Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 lipca 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Dorota Goss-Kokot

Sędziowie: SSA Marta Sawińska

SSA Wiesława Stachowiak /spr./

Protokolant: st. sekr. sądowy Krystyna Kałużna

po rozpoznaniu w dniu 4 lipca 2019 r. w Poznaniu

sprawy P. G. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o emeryturę pomostową

na skutek apelacji P. G. (1)

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 15 lutego 2018 r. sygn. akt VIII U 2727/17

oddala apelację.

SSA Wiesława Stachowiak

SSA Dorota Goss-Kokot

SSA Marta Sawińska

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 września 2017 r., znak (...), zmienioną decyzją z dnia 18 października 2017 r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P., po rozpoznaniu wniosku złożonego dnia 3 sierpnia 2017 r., odmówił P. G. (1) prawa do emerytury pomostowej.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż wnioskodawca nie udowodnił okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat, po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych oraz nie udowodnił rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą. Do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, zgodnie z art. 4, organ rentowy uwzględnił następujące okresy zatrudnienia: od dnia 17 października 1975 r. do dnia 26 kwietnia 1977 r., od dnia 10 maja 1979 r. do dnia 14 listopada 1989 r., od dnia 4 kwietnia 2005 r. do dnia 30 kwietnia 2007 r., co łącznie stanowi 14 lat i 4 dni. Do w/w okresów nie uwzględniono natomiast okresu od dnia 1 lutego 1992 r. do dnia 15 czerwca 2000 r., ponieważ P. G. (1) prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą. Natomiast do pracy wykonywanej w warunkach szczególnych zgodnie z art. 4 w zw. z art. 49 uwzględniono okres zatrudnienia od dnia 4 kwietnia 2005 r. do dnia 30 kwietnia 2007 r., tj. 2 lata i 27 dni. Do w/w okresów nie uwzględniono okresów zatrudnienia od dnia 17 października 1975 r. do dnia 26 kwietnia 1977 r., od dnia 10 maja 1979 r. do dnia 14 listopada 1989 r., ponieważ pracodawca nie potwierdził, że wnioskodawca wykonywał prace wymienione w załącznikach Nr 1 lub 2 do ustawy o emeryturach pomostowych. Zakład wskazał również, iż okres zasadniczej służby wojskowej od dnia 24 kwietnia 1976 r. do dnia 11 kwietnia 1978 r. został uwzględniony jako okres składkowy, ale nie stanowi on okresu pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy zaznaczył także, że P. G. (1) udowodnił 36 lat, 1 miesiąc i 12 dni okresów składkowych oraz 4 lata, 0 miesięcy i 11 dni okresów nieskładkowych, tj. łącznie 40 lat, 1 miesiąc i 23 dni stażu ubezpieczeniowego.

P. G. (1) złożył odwołanie od powyższej decyzji. W uzasadnieniu podniósł, iż w okresie od kwietnia 1977 r. do kwietnia 1979 r. odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po jej odbyciu powrócił na stanowisko, na którym pracował przed służbą. Powołując się na wyroki Sądu Najwyższego odwołujący wskazał, iż w/w okres powinien zostać zaliczony. Zdaniem odwołującego zaliczenie tego okresu spowoduje, iż będzie posiadał łącznie 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Zaznaczył przy tym, iż nie jest wymagane wykonywanie pracy w szkodliwych warunkach po dniu 31 grudnia 2008 r., jeśli staż pracy w szczególnych warunkach przed dniem 1 1 stycznia 1999 r. wynosi 15 lat.

Wyrokiem z dnia 15 lutego 2018r. Sąd Okręgowy w Poznaniu w sprawie o sygn. akt VIII U 2727/17 oddalił odwołanie.

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

P. G. (1) urodził się dnia (...), zatem wiek (...) lat ukończył dnia (...)r.

Odwołujący legitymuje się stażem pracy wynoszącym 36 lat + 1 miesiąc + 12 dni okresów składkowych oraz 4 lata + 0 miesięcy i 11 dni okresów nieskładkowych, co łącznie stanowi 40 lat + 1 miesiąc + 23 dni.

Do dnia 5 stycznia 2018 r. odwołujący był zatrudniony w (...) Sp. z o.o.

Decyzją z dnia 11 marca 2004 r. organ rentowy ustalił kapitał początkowy P. G. (1) na dzień 1 stycznia 1999 r. Organ rentowy uwzględnił 19 lat, 9 miesięcy i 7 dni okresów składkowych oraz 2 lata, 4 miesiące i 24 dni okresów nieskładkowych. Do wniosku odwołujący przedłożył m.in.:

- świadectwo pracy z dnia 31 stycznia 1992 r. wystawione przez Przedsiębiorstwo (...), w którym wskazano, iż pracował w okresie od dnia 17 października 1975 r. do dnia 31 stycznia 1992 r. jako kierowca konwojent,

- kserokopię książeczki wojskowej, w której wskazano, iż odbywał zasadniczą służbę wojskową w okresie od dnia 27 kwietnia 1977 r. do dnia 10 kwietnia 1979 r.

dowód: decyzja w aktach dot. kapitału początkowego

Dnia 3 sierpnia 2017 r. P. G. (1) wystąpił z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury pomostowej, przedkładając m.in.:

- świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 6 czerwca 2017 r. sporządzone przez Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o., w którym wskazano, iż od dnia 17 października 1975 r. do dnia 26 kwietnia 1977 r. oraz od dnia 10 maja 1979 r. do dnia 14 listopada 1989 r. pracował jako kierowca samochodu ciężarowego stale i w pełnym wymiarze czasu,

- świadectwo pracy z dnia 30 kwietnia 2007 r. sporządzone przez Przedsiębiorstwo (...) w G., w który potwierdzono, iż był zatrudniony od dnia 4 kwietnia 2005 r. do dnia 30 kwietnia 2007 r. jako kierowca autobusu,

- świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 6 czerwca 2017 r. wystawione przez Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o., z którego wynika, że od dnia 4 kwietnia 2005 r. do dnia 30 kwietnia 2007 r. stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywał pracę kierowców autobusów, trolejbusów oraz motorniczych tramwajów w transporcie publicznym, tj. wymienioną w załączniku Nr 2, pkt 8 ustawy o emeryturach pomostowych,

- świadectwo pracy z dnia 23 października 2007 r. wystawione przez (...) Sp. z o.o., w którym podano, że pracował w okresie od dnia 10 kwietnia 2007 r. do dnia 23 października 2007 r. jako kierowca-mechanik; zaznaczono również, iż wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze jako kierowca ciągnika siodłowego w przewozach międzynarodowych,

- świadectwo pracy z dnia 2 maja 2016 r. sporządzone przez B. W., w którym wskazano, że pracował w okresie od dnia 24 października 2007r. do dnia 30 kwietnia 2016 r. na stanowisku kierowcy.

Rozpoznając powyższy wniosek, organ rentowy decyzją z dnia 8 września 2017 r. zmienioną decyzją z dnia 18 października 2017 r. odmówił P. G. (1) prawa do emerytury pomostowej, stwierdzając, iż nie wykazał co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach, nie wykonywał po dniu 31 grudnia 2008 r. pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz nie rozwiązał stosunku pracy.

W okresie od dnia 17 października 1975 r. do dnia 31 stycznia 1992 r. odwołujący był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...)w G. jako kierowca.

W trakcie tego zatrudnienia odwołujący odbył zasadniczą służbę wojskową w okresie od dnia 27 kwietnia 1976 r. do dnia 11 kwietnia 1978 r. Pracę po wojsku odwołujący podjął dnia 10 maja 1979 r.

Dnia 6 czerwca 2017 r. pracodawca wystawił P. G. (1) świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, potwierdzające, iż w okresach od dnia 17 października 1975 r. do dnia 26 kwietnia 1977 r. oraz od dnia 10 maja 1979 r. do dnia 14 listopada 1989 r. odwołujący pracował jako kierowca samochodu ciężarowego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, tj. wykonywał prace wymienione w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w wykazie A, dział VIII, poz. 2 oraz zarządzenia Nr 64 Ministra Komunikacji z dnia 29 czerwca 1983 r. w sprawie prac w szczególnych warunkach w zakładach resortu komunikacji, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej – wykaz A, dział VIII, poz. 2, pkt 5.

Natomiast w okresie od dnia 24 października 2007 r. do dnia 30 kwietnia 2016 r. odwołujący pracował w przedsiębiorstwie (...) jako kierowca w transporcie międzynarodowym. Kierował ciągnikiem siodłowym z naczepą o dopuszczalnej masie całkowitej do 40 ton. Na tym samym stanowisku odwołujący pracował również w okresie od dnia 1 maja 2016 r. do dnia 5 stycznia 2018 r. w (...) Sp. z o.o.

W oparciu o wyżej ustalony stan faktyczny w pierwszej kolejności Sąd Okręgowy powołując art. 148 ¹ k.p.c. wskazał, że niniejsza sprawa po przeprowadzeniu postępowania dowodowego była dostatecznie wyjaśniona, a żadna ze stron w pierwszym piśmie procesowym nie złożyła wniosku o przeprowadzenie rozprawy, dlatego sąd wydał w niniejszej sprawie wyrok na posiedzeniu niejawnym.

Sąd Okręgowy przywołał podstawę prawną rozstrzygnięcia, tj. przepisy art. 3, art. 4, art. 49 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych oraz art. 24 ust. 2, art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Z powyższego uregulowania wynika, że odwołujący, aby uzyskać prawo do emerytury pomostowej winien na dzień 1 stycznia 2009 r. legitymować się co najmniej 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych (art. 49 pkt 3 ustawy o emeryturach pomostowych), przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywać prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych lub art. 32 i art. 33 ustawy emerytalno-rentowej (art. 4 pkt 5 ustawy o emeryturach pomostowych) i nie pozostawać w stosunku pracy.

Wobec ustania stosunku pracy z dniem 5 stycznia 2018 r., Sąd Okręgowy uznał, że odwołujący spełnił warunek rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą.

Odwołujący wnioskował o zaliczenie do okresu pracy w szczególnych warunkach okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej od dnia 27 kwietnia 1976 r. do dnia 11 kwietnia 1978 r.

W ocenie Sądu Okręgowego okres odbytej przez odwołującego zasadniczej służby wojskowej od dnia 27 kwietnia 1976 r. do dnia 11 kwietnia 1978 r. powinien zostać zaliczony do stażu pracy w warunkach szczególnych, wymaganego do nabycia prawa do emerytury pomostowej na podstawie ustawy o emeryturach pomostowych.

Dla uzasadnienia powyższego stanowiska Sąd Okręgowy przywołał uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2013 r. (II UZP 6/13), w której wskazano, że okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 143 ze zm., w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r.) zalicza się - na warunkach wynikających z tego przepisu - do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w zw. z art. 32 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej).

Sąd Okręgowy wskazał, że okres odbytej przez odwołującego zasadniczej służby wojskowej od dnia 27 kwietnia 1976 r. do dnia 11 kwietnia 1978 r. powinien zostać zaliczony do stażu pracy w warunkach szczególnych, wymaganego do nabycia prawa do emerytury pomostowej na podstawie ustawy o emeryturach pomostowych. Zatem, po dodaniu do okresów uwzględnionych przez organ rentowy, okresu pełnienia zasadniczej służby wojskowej, odwołujący spełnił warunek 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ustawa o emeryturach pomostowych dopuściła odstępstwa od przesłanki wymienionej w art. 4 pkt 6, wskazując w art. 49, że prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3, spełniła warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12, a w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Warunkiem skutecznego ubiegania się o emeryturę pomostową w świetle art. 4 i 49 ustawy, jest więc legitymowanie się określonym stażem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych lub dotychczasowych przepisów) oraz kontynuowanie pracy w tych warunkach po wejściu w życie ustawy, a więc po dniu 1 stycznia 2009 r. W przypadku kiedy osoba ubiegająca się o to świadczenie nie kontynuuje pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze i legitymuje się w związku z tym jedynie stażem pracy „szczególnej” według poprzednio obowiązujących przepisów, może nabyć prawo do emerytury pomostowej jedynie wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy (okres prac) można kwalifikować jako prace w warunkach szczególnych w rozumieniu dziś obowiązujących przepisów (art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych) lub o szczególnym charakterze (art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych). Innymi słowy brak podstaw prawnych do przyznania emerytury pomostowej ubezpieczonemu, którego praca dotychczas uznawana za pracę w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, dziś nie może być tak kwalifikowana. Z art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych, wynika zatem, że nie spełnia przesłanki określonej w art. 49 pkt 3 ubezpieczony, którego dotychczasowy okres pracy nie jest okresem pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych.

Odwołujący urodził się po 31 grudnia 1948 r., ukończył(...) lat, nie pozostaje w zatrudnieniu i posiada co najmniej 25 letni okres składkowy i nieskładkowy ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawie emerytalno-rentowej. Po dniu 31 grudnia 2008 r. odwołujący nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

Sąd Okręgowy wskazał, że w przypadku odwołującego za pracę wykonywaną w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych można uznać jedynie pracę w okresie od dnia 4 kwietnia 2005 r. do dnia 30 kwietnia 2007 r. w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o., na stanowisku kierowcy autobusu w transporcie publicznym, tj. wymienioną w załączniku Nr 2, pkt 8 ustawy o emeryturach pomostowych (por. świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 6 czerwca 2017 r.).

Zdaniem Sądu Okręgowego nie można zaliczyć do stażu pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych okresów zatrudnienia odwołującego na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, bowiem to stanowisko pracy nie zostało ujęte w załącznikach do ustawy o emeryturach pomostowych Nr 1 (prace na stanowiskach w szczególnych warunkach) ani Nr 2 (prace na stanowiskach w szczególnym charakterze). Art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych przewiduje nabycie prawa do emerytury pomostowej dla osoby, która spośród siedmiu warunków nabycia tego prawa nie spełnia tak jak odwołujący jednego z nich, a mianowicie nie pracuje w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze określonym w ustawie o emeryturach pomostowych po dniu 31 grudnia 2008 r. Osoba taka musi jednak mieć wypracowany staż pracy przed dniem 31 grudnia 2008 r. w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze, które za takie uznaje ustawa o emeryturach pomostowych (załączniki Nr 1 i 2 do tej ustawy), a nie ustawa emerytalno-rentowa.

Konkludując Sąd Okręgowy uznał, że P. G. (1) nie spełnił przesłanki określonej w art. 49 pkt 3 ustawy o emeryturach pomostowych, ponieważ wykazane przez niego okresy pracy, nie są okresami pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych. Nie wystarczy wykazanie na ten dzień wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 32 i 33 ustawy emerytalno-rentowej – konieczne jest także aby praca ta była pracą w warunkach szczególnych w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych (art. 49 pkt 3).

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc i powołanych przepisów prawa materialnego – nie znalazł podstaw do uwzględniania odwołania P. G. (1) i odwołanie to oddalił – orzekając jak w sentencji.

Apelację od powyższego wyroku, w całości, wniósł odwołujący, zarzucając

a) naruszenie przepisów prawa materialnego, to jest art. 49 pkt 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych poprzez błędne przyjęcie, iż odwołujący nie spełnił przesłanki określonej w tym przepisie,

b) naruszenie przepisów prawa materialnego, to jest art. art. 3 ust. 7 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych poprzez jego niezastosowanie,

c) naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wydanie zaskarżonego wyroku, to jest art. art. 148 ¹ § 1 k.p.c. poprzez wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym pomimo zgłoszenia przez odwołującego wniosku o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków;

d) naruszenie przepisów postępowania, mającego wpływ na wydanie wyroku, to jest art. 233§1 k.p.c., poprzez naruszenie zasady wszechstronnego rozważenia zebranych w sprawie dowodów, pominięciu dowodów istotnych dla sprawy i braku uzasadnienia przyczyn, dla których oddalono wnioski dowodowe odwołującego, co w konsekwencji doprowadziło do dokonania przez Sąd I instancji wadliwych ustaleń faktycznych;

e) naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wydanie wyroku, to jest art. 328 § 2 k.p.c. poprzez wadliwe, nieodpowiadające przepisom prawa sporządzenie jego uzasadnienia, które uniemożliwiło dokonanie powodowi oceny toku wywodu prowadzącego do wydania zaskarżonego orzeczenia, polegające na pominięciu przez Sąd I instancji w uzasadnieniu swojego stanowiska przyczyn nieuwzględnienia wniosków dowodowych odwołującego,

f) błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, iż praca na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony nie jest pracą w warunkach szczególnych, który to, błąd miał istotny wpływ na wydanie zaskarżonego orzeczenia.

W oparciu o wyżej przedstawione zarzuty, odwołujący wniósł o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku poprzez ustalenie, iż odwołujący nabył prawo do emerytury pomostowej;

2) zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującego zwrotu kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie odwoławcze, według norm przepisanych;

3) ewentualnie, na wypadek uznania przez Sąd II instancji, że Sąd I instancji nie rozpoznał istoty sprawy lub że zachodzi konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości, wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I Instancji do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego według norm przepisanych. Ponadto wnosił o uzupełnienie postępowania dowodowego poprzez przeprowadzenie dowodu z-zeznań świadków: P. G. (2) i M. B..

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Wbrew zarzutom apelującego Sąd Okręgowy wydał trafne rozstrzygnięcie, które znajduje uzasadnienie w całokształcie okoliczności faktycznych sprawy oraz w treści obowiązujących przepisów prawnych. W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd pierwszej instancji prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe, zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c, w żaden sposób nie uchybiając przepisom prawa procesowego oraz dokonał wszechstronnej oceny całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego, w konsekwencji prawidłowo ustalając stan faktyczny sprawy. W pisemnych motywach zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy wskazał, jaki stan faktyczny stał się jego podstawą oraz podał na jakich dowodach oparł się przy jego ustalaniu. Sąd Apelacyjny ustalenia Sądu I instancji w całości uznał i przyjął jako własne, rezygnując jednocześnie z ich ponownego szczegółowego przytaczania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., I PKN 339/98, OSNAP 1999/24/776 oraz z dnia 22 lutego 2010 r., I UK 233/09 i z dnia 24 września 2009 r., II PK 58/09).

Przedmiotem niniejszego postępowania było prawo ubezpieczonego do emerytury pomostowej. W przypadku wnioskodawcy rozważenia wymagało to, czy spełnia on warunki do przyznania tego świadczenia na podstawie ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (tj. Dz. U. z 2015 r., poz. 965 ze zm.), przy czym sporna była przesłanka uzyskania wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, odnosząca się do oceny pracy wnioskodawcy na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Pracodawca wystawił bowiem P. G. (1) świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach potwierdzające, iż w okresach od dnia 17 października 1975 r. do dnia 26 kwietnia 1977 r. oraz od dnia 10 maja 1979 r. do dnia 14 listopada 1989 r. odwołujący pracował jako kierowca samochodu ciężarowego.

Sąd Okręgowy nie uznał okresu pracy na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony jako stażu pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych, bowiem to stanowisko pracy nie zostało ujęte w załącznikach do ustawy o emeryturach pomostowych Nr 1 (prace na stanowiskach w szczególnych warunkach) ani Nr 2 (prace na stanowiskach w szczególnym charakterze).

Apelujący zarzucał, że ustalenie takie jest błędne, bowiem praca na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony jest pracą w warunkach szczególnych, co wynika z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zw. z art. 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego tak sprecyzowany zarzut nie jest uzasadniony.

Przypomnieć należy, że stosownie do art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych - prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie warunki w postaci m.in.: ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat (pkt 2); przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (pkt 5); po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy (pkt 6).

Istotne jest, że ustawa o emeryturach pomostowych dopuszcza wyjątek od przesłanki wymienionej w art. 4 pkt 6, wskazując w art. 49, że prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3, spełniła warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12, a w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Warunkiem skutecznego ubiegania się o emeryturę pomostową w świetle art. 4 i 49 ustawy, jest więc legitymowanie się określonym stażem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych lub dotychczasowych przepisów) oraz kontynuowanie pracy w tych warunkach po wejściu w życie ustawy, a więc po dniu 1 stycznia 2009 r. W przypadku kiedy osoba ubiegająca się o to świadczenie nie kontynuuje pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze i legitymuje się w związku z tym jedynie stażem pracy „szczególnej” według poprzednio obowiązujących przepisów, może nabyć prawo do emerytury pomostowej jedynie wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy (okres prac) można kwalifikować jako prace w warunkach szczególnych w rozumieniu dziś obowiązujących przepisów (art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych) lub o szczególnym charakterze (art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych). Z art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych, wynika zatem, że nie spełnia przesłanki określonej w art. 49 pkt 3 ubezpieczony, którego dotychczasowy okres pracy nie jest okresem pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych.

Uwzględniając powyższe Sąd Apelacyjny uznał zarzuty odwołującego, odnoszące się do błędnej oceny spornych okresów pracy, za bezzasadne. Sąd Okręgowy trafnie ustalił bowiem, że odwołujący nie pracował w szczególnych warunkach jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony w całym spornym okresie. Przepis art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych przewiduje nabycie prawa do emerytury pomostowej dla osoby, która nie pracuje w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze określonym w ustawie o emeryturach pomostowych po dniu 31 grudnia 2008 r. Osoba taka musi jednak mieć wypracowany staż pracy przed dniem 31 grudnia 2008 r. w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze, które za takie uznaje ustawa o emeryturach pomostowych (załączniki Nr 1 i 2 do tej ustawy), a nie ustawa o emeryturach i rentach z FUS.

Istotne jest tutaj, co zupełnie pomija strona apelująca, że chociaż praca kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, mimo, że stanowi pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (dział VIII poz. 2 wykazu A), to jednak nie jest pracą w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych lub pracą o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych. Nie jest ona bowiem wymieniona w załącznikach nr 1 i 2 do ustawy o emeryturach pomostowych. W szczególności, w załączniku nr 2 jako pracę w szczególnych warunkach wymieniono prace kierowców autobusów, trolejbusów oraz motorniczych tramwajów w transporcie publicznym, prace kierowców pojazdów uprzywilejowanych oraz prace kierowców pojazdów przewożących towary niebezpieczne, a prac takich odwołujący nie wykonywał. Również zatem i w tym zakresie zarzuty odwołującego nie były zasadne. Tym samym, odwołujący nie spełnił także przesłanki nabycia prawa do emerytury pomostowej wymienionej art. 49 pkt 3 ustawy o emeryturach pomostowych, a więc nie nabył prawa do tego świadczenia na podstawie powołanego przepisu.

Chybiony był także zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. poprzez sporządzenie uzasadnienia w sposób naruszający wymogi określone w tym przepisie. Przepis art. 328 § 2 k.p.c. określa konstrukcyjne elementy uzasadnienia wyroku, do których należy: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. W judykaturze Sądu Najwyższego przyjmuje się jednolicie, że z natury rzeczy sposób sporządzenia uzasadnienia orzeczenia nie ma wpływu na wynik sprawy, ponieważ uzasadnienie wyraża jedynie motywy wcześniej podjętego rozstrzygnięcia. Z tego względu zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. może znaleźć zastosowanie w tych wyjątkowych sytuacjach, w których treść uzasadnienia orzeczenia sądu uniemożliwia całkowicie dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia. Zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. może okazać się usprawiedliwiony tylko wówczas, gdy z uzasadnienia orzeczenia nie daje się odczytać, jaki stan faktyczny lub prawny stanowił podstawę rozstrzygnięcia, co uniemożliwia kontrolę instancyjną. Skarżący nie wykazuje, jaki istotny wpływ na rozstrzygnięcie - co do meritum - mogłoby mieć wskazane przez niego uchybienie.

Błędny był także zarzut naruszenia art. 148 ¹ § 1 k.p.c. skoro odwołujący niewątpliwie nie złożył wniosku o przeprowadzenie rozprawy w pierwszym piśmie procesowym, jakim było odwołanie.

Reasumując – wobec braku łącznego spełnienia przesłanek, od których uzależnione jest prawo do emerytury pomostowej, odwołujący nie ma prawa do tego świadczenia, zaś wyrok Sądu Okręgowego w tak ustalony stanie faktycznym i prawnym jest w pełni prawidłowy.

Z tych wszystkich względów Sąd Apelacyjny uznając zarzuty apelującego za nieuzasadnione, oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c.

SSA Wiesława Stachowiak

SSA Dorota Goss-Kokot

SSA Marta Sawińska