Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 października 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 października 2016r. w S.

odwołania E. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 15 stycznia 2015 r. Nr (...)- (...)

w sprawie E. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 323/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 stycznia 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zw. z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, odmówił E. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową od dnia 1 stycznia 2015r., bowiem Komisja Lekarska orzeczeniem z dnia 2 stycznia 2015r. nie stwierdziła u niej niezdolności do pracy.

Odwołanie od w/w decyzji złożyła ubezpieczona E. M., wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową. Ubezpieczona wskazała, że organ rentowy bezzasadnie odmówił jej prawa do renty, gdyż decyzją z dnia 5 sierpnia 2008r. Państwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny w S. stwierdził u niej chorobę zawodową w postaci niedowładu mięśni przywodzących i napinających fałdy głosowe z niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dystonią. W oparciu o powyższą decyzję organ rentowy decyzją z dnia 19 grudnia 2008r. orzekł w związku ze stwierdzoną chorobą zawodową 10% uszczerbku na zdrowiu. Następnie, ZUS nieprzerwanie do chwili wydania zaskarżonej decyzji przyznał ubezpieczonej prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową. Zwrócono uwagę, że przez cały ten okres aż do wydania decyzji odmownej z dnia 15 stycznia 2015r. wszystkie poprzednie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS jednoznacznie wskazywały na istnienie niezdolności do pracy w związku ze stwierdzoną u wnioskodawczyni chorobą zawodową. Zdaniem E. M. wbrew stanowisku organu rentowego stan jej zdrowia zamiast ulegać poprawie w dalszym ciągu ulega systematycznemu pogorszeniu, co zmusza ją do pozostawania pod ciągłą opieką lekarzy specjalistów (odwołanie, k. 1-3 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując się na argumentację i przepisy prawa zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie, k. 6-7 akt sprawy).

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Decyzją z dnia 5 sierpnia 2008r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w S. stwierdził u E. M. chorobę zawodową – niedowład mięśni przywodzących i napinających fałdy głosowe z niewydolnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią wymienioną w poz. 15 pp. 3 wykazu chorób zawodowych określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach (decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej, k.7 akt rentowych). Ubezpieczona jest z zawodu nauczycielem, uczyła w szkole podstawowej, zaś w 2007r. uzyskała prawo do świadczenia emerytalnego.

E. M. do dnia 31 grudnia 2014r. była uprawniona do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową na mocy decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z dnia 28 grudnia 2012r. (decyzja z 28.12.2012r., k. 60 akt rentowych). W dniu 25 listopada 2014r. wystąpiła do organu rentowego z wnioskiem o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową na dalszy okres (wniosek, k. 63 akt rentowych). Rozpoznając powyższy wniosek organ rentowy skierował wnioskodawczynię na badanie przez Lekarza Orzecznika ZUS, który w orzeczeniu z dnia 8 grudnia 2014r. nie stwierdził u niej niezdolności do pracy (orzeczenie Lekarza Orzecznika z dnia 08.12.2014r., k.65 akt rentowych). Z uwagi na wniesienie sprzeciwu od w/w orzeczenia sprawa została skierowana do Komisji Lekarskiej ZUS, która orzeczeniem z dnia 2 stycznia 2015r. nie stwierdziła u wnioskodawczyni niezdolności do pracy (sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika, k. 12 dokumentacji lekarskiej; orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 02.01.2015r., k.68 akt rentowych). Powyższe orzeczenie stało się podstawą wydania zaskarżonej decyzji z dnia 15 stycznia 2015r. odmawiającej E. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową od dnia 1 stycznia 2015r. (decyzja z dnia 15.01.2015r., k. 70 akt rentowych).

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy wskutek choroby zawodowej przysługuje renta z tytułu niezdolności do pracy. Stosownie do treści art. 17 ust. 1 w/w ustawy przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, do ustalenia wysokości tego świadczenia oraz jego wypłaty stosuje się odpowiednio przepisu ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W myśl art. 12 ust. 1, 2 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Rozstrzygnięcie o zasadności odwołania wnioskodawczyni od decyzji organu rentowego odmawiającej jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową wymagało ustalenia, czy ubezpieczona po dniu 31 grudnia 2014r. pozostaje osobą niezdolną do pracy, a jeśli tak – to w jakim stopniu i czy niezdolność ta ma podłoże związane ze stwierdzoną chorobą zawodową. Podkreślenia wymaga, że w postępowaniu, którego przedmiotem jest przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, koniecznym jest ustalenie stanu zdrowia osoby ubezpieczonej, z którym to stanem związana jest przedmiotowa niezdolność do pracy. Natomiast stan zdrowia osoby ubezpieczonej bezsprzecznie jest okolicznością, dla której ustalenia, niezbędne są wiadomości specjalne, wymagające udziału w procesie biegłych lekarzy. Kluczowa dla tego rodzaju spraw okoliczność stanu zdrowia oraz związana z nim niezdolność do pracy – w przypadku sporu co do tej okoliczności - nie może być ustalana przez Sąd samodzielnie lub wyłącznie na podstawie innych dowodów zgłoszonych przez strony postępowania. Ocena niezdolności do pracy w zakresie wymagającym wiadomości specjalnych musi znaleźć oparcie w dowodzie z opinii biegłych posiadających odpowiednią wiedzę medyczną adekwatną do rodzaju schorzeń osoby ubezpieczonej.

Ustalając sporną okoliczność niezdolności do pracy Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego lekarza laryngologa-foniatry, który rozpoznał u E. M. niedowład mięśni przywodzących i napinających fałdy głosowe z niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią. Na podstawie przeprowadzonego badania laryngologicznego i foniatrycznego, badania videostroboskopowego oraz po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną biegła stwierdziła, że zmiany w narządzie głosu morfologiczne i czynnościowe są o niewielkim nasileniu. Głos był matowy z nieznaczną chrypką w chwili badania, a po próbie obciążeniowej wystąpiła tylko większa suchość błony śluzowej gardła. Niemniej jednak głos ubezpieczonej nie zmienił się, jak również nie pogorszyło się zwarcie fałdów głosowych. Wobec tego, w ocenie biegłej, obecnie nie stwierdzono u ubezpieczonej niezdolności do pracy. Zmiany morfologiczne i czynnościowe narządu głosu oraz stopień ich zaawansowania nie upośledzają sprawności fonacyjnej krtani w stopniu powodującym niezdolność do pracy w zawodzie nauczyciela i nie upośledzają społecznej wydolności głosu. Zwrócono przy tym uwagę, że samo występowanie choroby zawodowej nie jest równoznaczne z powstaniem niezdolności do pracy, bowiem o tej okoliczności decyduje stan zaawansowania danej choroby zawodowej (opinia biegłej laryngolog-foniatry M. B. z dnia 29.05.2015r., k. 12-14 akt sprawy). Wobec złożenia przez wnioskodawczynię zastrzeżeń do w/w opinii biegłej oraz przedłożenia nowej dokumentacji medycznej uwzględniającej poprzednie i aktualne leczenie została wydana opinia uzupełniająca, w której biegła zmieniła swoją poprzednią opinię, orzekając okresową niezdolność ubezpieczonej do pracy na okres 3 lat do 31 grudnia 2017r., w którym to czasie wskazane jest intensywne leczenie i rehabilitacja w poradni foniatrycznej. Niemniej jednak zasugerowano, że w razie wątpliwości warto powołać innego biegłego z zakresu foniatrii (opinia uzupełniająca, k. 36 akt sprawy). Zastrzeżenia do opinii uzupełniającej wniósł organ rentowy, zwracając uwagę, że orzeczenie powinno być wydane na podstawie oceny aktualnego stanu zdrowia, tak jak to miało miejsce w opinii z dnia 29.05.2015r. Wobec zmiany przez biegłą ustaleń orzeczniczych, bez jednoznacznego potwierdzenia danymi medycznymi pogorszenia stanu zdrowia, wnioskowano o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego, który to wniosek został uwzględniony. Kolejna biegła lekarz specjalista otolaryngologii i foniatrii w opinii z dnia 19.03.2016r. uznała, że stopień nasilenia zmian chorobowych narządu głosu wnioskodawczyni nie powoduje aktualnie naruszenia sprawności organizmu w znacznym stopniu i nie powoduje niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową. Biegła ta odniosła się do dokumentacji medycznej znajdującej się w aktach sprawy, a w szczególności do ostatnio wykonanego badania videostroboskopowego z dnia 2.03.2016r. dostarczonego przez wnioskodawczynię. Wskazano, że w badaniu tym widoczna jest znaczna poprawa stanu narządu głosu E. M. w stosunku do wcześniej wykonywanych badań, na których widoczna jest owalna niedomykalność fonacyjna głośni. Aktualnie niedomykalność ta jest tylko w postaci bardzo wąskiej linijnej niedomykalności fonacyjnej na całej długości głośni. Nie stwierdzono wrzecionowatej (owalnej) niedomykalności. W zaświadczeniu wydanym w dniu 2.03.2016r. specjalista foniatra rozpoznał tylko dysfonię hypofunkcjonalną, a więc schorzenie, które nie jest ujęte w wykazie chorób zawodowych, pomimo że we wcześniej wykonanych badaniach stroboskopowych (z dnia 12.10.2015r.) ten sam lekarz stwierdził niedowład mięśni przywodzących i napinających fałdy głosowe z niedomykalnością głośni i trwałą dysfonią. Tym samym biegła ta zajęła stanowisko, iż wynik ostatnio wykonanych badań krtani świadczy o tym, że okres odciążenia od wysiłku głosowego (ubezpieczona nie pracuje od 2007r.) skutkował poprawą stanu narządu głosu. Dalszy brak narażenia na wysiłek głosowy i leczenie specjalistyczne mogą zmniejszyć zgłaszane przez ubezpieczoną dolegliwości. Zdaniem biegłej z zakresu otolaryngologii-foniatrii na podstawie przeprowadzonego badania, dokumentacji medycznej i dostarczonych wyników badań z 2016r. stwierdzone u E. M. zmiany chorobowe w zakresie narządu głosu nie wykazują zaburzeń funkcji fonacyjnej krtani kwalifikujących do świadczeń rentowych z tytułu choroby zawodowej (opinia biegłej specjalisty otolaryngologii i foniatrii A. P. z dnia 19.03.2016r., k. 47-56 akt sprawy). Ubezpieczona nie zgodziła się ze stanowiskiem zawartym w w/w opinii i wniosła o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego sądowego z zakresu laryngologii-foniatrii, który jednoznacznie rozstrzygnie rozbieżności pomiędzy wydanymi w toku niniejszego postępowania opiniami. Celem rozstrzygnięcia wszelkich wątpliwości, Sąd uwzględnił wniosek ubezpieczonej. Trzecia biegła lekarz laryngolog-foniatra w opinii sporządzonej w dniu 22 czerwca 2016r. uznała ubezpieczoną za zdolną do pracy, bowiem w badaniu przeprowadzonym tego dnia stwierdzono u niej niewielkiego stopnia zmiany krtani, głos był matowy, bez chrypki, o skróconym czasie fonacji. Wskazano, że powyższe zmiany odpowiadają orzeczonemu 10% uszczerbkowi na zdrowiu spowodowanemu skutkami choroby zawodowej, lecz przy tak niskim uszczerbku ubezpieczona jest zdolna do pracy. Opinia ta jest zgodna z opinią biegłej z zakresu foniatrii z dnia 19.03.2016r., zaś obraz krtani uzyskany przez trzecią biegłą jest podobny do opisu zawartego w opinii z dnia 29.05.2015r. W ocenie biegłej, zmiany krtani ubezpieczonej były nieutrwalone i uległy znacznemu zmniejszeniu. Dowodzi tego fakt, że badanie wideostroboskopowe wykonane przez lekarza prowadzącego z dnia 2 marca 2016r. wykazuje prawie całkowite zwarcie fonacyjne fałdów głosowych. Stwierdzone obecnie zmiany czynnościowe i morfologiczne w narządzie głosu ubezpieczonej nie są zaawansowane w stopniu dającym podstawę do uznania niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową, a wnioskodawczyni jest zdolna do pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami (opinia biegłej laryngolog-foniatry A. G. z dnia 22.06.2016r., k.73-74 akt sprawy).

Analizując sporządzone w sprawie opinie, Sąd doszedł do przekonania, że najbardziej miarodajna jest opinia trzeciego biegłego lekarza laryngologa z dnia 22 czerwca 2016r., która nie była kwestionowała przez żadną ze stron postępowania. W opinii tej odwołano się również do wcześniejszych opinii lekarzy foniatrów sporządzonych w niniejszej sprawie. Biegła nie miała wątpliwości, że ubezpieczona jest zdolna do pracy, gdyż zmiany czynnościowe i morfologiczne w narządzie głosu obecnie nie są zaawansowane w stopniu dającym podstawę do uznania niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową. Zmiany w krtani były nieutrwalone i uległy znacznemu zmniejszeniu. Analogiczne stanowisko zostało zawarte również w opinii sporządzonej przez drugą biegłą lekarza otolaryngologa-foniatrę w dniu 19 marca 2016r., w której zwrócono uwagę, iż okres odciążenia od wysiłku głosowego (ubezpieczona nie pracuje od 2007r.) spowodował poprawę narządu głosu, a dalszy brak narażenia na wysiłek głosowy i leczenie specjalistyczne mogą zmniejszyć zgłaszane dolegliwości. Powyższe potwierdził także wynik badania wideostroboskopowego z dnia 2 marca 2016r., które wykazuje prawie całkowite zwarcie fonacyjne fałdów głosowych. W ocenie Sądu przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe w postaci opinii biegłych lekarzy laryngologów-foniatrów dało postawy do stwierdzenia, że obecnie po dniu 31 grudnia 2014r. E. M. nie jest osobą niezdolną do pracy w związku z chorobą zawodową.

Wobec braku stwierdzenia u ubezpieczonej przez powołanych w sprawie biegłych lekarzy niezdolności do pracy z uwagi na istnienie choroby zawodowej, nie została spełniona przesłanka warunkująca przyznanie prawa do świadczenia rentowego określona w art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Prawo do świadczenia ustaje zaś w przypadku, gdy ustanie którykolwiek z warunków wymaganych do uzyskania tego prawa.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴§1 kpc, odwołanie ubezpieczonej podlegało oddaleniu.