych z wynagrodzeniem w kwocie 2.500 zł brutto miesięcznie. Po opuszczeniu aresztu nie chciał tam dalej pracować, zarejestrował się jako osoba bezrobotna i poszukiwał nowego zatrudnienia. W lipcu 2005 r. założył własną działalność gospodarczą i zaczął prowadzić automyjnię. Prowadził ją do 31. 10. 2006 r. Ostatnio pracował jako ślusarz w prywatnej firmie. W dniu 30 lipca 2019 r. został zwolniony z uwagi na likwidację stanowiska pracy. Po zwolnieniu z pracy podjął terapię u psychologa i zaczął przyjmować leki antydepresyjne.

zeznania wnioskodawcy

złożone przez wnioskodawcę dokumenty

k. 41-43

k. 8, 9, 11,

P. W. złożył wniosek o zadośćuczynienie i odszkodowanie w dniu 27. 11. 2019 r. Na rozprawie Prokurator podniósł zarzut przedawnienia z uwagi na fakt, że wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu w sprawie XVI K 35/10 uprawomocnił się w dniu 3. 02. 2018 r. Wnioskodawca nie wystąpił wcześniej z wnioskiem o zadośćuczynienie i odszkodowanie z powodu problemów rodzinnych. Ponadto nie wiedział, że może to zrobić w terminie jednego roku od dnia uprawomocnienia się wyroku, myślał, że ma na to trzy lata i chciał się do tego przygotować.

wniosek o zadośćuczynienie i odszkodowanie zeznania wnioskodawcy

k. 1- 7

k. 41-43

0.1.3.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

4.  ocena DOWODów

0.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 3.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1, 2, 3, 4

Zeznania wnioskodawcy, zebrane w aktach sprawy dokumenty oraz akta sprawy XVI K Sądu Okręgowego w Poznaniu

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom P. W., albowiem były szczegółowe, zgodne z zebranymi w sprawie dokumentami, a także z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego.

Za wiarygodne Sąd uznał również zgromadzone w sprawie dokumenty oraz dokumenty w aktach sprawy XVI K Sądu Okręgowego w Poznaniu, albowiem ich treść i autentyczność nie budziły wątpliwości.

Strony nie kwestionowały ww. dowodów, a Sąd również nie miał ku temu żadnych podstaw.

0.1.4.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów

0.2.(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 3.1 albo 3.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

4.PODSTAWA PRAWNA

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Inne

3.

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

4.ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA

Zwięźle o powodach rozstrzygnięcia

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

Inne

3.

4.Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Roszczenie wnioskodawcy nie zasługiwało na uwzględnienie, wobec czego Sąd na podstawie art. 552 § 4 k.p.k. w zw. z art. 555 k.p.k. oddalił jego wniosek.

Podstawą prawną żądania przez P. W. zadośćuczynienia i odszkodowania za niesłuszne tymczasowe aresztowanie był art. 552 § 4 k.p.k. Zgodnie z treścią tego przepisu, przesłankami koniecznymi do uznania zasadności tego roszczenia jest wykazanie niewątpliwej niesłuszności zastosowanego wobec wnioskodawcy środka zapobiegawczego; wydanie prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie; poniesienia szkody majątkowej oraz niemajątkowej (krzywdy) i ich wysokości; oraz związku przyczynowego pomiędzy odniesioną szkodą, a tymczasowym aresztowaniem. Przy czym odpowiedzialność Skarbu Państwa za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie (art. 552 § 4 k.p.k.) oparta jest na zasadzie ryzyka (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 września 1999 r., sygn. akt I KZP 27/99, OSNKW 1999/11-12/72).

Z kolei zgodnie z art. 555 k.p.k. roszczenie o odszkodowanie i zadośćuczynienie przedawnia się po upływie roku od daty uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie. Przewidziany w tym przepisie termin do zgłoszenia żądania jest cywilnoprawnym terminem przedawnienia i mają do niego zastosowanie rozwiązania przewidziane w art. 117 § 2 k.c. i art. 5 k.c. Tak więc, zgłoszenie żądania po upływie tego terminu prowadzi do jego oddalenia tylko w razie podniesienia przez prokuratora zarzutu przedawnienia i to pod warunkiem, że podniesienie tego zarzutu nie zostanie uznane za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2004 r., sygn. akt III KK 207/03, LEX nr 84454).

Zgłaszający zarzut przedawnienia roszczenia pieniężnego z art. 552 k.p.k. nie ma obowiązku wykazywać, że zarzut ten jest zgodny z zasadami współżycia społecznego. Jeśli bowiem roszczenie jest spóźnione, zgłoszenie tego jest korzystaniem z przysługującego prawa. Dopiero oponowanie zarzutowi, a więc wzajemne zarzucenie, że korzystanie z tego prawa jest nadużywaniem prawa (art. 5 k.c.), wymaga wskazania jakie konkretne zasady współżycia społecznego zostały przez to naruszone. Obciąża to wnioskodawcę, jeśli zarzutowi przedawnienia oponuje (wyroki Sądu Apelacyjnego w Krakowie: z dnia 4 marca 2003 r., sygn. akt II AKa 33/03, Prok.i Pr. 2003/10/29 oraz z dnia 11 października 2001 r., sygn. akt II AKa 245/01, KZS 2001/11/36).

Nietrafny jest natomiast pogląd, że to sąd powinien poszukiwać powodów wskazujących na istnienie okoliczności przemawiających przeciwko zarzutowi przedawnienia. To wnioskodawca powinien sprecyzować jaką zasadę współżycia społecznego naruszył prokurator zgłaszający ten zarzut i przytoczyć fakty tę tezę uzasadniające oraz dowody, z których fakty te wynikają (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 10 sierpnia 2005 r., sygn. akt II AKa 158/05, KZS 2005/7-8/90).

Z kolei zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w postanowieniu z dnia 3. 01. 2019 r. sygn. akt III KK 213/18 „Obowiązujące przepisy nie przewidują obowiązku sądów rozpoznających sprawę karną poinformowania wnioskodawcy o terminie przedawnienia, co oznacza, że brak udzielenia takiej informacji na zakończenie postępowania karnego nie stanowi przeszkody w złożeniu wniosku o odszkodowanie i zadośćuczynienie”. W tym samym orzeczeniu Sąd Najwyższy stwierdził również „W orzecznictwie sądowym od lat już wskazuje się, że do okoliczności usprawiedliwiających uchybienie terminowi wskazanemu w art. 555 KPK zalicza się takie, które są całkowicie niezależne od woli wnioskodawcy: długotrwałą obłożną chorobę, całkowity upadek sił powodujący konieczność zapewnienia opieki osoby trzeciej w sprawach codziennej egzystencji, chorobę psychiczną, ubezwłasnowolnienie, długotrwały pobyt za granicą połączony z niemożnością nawiązania kontaktu z krajem”.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że roszczenie P. W. należało oddalić albowiem uległo ono przedawnieniu.

Wyrok w sprawie, w której wnioskodawca był tymczasowo aresztowany uprawomocnił się w dniu 3. 02. 2018 r. Od tego dnia zaczął więc biec roczny termin do wniesienia wniosku o odszkodowanie i zadośćuczynienie określony w art. 555 k.p.k. Tak więc z dniem 3. 02. 2019 r. roszczenie wnioskodawcy o odszkodowanie i zadośćuczynienie uległo przedawnieniu. Tymczasem wniosek w tym zakresie został złożony do Sądu Okręgowego w Poznaniu dopiero w dniu 27. 11. 2019 r., a zatem po upływie ponad półtora roku od końca przewidzianego w art. 555 k.p.k. terminu.

Prokurator w niniejszej sprawie zgłosił zarzut przedawnienia. Natomiast ani wnioskodawca, ani jego pełnomocnik nie podnieśli, aby zgłoszenie tego zarzutu naruszało konkretną zasadę współżycia społecznego. Wnioskodawca na rozprawie stwierdził, że nie wystąpił wcześniej z wnioskiem o zadośćuczynienie i odszkodowanie z powodu problemów rodzinnych. Ponadto myślał, że ma na to trzy lata i chciał się do tego przygotować. W świetle orzecznictwa sądowego, między innymi przytoczonemu powyżej stanowisku Sądu Najwyższego, przedstawione przez wnioskodawcę powody uchybienia terminowi nie dawały podstaw do uznania, że zgłoszenie przez Prokuratora zarzutu przedawnienia naruszyło konkretną zasadę współżycia społecznego.

W tym miejscu należy dodać, że jeżeli prokurator podniósł zarzut przedawnienia, ustalenie przez sąd, iż niedotrzymanie przez żądającego odszkodowania za niesłuszne tymczasowe aresztowanie terminu określonego w art. 555 k.p.k. nie usprawiedliwiają żadne wyjątkowe okoliczności powoduje oddalenie żądania. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2000 r., sygn. akt WA 7/00, OSNKW 2000/7-8/73).

Mając powyższe na uwadze Sąd oddalił wniosek P. W. o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie.

4.KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Sąd obciążył kosztami postępowania Skarb Państwa, albowiem zgodnie z art. 554 § 4 k.p.k. postępowanie w przedmiotowej sprawie jest wolne od kosztów.

4.PODPIS