Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

P., dnia 3 lutego 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA Krzysztof Lewandowski

Sędziowie: SSA Marek Hibner

SSO del. do SA Izabela Pospieska (spr.)

Protokolant: protokolant sądowy J. W.

przy udziale Prokuratora Prok. Apel. Z. F.

po rozpoznaniu w sprawie: B. T.,

oskarżonego o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.,

zażalenia oskarżyciela posiłkowego - Banku (...) w T.,

na zarządzenie upoważnionego sędziego Sądu Okręgowego w Z.

z dnia 19 grudnia 2014 r. w sprawie II K 136/14,

w przedmiocie odmowy przyjęcia zażalenia na postanowienie tegoż Sądu z dnia 8 grudnia 2014r.,

na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 466 § 1 k.p.k. oraz art. 105 § 1 i 2 k.p.k.,

p o s t a n a w i a

1. utrzymać w mocy zaskarżone zarządzenie;

2. sprostować oczywiste omyłki pisarskie w zaskarżonym zarządzeniu w ten sposób, iż w miejsce powołanego w jego treści art. „65 § 7 k.p.k.” wpisać art. „65 § 4 k.p.k.”

UZASADNIENIE

W dniu 30 czerwca 2014 r. do Sądu Okręgowego w Z. wpłynął akt oskarżenia przeciwko B. T., któremu zarzucono dokonanie przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k., na szkodę Banku (...) w T. z siedzibą w Ż.. Zarządzeniem upoważnionego sędziego z dnia 25 lipca 2014 r. skierowano sprawę do rozpoznania na rozprawie głównej, której termin wyznaczono na dzień 16 października 2014 r. O terminie rozprawy powiadomiono pokrzywdzony Bank w dniu 6 września 2014 r. (k. 630). Na rozprawie w dniu 16 października 2014 r. stawił się pełnomocnik pokrzywdzonego, który w imieniu Banku (...) w T. złożył oświadczenie o zamiarze przystąpienia do procesu w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Nadto złożył on do akt sprawy kserokopię pozwu cywilnego przeciwko oskarżonemu z tytułu naprawienia szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu zarzuconym przestępstwem, w dwóch egzemplarzach. Postanowieniem wydanym na rozprawie w tym samym dniu, Sąd Okręgowy w Z., na podstawie art. 65 § 2 k.p.k. a contrario, postanowił odmówić przyjęcia powództwa cywilnego wytoczonego w imieniu Banku (...) w T. przeciwko B. T., wobec stwierdzenia, że pozew nie odpowiada warunkom formalnym, albowiem nie został podpisany (art.126 k.p.c. w zw. z art. 187 k.p.c.) i przystąpił do otwarcia przewodu sądowego (k. 638).

Pismem, które wpłynęło do Sądu Okręgowego w Z. w dniu 23 października 2014 r. pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego, w powołaniu na treść art. 70 k.p.k. i art. 130 § 1 k.p.c., oświadczył, iż w uzupełnieniu braków formalnych pisma procesowego złożonego na rozprawie w dniu 16 października 2014 r., składa do akt sprawy pozew cywilny wraz z podpisami osób uprawnionych, wnosząc o jego przyjęcie i nadanie dalszego biegu. Do pisma załączył oryginał powozu cywilnego z dnia 16 października 2014 r. opatrzony podpisami Prezesa i Wiceprezesa Banku (...) w T. (k. 656-657).

Na rozprawie dniu 8 grudnia 2014 r. Sąd Okręgowy w Z. postanowieniem wydanym w trybie art. 62 k.p.k. a contrario odmówił przyjęcia powództwa cywilnego wytoczonego przez oskarżyciela posiłkowego, jako wniesionego po terminie, albowiem pozew został złożony po rozpoczęciu przewodu sądowego, po czym rozpoczął postępowanie dowodowe w sprawie (k. 676).

Pismem nadanym w dniu 15 grudnia 2014 r. pokrzywdzony Bank wniósł zażalenie na powyższe postanowienie, wskazując iż powództwo adhezyjne zostało złożone w niniejszej sprawie w dniu 16 października 2014., przed otwarciem przewodu sądowego, którego braki formalne zostały usunięte w trybie art. 70 k.p.k. w zw. z art. 130 § 1 k.p.c. Wskazując na powyższe pokrzywdzony wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przyjęcie powództwa cywilnego do rozpoznania (k. 693).

Zarządzeniem z dnia 19 grudnia 2014 roku upoważniony sędzia Sądu Okręgowego w Z., na podstawie art. 429 § 1 k.p.k. w zw. z art. 65 § 7 k.p.k. (stricte art. 65 § 4 k.p.k.) odmówił przyjęcia zażalenia wniesionego przez Bank Spółdzielczy w T. w dniu 16 grudnia 2014 r. (data wpływu) na postanowienie Sądu Okręgowego w Z. z dnia 8 grudnia 2014 r. w przedmiocie odmowy przyjęcia powództwa cywilnego wytoczonego przez pokrzywdzony Bank, jako niedopuszczalnego z mocy ustawy. W uzasadnieniu powyższej decyzji wskazano, że zgodnie z treścią art. 459 § 1 k.p.k. zażalenie przysługuje na postanowienia sądu zamykające drogę do wydania wyroku, chyba, że ustawa stanowi inaczej. W tym zaś przypadku ustawa w art. 65 § 7 k.p.k. (stricte art. 65 § 4 k.p.k.) wyraźnie stanowi, iż na odmowę przyjęcia powództwa cywilnego nie przysługuje zażalenie, przy czym sytuacja ta nie pozbawienia pokrzywdzonego możliwości dochodzenia swoich roszczeń na drodze procesu cywilnego, zgodnie z treścią art. 67 § 2 k.p.k. (k. 696-697).

Zażalenie na ww. zarządzenie wniósł pokrzywdzony Bank pismem z dnia 5 stycznia 2015 r. W uzasadnieniu zażalenia skarżący powielił argumentację zawartą w zażaleniu z dnia 16 grudnia 2014 r., podnosząc iż pokrzywdzony Bank uzupełnił braki formalne pozwu wniesionego do Sądu Okręgowego w Z. pismem z dnia 22 grudnia 2014 r. w terminie, a co za tym idzie, pozew został złożony skutecznie w dniu 16 października 2014r., a więc przed otwarciem przewodu sądowego w sprawie.

Zarzucając zignorowanie przez orzekającego sędziego normy art. 70 k.p.k. oraz art. 130 § 1 k.p.c., skarżący wniósł o uznanie wniesionego zażalenia za dopuszczalne, a w konsekwencji o uchylenie zaskarżonego zarządzenia i przyjęcie zażalenia pokrzywdzonego Banku do rozpoznania (k.724).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie jest bezzasadne w stopniu oczywistym i nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie stwierdzić należy, iż analiza treści wniesionego środka odwoławczego wskazuje na to, że skarżący zmierza z jego pomocą do rewizji postanowienia Sądu Okręgowego o odmowie przyjęcia powództwa cywilnego zgłoszonego w procesie przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego, a tym samym do wykazania merytorycznej zasadności wywiedzionego na powyższą decyzję zażalenia, pomijając istotę uruchomionej w sprawie drogi odwoławczej na skutek zażalenia wniesionego na zarządzenie upoważnionego sędziego w przedmiocie odmowy przyjęcia wskazanego wyżej zażalenia.

Zgodnie z treścią art. 459 § 1 i 2 k.p.k. zażalenie przysługuje:

1) na postanowienia zamykające drogę do wydania wyroku, chyba że ustawa stanowi inaczej,

2) na postanowienia co do środka zabezpieczającego,

3) na inne postanowienia, w wypadkach przewidzianych w ustawie.

Kodeks w art. 459 § 1 k.p.k. in fine zastrzega, że nie przysługuje zażalenie na postanowienie zamykające drogę do wydania wyroku tylko wówczas, gdy ustawa tak stanowi. Do takich wyjątków należą sytuacje określone w art. 65 § 4 k.p.k., wedle treści, którego na odmowę przyjęcia powództwa cywilnego lub na pozostawienie go bez rozpoznania na podstawie § 3, zażalenie nie przysługuje.

W świetle powyższego, zarówno postanowienie o przyjęciu lub o odmowie przyjęcia powództwa, podobnie jak postanowienie o pozostawieniu bez rozpoznania przyjętego powództwa z przyczyn wymienionych w art. 65 § 3 k.p.k., nie są zaskarżalne (art. 65 § 4). Wyłączenie zażalenia na postanowienie o odmowie przyjęcia powództwa lub pozostawienie go bez rozpoznania jest konsekwencją tego, że postanowienia te zamykają drogę do wydania w procesie karnym wyroku w kwestii odpowiedzialności cywilnej, a zatem w braku wyraźnego wyłączenia na postanowienia te przysługiwałoby zażalenie na podstawie ogólnej reguły określonej w art. 459 § 1 (zob. Z. Doda: Zażalenie w procesie karnym, Warszawa 1985, s. 52).

Tego rodzaju regulacja wynika z priorytetu rozstrzygania kwestii odpowiedzialności karnej oskarżonego, zaś kwestia odpowiedzialności cywilnej nie może tamować toku postępowania karnego. Zauważyć jednak należy, iż w miejsce zażalenia ustawodawca wprowadził możliwość przekazania sprawy na drogę cywilnoprawną z zachowaniem prawnych konsekwencji wniesienia powództwa (zob. art. 67 k.p.k.). W tej sytuacji, nawet dowolna, błędna merytorycznie decyzja sądu w tym przedmiocie nie pozbawia osoby uprawnionej możliwości dochodzenia tego rodzaju roszczeń majątkowych w postępowaniu cywilnym.

W tym stanie rzeczy decyzja upoważnionego sędziego o odmowie przyjęcia wywiedzionego przez oskarżyciela posiłkowego zażalenia, jako niedopuszczalnego z mocy ustawy (art. 429 § 1 k.p.k.) była ze wszech miar słuszna. Zasadności tej decyzji nie podważa okoliczność powołania w postawie prawnej kwestionowanego rozstrzygnięcia oraz w jego uzasadnieniu art. 65 § 7 k.p.k. Rzeczywistą bowiem i merytoryczną podstawą wydanego w sprawie zarządzenia był art. 429 § 1 k.p.k. w zw. z art. 65 § 4 k.p.k., a nie art. 429 § 1 k.p.k. w zw. z art. 65 § 7 k.p.k. Zważyć bowiem należy, iż art. 65 k.p.k. w ogóle nie zawiera § 7, zaś sytuacja braku zażalenia na odmowę przyjęcia powództwa cywilnego w procesie karnym została unormowana w całości w § 4 art. 65 k.p.k., co nakazywało powyższy błąd sędziego orzekającego uznać za oczywistą omyłkę pisarską, podlegająca sprostowaniu, także z urzędu, w trybie art. 105 § 1 i 2 k.p.k.

Kierując się powyższym Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.

I. P. K. M. H.

Pouczenie

Postanowienie jest prawomocne i nie podlega zaskarżeniu.