Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Koło, dnia 7 listopada 2017 r.

Sąd Rejonowy w Kole I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Elżbieta Winiarska

Protokolant: st.sekr.sąd Donata Makowska

po rozpoznaniu w dniu 7 listopada 2017 r. w Kole

na rozprawie sprawy z powództwa B. C.

przeciwko Krajowemu Ośrodkowi (...) Oddziałowi Terenowemu w P.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności (art. 840 kpc)

I.  Umarza postępowanie co do roszczenia pierwotnego.

II.  Oddala powództwo z dnia 14 września 2017r.

III.  Znosi wzajemnie koszty procesu pomiędzy stronami.

IV.  Nie uiszczonymi kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Kole.

Sędzia

Elżbieta Winiarska

UZASADNIENIE

Powód B. C. wniósł przeciwko Agencji Nieruchomości Rolnych z siedzibą w W. o: 1. ustalenie, że powód spłacił w dniu 1 września 2010 roku wobec pozwanej całość świadczenia głównego wynikającego z Nakazu zapłaty Sądu Rejonowego w Poznaniu, wydanego w sprawie I Nc 548/00, zmodyfikowanego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 13 czerwca 2002 roku w sprawie IACa750/01, 2. pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci Nakazu zapłaty Sądu Rejonowego w Poznaniu z dnia 17 kwietnia 2000 rok, sygn. akt I Nc 548/00, zmodyfikowanego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 13 czerwca 2002 roku, sygn. akt IACa 750/01, w części odpowiadającej kwocie 130.243,40 zł z uwagi na fakt, że roszczenie w tej kwocie zostało już zaspokojone oraz ograniczenie egzekucji prowadzonej przez Komornika Sądowego przy Sądzie w Nowym Tomyślu J. D. do kwoty 45.930,62 zł, 3. zobowiązanie pozwanej do przyjmowania wprost od powoda z pominięciem egzekucji komorniczej do 10. każdego miesiąca kwoty 730,00 zł tytułem pozostałego do zapłaty długu. W uzasadnieniu wskazał, że od 2003 roku prowadzona jest przeciwko niemu (najpierw z wynagrodzenia za pracę, a od 2012 roku z emerytury z ZUS) egzekucja z wniosku pozwanej. W 2006 roku dłużnik otrzymał zgodę wierzyciela na zaliczenie wpłacanych kwot w pierwszej kolejności na poczet należności głównej zarówno co do wpłat już dokonanych, jak i przyszłych. Postanowieniem z dnia 8 listopada 2012 roku Sąd Rejonowy w Kole zobowiązał komornika do zmiany stawki pobieranej opłaty egzekucyjnej na 8%. Między stronami sporna jest wysokość długu pozostającego do zapłaty, albowiem pozwana nie stosuje się do przedmiotowego postanowienia, twierdząc, że nie ma wpływu na wysokość kosztów naliczonych i pobranych przez komornika, podczas gdy w opinii powoda wierzyciel odpowiada za prawidłowość egzekwowanych kwot i on też powinien weryfikować, czy komornik przekazuje mu właściwe kwoty. Tymczasem pozwana obciąża powoda zawyżonymi opłatami egzekucyjnymi. Ponadto wierzyciel nie powiadomił komornika o zmianie kolejności zaspokajania świadczeń zgodnie z porozumieniem zawartym z dłużnikiem. Spłaty powoda należało zaliczyć w pierwszej kolejności na poczet świadczenia głównego, nawet przed kosztami wynagrodzenia pełnomocnika w egzekucji. Łącznie komornik pobrał od powoda kwotę 140.662,87 zł, z czego wysokość opłat egzekucyjnych wyniosła 10.419,47 zł, a więc wierzyciel otrzymał 130.243,43 zł, wobec czego kwota główna długu i pozostałe świadczenia (w tym opłaty egzekucyjne) zostały już dawno zaspokojone, a do zapłaty pozostaje jedynie kwota odsetek w wysokości 45.930,62 zł.

Pismem z dnia 1 października 2014 roku powód zmodyfikował treść punktu 2 pozwu w ten sposób, że wniósł o ograniczenie egzekucji prowadzonej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Nowym Tomyślu J. D. do kwoty 45.930,62 zł na dzień 29 lipca 2014 roku. Wskazał nadto wartość przedmiotu sporu, określając ją na kwotę 42.688,00 zł.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Podniosła, że treść wniosków zawartych w pozwie przeczy istocie powództwa przeciwegzekucyjnego. Agencja nie egzekwuje (ani nie zamierza tego robić) tytułu wykonawczego w części już wyegzekwowanej, albowiem roszczenie w tej części wygasło. Powództwo przeciwegekucyjne w zakresie pozbawienia wykonalności tytułu co do kwoty już zaspokojonej przez komornika jest niedopuszczalne. Za bezpodstawne uznała również zarzuty powoda co do kwestii ustalenia przez komornika wysokości opłaty egzekucyjnej, albowiem powinno być to ewentualnie dochodzone na drodze skargi na czynności komornika. Jednocześnie podniosła, że – wbrew zarzutom powoda – stosuje uzgodnioną kolejność zarachowywania wpłat dokonywanych na poczet długu.

Na rozprawie w dniu 21 stycznia 2016 roku powód cofnął pozew bez zrzeczenia się roszczenia oraz wniósł o nieobciążanie powoda kosztami zastępstwa strony pozwanej, albowiem pozwana dopiero po 9 latach złożyła u komornika odpis ugody z 2006 roku, a dysponentem postępowania egzekucyjnego jest przecież wierzyciel. W piśmie z dnia 1 lutego 2016 roku pozwana oświadczyła, że nie wyraża zgody na cofnięcie pozwu bez zrzeczenia się roszczenia. W związku z powyższym powód wycofał oświadczenie o cofnięciu pozwu i podtrzymał go w całości z uwzględnieniem jego modyfikacji wyrażonej w piśmie z dnia 1 października 2014 roku.

W toku postępowania sądowego zarówno strony, jak i komornik (na skutek przedłożenia mu porozumienia stron o kolejności zarachowywania wpłat oraz licznych skarg na czynności komornika), stopniowo dokonywały przeliczenia aktualnego zadłużenia powoda względem pozwanej. Komornik dokonał nadto korekty opłaty egzekucyjnej i ustalił ją, zgodnie ze wskazaniami sądu egzekucyjnego, na poziomie 8%. Ostatecznie strony doszły do porozumienia i uznały, że cała należność główna oraz koszty postępowania, w tym koszty postępowania egzekucyjnego, zostały spłacone. Na zadłużenie powoda składają się obecnie zatem wyłącznie odsetki. W piśmie z dnia 29 sierpnia 2016 roku Komornik wskazał, że zadłużenie powoda z tytułu odsetek wynosiło (na tamten czas) 47.735,50 zł, podczas gdy pozwana wskazała – w piśmie z dnia 7 września 2016 roku – wskazała, że w jej opinii na dzień 2 czerwca 2016 roku należność główna była w całości spłacona, a do zapłaty pozostały odsetki w kwocie 57.489,00 zł. Zgodnie zaś ze stanowiskiem dłużnika, wyrażonym w piśmie z dnia 27 października 2016 roku, na dzień 29 sierpnia 2016 roku jego zadłużenie wynosiło 33.281,19 zł. W piśmie z dnia 8 listopada 2016 roku pozwana uznała prawidłowość wyliczeń komornika i wskazała, że na dzień 27 października 2016 roku zadłużenie powoda wynosiło 46.423,36 zł wyłącznie z tytułu odsetek ustawowych.

Pismem z dnia 14 września 2017 roku powód zmienił powództwo w ten sposób, że: cofnął pozew wraz ze zrzeczeniem się roszczenia w zakresie punktów 1, 2 (z uwzględnieniem modyfikacji wyrażonej w piśmie z dnia 1 października 2014 roku) oraz 3 pozwu, wniósł o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci Nakazu zapłaty Sadu Rejonowego w Poznaniu z dnia 17 kwietnia 2000 roku, I Nc 548/00, zmodyfikowanego wyrkiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 13 czerwca 2002 roku (I ACa 750/01) w części odpowiadającej kwocie odsetek naliczonych po dniu wszczęcia egzekucji, tj. od 13 stycznia 2003 roku do dnia 4 kwietnia 2011 roku, a dotychczas niewyegzekwowanych, tj. 39.186,18 zł, ze względu na ich przedawnienie oraz o nakazanie pozwanej zwrotu powodowi kwot wyegzekwowanych po dniu 26 lipca 2017 roku tytułem przedawnionych odsetek. Powód podkreślił przy tym, że cofnięcie pozwu nie jest równoznaczne z przegraniem przez niego sprawy, a wręcz przeciwnie – jeszcze przed wydaniem wyroku cele, w których złożono pozew, zostały osiągnięte, co przypomina sytuację zapłaty pozwanego jeszcze przed wytoczeniem powództwa. Przed wniesieniem pozwu wierzyciel domagał się kwoty 89.495,71 zł, podczas gdy – mimo braku spłat w takiej wysokości – wysokość zadłużenia została obniżona do kwoty 46.423,36 zł, a komornik pobrał w tym czasie jedynie 26.482,31 zł. Bez wytoczenia powództwa kwota zadłużenia byłaby zatem o 22.509,26 zł wyższa. Powyższe czyni powództwo zasadnym przynajmniej w 50%. Argumentując przy tym podniesiony zarzut przedawnienia pozostałej do spłaty kwoty powód wskazał, że należność główna została spłacona w dniu 4 kwietnia 2011 roku. Jako iż odsetki naliczone po wydaniu wyroku przedawniają się po upływie 3 lat, to obecnie należne są wyłącznie odsetki powstałe od 2014 roku wzwyż, tymczasem takowe nie istnieją.

Pismem z dnia 19 września 2017 roku pozwana poinformowała, że Agencja Nieruchomości Rolnych została zlikwidowana, a w jej obowiązki – z dniem 1 września 2017 roku – wstąpił Krajowy Ośrodek (...). Wobec powyższego powód wniósł o zmianę podmiotową powództwa.

Odnosząc się do pisma zmieniającego powództwo pozwany Krajowy Ośrodek (...) Oddział Terenowy w P. podniósł, że podniesiony przez powoda zarzut przedawnienia jest bezzasadny, albowiem termin przedawnienia odsetek ciągle jest wstrzymany z uwagi na cały czas toczącą się egzekucję.

Sąd ustalił, co następuje:

Nakazem zapłaty z dnia 17 kwietnia 2000 roku, wydanym w sprawie I Nc 548/00, Sąd Rejonowy w Poznaniu Wydział I Cywilny pozwanym: B. C. i R. S., aby zapłacili solidarnie stronie powodowej Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa Oddziałowi Terenowemu w P. kwotę 88.830,78 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 14 marca 2000 roku do dnia zapłaty i kosztami zastępstwa procesowego w wysokości 5.000,00 zł. Następnie Sąd Apelacyjny w Poznaniu, wyrokiem z dnia 13 czerwca 2002 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt I ACa 750/01, na skutek apelacji od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 28 marca 2001 roku (I C 3360/00) uchylił zaskarżony wyrok w części utrzymującej w mocy nakaz zapłaty z dnia 17 kwietnia 2000 roku w stosunku do pozwanego B. C. co do 6.966,06 zł z ustawowymi odsetkami od tej kwoty i uchylając nakaz zapłaty tej sumy postępowanie w tym zakresie umorzył.

/dowód: nakaz zapłaty z dnia 17.04.2000 r. – k. 7, wyrok SA w Poznaniu z dnia 16.05.2002 r. – k. 8-11/

Na podstawie tak powstałego tytułu egzekucyjnego, zaopatrzonego następnie w klauzulę wykonalności z dnia 24 września 2002 roku, Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Nowym Tomyślu J. D. wszczął egzekucję, o czym dłużnika zawiadomiono pismem z dnia 13 stycznia 2003 roku. Początkowo egzekucja była prowadzona z wynagrodzenia za pracę dłużnika.

Pismem z dnia 8 czerwca 2006 roku Agencja Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w P. wyraziła zgodę na zaliczenie dokonanych przez dłużnika wpłat oraz zaliczenie wpłat dokonywanych w przyszłości w pierwszej kolejności na zadłużenie z tytułu należności głównej.

W 2012 roku została wszczęta egzekucja z emerytury powoda. Od 1 listopada 2012 roku do dnia 28 lutego 2013 roku emerytura powoda pomniejszana była o kwotę 670,02 zł, od 1 marca 2013 roku do 28 lutego 2014 roku – o kwotę 696,82 zł, natomiast od 1 marca 2014 roku do 31 marca 2014 roku – 707,97 zł.

/dowód: pisma komornika – k. 11v.-12, pismo pozwanej z dnia 08.06.2006 r. – k. 13, decyzja o waloryzacji emerytury – k. 20, pismo ZUS z dnia 25.03.2014 r. – k. 21, pismo (...) z dnia 25.02.2014 r. – k. 22-44/

W istocie Komornik nie stosował się do postanowienia Sądu i pobierał opłatę egzekucyjną w wysokości 15% oraz nie stosował się do treści porozumienia z dnia 8 czerwca 2006 roku, o którym wierzyciel go nie poinformował, wobec czego rozliczenie kwot wyegzekwowanych od dłużnika i przekazywanych do wierzyciela była zarachowana zgodnie z dyspozycją art. 1026 § 2 k.p.c.

/dowód: pismo komornik a z dnia 25.05.2015 r. – k. 123-127, pisma komornika wraz z załącznikami – k. 142-150, postanowienie komornika z dnia 03.07.2015 r. – k. 159, pismo komornika z dnia 21.08.2015 r. – k. 161, odpowiedź komornika na skargę dłużnika z dnia 02.07.2015 r. – k. 164-166/

Dopiero pismem z dnia 1 lipca 2015 roku, a więc już po wytoczeniu powództwa, wierzyciel wniósł do komornika prowadzącego egzekucję o zarachowanie wyegzekwowanych od dłużnika należności w pierwszej kolejności na zadłużenie z tytułu należności głównej.

/dowód: pismo wierzyciela z dnia 01.07.2015 r. – k. 162, pismo komornika z dnia 03.07.2015 r. – k. 163/

W związku z pobieraniem przez komornika opłaty egzekucyjnej w wysokości 15% dłużnik wniósł do Sądu Rejonowego w Kole skargę na czynności komornika. Postanowieniem z dnia 10 września 2015 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt I Co 7995/15, komornik został zobowiązany do pobierania opłaty egzekucyjnej zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego w Kole z dnia 8 listopada 2012 roku, tj. w wysokości 8%, licząc od kwot przekazanych komornikowi na skutek wezwania do dokonania potrącenia z renty lub emerytury z dnia 29 sierpnia 2012 roku. Jednocześnie Sąd zobowiązał go do zaktualizowania dotychczas pobieranych opłat egzekucyjnych zgodnie z postanowieniem z dnia 8 listopada 2012 roku, z tym, że aktualizacja ta ma dotyczyć opłat pobranych od kwot pobranych przez komornika na skutek wezwania z dnia 29 sierpnia 2012 roku.

/dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Kole z dnia 10.09.2015 r. – k. 173-174/

Postanowieniem z dnia 5 lipca 2016 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt I Co 387/16, Sąd Rejonowy w Kole Wydział I Cywilny zobowiązał komornika do przeliczenia zadłużenia B. C. z uwzględnieniem pisma wierzyciela z dnia 1 lipca 2015 roku, rozstrzygnięć Sądu Rejonowego w Kole wydanych w sprawach I Co 1439/12 i I Co 980/15, wpłat pracodawcy dłużnika z 1 lipca 2003 roku w kwocie 184,09 zł oraz z 2 kwietnia 2012 roku w kwocie 1.270,00 zł oraz przyjęciem, że pobierana przez komornika różnica między opłatą egzekucyjną w wysokości 15% a należną opłatą w wysokości 8% winna zostać rozliczona jako przekazana wierzycielowi w tych samych dniach, co przekazywane wierzycielowi kwoty.

/dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Kole z dnia 05.07.2015 r., sygn. akt I Co 387/16 – k. 263-266, 292-294/

Pismem z dnia 25 lipca 2017 roku dłużnik wniósł do wierzyciela o umorzenie egzekucji, argumentując, że pozostałe do zapłaty odsetki są przedawnione. W odpowiedzi Agencja stwierdziła, iż z uwagi na trwającą egzekucję trzyletni okres przedawnienia odsetek nie upłynął.

/dowód: wniosek o umorzenie egzekucji z dnia 25.07.2017 r. – k. 327-328, pismo (...) z dnia 11.08.2017 r. – k. 345/

Sąd uznał za wiarygodne dokumenty, z których dowód przeprowadzono w toku postępowania. Ich autentyczność oraz prawdziwość stwierdzonych w nich faktów nie budziła wątpliwości. Nie były również kwestionowane przez żadną ze stron, stąd też Sąd nie miał żadnych podstaw, aby podważać ich wiarygodność oraz moc dowodową.

Sąd zważył, co następuje:

W okolicznościach przedmiotowej sprawy bezsporny jest fakt, że powód B. C. był dłużnikiem Agencji Nieruchomości Rolnej Oddziału Terenowego w P., której uprawnienia przeszły następnie na Krajowy Ośrodek (...) Oddział Terenowy w P.. Zadłużenie to wynika z Nakazu zapłaty Sądu Rejonowego w Poznaniu, wydanego w sprawie I Nc 548/00, zmodyfikowanego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 13 czerwca 2002 roku w sprawie IACa750/01.

Pierwotnie żądanie pozwu obejmowało wniosek o ustalenie, że powód spłacił w dniu 1 września 2010 roku wobec pozwanej całość świadczenia głównego wynikającego z przedmiotowego Nakazu zapłaty, pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w części odpowiadającej kwocie 130.243,40 zł z uwagi na fakt, że roszczenie w tej kwocie zostało już zaspokojone oraz ograniczenie egzekucji prowadzonej przez Komornika Sądowego przy Sądzie w Nowym Tomyślu J. D. do kwoty 45.930,62 zł na dzień 29 lipca 2014 roku, a nadto zobowiązanie pozwanej do przyjmowania wprost od powoda z pominięciem egzekucji komorniczej do 10. każdego miesiąca kwoty 730,00 zł tytułem pozostałego do zapłaty długu. Ostatecznie jednak, pismem z dnia 14 września 2017 roku, powód cofnął pozew wraz ze zrzeczeniem się roszczenia w powyższym zakresie.

Stosownie do art. 355 § 1 k.p.c. sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne.

Zgodnie z art. 203 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem pozwu połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku. Pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Dla skuteczności cofnięcia pozwu nie jest potrzebna zgoda pozwanego ani oświadczenie o zrzeczeniu się roszczenia, jeśli przyczyną cofnięcia jest zaspokojenie roszczenia.

Mając powyższe na uwadze, zgodnie z normą prawną zawartą w art. 203 § 1 k.p.c. i art. 355 k.p.c., Sąd umorzył postępowanie co do roszczenia pierwotnego.

Przy okazji cofnięcia pozwu w części, w której postępowanie zostało umorzone, powód wniósł o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci Nakazu zapłaty Sadu Rejonowego w Poznaniu z dnia 17 kwietnia 2000 roku, I Nc 548/00, zmodyfikowanego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 13 czerwca 2002 roku (I ACa 750/01) w części odpowiadającej kwocie odsetek naliczonych po dniu wszczęcia egzekucji, tj. od 13 stycznia 2003 roku do dnia 4 kwietnia 2011 roku, a dotychczas niewyegzekwowanych, tj. 39.186,18 zł, ze względu na ich przedawnienie oraz o nakazanie pozwanej zwrotu powodowi kwot wyegzekwowanych po dniu 26 lipca 2017 roku tytułem przedawnionych odsetek.

Stosownie do brzmienia art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Zgodnie zaś z brzmieniem art. 125 § 1 k.c. roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu.

Podniesienie zarzutu przedawnienia stanowi w istocie wykonanie prawa podmiotowego, zgodnie z którym po upływie jego terminu ten, przeciwko któremu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z tego zarzutu. Przedawnienie jest instytucją stabilizującą stosunki prawne. Jego istotą jest, aby dłużnik nie pozostawał bezterminowo w niepewności co do swojej sytuacji prawnej. Zarzut przedawnienia ma charakter materialnoprawny, może być podniesiony na każdym etapie postępowania, również w postępowaniu apelacyjnym ( vide Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 07.12.2016 r., I ACa 546/16).

Jak wynika z ustalonego w niniejszej sprawie sanu faktycznego – wobec niewywiązania się z zobowiązania względem Agencji Nieruchomości Rolnych Oddziału Terenowego w P. przeciwko B. C. został wydany – w dniu 17 kwietnia 2000 roku – Nakaz zapłaty, który następnie (po zmodyfikowaniu wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 13 czerwca 2002 roku, sygn. akt I ACa 750/01 oraz zaopatrzoniu w klauzulę wykonalności w dniu 24 września 2002 roku) stał się podstawą do wszczęcia i prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Nowym Tomyślu J. D. o wszczęciu egzekucji poinformował dłużnika pismem z dnia 13 stycznia 2003 roku. Egzekucja była prowadzona początkowo z wynagrodzenia za pracę powoda, a następnie (od 2012 roku) z otrzymywanej przez niego z ZUS emerytury – i taki stan rzeczy trwa do chwili obecnej. Postępowanie egzekucyjne jest zatem nieprzerwanie prowadzone od 2003 roku do dnia dzisiejszego. Wobec zawarcia porozumienia pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem o zmianie kolejności zarachowywania dokonywanych przez powoda wpłat, tj. zaliczanie ich w pierwszej kolejności na należność główną, w dniu 4 kwietnia 2011 roku została spłacona cała należność główna oraz koszty postępowania, w tym koszty egzekucyjne, a do spłaty pozostały wyłącznie odsetki naliczone po dniu wyrokowania.

W opinii Sądu podniesiony przez powoda zarzut przedawnienia nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 15 stycznia 2014 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt I CSK 197/13, określony w art. 125 § 1 k.c. dziesięcioletni termin przedawnienia ma zastosowanie do stwierdzonych wyrokiem roszczeń o odsetki za opóźnienie wymagalnych w chwili uprawomocnienia się wyroku. Trzyletniemu przedawnieniu ulegają stwierdzone wyrokiem roszczenia o odsetki za opóźnienie należne i wymagalne po dniu uprawomocnienia się wyroku.

Stosownie do art. 123 § 1 k.c. bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju, albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia zabezpieczenia roszczenia, przez uznanie roszczenia przez osobę przeciwko której roszczenie przysługuje oraz przez wszczęcie mediacji. Na skutki przerwania przedawnienia wskazuje art. 124 k.c., który stanowi, że po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo (§ 1). W razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone (§ 2).

Interpretacja powołanego art. 124 § 2 k.c. prowadzi do wniosku, że bieg przedawnienia jest zawieszony przez czas rozpoznawania sprawy. W toku postępowania, czy to rozpoznawczego, czy egzekucyjnego, wierzyciel pozbawiony jest w zasadzie możliwości działania (przynajmniej – bardziej intensywnie) na rzecz realizacji roszczenia. Pozostaje mu wyłącznie oczekiwanie na rozstrzygnięcie sprawy. Nie jest możliwe ustalenie w sposób generalny, co należy rozumieć przez „zakończenie postępowania”. Kwestia ta musi zostać rozstrzygnięta na potrzeby różnego rodzaju postępowań, do których odnosi się przepis. Gdy chodzi o postępowanie egzekucyjne, to przez „zakończenie postępowania” należy rozumieć postanowienie sądu stwierdzające umorzenie, które nastąpiło z mocy prawa (por. uchwała SN z dnia 16 maja 1996 r., III CZP 44/96, OSNC 1996, nr 9, poz. 117) oraz postanowienia komornika o umorzeniu postępowania z urzędu lub na wniosek. Gdy postanowienia podlegają zaskarżeniu, bieg przedawnienia rozpoczyna się zatem dopiero w chwili uprawomocnienia się przedmiotowych orzeczeń. Umorzenie nie pozbawia wierzyciela możności wszczęcia egzekucji w przyszłości (art. 826 k.p.c.). Powtórny wniosek wierzyciela doprowadzi do ponownego przerwania biegu przedawnienia (Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, wyd. II, pod red. Pawła Księżaka, Małgorzaty Pyziak-Szafnickiej, LEX 2014).

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy należy podkreślić, że bieg przedawnienia tak świadczenia głównego, jak i przede wszystkim odsetek, został przerwany wraz z wystąpieniem przez wierzyciela do komornika z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, a więc najpóźniej z dniem 13 stycznia 2003 roku. Prowadzone przez komornika, na podstawie przedłożonego tytułu wykonawczego, postępowanie trwa od tamtego czasu nieprzerwanie – nie zostało z żadnej przyczyny zakończone (umorzone). Od 2003 roku wierzycielowi bezustannie przekazywane są przez komornika środki na zaspokojenie jego uzasadnionego roszczenia. Trzyletni okres przedawnienia odsetek, które zostały naliczone dopiero po wydaniu wyroku, zatem nie upłynął, albowiem wraz z wszczęciem postepowania egzekucyjnego bieg terminu przedawnienia został zawieszony i nigdy nie rozpoczął biec na nowo.

Mając na względzie powyższe okoliczności Sąd orzekł jak w punkcie II sentencji wyroku, oddalając – jako bezzasadne – powództwo z dnia 14 września 2017 roku, tj. co do wniosku powoda o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci Nakazu zapłaty Sadu Rejonowego w Poznaniu z dnia 17 kwietnia 2000 roku, I Nc 548/00, zmodyfikowanego wyrkiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 13 czerwca 2002 roku (I ACa 750/01) w części odpowiadającej kwocie odsetek naliczonych po dniu wszczęcia egzekucji, tj. 13 stycznia 2003 roku do dnia 4 kwietnią 2011 roku, a dotychczas niewyegzekwowanych, tj. 39.186,18 zł ze względu na ich przedawnienie oraz o nakazanie pozwanej zwrotu powodowi kwot wyegzekwowanych po dniu 26 lipca 2017 roku tytułem przedawnionych odsetek.

O kosztach między stronami postępowania Sąd orzekł w punkcie III i IV sentencji wyroku.

Zasadą jest, że w razie cofnięcia pozwu obowiązkiem zwrotu kosztów procesu obciążony jest powód (art. 203 § 2 i 3 k.p.c.). Zasada ta nie ma jednakże zastosowania w sytuacji, gdy przyczyną cofnięcia pozwu jest zaspokojenie roszczenia powoda po wytoczeniu powództwa. W przedmiotowej sprawie sytuacja powoda była porównywalna z sytuacją osoby, której roszczenie zostało zaspokojone po wytoczeniu powództwa. W tym zakresie należy zatem potraktować stronę pozwaną za przegrywającego sprawę, od niego zatem powodowi należy się zwrot kosztów procesu. Jednocześnie powód uległ co do powództwa z dnia 14 września 2017 roku, które zostało oddalone w punkcie II wyroku. W takim stanie rzeczy podstawę prawną w przedmiocie zasądzenia kosztów stanowi art. 100 zd. 1 k.c. , zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Z uwagi na wynik postępowania Sąd zniósł zatem wzajemnie koszty procesu między stronami. Jednocześnie nieuiszczonymi kosztami Sądowymi (z uwagi na sytuację życiową i osobistą powoda, która stała się również podstawą do zwolnienia go od kosztów sądowych w toku postępowania rozpoznawczego) obciążony został Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Kole.

SSR Elżbieta Winiarska