Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 stycznia 2019r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSO Katarzyna Antoniak
Protokolant	st. sekr. sąd. Dorota Malewicka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 stycznia 2019r. w S.

odwołania M. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

z dnia 10 października 2018r. Nr (...), znak: (...)

w sprawie M. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

z udziałem płatnika składek S. S.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

I.  zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że M. S. jako osoba współpracująca z S. S. prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą pod nazwą (...) z siedzibą w S., podlega od 20 sierpnia 2018r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu,

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. na rzecz M. S. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt: IV U 821/18 UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 października 2018r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. stwierdził, że M. S. jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą - płatnikiem składek S. S. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rantowemu i wypadkowemu od 20.08.2018r. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ rentowy wskazał, iż zgłoszenie M. S. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego oraz ubezpieczenia zdrowotnego jako osoby współpracującej przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej należy uznać za nieważne, gdyż nosi znamiona świadomego i celowego działania mającego na celu uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego po zaistniałym w dniu 24 sierpnia 2018r. wypadku, w którym M. S. została poszkodowana. Podniósł, iż M. S. świadczyła jedynie okazjonalną pomoc przy prowadzeniu przez męża pozarolniczej działalności gospodarczej, dlatego zgłoszenie jej do ubezpieczeń społecznych jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i nieważne. W związku z tym M. S. nie podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność na podstawie art.6 ust.1 pkt 5 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.).

Od decyzji tej odwołanie złożyli M. S. i płatnik składek S. S., wnosząc o jej zmianę poprzez stwierdzenie, że ubezpieczona podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą od 20.08.2018r. Skarżący zarzucili organowi rentowemu naruszenie prawa materialnego ,tj. art.8 ust.2 i 11 oraz art.13 pkt5 w zw. z art.6 ust.1 pkt5 i art.12 ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez przyjęcie, że ubezpieczona nie współdziałała przy wykonywaniu pozarolniczej działalności gospodarczej z płatnikiem składek S. S.. Kolejnym zarzutem, który zgłosili było naruszenie art. 6, 7, 77 ust.1 oraz art.80 kpa w zw. z art.123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych polegające na niezebraniu i nierozpatrzeniu całego materiału dowodowego i wydaniu decyzji z naruszeniem zasad praworządności i prawdy obiektywnej (odwołanie k.1-3 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie oraz zasądzenie od ubezpieczonej i płatnika składek na rzecz organu rentowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przypisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska podniósł, iż płatnik składek prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą od 1.06.2005r. i wcześniej nie zgłosił ubezpieczonej jako osoby współpracującej. ZUS wskazał m.in., iż płatnik składek zgłosił M. S. do ubezpieczeń społecznych jako osobę współpracującą przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej od 20.08.2018r., zaś już 23.08.2018r. ubezpieczona stała się niezdolna do pracy. Organ rentowy zauważył, że okazjonalna pomoc, jaką osobie prowadzącej działalność gospodarczą świadczy jego małżonek prowadzący z płatnikiem składek wspólne gospodarstwo domowe, stanowi konsekwencję obowiązku małżonków do wzajemnej pomocy oraz współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli - art.23 i 27 KRO (odpowiedź na odwołanie k.7-9 akt sprawy).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Od 1 czerwca 2005r. S. S. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą pod nazwą (...)z siedzibą w S. przy ul. (...) (wydruk z CEIDG k.10 akt organu rentowego – tom dokumentacji wypadkowej). W ramach działalności gospodarczej zajmuje się produkcją elementów z tworzyw sztucznych dla budownictwa ,tj. m.in. rurek, dystansów do zbrojeń, listew do klinkieru. Płatnik składek posiada grupę stałych klientów, ale również pracuje w terenie poszukując nowych odbiorców. Niejednokrotnie, w ramach swojej działalności płatnik składek dostarcza towar bezpośrednio do klientów. W zakładzie produkcyjnym firmy znajdują się 4 wtryskarki o różnej wielkości i mocy. Obsługą maszyn oraz pakowaniem wyprodukowanego towaru dotychczas zajmowali się płatnik składek i pracownik - J. G.. W październiku 2017r. J. G. zrezygnował z zatrudnienia u płatnika składek. Po tej dacie wszystkie czynności związane z prowadzoną działalnością gospodarczą S. S. wykonywał samodzielnie, jednocześnie poszukując pracownika.

W celu zachowania ciągłości produkcji płatnik składek zamierzał zatrudnić pracownika do obsługi maszyn oraz pakowania towaru. Informacja o poszukiwaniach pracownika została zamieszczona na platformie internetowej OLX. Ostatecznie, płatnik składek nie pozyskał pracownika na stałe. Od listopada 2018r. na podstawie umowy zlecenia zatrudnia syna, który jest studentem i również prowadzi z nim wspólne gospodarstwo domowe.

M. S. posiada wykształcenie w zawodzie krawcowej. Ubezpieczona nigdy nie pracowała w swoim zawodzie. Przez okres ok. 12 lat ubezpieczona zatrudniona była w hurtowni budowlanej. W okresie od 6.02.2017r. do 20.08.2018r. M. S. była zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna.

Wcześniej ,tj. przed dniem 20.08.2018r. ubezpieczona okazjonalnie pomagała mężowi przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej m.in. w weekendy zajmowała się pakowaniem towaru oraz wykonywała pojedyncze prace biurowe. Uprzednio M. S. nie obsługiwała maszyn.

W związku ze zwiększoną liczbą zamówień oraz trudnościami z pozyskaniem pracownika S. S. podjął stałą współpracę przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej z M. S.. Płatnik składek zgłosił żonę do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego i obowiązkowego ubezpieczenia wypadkowego jako osobę współpracującą przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej od dnia 20.08.2018r. (druk ZUS ZUA przekazany do organu rentowego w dniu 24.08.2018r. oraz potwierdzenie zgłoszenia do ubezpieczeń k.9-9v akt organu rentowego – tom dokumentacji wypadkowej). Uprzednio ,tj. w okresie od 16.08.2018r. do 17.08.2018r. ubezpieczona odbyła szkolenie z zakresu Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (kopia zaświadczenia z 17.08.2018r. k.20 akt organu rentowego – tom dokumentacji wypadkowej). Ubezpieczona została również przeszkolona przez płatnika składek z zakresu obsługi maszyn znajdujących się w zakładzie. Z tego tytułu płatnik składek przekazał do organu rentowego za M. S. imienne raporty miesięczne ZUS RCA, w których zadeklarował minimalną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ,tj. za sierpień 2018r. w wysokości 1 031,92 zł, zaś za wrzesień 2018r. w wysokości 2 665,80 zł.

M. S. w dniu 20.08.2018r. rozpoczęła stałą współpracę z mężem przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej. Ubezpieczona pracę wykonywała w siedzibie firmy poczynając od godziny 7. Do jej obowiązków należało wykonywanie czynności związanych z pakowaniem wyprodukowanego towaru oraz zastępowanie płatnika składek przy nadzorze maszyn w razie wyjazdu poza siedzibę firmy. W dniu 23.08.2018r. zastępując męża przy obsłudze wtryskarki ubezpieczona uległa wypadkowi. W wyniku tego zdarzenia doznała amputacji palców II-V lewej ręki (dokumentacja medyczna k.41 akt organu rentowego). Od tego czasu ubezpieczona przebywa na zwolnieniu lekarskim. Postępowanie w sprawie wypłaty ubezpieczonej zasiłku chorobowego jest zawieszone przed Sądem Rejonowym w Siedlcach (sygn. akt: IV U 343/18).

Małżonkowie M. i S. S. prowadzą wspólne gospodarstwo domowe oraz pozostają w ustawowym ustroju wspólności majątkowej.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego i w aktach sprawy, a także na podstawie zeznań świadków Z. S. i R. S. (k.25-26 akt sprawy), zeznań ubezpieczonej M. S. (k.23v-24 akt sprawy) i płatnika składek S. S. (k.24-24v akt sprawy), które oceniono jako spójne, logiczne i w całości wiarygodne.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej M. S. podlegało uwzględnieniu.

Zgodnie z art.6 ust.1 pkt 5 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2013r., poz.1442 ze zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi.

Stosownie do art.11 ust 2 powyższej ustawy wymienione osoby podlegają dobrowolnie na swój wniosek ubezpieczeniu chorobowemu, a w myśl art.12 ust.1 ustawy osoby te podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu. Z kolei art.13 ust.5 w/w ustawy stanowi, że osoby współpracujące podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności, do dnia zakończenia tej współpracy.

Odnosząc powyższe uregulowania do okoliczności sprawy Sąd doszedł do przekonania, że wbrew ustaleniom organu rentowego od 20 sierpnia 2018r. M. S. podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej z płatnikiem składek S. S.. Bezsporne jest, iż małżonkowie M. i S. S. prowadzą wspólne gospodarstwo domowe i pozostają w ustawowym ustroju wspólności majątkowej.

W ocenie Sądu zebrane w sprawie dowody stanowią podstawę do przyjęcia, iż zaskarżona decyzja jest błędna i podlega zmianie. Istotnymi przy wydaniu rozstrzygnięcia dowodami okazały się zeznania ubezpieczonej (k.23v-24 akt sprawy), płatnika składek (k.24-24v akt sprawy) oraz świadków Z. S. i R. S. (k.25-26 akt sprawy). Osoby te zeznały, że w dniu 20.08.2018r. ubezpieczona faktycznie rozpoczęła stałą współpracę z mężem S. S. przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, a wpływ na podjęcie tej współpracy i zgłoszenie ubezpieczonej z tego tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych miały zwiększona ilość zamówień oraz trudności płatnika składek z pozyskaniem pracownika. Zeznania tych osób jako logiczne, rzeczowe oraz korespondujące ze sobą, są przekonujące i zasługują na wiarę.

W ocenie Sądu podjęcie współpracy między M. S. a płatnikiem składek było niezbędne i racjonalne, bowiem dotychczas ubezpieczona była osobą bezrobotną i nic nie stało na przeszkodzie, aby podjęła stałą współpracę z mężem przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej. Nie zasługuje na aprobatę twierdzenie organu rentowego, że rozpoczęcie współpracy między wymienionymi było dodatkowym obciążeniem dla budżetu firmy. Podkreślić należy, iż płatnik składek zgłaszając M. S. do ubezpieczeń społecznych zadeklarował podstawę wymiaru składek w wysokości 1 031,92 złotych (za sierpień 2018r.) i w wysokości 2 665,80 złotych (za wrzesień 2018r.), a w roku podatkowym 2017 uzyskał dochód w kwocie 114 224,70 zł (kopia deklaracji PIT za rok 2017 k.28- akt sprawy). W ocenie Sądu nie może być zatem wątpliwości, iż płatnik składek posiadał odpowiednie środki nie tylko na pokrycie kosztów związanych z podjęciem przez ubezpieczoną stałej współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej i zgłoszeniem jej z tego tytułu do ubezpieczeń społecznych, ale także na pokrycie jednomiesięcznego zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za miesiąc sierpień 2018r., na które wskazał organ rentowy w zaskarżonej decyzji. Organ rentowy prezentował stanowisko, iż podjęcie współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej z ubezpieczoną nie stanowi przesłanki do objęcia jej ubezpieczeniami społecznymi, gdyż płatnik składek samodzielnie wykonywał wszystkie czynności związane z prowadzeniem działalności gospodarczej w okresie od 1.10.2017r. do 19.08.2018r, oraz po wystąpieniu u M. S. niezdolności do pracy ,tj. po 23.08.2018r. Z argumentacją taka nie sposób się zgodzić. Okoliczność, że po odejściu pracownika a przed 20 sierpnia 2018r. płatnik składek samodzielnie, ewentualnie z weekendową pomocą żony, wykonywał czynności w ramach działalności gospodarczej nie oznacza, że nie zachodziła potrzeba podjęcia stałej współpracy z ubezpieczoną. Przeprowadzone przez Sad dowody wykazują, że było inaczej i że po stronie płatnika składek zachodziła potrzeba zatrudnienia pracownika albo podjęcia współpracy przez ubezpieczoną. Z wiarygodnych i spójnych zeznań ubezpieczonej i płatnika składek wynika, że w październiku 2017r. z zatrudnienia u płatnika składek zrezygnował J. G.. Od tego czasu płatnik składek jednocześnie bezskutecznie poszukując pracownika, wszystkie czynności związane z prowadzeniem działalności gospodarczej wykonywał samodzielnie. W sytuacji, gdy zachodziła potrzeba dostarczenia wyprodukowanego towaru bezpośrednio do klienta płatnik składek wstrzymywał produkcję i zamykał zakład. Mając na uwadze powyższe oraz fakt, że ubezpieczona pozostawała bez zatrudnienia, płatnik składek podjął z M. S. stałą współpracę przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej. Przygotowania do podjęcia współpracy między ubezpieczoną a płatnikiem składek potwierdza m.in. okoliczność, iż ubezpieczona wcześniej, bo już w okresie od 16.08.2018r. do 17.08.2018r. odbyła szkolenie z zakresu Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (kopia zaświadczenia z 17.08.2018r. k.20 akt organu rentowego – tom dokumentacji wypadkowej). Okoliczność ta przeczy twierdzeniu organu rentowego jakoby zgłoszenie M. S. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jako osoby współpracującej było motywowane chęcią uzyskania świadczeń w związku w wypadkiem, któremu uległa w dniu 23 sierpnia 2018r.

Resumując Sąd stwierdził, że w dniu 20.08.2018r. ubezpieczona rozpoczęła stałą współpracę z mężem przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej i współpraca ta stanowiła tytuł do podlegania przez nią ubezpieczeniu społecznemu. Twierdzenie organu rentowego, że zgłoszenie ubezpieczonej do ubezpieczeń społecznych zostało dokonane z naruszeniem zasad współżycia społecznego, polegającym na świadomym uzyskaniu nieuzasadnionych korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych kosztem innych uczestników tego systemu jest nieuzasadnione i oparte na dowolnych przypuszczeniach organu rentowego. Należy bowiem mieć na uwadze, iż przed dniem 20.08.2018r. ubezpieczona świadczyła wyłącznie okazjonalną pomoc mężowi przy prowadzeniu działalności gospodarczej ,tj. m.in. w weekendy zajmowała się pakowaniem wyprodukowanego towaru oraz wykonywała pojedyncze prace biurowe. Natomiast od 20.08.2018r. ubezpieczona pracowała codziennie w godzinach od 7 do 15 w siedzibie firmy. Wykonywała ona czynności związane z nadzorem maszyn oraz pakowaniem towaru. W tym miejscu zauważyć należy, iż świadek Z. S. potwierdził, że w dniu 22.08.2018r. widział ubezpieczoną w zakładzie produkcyjnym firmy znajdującym się w S. przy ul. (...), przy pakowaniu wyprodukowanego towaru (vide: zeznania świadka k.26 akt sprawy). W ocenie Sądu wiarygodność zeznań świadków, a także ubezpieczonej i płatnika składek nie budzą wątpliwości. Ustalenia tego nie podważa okoliczność, że płatnik składek – S. S. jest mężem ubezpieczonej, natomiast świadkowie Z. S. i R. S. – odpowiednio teściem i szwagrem, a zatem osobami jej bliskimi. Z racji bezpośrednich i częstych kontaktów posiadają oni wiedzę o okolicznościach pracy ubezpieczonej. Podkreślić wreszcie należy, że o wykonywaniu przez ubezpieczoną współpracy w ramach działalności prowadzonej przez płatnika składek świadczy fakt, że do zdarzenia wypadkowego w dniu 23 sierpnia 2018r. doszło w czasie wykonywania przez ubezpieczoną pracy na terenie firmy ,tj. podczas nadzorowania pracy maszyny i próby jej uruchomienia po tym, jak się zablokowała.

Resumując powyższe okoliczności Sąd uznał, iż pomoc udzielana przedsiębiorcy S. S. przez żonę M. S. jest stałą współpracą przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej rodzącą tytuł do ubezpieczenia społecznego ubezpieczonej. Tym samym M. S. podlega od dnia 20.08.2018r. obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej z płatnikiem składek S. S..

Mając na uwadze całokształt powyższych okoliczności Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy na podstawie art.98§1 i 3 kpc w zw. z art.99 kpc i §9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015r. poz. 1804).