Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Konin, dnia 25-02-2022 r.

Sąd Rejonowy w Koninie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodnicząca sędzia Magdalena Bartłomiejczak

Protokolant p.o. Sekretarz Sądowy Karolina Woźniak

po rozpoznaniu w dniu 23-02-2022 r. w Koninie

na rozprawie

sprawy z wniosku K. S., M. K. (1)

przy udziale M. K. (2), D. S., M. S., (...)w P. (...)w K., (...) w R.

o zatwierdzenie uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku

POSTANAWIA

oddalić wniosek,

ustalić, że wnioskodawczynie i uczestnicy ponoszą koszty związane ze swym udziałem w sprawie.

sędzia Magdalena Bartłomiejczak

Sygn. akt I Ns 1426/21

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni K. S. dnia 16 listopada 2021 r. wniosła o zatwierdzenie uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku po A. S. w imieniu małoletniej córki M. K. (1).

Uczestnicy M. K. (2), D. S. i M. S. na rozprawie poparli wniosek. Uczestnicy (...) R. nie zajęli stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

W Sądzie Rejonowym w (...)toczy się pod sygnaturą akt INs 557/19 sprawa z wniosku (...) o stwierdzenie nabycia spadku po A. S. zmarłym w dniu 26 kwietnia 2017 r. Uczestnikami postępowania są (...) R., M. K. (1), M. S., D. S..

(dowód: dokumenty w aktach sprawy I Ns 557/19)

M. K. (1) jest córką K. S. i M. K. (2). Małoletnia jest stryjeczną prawnuczką spadkodawcy.

(bezsporne)

W dniu 2 marca 2020 r. przed notariuszem M. M. M. K. (2) złożył w formie aktu notarialnego oświadczenie o odrzuceniu spadku po bracie jego babci A. S.. W akcie notarialnym zawarte jest oświadczenie M. K. (2), że po odrzuceniu przez niego spadku do kręgu spadkobierców ustawowych A. S. wchodzi jego córka M. K. (1).

(dowód: akt notarialny k. 8-9 akt III Nsm 303/21)

Dnia 29 marca 2021 r. M. K. (2) złożył do Sądu Rejonowego w (...)wniosek o zezwolenie na dokonanie czynności prawnej – odrzucenie spadku po A. S. w imieniu małoletniej córki M.. Postanowieniem wydanym w dniu 30 czerwca 2021 r. Sąd zezwolił K. S. na dokonanie czynności prawnej w imieniu małoletniej M. K. (1), polegającej na złożeniu w imieniu małoletniej oświadczenia o odrzuceniu spadku po A. S.. Postanowienie uprawomocniło się dnia 13 lipca 2021 r.

(dowód: wniosek k 2 akt III Nsm 303/21, postanowienie k. 22 akt III Nsm 303/21)

Dnia 29 marca 2021 r. wnioskodawczyni wniosła o odebranie oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniej córki.

(dowód: wniosek k. 3 akt I Ns 408/21)

Dnia 16 listopada 2021 r. wnioskodawczyni wystąpiła z wnioskiem inicjującym niniejsze postępowanie.

Wnioskodawczyni nie złożyła oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu córki w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia oświadczenia w przez ojca dziecka, ponieważ przeoczyła ten termin, nie wie jednak z jakiego powodu. Rodzice małoletniej wiedzieli, że w spadku po A. S. pozostały długi.

(dowód: przesłuchanie wnioskodawczyni k. 41-41v, przesłuchanie uczestnika M. K. (2) k. 40v)

Sąd uznał za wiarygodne zeznania wnioskodawczyni, ponieważ były one szczere i zgodne z dokumentami.

Jako częściowo wiarygodne Sąd ocenił zeznania uczestnika M. K. (2). Sąd dał im wiarę w zakresie, w którym przyznał, że wiedział, że spadkodawca pozostawił długi. Sąd nie dał jednak wiary uczestnikowi w części, w której zeznał, że nie wiedział, że po odrzuceniu spadku do dziedziczenia dojdzie jego małoletnia córka. Powyższe twierdzenie stoi w jaskrawej sprzeczności z treścią aktu notarialnego, zawierającego oświadczenie uczestnika o odrzuceniu spadku, w którym oświadczył on również, że po odrzuceniu przez niego spadku do kręgu spadkobierców zmarłego weszła jego córka M. K. (1). Sąd nie dał również wiary uczestnikowi, że został źle pouczony w tej kwestii przez notariusza. Uczestnik miał świadomość, że po odrzuceniu spadku przez jego matkę, sam doszedł do dziedziczenia po spadkodawcy, musiał mieć zatem świadomość, że ten sam mechanizm działa w przypadku jego córki.

Za pełni wiarygodne Sąd uznał dokumenty, które posłużyły do ustalenia stanu faktycznego, albowiem ich autentyczności i prawdziwości treści w nich zawartych nie kwestionowały strony, a i Sąd działając z urzędu, nie znalazł podstaw, by to czynić.

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek nie zasługiwał na uwzględnienie.

Wnioskodawczyni w żaden sposób nie uzasadniła swojego wniosku, nie wiedziała czy działała pod wpływem błędu, wniosku o odrzucenie spadku w imieniu córki nie złożyła, bo przeoczyła termin. Z kolei ojciec dziecka nie potrafił w przekonujący sposób wyjaśnić, dlaczego po odrzuceniu przez siebie spadku, nie poczynił przez okres prawie 13 miesięcy żadnych czynności, aby odrzucić spadek w imieniu córki.

Żadna z podniesionych okoliczności nie stanowi podstawy uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku.

Stosownie do treści art.1019 kc jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby, stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli z następującymi zmianami:

1) uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno nastąpić przed sądem;

2) spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca.

§ 2. Spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył żadnego oświadczenia w terminie, może w powyższy sposób uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu.

Z cytowanego przepisu wynika, że przyczyną uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku może być jedynie błąd lub groźba. W rozpoznawanej sprawie okoliczności te musiałyby dotyczyć ojca małoletniej M. K. (1), który w momencie odrzucenia przez siebie spadku (2 marca 2020 r.) po A. S. zyskał wiedzę o tytule powołania do spadku swojej córki. Termin do odrzucenia spadku w mieniu małoletniego upłynął zatem w dniu 2 września 2020 r. Wniosek o zezwolenie na odrzucenie spadku, uczestnik złożył dopiero 29 marca 2021 r., a więc prawie 7 miesięcy po upływie terminu.

Rodzice małoletniej nie pozostawali w błędzie co do stanu spadku, ponieważ uczestnik sam spadek odrzucił z powodu zadłużenia spadkodawcy, a matka małoletniej również o tym zadłużeniu wiedziała Wnioskodawczyni miała także świadomość terminu na złożenie wniosku w imieniu córki oraz konieczności uzyskania zezwolenia sądu opiekuńczego. Okoliczność tę wnioskodawczyni przyznała podczas przesłuchania na rozprawie w niniejszej sprawie. Uczestnik również wiedział, że po odrzuceniu spadku przez niego do dziedziczenia dojdzie jego córka, w ocenie Sądu miał też świadomość terminu na jego odrzucenie, skoro sam spadek odrzucił w terminie, po tym jak uczyniła to jego matka. Wnioskodawczyni i uczestnik nie podjęli żadnych kroków, aby odrzucić spadek w imieniu córki, nie zainteresowali się w jaki sposób można to uczynić, nie konsultowali tej kwestii z żadnym prawnikiem.

Nie można zatem uznać, że pozostawali w usprawiedliwionym okolicznościami błędzie co do prawa. Wnioskodawczyni i uczestnik nie powoływali się na żadne okoliczności, które sugerowałyby, że po ich stronie zaistniał błąd pozwalający uchylić się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia w imieniu córki, a który to błąd byłby usprawiedliwiony, tj. byłby to błąd tego rodzaju, że mimo podjętych czynności wnioskodawczyni i uczestnik nie uzyskaliby informacji w kwestii odrzucenia spadku w imieniu dziecka. Na błąd jako wadę oświadczenia woli można powoływać się, gdy jest to błąd prawnie doniosły, tj. gdy brak wiedzy nie jest wynikiem braku staranności spadkobiercy oraz, gdy usprawiedliwiony jest okolicznościami sprawy. Błąd zatem nie może być następstwem niedołożenia należytej staranności.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy zauważyć, że wnioskodawczyni i uczestnik nie podejmowali nie tylko należytych ale w ogóle żadnych aktów staranności w interesie swojej córki.

Wnioskodawczyni sama przyznała, że nie złożyła wniosku w imieniu córki w terminie 6 miesięcy bo przeoczyła termin, uczestnik zaś nie był w stanie wykazać, że był w tej kwestii źle pouczony przez notariusza.

Opisane okoliczności wobec treści art. 1019 kc nie mogą w ocenie Sądu stanowić podstawy uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego syna.

W tej sytuacji Sąd wniosek oddalił.

W punkcie 2 Sąd na podstawie art. 520 1 kpc ustalił, że wnioskodawczynie i uczestnicy ponoszą koszty związane ze swym udziałem w sprawie, ponieważ wnioskodawczyni sprawę przegrała, a żaden z uczestników, nie wniósł o zasądzenie kosztów postępowania na swoją rzecz.

sędzia Magdalena Bartłomiejczak