Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 października 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Małgorzata Gulczyńska

Sędziowie: SA Elżbieta Fijałkowska,

SA Jan Futro (spr.)

Protokolant: st. sekr. sąd. Sylwia Woźniak

po rozpoznaniu w dniu 13 września 2018 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w W.

przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez (...) w P.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 10 sierpnia 2017 r.

sygn. akt XVIII C 1589/16

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 2 i nie obciąża powódki kosztami procesu poniesionymi przez pozwanego;

2.  w pozostałej części apelację oddala;

3.  zasądza od powódki na rzecz Skarbu Państwa – (...) 8 100 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Jan Futro Małgorzata Gulczyńska Elżbieta Fijałkowska

I A Ca 1531/17

UZASADNIENIE

Powódka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wniosła o zasądzenie od Skarbu Państwa – (...) w (...) (dalej także: (...)) na rzecz przypozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 884 820 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 listopada 2014 r. do dnia zapłaty, z obowiązkiem zapłaty zasądzonej kwoty na rachunek bankowy każdoczesnego Komornika Sądowego prowadzącego postępowanie egzekucyjne, na podstawie tytułu wykonawczego – nakazu zapłaty z dnia 13 stycznia 2014 r. wydanego w sprawie (...) Wniosła również o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – (...) w (...) na rzecz powódki zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik powódki wyjaśnił, że określenie „przypozwany” używa dla określenia swojego dłużnika tj. spółki (...) SA.

W uzasadnieniu twierdziła, że jest wierzycielem przypozwanej spółki (...) SA z siedzibą w W., która z kolei jest wierzycielem pozwanego Skarbu Państwa - (...) w (...). Wierzytelność przysługująca (...) SA od (...) została zajęta w trakcie postępowania zabezpieczającego, a następnie egzekucyjnego prowadzonych na wniosek powódki. Spółka podniosła, że na podstawie art. 887 k.p.c. przysługuje jej możliwość wykonywania z mocy samego zajęcia wszelkich praw i roszczeń dłużnika, w tym możliwość wytoczenia przez wierzyciela powództwa przeciwko dłużnikowi swojego dłużnika o zasądzenie na rzecz dłużnika zajętej wierzytelności. Pozwany Skarb Państwa – (...) zawarł z przypozwanym (...) SA umowę na wykonanie robót budowlanych, a następnie wcześniej przypozwany zawarł umowę konsorcjum na wykonanie przedmiotowych robót. Wierzytelność przysługująca (...) od (...) po zakończeniu robót wynosi kwotę 979.996,48 zł, która nie została dotychczas objęta zapłaconymi fakturami częściowymi.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda kosztów postępowania na rzecz Skarbu Państwa – (...)według norm przepisanych.

Uzasadniając swój wniosek o oddalenie powództwa pozwany zakwestionował roszczenia objęte pozwem, co do zasady, jak i wysokości. Zarzucił także brak legitymacji czynnej po stronie powódki.

Z ostrożności procesowej pozwany podniósł zarzut potrącenia wierzytelności objętej pozwem (podtrzymując jednocześnie twierdzenia o jej nieistnieniu) z wierzytelnością z przysługującą Skarbowi Państwa względem członkom wykonawczego konsorcjum.

Wyrokiem z dnia 10 sierpnia 2017 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu oddalił powództwo.

Orzekając o kosztach postępowania zasądził od powoda na rzecz zasądza od powódki na rzecz pozwanego Skarbu Państwa – (...) kwotę 14.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Jako podstawy rozstrzygnięcia Sąd I instancji powołał następujące ustalenia.

W dniu 14 lipca 2011 r. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. zawarła z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. umowę, na mocy której utworzyły konsorcjum w celu wspólnego złożenia oferty w przetargu ogłoszonym przez zamawiającego - (...) w (...) na „Rozbudowę i integrację systemów ochrony w kompleksach (...) P. – K. – wykonanie robót budowlano – montażowych” i wspólnego wykonania zamówienia. Strony umowy uzgodniły, że wszelkie płatności z tytułu wykonania zamówienia będą dokonywane przez (...) na rzecz (...) SA był uprawniony

1

do dochodzenia zapłaty pełnej sumy wierzytelności przysługującej wykonawcy od (...), a następnie zobowiązany do dokonania odpowiednich płatności na rzecz (...) sp. z o.o. W załączniku nr 6 spółki tworzące konsorcjum uzgodniły sposób podziału i zapłaty wynagrodzenia. Po zakończeniu realizacji zamówienia konsorcjum uległo następnie rozwiązaniu.

Strony ww. umowy uzgodniły również, że (...) SA będzie liderem konsorcjum, w związku z (...) spółka (...) udzieliła Liderowi pełnomocnictw do reprezentowania członków konsorcjum wobec zamawiającego oraz osób trzecich w związku z przygotowaniem oferty i wykonaniem zamówienia.

W dniu 15 lipca 2011r. pozwany (...) z siedzibą w P. jako zamawiający zawarł z konsorcjum firm (...) SA z siedzibą w W. i (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. jako wykonawcą umowę nr (...), na mocy której zgodnie z wynikiem przetargu ograniczonego, rozstrzygniętego w dniu 8.07.2011r. (...) zlecił, a wykonawca przyjął do wykonania, roboty budowlane w ramach zadania (...). „Rozbudowa i integracja systemów ochrony w (...) (...). Termin rozpoczęcia robót ustalono na dzień 2.08.2011r., a zakończono na dzień 15.07.2012r. 9 3 ust. 1 umowy).

W § 9 ust. 3 umowy, wykonawca oświadczył, że:

a)  zrzeka się prawa przeniesienia prawa na osoby trzecie wynagrodzenia wynikającego z przedmiotowej umowy oraz

b)  wierzytelność po stronie wykonawcy z tytułu robót wykonywanych w ramach niniejszej umowy powstanie pod warunkiem, że wraz z dokumentami związanymi z odbiorem robót, wykonawca przedstawi prawidłowo wystawioną fakturę własną oraz otrzymane od podwykonawców faktury z ich potwierdzeniem do zapłaty.

Za wykonanie całego przedmiotu umowy strony ustaliły wynagrodzenie kosztorysowo – ilościowe w kwocie 7 504 142,11 zł netto (9 230 094,79 zł brutto - § 10 ust. 1 umowy)) oraz że rozliczenie za roboty budowlane będzie następować fakturami częściowymi, wystawianymi raz na miesiąc na podstawie protokołu stanu wykonanych robót, potwierdzonych przez inspektora nadzoru oraz kosztorysów powykonawczych sporządzonych na podstawie obmiaru wykonanych robót i zastosowaniu cen jednostkowych z kosztorysu ofertowego. Wynagrodzenie wykonawcy opłacane fakturami częściowymi nie mogło przekroczyć 90% umownej wartości kosztorysowej przedmiotu umowy. Rozliczenie końcowe miało nastąpić w terminie 30 dni po zakończeniu i odbiorze końcowym robót budowlanych (§ 12 ust. 1. umowy z dnia 15 lipca 2011r.).

W myśl § 12 ust. 2. ww. umowy, wykonawca zobowiązany był przedłożyć zamawiającemu:

a)  oryginał faktury VAT wystawionej na zamawiającego, określającej nr zadania i przedmiotu umowy,

b)  protokołu odbioru robót budowlanych podpisany przez wykonawcę i inspektora nadzoru.

Zamawiający zobowiązał się do zapłaty wykonawcy wynagrodzenia ustalonego w § 10 ust. 1 umowy w terminie 30 dni od dnia doręczenia mu faktury wraz z dokumentami potwierdzającymi wykonanie robót określonymi w powyższym ust.2 oraz dokumentami określonymi w 9 ust. 3 lit. b) umowy. Wynagrodzenie przysługujące wykonawcy miało być płatne ze wskazanego rachunku bankowego zamawiającego na rachunek wykonawcy wskazany w fakturze (§ 12 ust. 3). Faktury wykonawcy doręczone bez wymaganych dokumentów określonych w § 9 ust. 3 lit. b), będą zwracane wykonawcy bez księgowania i bez obowiązku zapłaty.

2

Wykonawca zobowiązał się wykonać całość robót siłami własnymi, zgodnie z ofertą (§ 9 ust. 1). Niemniej, strony dopuściły możliwość zawarcia przez wykonawcę umowy na roboty budowlane z podwykonawcą, pod określonymi w umowie warunkami (§ 9 ust. 2 umowy).

Umowa z dnia 15 lipca 2011r. była wielokrotnie aneksowana. W aneksie nr (...) do umowy nr (...) wprowadzono zmiany do § 9 umowy poprzez dodanie ust. 1 a, w którym zamawiający wyraził zgodę, aby wykonawca powierzył wykonanie robót podwykonawcom: firmie Przedsiębiorstwo (...) SA z siedzibą w P. oraz firmie (...) z siedzibą w Ł..

W kolejnych aneksach, m.in. zmieniano wysokość należnego wykonawcy wynagrodzenia oraz termin zakończenia robót. Ostatecznie wynagrodzenie zostało ustalone przez strony w aneksie nr (...) na kwotę 8 143 644,82 zł netto tj. 10 016 683,13 zł brutto, a termin zakończenia całości robót budowlanych objętych umową na dzień 30 czerwca 2014r.

W czasie wykonywania umowy, płatności na rzecz konsorcjum odbywały się zgodnie z § 9 ust. 3 lit. b) oraz § 12 ust. 1-4 umowy z dnia 15 lipca 2011 r.

Z tytułu współpracy ze spółką (...) SA w W. w ramach umowy konsorcjum została wystawiona przez spółkę (...) sp. z o.o. w K. faktura VAT nr (...) z dnia 5 stycznia 2012 r. na kwotę 159 000 zł brutto. Faktura ta została zapłacona w pełnej wysokości w dniu 24 stycznia 2012 r. przez (...) SA Pomiędzy ww. spółkami – członkami konsorcjum wykonawczego – nie było innych faktur i rozliczeń.

W dniu 13 stycznia 2014 r. Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie o sygn. (...)wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla, na mocy którego nakazał (...) zapłatę na rzecz powódki kwoty 1 516 935,19 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 18 grudnia 2013r. do dnia zapłaty oraz kwotę 26 179 tytułem zwrotu kosztów procesu w tym kwotę 7.200 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. W dniu 21 listopada 2014r. ww. tytuł egzekucyjny został zaopatrzony w klauzulę wykonalności.

Powódka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. wniosła o wykonanie wobec obowiązanego - (...) SA z siedzibą w W. zabezpieczenia roszczenia pieniężnego, na które składa się należność główna w kwocie 1 516 936,19 zł i odsetki ustawowe za okres od dnia 19 grudnia 2013 r. do dnia zapłaty, koszty sądowe w kwocie 26 179 zł poprzez zajęcie wierzytelności z rachunków bankowych obowiązanego i ruchomości obowiązanego.

W ww. postępowaniu o wykonanie zabezpieczenia, pismem z dnia 25 lutego 2014 r., doręczonym w dniu 3 marca 2014 r., Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym (...) - S. G. poinformował (...) w (...) ( (...)) o zajęciu – na podstawie art. 895 k.p.c. - wierzytelności obowiązanego (...) SA wobec (...) z tytułu wzajemnych zobowiązań, wszelkich należności. Komornik wskazał, że zajęciu podlega cała suma przypadająca (...) SA do wypłaty, która obejmuje także wypłaty przyszłe. Komornik wezwał (...) do złożenia w ciągu tygodnia oświadczenia, czy (...) SA należy się zajęta wierzytelność, kiedy nastąpi wypłata zajętej wierzytelności oraz wezwał do przekazywania jej Komornikowi na wskazany w piśmie rachunek bankowy.

Postanowieniem z dnia 25 lutego 2014 r. Sąd Okręgowy w Warszawie zezwolił (...) SA na wypłatę z rachunku bankowego środków na bieżącą działalność.

Pismem z dnia 4 marca 2014 r. (...) wskazał, że na dzień 28.02.2014r. jego zadłużenie wobec firmy (...) SA wynosi 4 271,03 zł i że kwota ta stanowi zabezpieczenie należytego wykonania umowy, w związku z tym nie ma możliwości realizacji wyżej wymienionego zajęcia.

W kolejnym piśmie z dnia 17 czerwca 2014 r. (...) w nawiązaniu do zajęcia z dnia 25 lutego 2014 r. oraz pisma z dnia 10 czerwca 2016 r. - poinformował Komornika, że około 30.06.2014 r. zostaną zakończone prace na zadaniu (...), w związku z czym po odbiorze robót nastąpić powinno fakturowanie za wykonane prace przez firmę (...) SA w W.. (...), po otrzymaniu faktur, będzie mógł zrealizować zajęcie wierzytelności z dnia 25 lutego 2014 r., natomiast zabezpieczenie należytego wykonania umowy (...) będzie wymagalne po 36 miesiącach od odbioru końcowego robót.

3

W dniu 1 października 2014r. został podpisany protokół końcowego odbioru robót, w którym stwierdzono, że zadanie zostało zrealizowane zgodnie z projektem budowlanym z uwzględnieniem zmian naniesionych na dokumentacji powykonawczej, że przedmiot odbioru został wykonany z należytą starannością, jak i wskazano, że roboty powinny zostać rozliczone do dnia 31 października 2014 r.

Jeszcze przed dokonaniem ww. odbioru końcowego robót budowlanych, pismem z dnia 25 sierpnia 2014 r. M. P. (1) prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą P.H.U. (...) wezwał (...)w (...) – jako inwestora - do zapłaty kwoty 950 014,88 zł wraz z odsetkami od dnia wymagalności faktur VAT nr (...) z dnia 2 maja 2014r. oraz VAT nr (...) z dnia 7 sierpnia 2014 r., wystawionych w związku z realizacją umowy nr (...) z dnia 26 lipca 2011 r. podpisanej z (...) SA na roboty budowlane zadania pn. „Rozbudowa i integracja systemów ochrony w (...) (...)”. Wskazał, że ww. kwota jest bezsporna i wymagalna. Roboty zostały wykonane, co potwierdzono protokołem. Do chwili obecnej wykonawca – (...) SA nie dokonał płatności, co skutkuje koniecznością zwrócenia się z żądaniem zapłaty do inwestora. W dniu 28 sierpnia 2014 r. M. P. (1) złożył do (...) oświadczenie, że ww. faktury nie zostały przez wykonawcę zapłacone.

Pismem z dnia 9 września 2014 r. Szef (...) zwrócił się do (...) SA o potwierdzenie czy podwykonawca P.H.U. (...) zrealizował zadania, o których mowa w wezwaniu z dnia 28 sierpnia 2014 r.

Pismem z dnia 25 września 2014 r. spółka (...) sp. z o.o. w K. wniosła do (...) wobec braku zapłaty za roboty podwykonawcy – o dokonanie zapłaty i pomniejszenie o tę kwotę przyszłych należności konsorcjum (...) 2 sp. z o.o. z tytułu realizacji kontraktu nr (...)zadanie (...).

Pismem z dnia 3 października 2014 r. M. P. (1), prowadzący działalność pn. P. (...), na podstawie art. 647 ^{( 1)} § 5 k.c., ponownie wezwał (...) w P. do zapłaty kwoty 950 014,88 zł. Z kolei pismem z dnia 5 listopada 2014 r. wezwał (...) na tej samej podstawie - do zapłaty kwoty 17 166,64 zł na podstawie faktury VAT nr (...) z dnia 10.10.2014 r. w terminie 14 dni.

W piśmie z 8 października 2014 r. (...) w P. monitował (...) SA o potwierdzenie czy podwykonawca P. zrealizował zadania, o których mowa w wezwaniu z dnia 28 sierpnia 2014 r. oraz z dnia 3 października 2014 r. W odpowiedzi na powyższe, w piśmie z dnia 13 października 2014 r. (...) SA w W. poinformowało, że podwykonawcy (...) SA w zadaniu (...). firma (...).H.U. oraz firma (...) SA wykonały wszystkie prace objęte fakturami, których kopie dołączono do pisma z dnia 8 października 2014r. (...) SA wniosła jednocześnie o pilne dokonanie płatności przez (...) bezpośrednio ww. podwykonawcom.

W piśmie z dnia 28 października 2014 r. spółka Przedsiębiorstwo (...) SA z siedzibą w P. – w odpowiedzi na pismo (...) w P. z dnia 27 października 2014 r., podała, że firma (...) SA posiada nieuregulowane zobowiązanie wobec (...) SA w wysokości 84 101,00 zł wynikające z faktury nr (...), której termin płatności upłynął 8 czerwca 2014r.

Pismem z dnia 7 listopada 2014 r. (...) powiadomiła (...) SA o zakończeniu zadania (...) wskazując, że dokonując rozliczenia inwestycji wziął pod uwagę wszystkie okoliczności związane z wykonawstwem zadania tj. roszczenia podwykonawców, zabezpieczenie gwarancyjne inwestycji zgodnie z umową i zapisami w protokole odbioru końcowego z dnia 1.10.2014 r. (...) wyjaśniło, że rozliczeniu podlegała wartość wykonanych robót potwierdzonych w protokołach odbioru robót przez inspektora nadzoru (...) a dotyczących umowy nr (...) tj. kwota 968 761,07 zł brutto. Biorąc pod

4

uwagę roszczenie jednego z podwykonawców z ww. kwoty potrącono sporną kwotę 84 101,00 zł. Jako zabezpieczenie całego wymaganego w umowie okresu gwarancyjnego z ww. kwoty wytrącono również 150 250,25 zł. Wskazano też, że na podstawie dostarczonych faktur kwota 734 409,82 zł została wypłacona firmie (...), co nastąpiło pomiędzy 1 października 2014r. a 7 listopada 2014 r.

Pismem z dnia 26 listopada 2014 r. spółka (...) SA w P. wezwała (...) w P. do zapłaty kwoty 84 101,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie z tytułu pozostałej należności objętej fakturą VAT nr (...), kwoty 178,08 zł tytułem skapitalizowanych odsetek w związku z opóźnieniem w częściowej zapłacie ww. faktury oraz kwoty 569,51 zł tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie w płatności faktury VAT nr (...).

W dniu 27 listopada 2014 r. powód skierował do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym (...) K. Ł. wniosek o wszczęcie egzekucji wobec (...) SA W dniu 9 grudnia 2014 r. Komornik Sądowy wszczął postępowanie egzekucyjne i zawiadomienie o wszczęciu skierował do pełnomocnika spółki (...) Sp. z o.o. w W..

W dniu 26 listopada 2014 r. M. P. (1) złożył pozew przeciwko Skarbowi Państwa – (...) w P.. W dniu 12 grudnia 2014 r. Skarb Państwa – (...) w Poznaniu zawarł porozumienie ze (...) (...) w którym – w § 2 ust. 2. 3., 5. i 6. - stwierdzono, że podwykonawcami zadania nr (...) byli (...) oraz (...) SA oraz że w związku z częściowymi płatnościami, w chwili odbioru końcowego zadania do rozliczenia z wykonawcą – konsorcjum – pozostała kwota 968 761,07 zł, przy czym (...) zgłosiła wierzytelność na kwotę 950 014,88 zł, a (...) na kwotę 84 101,00 zł. W związku z powyższym (...) z kwoty pozostałej do zapłaty wykonawcy zatrzymał kwotę 150.250,25 zł na potrzebę zabezpieczenia rękojmia wykonane roboty, kwotę 84 101zł złożył do depozytu sądowego, a pozostałe na zadaniu środki wypłacił (...). W § 3 porozumienia (...) oświadczyło, że pod warunkiem przedłożenia mu oświadczenia o cofnięciu powództwa o zapłatę kwoty 234 874,85 zł, zobowiązuje się zapłacić na rzecz (...): kwotę 150 50,25 zł w terminie 14 dni od złożenia oświadczenia o cofnięciu powództwa, kwotę 65 354,81 zł w terminie 14 dni od zwrotu sumy złożonej do depozytu sądowego. W § 4 ust. 2 porozumienia (...) oświadczyło, że kwota 950 014,88 zł wyczerpuje wszelkie jego roszczenia z tytułu wykonania robót budowlanych przy zadaniu nr (...). Niezależnie zaś od powyższego kwota 17 166,64 zł wynikająca z faktury VAT nr (...) zostanie uznana i zapłacona przez (...), jeżeli wykonanie robót nią objętych zostanie potwierdzone.

W dniu 18 grudnia 2014r. (...) cofnął pozew przeciwko Skarbowi Państwa - (...) w P..

Pismem z dnia 18 grudnia 2014 r. (...) poinformowało Komornika, że w księgach rachunkowych (...) w P. firma (...) SA w W. figuruje jako wierzyciel. Na dzień 17.12.2014 r. zadłużenie (...) wobec firmy (...) SA wynosi 5.227,71 zł i jest to zabezpieczenie należytego wykonania umowy, które będzie wymagalne po 36 miesiącach od odbioru końcowego robót czyli około października 2017 r. W związku z powyższym na dzień 18 grudnia 2014 r. nie ma możliwości realizacji wymienionego zajęcia.

Pismem z dnia 16 lutego 2015 r. M. P. (1) wezwał (...) w P. do wykonania porozumienia i zapłaty na jego rzecz kwoty 82 546,45 zł.

Skarb Państwa – (...) w Poznaniu zapłacił na rzecz M. P. (1) prowadzącego działalność pn. (...).:

kwotę 734 409,82 zł w dniu 3 listopada 2014r.,

kwotę 150 409,85 zł w dniu 30 grudnia 2014r.

kwotę 159,60 zł tytułem odsetek (do dnia 13 stycznia 2015r.)

kwotę 82 361,85 zł (65.195,21 zł + 17.166,64 zł) w dniu 11 marca 2015r.

5

W dniu 21 października 2014 r. (...) SA wystawiła (...) fakturę VAT nr (...) na kwotę 950 228,78 zł brutto z płatnością na dzień 20 listopada 2014 r. na rachunek bankowy o nr (...) z tytułu „Rozbudowy i integracji systemów ochrony w (...) (...)– Zadanie (...) i protokołu odbioru końcowego z dnia 1.10.2014 r.”. Faktura to została opatrzona pieczęcią spółki oraz podpisem głównej księgowej A. G. (1). Faktura ta została przekreślona przez nieustaloną osobę oraz w nieustalonym czasie. Nadto została zakreślona część faktury obejmująca przedmiot umowy. Komornik sądowy K. Ł. w czasie czynności terenowych w siedzibie dłużnej spółki odnalazł w dokumentacji (...) SA ww. fakturę wystawioną na (...) w zw. z zadaniem (...), na kwotę 950 228,78 zł.

Kopię ww. przekreślonej faktury przekazał (...) w P. r.pr. M. P. (2), który w postępowaniu egzekucyjnym był pełnomocnikiem wierzyciela tj. spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w W..

Spółka (...) SA z siedzibą w W. nigdy nie doręczyła (...) w P. prawidłowo wypełnionej faktury dotyczącej końcowego rozliczenia inwestora i wykonawcy z zadania nr (...).

Pismem z dnia 8 stycznia 2015 r. (...) poinformował Komornika sądowego K. Ł., że zawarł z (...) SA umowy: (...) z dnia 15 lipca 2011r. na kwotę 10 016 683,13 zł, którą zrealizowano na kwotę 9 036 686,65 zł (979.996,48 zł) i (...) z dnia 16.09.2014 r. na kwotę 18 532,29 zł. Powołał się na treść art. 647 ¹ § 5 k.c. o solidarnej odpowiedzialności inwestora i wykonawcy za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez wykonawcę, w związku z czym wymienione umowy zostały zrealizowane na rzecz podwykonawcy firmy (...) SA

Pismem z dnia 13 stycznia 2015 r. (...) poinformował Komornika, że w związku z zakończeniem zadania (...) przekazał firmie (...) łączną kwotę zobowiązania 884 819,67 zł (734 409,82 zł + 150 250,25 zł +159,60 zł odsetki). Jednocześnie poinformował, że (...) posiada ubezpieczeniową gwarancję należytego wykonania zobowiązania wraz z aneksami dotyczącą ww. zadania ważną do dnia 16 października 2017 r.

Dnia 19 stycznia 2015 r. Komornik sądowy P. G. przekazał akta postępowania zabezpieczającego o sygn. (...) komornikowi K. Ł., który połączył tę sprawę z postępowaniem egzekucyjnym prowadzonym pod sygn. akt (...) do łącznego prowadzenia, utrzymując jednocześnie w mocy czynności dokonane w sprawie (...).

W dniu 22 stycznia 2015 r. B. (...) SA w W. poinformował Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym (...) K. Ł., że rachunek bankowy o nr (...) nie należy do dłużnika (...) SA w W., ale A. P. (...) w (...).

Pismem z dnia 6 lutego 2015 r. (...) przedstawił Komornikowi sądowemu (do sprawy (...) swoje stanowisko, wskazując, że w chwili obecnej żadne wierzytelności dłużnika egzekwowanego (tj. (...) SA) w stosunku do (...) nie istnieją. Podał, że roszczenie regresowe do (...) SA z tytułu zapłaty przez (...) podwykonawcy nie zostało potrącone z żadną wierzytelnością dłużnika egzekwowanego, z tego względu, iż jak to opisano powyżej, wierzytelność taka nie istnieje. Wskazano, że (...) SA nigdy nie złożył (...) wymaganych umową z dnia 15 lipca 2011 r. dokumentów (faktury własnej z otrzymanymi od podwykonawców fakturami z potwierdzeniem zapłaty), uzasadniających dokonanie zapłaty na rzecz (...) SA kwoty pieniężnej z tytułu wykonanych robót. Zapłata przez (...) na rzecz (...) PHU (...) została dokonana na podstawie art. 647 ¹ § 5 k.c., w obliczu solidarnej odpowiedzialności inwestora wobec podwykonawcy wynikającej z mocy samego prawa. Wskazano również, że roszczenie regresowe do (...) SA z tytułu zapłaty przez (...) podwykonawcy nie zostało potrącone z żadną wierzytelnością dłużnika egzekwowanego, z tego względu, że wierzytelność taka nie istnieje.

6

W dniu 12 lutego 2015 r. do kancelarii Komornika sądowego, w wykonaniu zajęcia wierzytelności, wpłynęły środki od (...) w wysokości 3 013,82 zł oraz 650,56 zł.

Komornik sądowy K. Ł., w dniu 11 lutego 2015 r., złożył wniosek o pociągnięcie żołnierza do odpowiedzialności dyscyplinarnej za naruszenie art. 762 k.p.c. i 761 ¹ k.p.c. (wraz z wezwaniem do przekazania zajętej wierzytelności), a to wobec braku należytego informowania przez (...) Komornika sądowego, tj. udzielaniu informacji niepełnych, niespójnych, pomijających istotne fakty oraz zawierających odpowiedzi wymijające.

Skarb Państwa – (...) w P., pismem z dnia 9 marca 2015 r. poinformowało r.pr. M. P. (2), pełnomocnika spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., iż nie odmawia wypłaty zajętej wierzytelności (...) SA Odmowa taka byłaby bowiem bezprzedmiotowa, a to z tego względu, iż w chwili obecnej żadne wierzytelności dłużnika egzekwowanego w stosunku do (...) nie istnieją. Po raz kolejny wskazano, że załączona przez r.pr. M. P. (2) kserokopia przekreślonej faktury nigdy nie została do (...) doręczona, w związku z tym nie jest możliwym jej uwzględnienie.

W piśmie wyjaśniającym z dnia 24 marca 2015 r., kierowanym do (...), (...) w B., Komornik sądowy K. Ł. wskazał m.in., że w czasie czynności terenowych w siedzibie dłużnej spółki odnalazł w dokumentacji (...) SA fakturę wystawioną na (...) w zw. z zadaniem (...), na kwotę 950 228,78 zł. Ustalił również, że rachunek bankowy wskazany w fakturze nie należy do (...) SA, co wskazuje na podejmowanie przez dłużnika czynności zmierzających do uniknięcia egzekucji.

W dniu 4 sierpnia 2015 r. zapadły orzeczenia Szefa (...) dotyczącej płk T. B., (...) J. C., (...) K. M., na mocy których wszyscy ww. zostali uznani za winnych popełnienia zarzucanych im czynów zabronionych, które odnosiły się do udzielania Komornikowi informacji świadomie fałszywych i wewnętrznie sprzecznych, jak również zaniechania udzielenia żądanych informacji (art. 762 k.p.c.).

W dniu 21 sierpnia 2015 r. wpłynął wniosek powoda do Sądu Okręgowego w Warszawie o zabezpieczenie roszczenia odszkodowawczego przeciwko (...) SA, członkom zarządu spółki oraz spółce prawa amerykańskiego A. P. (...).

Postanowieniem z dnia 7 września 2015 r. Sąd Okręgowy w Warszawie udzielił zabezpieczenia powództwa (...) Sp. z o.o. w W..

Pismem z dnia 11 września 2015 r. (...) poinformował Komornika, że podział wynagrodzenia w ramach konsorcjum zawartego pomiędzy (...) SA a N. 2 został określony w § 3 umowy konsorcjum stanowiącej załącznik nr 5 do umowy (...).

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy stwierdził, że w jego ocenie powódka nie wykazała (art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c.), że spółka (...) SA w W. wystawiła prawidłową (nieprzekreśloną, podpisaną przez umocowaną do tego osobę, ze wskazaniem konta spółki) fakturę VAT, która miałaby stanowić podstawę końcowego rozliczenia pomiędzy inwestorem a konsorcjum wykonawczym w ramach umowy nr (...).

Przechodząc do dalszych rozważań wskazał, że zgodnie z art. 885 k.p.c. zajęcie ma ten skutek, że w stosunku do wierzyciela egzekwującego nieważne są rozporządzenia wynagrodzeniem przekraczające część wolną od zajęcia, dokonane po jego zajęciu, a także przed zajęciem, jeżeli wymagalność wynagrodzenia następuje po zajęciu. Z kolei w myśl art. 887 § 1 zd. 1 k.p.c. z mocy samego zajęcia wierzyciel może wykonywać wszelkie prawa i roszczenia dłużnika. Przepisy te stosuje się odpowiednio do skutków zajęcia innych wierzytelności (art. 902 k.p.c.). W przypadku zajęcia dokonywanego w ramach udzielonego zabezpieczenia (tytułem zabezpieczenia w przypadku powódki był nakaz zapłaty z dnia 13 stycznia 2014r. wydany w sprawie XXVI GNc 1251/13), do jego wykonania stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu egzekucyjnym (art. 743 § 1 k.p.c.).

7

Wierzyciel wytaczający powództwo na podstawie art. 887 § 1 k.p.c. w zw. z art. 902 k.p.c. jest substytutem procesowym (ustawowym) podstawionym w prawa dłużnika dochodzącym w swoim własnym imieniu roszczeń przysługujących egzekwowanemu dłużnikowi. Z istoty substytucji wynika, że wierzyciel nie może domagać się od drugiej strony świadczenia do swoich rąk, lecz do rąk dłużnika, (tak: SA w B. w wyroku z dnia 21.12.2015r., (...)

Wobec powyższego podniesiony przez pozwanego zarzut braku legitymacji czynnej po stronie powódki nie był uzasadniony. W konsekwencji tego powódka, choć jest wyłącznie wierzycielem spółki (...) SA, mogła co do zasady – z mocy samego zajęcia - samodzielnie wykonywać wszelkie prawa i roszczenia dłużnika (...) SA wobec (...) w P. z tytułu ewentualnych końcowych rozliczeń umowy nr (...).

Nietrafne także jest powoływanie się przez pozwanego na dokonane względem (...) SA potrącenie wzajemnych wierzytelności tj. wierzytelności spółki (...) SA z tytułu pozostałej części wynagrodzenia oraz roszczenia regresowego pozwanego.

Zauważyć jednak należy, że w rozpoznawanej sprawie, powódka działając jako wierzyciel (...) SA we wniosku do komornika o wykonanie zabezpieczenia wnosiła jedynie o zajęcie wierzytelności z rachunków bankowych obowiązanego o numerach wskazanych we wniosku oraz zajęcie wymienionych we wniosku ruchomości. Powódka w ogóle nie wnosiła o zajęcie wierzytelności (...) SA wobec Skarbu Państwa – (...) w P. (vide: wniosek k. 19-20 akt sprawy). Oznacza to, że Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym (...) P. G., dokonał zajęcia wierzytelności, pomimo braku w ogóle wniosku wierzyciela w tym zakresie.

Zdaniem Sądu, zajęcie to, z dnia 25 lutego 2014 r. było nieskuteczne w rozumieniu art. 896 § 1 k.p.c.. Nie spełnia ono wymogów skutecznego zajęcia wierzytelności z art. 896 § 1 k.p.c. w zw. z art. 743 § 1 k.p.c., gdyż w ogóle nie indywidualizuje zajmowanej wierzytelności, choćby poprzez podanie z jakiego stosunku prawnego ma wynikać. Nie zawiera wskazania jakiego rodzaju jest to wierzytelność (np. zapłata wynagrodzenia czy innego rodzaju wierzytelność), ani jaka jest jej wysokość (choć ta ostania okoliczność nie jest przesądzająca).

W dniu 9 grudnia 2014 r. komornik K. Ł. dokonał zawiadomienia o wszczęciu egzekucji z wniosku spółki (...) sp. z o.o. wobec dłużnika (...) SA, ale zawiadomienie to zostało przesłane do dłużnika oraz do pełnomocnika wierzyciela. Komornik sądowy K. Ł. nie dokonał zatem w dniu 9 grudnia 2014 r. zajęcia spornej wierzytelności w postępowaniu egzekucyjnym. Komornik ten otrzymał w styczniu 2015 r. od komornika P. G. akta postępowania zabezpieczającego Km 171/14 i dopiero wówczas połączył te postępowania, orzekając jednocześnie o utrzymaniu w mocy czynności dokonanych w postępowaniu zabezpieczającym. Nawet zaś, jeśli komornik utrzymał w mocy zajęcie z dnia 24 lutego 2014r., to w braku jego skuteczności (o czym pisano już wyżej), należy stwierdzić, że podtrzymanie w mocy tej wadliwej czynności było również bezskuteczne.

W przekonaniu Sądu o braku skuteczności zajęcia z dnia 24 lutego 2014 r. świadczą również następujące okoliczności. Jak wynika z ustaleń faktycznych Sądu, zgodnie z umową nr (...) rozliczenie końcowe umowy nr (...) miało nastąpić w terminie 30 dni po zakończeniu i odbiorze końcowym robót budowlanych (§ 12 ust. 1. umowy z dnia 15 lipca 2011r.). Jakakolwiek zatem wierzytelność (...) SA wobec (...) z tytułu końcowego rozliczenia umowy mogła zatem powstać dopiero 30 dni po końcowym odbiorze robót, co nastąpiło dnia 1 października 2014 r. W dacie 24 lutego 2014 r. sporna wierzytelność zatem była nieistniejąca (nie powstała).

W żadnym z kolejnych pism, kierowanych do komornika po dokonaniu ww. zajęcia, Skarb Państwa – (...) nie potwierdził faktycznego istnienia (powstania) spornej wierzytelności tj. wierzytelności z tytułu końcowego rozliczenia spółki (...) SA

8

(czy też konsorcjum wykonawczego) z (...) w P. tj. tytułem pozostałej części wynagrodzenia, co w ocenie Sądu, w istocie prowadziło do uchylenia tego zajęcia.

W piśmie z dnia 4 marca 2014 r. przedstawiciel (...) wskazał, że na dzień 28 lutego 2014 r. jego zadłużenie wobec (...) SA wynosi 4.271,03 zł i że kwota ta stanowi zabezpieczenie należytego wykonania umowy, w związku z czyn nie ma możliwości realizacji ww. zajęcia. Zatem w piśmie tym poddłużnik nie potwierdził istnienia spornej wierzytelności, odmawiając jednocześnie realizacji zajęcia. W piśmie z 17 czerwca 2014 r. (...) poinformował z kolei, że około 30 czerwca 2014 r. zostaną zakończone prace przy zadaniu (...), w związku z czym po odbiorze robót powinno nastąpić fakturowanie za prace wykonane przez firmę (...) SA i po otrzymaniu faktur (...) będzie mógł zrealizować zajecie, natomiast zabezpieczenie należytego wykonania umowy będzie wymagalne po 36 miesiącach. W piśmie tym, w istocie również odmówiono aktualnego zrealizowania zajęcia, a jedynie stwierdzono, kiedy nastąpi fakturowanie i że po otrzymaniu faktur (co jednak nie nastąpiło) będzie możliwe zrealizowanie zajęcia.

Także w kolejnym piśmie z dnia 18 grudnia 2014 r. pozwany odmówił zrealizowania zajęcia.

Ponadto wierzytelność spółki (...) SA o wypłatę pozostałej części wynagrodzenia powstała dopiero w dniu 31 października 2014 r., 30 dni od dokonania protokolarnego końcowego odbioru prac, w którym stwierdzono, że zadanie zostało zrealizowane zgodnie z projektem budowlanym, a przedmiot odbioru został wykonany z należytą starannością.

Dalej Sąd Okręgowy wskazał, że samo prawo konsorcjum wykonawczego do wynagrodzenia nie mogło być zatem uwarunkowane wystawieniem faktury VAT. Istotnym jednak jest, że należy rozróżnić kwestię powstania wierzytelności od wymagalności tego świadczenia.

W niniejszej sprawie zatem, na mocy umowy stron, przesłanką wymagalności roszczenia wykonawcy o zapłatę pozostałej (po odbiorze końcowym) części wynagrodzenia było przede wszystkim wystawienie prawidłowej własnej faktury VAT, określającej nr zadania i przedmiot umowy i jej doręczenie obowiązanemu inwestorowi czyli (...).

Nie można stwierdzić, że faktura VAT nr (...) z dnia 21 października 2014 na kwotę 950 228,78 zł brutto była wystawiona prawidłowo.

Konkludując Sąd stwierdza, że wierzytelność spółki (...) S.A w W. z tytułu pozostałej części wynagrodzenia na podstawie umowy nr (...) nigdy nie uzyskała waloru wymagalności i z tego względu nie powstał po stronie pozwanego Skarbu Państwa – (...) obowiązek świadczenia w tym zakresie na rzecz spółki, a tym samym obowiązek realizacji na rzecz komornika sądowego zajęcia tej wierzytelności, nawet przy hipotetycznym założeniu, że było ono skuteczne.

Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu - wskazując, co się na nie składa - Sąd Okręgowy powołał przepisy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i 99 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015r., poz. 1804 z późn. zm.).

Od wyroku tego zaskarżając go w całości apelację wniósł powód zarzucając zaskarżonemu wyrokowi:

1.  naruszenie prawa procesowego tj. art. 230 k.p.c. poprzez naruszenie zasady kontradyktoryjności wyrażające się w przyjęciu przez Sąd Okręgowy, że zajęcie wierzytelności przysługującej Przypozwanemu w stosunku do Pozwanego było nieskuteczne wobec braku wniosku Powoda o przeprowadzenie egzekucji z tej wierzytelności w postępowaniu o wykonanie zabezpieczenia przed komornikiem P. G., podczas gdy kwestia stosownego wniosku Powoda nie była w ogóle sporna, gdyż Pozwany nie kwestionował złożenia takiego wniosku; powyższe naruszenie miało istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, ponieważ

9

doprowadziło Sąd Okręgowy do wysnucia błędnego wniosku o niezasadności powództwa z uwagi na rzekomą nieskuteczność zajęcia

2.  naruszenie prawa procesowego tj. art. 896 § 1 k.p.c. w zw. z art. 895 § 3 k.p.c. w zw. z art. 900 k.p.c. w zw. z art. 902 k.p.c. w zw. z art. 885 k.p.c. w zw. z art. 743 § 1 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, że zajęcie wierzytelności dokonane przez komornika P. G. w postępowaniu o wykonanie zabezpieczenia było nieskuteczne z uwagi na niedostateczną indywidualizację wierzytelności, podczas gdy w istocie indywidualizacja została dokonana w stopniu wystarczającym do dokonania skutecznego zajęcia, wobec braku normy przewidującej dalej idący wymóg; powyższe naruszenie miało istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, ponieważ doprowadziło Sąd Okręgowy do wysnucia błędnego wniosku o niezasadności powództwa z uwagi na rzekomą nieskuteczność zajęcia;

3.  naruszenie prawa procesowego, tj. art. 896 § 1 k.p.c. w zw. z art. 900 k.p.c. w zw. z art. 902 k.p.c. w zw. z art. 885 k.p.c. w zw. z art. 743 § 1 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, że nierzetelne oświadczenie Pozwanego jako poddłużnika o braku istnienia spornej wierzytelności rzekomo pociągnęły za sobą uchylenie zajęcia, podczas gdy w istocie zajmowana wierzytelność niewątpliwie istniała i została skutecznie zajęta; powyższe naruszenie miało istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, ponieważ doprowadziło Sąd Okręgowy do wysnucia błędnego wniosku o niezasadności powództwa z uwagi na rzekomą nieskuteczność zajęcia;

4.  naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 k.p.c. poprzez dowolną ocenę dowodu w postaci pisma Pozwanego do komornika P. G. z dnia 17 czerwca 2014 r., wyrażającą się w błędnym przyjęciu, że treść tego pisma nie przesądza o istnieniu wierzytelności, podczas gdy w istocie z treści tej wynika jednoznacznie, że Przypozwanemu przysługuje wierzytelność wobec Pozwanego z tytułu wynagrodzenia za roboty przy zadaniu (...); powyższe naruszenie miało istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, ponieważ doprowadziło Sąd Okręgowy do wysnucia błędnego wniosku o niezasadności powództwa z uwagi na rzekomą nieskuteczność zajęcia;

5.  naruszenie prawa procesowego, tj. art. 230 k.p.c. poprzez naruszenie zasady kontradyktoryjności wyrażające się w przyjęciu przez Sąd Okręgowy, że zajęcie wierzytelności przysługującej Przypozwanemu w stosunku do Pozwanego było nieskuteczne wobec braku wniosku Powoda o przeprowadzenie egzekucji z tej wierzytelności w postępowaniu egzekucyjnym przed komornikiem K. Ł. oraz treść zawiadomienia komorniczego o zajęciu były niewystarczające, podczas gdy kwestia stosownego wniosku Powoda nie była w ogóle sporna, gdyż Pozwany nie kwestionował złożenia takiego wniosku; powyższe naruszenie miało istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, ponieważ doprowadziło Sąd Okręgowy do wysnucia błędnego wniosku o niezasadności powództwa z uwagi na rzekomą nieskuteczność zajęcia;

6.  naruszenie prawa procesowego tj. art. 896 § 1 k.p.c. w zw. z art. 895 § 3 k.p.c. w zw. z art. 900 k.p.c. w zw. z art. 902 k.p.c. w zw. z art. 885 k.p.c. w zw. z art. 743 § 1 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, że

a)  zajęcie wierzytelności dokonane przez komornika K. Ł. w postępowaniu egzekucyjnym było nieskuteczne z uwagi na niedostateczną indywidualizację wierzytelności, oraz że

b)  połączenie sprawy egzekucyjnej ze sprawą o wykonanie zabezpieczenia nie mogło objąć pierwotnego zajęcia dokonanego przez komornika P. G. z uwagi na rzekomą nieskuteczność tego zajęcia, podczas gdy w istocie wierzytelność została należycie zajęta, a zakres utrzymania w mocy czynności komornika

10

P. G. przez Komornika K. Ł. niewątpliwie obejmował zajęcie z dnia 25 lutego 2014 r., jako ważne i skuteczne; powyższe naruszenie miało istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, ponieważ doprowadziło Sąd Okręgowy do wysnucia błędnego wniosku o niezasadności powództwa z uwagi na rzekomą nieskuteczność zajęcia;

7.  naruszenie prawa materialnego tj. art. 353 § 1 k.c. w zw. z art. 3531 k.c. w zw. z art. 647 k.c. poprzez jego błędną wykładnię, wyrażającą się w przyjęciu, że mimo zawarcia umowy Pozwanego z konsorcjum w dniu 15 lipca 2011 r., wierzytelność Przypozwanego z tytułu prawa do otrzymania wynagrodzenia nie istniała aż do dnia 31 października 2014 r., podczas gdy w istocie wierzytelność ta powstała wraz z chwilą powstania stosunku zobowiązaniowego (zawarcia umowy), a postanowienie umowy uzależniające powstanie wierzytelności od doręczenia faktury jest sprzeczne z art. 647 k.c., sprzeczne z naturą umowy o roboty budowlane, a w konsekwencji nie może wywoływać skutków prawnych;

8.  naruszenie prawa materialnego tj. art. 642 § 1 m fine k.c. poprzez pominięcie zawartej w tym przepisie zasady, że wynagrodzenie z tytułu umowy o roboty budowlane należy się wykonawcy w chwili oddania robót;

9.  naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 k.p.c. poprzez dowolną ocenę dowodów z dokumentów w postaci kopii faktury VAT nr (...) z dnia 21 października 2014 r., pisma komornika K. Ł. z dnia 24 marca 2015 r. i pisma Pozwanego z dnia 9 marca 2015 r. oraz dowodów z zeznań świadków A. G. (2), A. W., E. S., J. C. i zeznań Pozwanego w osobie T. B., wyrażającą się w przyjęciu, że ww. faktura nie została skutecznie doręczona Pozwanemu, a z uwagi na posłużenie się w niej przez Przypozwanego numerem rachunku bankowego podmiotu trzeciego nie może być ona uznana za prawidłową fakturę własną dłużnika, podczas gdy w istocie skuteczne doręczenie faktury Pozwanemu nastąpiło za pośrednictwem pełnomocnika Powoda; powyższe naruszenie miało istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, ponieważ doprowadziło Sąd Okręgowy do wysnucia błędnego wniosku o niezasadności powództwa z uwagi na rzekomą niewymagalność wierzytelności

10.  naruszenie prawa procesowego tj. art. 887 § 1 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, że faktura VAT nr (...) z dnia 21 października 2014 r. nie została prawidłowo doręczona Pozwanemu, podczas gdy w świetle ww. przepisu wierzyciel wstępujący w ogół praw dłużnika jako wierzyciela zajętej wierzytelności nie ma możliwości wykonania za dłużnika czynności niezastępowalnych, takich jak ponowne wystawienie faktury lub faktury korygującej i doręczenie jej poddłużnikowi w nowym egzemplarzu; powyższe naruszenie miało istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, ponieważ doprowadziło Sąd Okręgowy do wysnucia błędnego wniosku o niezasadności powództwa z uwagi na rzekomą niewymagalność wierzytelności;

11.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 106j ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT poprzez jego niezastosowanie i pominięcie, że w świetle ww. przepisu jakakolwiek pomyłka przy wystawianiu faktury VAT rodzi obowiązek wystawienia faktury korygującej, co oznacza, że okoliczność przekreślenia faktury VAT nr (...) z dnia 21 października 2014 r. nie rodzi żadnych skutków prawnych, a doręczenie przekreślonego egzemplarza Pozwanemu czyniło zadość wymaganiu umownemu;

W konsekwencji wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez

1.  zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kwoty 884 820,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 listopada 2014 r. do dnia zapłaty, z obowiązkiem zapłaty zasądzonej kwoty na rachunek bankowy każdoczesnego komornika

11

sądowego prowadzącego postępowanie egzekucyjne na podstawie tytułu

wykonawczego - nakazu zapłaty z dnia 13 stycznia 2014 r. wydanego przez Sąd

Okręgowy w W., XXVI Wydział Gospodarczy w sprawie o sygn. akt (...)ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy;

2.  zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kosztów postępowania przed sądem I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych;

Wniósł także o zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Ponadto wniósł o dopuszczenie dowodów z dokumentów wskazanych w uzasadnieniu niniejszego pisma na okoliczności wskazane w jego treści; jednocześnie wskazuję, że potrzeba powołania tych dowodów na obecnym etapie postępowania wynika z treści wyroku Sądu Okręgowego i kwestionowanie przez Sąd Okręgowy okoliczności, które nie były sporne.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji, pominięcie dowodów zgłoszonych w apelacji oraz zasądzenie od powoda na rzecz Skarbu Państwa-Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Uzupełniając postepowanie dowodowe Sąd Apelacyjny przeprowadził dowód z pism z 18 lutego 2014 roku i 8 grudnia 2014 roku celem ustalenia, że powód wniósł o zajęcie wierzytelności przysługujących (...) SA w stosunku do pozwanego, z pisma komornika sądowego K. Ł. z 9 grudnia 2014 roku o zajęciu u pozwanego wierzytelności, postanowień komornika P. G. z 19 grudnia 2014 roku oraz komornika K. Ł. z dnia 26 stycznia 2015 roku na okoliczność utrzymania w mocy ogółu czynności komornika P. G. w tym czynności zajęcia spornej wierzytelności.

S ą d Apelacyjny zwa ż y ł , co nast ę puje:

Apelacja mimo szeregu zasadnych zarzutów ostatecznie okazała się niezasadna.

Przede wszystkim nie można podzielić poglądu, że nie istniała wierzytelność spółki (...) SA wobec pozwanego o zapłatę wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane.

Wierzytelność wynikająca ze stosunku zobowiązaniowego jest przykładem postaci (tu: majątkowego) prawa podmiotowego, z której wynika możność domagania się przez uprawnionego od oznaczonej osoby określonego zachowania się, mianowicie działania lub zaniechania.

Umowa o roboty budowlane jest umową wzajemną w rozumieniu art. 487 § 2 k.c. Z momentem jej zawarcia powstaje wierzytelność zamawiającego polegająca ma możności domagania się oddania przez wykonawcę przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a wykonawcy polegająca m.in. na domaganiu się jego odbioru i zapłaty umówionego wynagrodzenia (art. 647 k.c.).

Także zajęcie tej wierzytelności należy uznać za skuteczne.

Zajęcie wierzytelności na podstawie art. 896 k.p.c. może dotyczyć tylko wierzytelności istniejącej, która powinna być przez wierzyciela sprecyzowana. Nie ulega wątpliwości, iż wierzytelność istniejąca to wierzytelność konkretna, osadzona w ramach określonego stosunku zobowiązaniowego pomiędzy zindywidualizowanymi podmiotami, mająca sprecyzowaną treść. Oczywiste jest zatem, że tylko tak skonkretyzowana wierzytelność może być przedmiotem egzekucji w świetle art. 896 k.p.c. Skierowanie wezwania do dłużnika konkretnej wierzytelności spowoduje skutki związane z zajęciem wierzytelności tylko wówczas, gdy wierzytelność będzie oznaczona w sposób, który nie wywołuje wątpliwości, że o tę wierzytelność chodzi. Należy tu odwołać się do poglądu wyrażonego w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2006 r., III CK 335/05, Legalis nr 429293)

12

Nie ulega wątpliwości, że pozwany nie miał żadnej wątpliwości, jakiej wierzytelności dotyczy zajęcie i to niezależnie od przedłożonych w postępowaniu apelacyjnym pism precyzujących wierzytelność.

Należy jednak mieć na względzie, że wierzyciel wytaczający powództwo na podstawie art. 887 § 1 k.p.c. w zw. z art. 902 k.p.c. jest substytutem procesowym (ustawowym) podstawionym w prawa dłużnika dochodzącym w swoim własnym imieniu roszczeń przysługujących egzekwowanemu dłużnikowi. Z istoty substytucji wynika, że powódka nie może domagać się od drugiej strony świadczenia, którego nie mogła domagać się spółka (...).

Warunki w jakich domagać się mogła ta ostatnia spółka wynikają nie tylko z treści regulujących ten stosunek przepisów kodeksu cywilnego ale i postanowień umowy łączącej tę spółkę z pozwanym.

Postanowienia te określały warunki wymagalności roszczenia wykonawcy wobec pozwanego.

Strony tej umowy zastrzegły, że podstawą płatności mogą być jedynie prawidłowo wystawione faktury wraz załącznikami w postaci dokumentów potwierdzających odbiór robót oraz faktur podwykonawców wraz z potwierdzeniem ich zapłaty. Warunki te musiały wystąpić kumulatywnie.

Niewątpliwie wykonawca nigdy nie przedstawił pozwanemu celem uzyskania zapłaty faktury. Fakt ten wynika wynika z zeznań wskazanych przez Sąd Okręgowy świadków i stającego za pozwanego, T. B. opisującego na rozprawie 6 lipca 2017 r. procedurę przyjmowania i rejestrowania pism przychodzących (prot. el. 00:26:18 – 00:27:15. transkrypcja k. 352v-353).

Faktura znajdująca się na k. 73 została odnaleziona dopiero przez komornika. Nawet jednak, gdyby przyjąć, że jej złożenie zastąpiło złożenie jej przez wykonawcę, - co musi budzić wątpliwości z uwagi na brak wskazanej intencji uzyskania wynagrodzenia – nie został spełniony kolejny warunek uzasadniający wymagalność roszczenia.

Z zawarcia w umowie obowiązku złożenia oświadczeń podwykonawców wynika, że wolą stron było, by wykonawca wypłacił takie wynagrodzenie swoim podwykonawcom a nie tylko złożył formalne i niekoniecznie prawdziwe ich oświadczenia.

Zgodzić się należy z pozwanym, że celem tego postanowień byłą ochrona inwestora przed nielojalnym postępowaniem ze strony wykonawcy w zakresie nieregulowania należności względem zaakceptowanych podwykonawców, które w konsekwencji mogło skutkować obowiązkiem podwójnej zapłaty ze strony inwestora za wykonanie tych samych robót. Klauzula taka nie może być uważana za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego, skoro – co prawda wprowadzona już po zawarciu umowy o roboty budowlane – regulacja zawarta w art. 143a ust. 1 pkt 1 p.z.p. wprost przewiduje takie zabezpieczenie inwestora.

Treścią świadczenia wykonawcy uzasadniającego wymagalność roszczenia o zapłatę wynagrodzenia, było zatem należyte rozliczenie się w podwykonawcami przed wystąpieniem o rozliczenie z zamawiającym. Przedłożenie stosownych dokumentów miało jedynie dokumentować ten fakt poprzez przedłożenie stosownych faktur podwykonawców z dowodami zapłaty należności z nich wynikających. Braki w tym zakresie skutkowały stwierdzeniem o nienależycie wykonanym zobowiązaniu przez wykonawcę, co nie rodziło prawa do wynagrodzenia po stronie wykonawcy.

Dodatkowo już tylko wskazać należy, że działania wykonawcy (którego powódka zastępuje), który nie płacąc należnego podwykonawcom wynagrodzenia i korzystając z tego, że inwestor spełnił za niego należne im świadczenia, domagałby się nadal zapłacenia jemu należnego z umowy wynagrodzenia, musiałyby być uznane co najmniej za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Ubocznie też zauważyć należy, że powódka nie dochodziła odszkodowania na podstawie art. 886 § 3 k.p.c. Niezrozumiały zatem jest zarzut naruszenia przez Sąd art. 471 k.c.

13

Mając jednak na względzie, że treść informacji udzielanych przez pozwanego już po dokonaniu zajęcia mogła uzasadniać przekonanie powódki o możliwej skuteczności nie tylko zajęcia ale i wytoczenia procesu, Sąd Apelacyjny uznał, że stosownym jest odstąpienie w oparciu o art. 102 k.p.c. od obciążania powódki kosztami zastępstwa procesowego poniesionymi przez pozwanego.

Z tych względów na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. orzeczono jak w punkcie 1 sentencji.

W zasadniczej części jednak apelacja podlegała na podstawie art. 385 k.p.c. oddaleniu.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art.100 zdanie drugie k.p.c. w zw. z art.98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c. oraz w zw. z § § 2 pkt 7 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. Dz. U. z 2018 r poz. 265).

Jan Futro Małgorzata Gulczyńska Elżbieta Fijałkowska

14