Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 października 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie, I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący - Sędzia	SA Bożena Oworuszko
Sędziowie:	SA Alicja Surdy SA Ewa Lauber-Drzazga (spr.)
Protokolant	St.sekr.sądowy Dorota Kabala

po rozpoznaniu w dniu 1 października 2013 r. w Lublinie na rozprawie sprawy

z powództwa M. K.

przeciwko P. R., J. W., E. R. i E. W.

o zapłatę

na skutek apelacji obu stron od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach z dnia 18 grudnia 2012r. sygn. akt I C 777/12

I.  z apelacji powoda zmienia zaskarżony wyrok w punktach II i IV w ten sposób, że zasądzoną solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 7.821,18zł podwyższa do kwoty 81.897 (osiemdziesiąt jeden tysięcy osiemset dziewięćdziesiąt siedem)złotych i zasądza od pozwanych P. R., J. W., E. R. i E. W. solidarnie na rzecz powoda M. K. kwotę 6.000 (sześć tysięcy)złotych tytułem kosztów procesu;

II.  oddala apelację powoda w pozostałej części i apelację pozwanych w całości;

III.  zasądza od pozwanych P. R., J. W., E. R. i E. W. solidarnie na rzecz powoda M. K. kwotę 6.795 (sześć tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt pięć)złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I ACa 209/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 18 grudnia 2012 roku w sprawie I C 777/12 Sąd Okręgowy w Siedlcach:

I.  uchylił nakaz zapłaty z dnia (...)roku wydany w sprawie I Nc (...) przez Sąd Okręgowy w S.;

II.  zasądził od J. W., E. W., P. R. i E. R. solidarnie na rzecz M. K. kwotę 7 821,18 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 21 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty;

III.  w pozostałej części powództwo oddalił;

IV.  zasądził od M. K. na rzecz J. W., E. W., P. R. i E. R. solidarnie kwotę 7 251 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz kwoty po 2 000 złotych na rzecz każdego z nich tytułem zwrotu pozostałych kosztów sądowych.

Wyrok Sądu Okręgowego został oparty na następujących ustaleniach:

W dniu (...)roku J. W. i P. R. wystawili na rzecz M. K. weksel własny bez protestu na kwotę 1 600 000 złotych z terminem zapłaty w dniu (...)roku. Zobowiązanie wekslowe poręczyły małżonki wystawców weksla – pozwane E. W. i E. R..

W dniu (...) roku J. W. i E. W. wpłacili na rzecz powoda kwotę 500 000 złotych. Kolejnej wpłaty w wysokości 300 000 złotych pozwani dokonali w dniu (...)roku.

W dniu (...)roku P. R. dokonał na rzecz powoda wpłaty z tytułu należności wekslowej w kwocie 70 000 złotych. Kolejnych wpłat z tego tytułu pozwany dokonał w dniu (...)roku w wysokości 130 000 złotych i w dniu 1 czerwca 2012 roku w wysokości 150 000 złotych. Łącznie pozwany wpłacił kwotę 350 000 złotych. W dniu (...)roku P. R. dokonał kolejnej wpłaty na rzecz M. K. w wysokości 450 000 złotych wskazując, że jest to spłata weksla z dnia(...)roku w zakresie należności podstawowej.

Sąd Okręgowy wskazał, że poza sporem jest fakt, że pozwani byli zobowiązani do zapłaty solidarnie sumy wekslowej w wysokości 1 600 000 złotych na rzecz powoda. Sporna pomiędzy stronami jest jedynie kwestia należności ubocznych w postaci odsetek od nieterminowo wpłaconej sumy wekslowej.

W ocenie Sądu pierwszej instancji brak jest podstaw do przyjęcia, że odsetki od określonej w wekslu kwoty nie należą się z uwagi na treść art. 5 prawa wekslowego i brak stosownego zapisu w treści wystawionego weksla. Treść przepisu art. 5 prawa wekslowego dotyczy odsetek umownych, których wysokość może być umieszczona na wekslu, nie zaś odsetek za zwłokę w zapłacie weksla. Są to odsetki ustawowe, których źródłem jest przepis prawa wekslowego (art. 48 i 49 prawa wekslowego).

Powołując się na art. 38 prawa wekslowego, Sąd podniósł, że weksel powinien być przedstawiony do zapłaty przez posiadacza weksla bądź w pierwszym dniu, w którym można wymagać zapłaty, bądź w jednym z dwóch następnych dni powszednich. Zgodnie z treścią weksla był on zaś płatny w oznaczonym dniu, tj. (...). Powód nie przedstawił żadnych dokumentów, które uzasadniałyby jego twierdzenie, że pozwani zostali wezwani do wykupu weksla w terminie określonym w art. 38 prawa wekslowego. Na oryginale weksla dołączonego do akt sprawy brak jest jakichkolwiek wpisów poświadczających choćby częściowe wpłaty dokonywane przez pozwanych. Tym samym nie można uznać, że weksel ten był okazywany pozwanym przed wniesieniem pozwu w datach dokonywanych wpłat.

Mając na uwadze powyższe, Sąd pierwszej instancji uznał, że powód nie wykazał, aby zwrócił się do pozwanych w terminie płatności weksla o zapłatę sumy wekslowej Żądanie zatem zasądzenia odsetek od sumy wekslowej, począwszy od dnia (...)roku nie było uzasadnione.

Przedmiotowe żądanie jest uzasadnione, ale dopiero od dnia, kiedy pozwani mogli zapoznać się z wekslem. Zwłaszcza, że mimo dokonanych wcześniej płatności na poczet sumy wekslowej, powód wystąpił z żądaniem zapłaty całej należności wynikającej z weksla. Ponieważ po stronie pozwanej występują dłużnicy solidarni, Sąd jako datę okazania weksla przyjął datę, w której zapoznał się z treścią weksla jeden z dłużników P. R., tj. (...)roku. Tym samym w ocenie Sądu Okręgowego, powód może domagać się zasądzenia odsetek od należności głównej dopiero od tego dnia.

Poza sporem jest, że po wydaniu nakazu zapłaty w przedmiotowej sprawie pozwani wpłacili łącznie na rzecz powoda kwotę 800 000 złotych. Spór dotyczy zaliczenia poszczególnych wpłat dokonanych przez powoda, bądź na należność główną, bądź na należności uboczne. Stanowisko powoda zostało zaprezentowane już w toku sprawy po dokonaniu poszczególnych wpłat w piśmie z dnia (...)roku. Trudno zatem dopatrzyć się opóźnienia po stronie powodowej w tym zakresie lub złożenia takiego oświadczenia z naruszeniem przepisów prawa. Nie można także uznać, że pismo złożone przez pełnomocnika powoda z wyrażonym w nim stanowiskiem co do sposobu zaliczenia poszczególnych wpłat przekracza zakres udzielonego pełnomocnictwa.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że art. 451 § 1 k.c. ma zastosowanie również wtedy, gdy dłużnik spełniający świadczenie ma wobec wierzyciela tylko jeden dług złożony z należności głównej i odsetek. Oznacza to, że w razie istnienia tylko jednego długu, to wierzyciel ma prawo zadecydować, czy wpłatę dłużnika zalicza na należność główną, czy na należności uboczne. Dłużnik jest tym oświadczeniem związany, a zatem nawet jeżeli dłużnik, przy istnieniu jednego tylko długu składającego się z należności głównej i należności ubocznych, spełniając świadczenie, stwierdzi, że spłaca należność główną, wierzyciel nie jest tym związany i może zaliczyć wpłatę na należności uboczne, w tym odsetki. W związku z tym dopuszczalne jest oświadczenie powoda zawarte w piśmie procesowym jego pełnomocnika, dotyczące zaliczenia poszczególnych wpłat dokonanych przez pozwanego na poczet, bądź należności głównej, bądź należności ubocznych.

Na datę (...)roku, która została przyjęta przez Sąd jako data, od której swój bieg rozpoczynają odsetki od należności głównej do zapłaty z weksla pozostawała kwota 800 000 złotych. Zaliczając kolejne wpłaty częściowo na poczet należności głównej, częściowo na poczet odsetek, zgodnie ze stanowiskiem powoda Sąd Okręgowy wyliczył, iż do zapłaty na rzecz powoda pozostała należność główna w wysokości 7 821,18 złotych. Należne od tej kwoty odsetki swój bieg rozpoczęły od dnia 21 czerwca 2012 roku.

Sąd Okręgowy wskazał ponadto, że pozwani nie dali podstaw do wytoczenia sprawy. W momencie wniesienia pozwu w trybie nakazowym pozwani byli zobowiązani jedynie do zapłaty kwoty 800 000 złotych, a nie dochodzonej kwoty 1 600 000 złotych. Brak jest zatem jakichkolwiek podstaw do obciążania pozwanych kosztami procesu dotyczącymi kwoty 800 000 złotych wpłaconej przez nich przed wniesieniem pozwu. Powód nie przedstawił pozwanym weksla do wykupu. Po otrzymaniu odpisu pozwu oraz nakazu zapłaty pozwani wpłacili na rzecz powoda w przeciągu miesiąca kwotę 800 000 złotych. Tym samym uznali powództwo w zakresie należności głównej. Powyższe okoliczności w ocenie Sądu pierwszej instancji uzasadniały zastosowanie w sprawie art. 101 k.p.c. Gdyby jednak uznać, że w tym postępowaniu art. 101 k.p.c. nie może mieć zastosowania, za przyjętym rozstrzygnięciem w zakresie kosztów procesu przemawia także treść art. 102 k.p.c., bowiem powództwo zostało uwzględnione jedynie w niewielkiej części.

Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do uwzględnienia żądania powoda w zakresie zwrotu kosztów postępowania zabezpieczającego. Pozwani nie dali bowiem podstaw do wytoczenia powództwa we wskazanej w pozwie kwocie oraz prowadzenia wobec nich postępowania zabezpieczającego.

Apelację od powyższego wyroku złożyły obie strony.

Powód zaskarżył wyrok w całości, zarzucając mu:

1.  naruszenie prawa procesowego w zakresie niewłaściwej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez błędne uznanie przez Sąd, że pozwani nie dali podstaw do wytoczenia powództwa, a powód uzyskałby zaspokojenie bez wytoczenia powództwa, a co za tym idzie błędnym zastosowaniem art. 101 k.p.c. w zakresie orzekania o kosztach postępowania,

2.  naruszenie prawa procesowego w zakresie niewłaściwej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez błędne uznanie przez Sąd, że pozwani nie dali podstaw do prowadzenia postępowania zabezpieczającego, przez co powód bezzasadnie żądał zwrotu kosztów postępowania zabezpieczającego,

3.  naruszenie prawa procesowego w zakresie postępowania dowodowego, a mianowicie art. 233 k.p.c. poprzez błędne wnioski wywiedzione z przeprowadzonego postępowania dowodowego, co miało wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

a)  uznanie przez Sąd Okręgowy, że naruszony został przepis art. 38 prawa wekslowego, gdyż w ocenie Sądu, oryginał weksla nie został przedstawiony pozwanym do zapłaty, w tym zakresie pominięcie zeznań pozwanego P. R., w których przyznał, że powód okazał obydwu pozwanym oryginał weksla w Banku (...) S.A. przy ulicy (...), a co za tym idzie błędne stwierdzenie Sądu Okręgowego, iż pozwani zgodnie twierdzili, że weksel nie został przedstawiony pozwanym do zapłaty, co miało wpływ na błędne wnioski procesowe wywiedzione przez Sąd w zakresie okresu naliczania odsetek za opóźnienia w zapłacie należności z weksla,

b)  uznanie przez Sąd Okręgowy, że naruszony został przepis art. 38 prawa wekslowego, gdyż w ocenie Sądu, weksel nie został przedstawiony pozwanym do zapłaty, podczas gdy żaden z pozwanych nigdy nie podniósł tego zarzutu w zarzutach od nakazu zapłaty, jak i w pismach procesowych, ani podczas odbierania dowodu z zeznań w charakterze strony,

c)  uznanie przez Sąd Okręgowy, że pozwani w maju i czerwcu 2012 roku dobrowolnie zapłacili pozostałą należność z weksla, po wydaniu nakazu zapłaty, a nie z powodu wszczętego przez powoda postępowania sądowego i co za tym idzie postępowania zabezpieczającego,

d)  uznanie przez Sąd Okręgowy, że weksel nie był okazywany pozwanym przed wniesieniem pozwu w datach dokonywania wpłat z tego względu, że na oryginale weksla brak jest jakichkolwiek wpisów poświadczających choćby częściowe wpłaty,

e)  uznanie, że powód mimo przedstawienia weksla przy wcześniejszych częściowych spłatach kwot z weksla, jak potwierdził to w swoich zeznaniach pozwany P. R., powinien przedstawiać weksel do zapłaty także przy spłatach kolejnych płatności z weksla i przed wniesieniem pozwu,

4.  naruszenie prawa procesowego poprzez brak wskazania wyliczenia i uzasadnienia przez Sąd pierwszej instancji przyczyn, dla których zasądził pozwanym „zwrot pozostałych kosztów sądowych” w kwocie 2 000 złotych.

Stawiając powyższe zarzuty powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie kwoty 107 164,40 złotych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 21 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenie kwoty 14 873,45 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania zabezpieczającego, a także zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów procesu za obie instancje, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Pozwani zaskarżyli wyrok w części, w zakresie punktu II, zarzucając mu:

1.  naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, a to:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 245 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej i fragmentarycznej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego polegającego na całkowitym pominięciu i nieomówieniu przy ocenie zgromadzonego materiału dowodowego dowodu z dokumentów prywatnych w postaci pism pełnomocnika powoda z dnia (...)roku skierowanego do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym (...)w W.– B. M. oraz pisma powoda z dnia (...)roku skierowanego do pozwanych ze wskazanym sposobem rozliczenia i zaliczenia kwot wpłaconych przez pozwanych na rzecz powoda M. K. na poczet należności podstawowej, a tym samym zaspokojenia w całości należności podstawowej,

b)  art. 316 § 1 k.p.c. w zw. z art. 321 § 1 k.p.c. poprzez zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwoty należności powoda 7 821,18 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 21 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty, jako części kwoty sprecyzowanej pismem powoda z dnia 12 lipca 2012 roku w postaci części kwoty należności podstawowej 7 821,18 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 21 czerwca 2012 roku opartym na żądaniu wywodzonym pierwotnie w pozwie przy jednoczesnym przyjęciu w uzasadnieniu wyroku, że powód w niniejszym procesie domagał się odsetek ustawowych za opóźnienie w płatności weksla oraz fakcie, iż w dacie zamknięcia rozprawy powód popierał powództwo jedynie w zakresie kwoty należności podstawowej 107 164,40 złotych i odsetek ustawowych od dnia 22 czerwca 2012 roku, gdy tymczasem na datę zamknięcia niespornym było, że pozwani wpłacili powodowi łącznie kwotę 1 600 000 złotych stanowiącą pełną kwotę sumy wekslowej ujętej w wekslu własnym, na jakim powód opierał żądanie pozwu w niniejszym procesie,

2.  poczynienie przez Sąd Okręgowy błędnych ustaleń faktycznych w sprawie polegających na:

a)  nieuzasadnionym pominięciu istotnej dla sprawy okoliczności faktycznej polegającej ma tym, że powód M. K. pismem datowanym na dzień 2 lipca 2012 roku skierowanym do pozwanych oraz pismem datowanym na dzień 3 lipca 2012 roku skwitował zapłatę należności podstawowej w pełnej wysokości 1 600 000 złotych, co tym samym czyniło zbędnym i nieuzasadnionym wyliczanie skapitalizowanej kwoty należności przy uwzględnieniu wpłat i zaliczaniu ich w pierwszej kolejności na odsetki ustawowe za okresy pomiędzy poszczególnymi terminami wpłat kwot sumy wekslowej stwierdzonej wekslem własnym z dnia 2 sierpnia 2010 roku,

b)  bezpodstawnym ustaleniu, że pozwanym pozostała do zapłaty na rzecz powoda kwota należności podstawowej w wysokości 7 821,18 złotych i odsetki ustawowe od tej kwoty od dnia 21 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty, gdy tymczasem w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, w tym oświadczeń powoda zawartych w pismach z dnia 2 lipca 2012 roku i z dnia 3 lipca 2012 roku kwota należności podstawowej została w całości spłacona przez pozwanych na rzecz powoda,

c)  bezpodstawnym ustaleniu, że powód był uprawniony do dochodzenia zapłaty od pozwanych odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie należności w sytuacji, gdy w świetle okoliczności sprawy wynikało, iż takowe odsetki nigdy przed wystąpieniem na drogę niniejszego procesu nie były przedmiotem żądań powoda pod adresem pozwanych,

3.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a to:

a)  art. 454 § 1 zd. 2 k.c. poprzez niewłaściwe jego zastosowanie i uznanie, że strona powodowa skutecznie i prawnie wiążąco była uprawniona do wskazania w piśmie procesowym skierowanym do Sądu z dnia 12 lipca 2012 roku do określenia kwoty dochodzonego roszczenia, jako kwoty należności podstawowej 107 164,40 złotych i odsetek ustawowych od tej kwoty dnia 22 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty przy uwzględnieniu dowolnego rozliczenia dokonanych wpłat przez pozwanych w łącznej kwocie 1 600 000 złotych w sytuacji, gdy uprzednio pismami z dnia 2 lipca 2012 roku i z dnia 3 lipca 2012 roku, powód skwitował zapłatę całości należności podstawowej dochodzonej w niniejszym procesie podnosząc, że pozwanym pozostały jedynie odsetki ustawowe za poszczególne okresy między dokonanymi wpłatami przez pozwanych należności na poczet sumy wekslowej stwierdzonej wekslem własnym, a tym samym nieuprawnionym było odmienne zaliczenie wpłat dokonanych przez pozwanych przez powoda, a za nim przez Sąd pierwszej instancji w pierwszej kolejności na poczet odsetek ustawowych rozliczonych pomiędzy poszczególnymi terminami wpłat, a następnie na poczet kwoty należności głównej,

b)  art. 371 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że zapoznanie się przez jednego dłużnika solidarnego – P. R. z wekslem własnym z dnia (...)roku jako uznane przez Sąd przedstawienie weksla własnego wywołuje skutek wobec pozostałych dłużników solidarnych z weksla własnego w osobach pozwanych – E. R., J. W. i E. W., gdy tymczasem w świetle ww. przepisu kodeksu cywilnego wskazuje, iż działania i zaniechania jednego z dłużników solidarnych nie mogą szkodzić współdłużnikom, a tym samym ustalony przez Sąd termin przedstawienia weksla do zapłaty nie może odnieść skutku w stosunku do pozostałych współdłużników solidarnych poza samym P. R. w ustalonym przez Sąd stanie faktycznym,

c)  art. 5 prawa wekslowego poprzez wadliwą jego wykładnię i uznanie, że występujące ograniczenie przewidujące niemożność dochodzenia odsetek w procesie wekslowym opartym na wekslu własnym odnosi się do odsetek umownych, gdy tymczasem w świetle ww. przepisu nie przewidziano ograniczeń przedmiotowych do możności dochodzenia odsetek za zwłokę w zapłacie weksla, a tym samym ograniczenie dochodzenia odsetek odnosi również skutek do niemożności dochodzenia odsetek ustawowych.

Apelujący wniósł o zmianę punktu II wyroku poprzez oddalenie w całości powództwa oraz zasądzenie od powoda solidarnie na rzecz pozwanych zwrotu kosztów procesu za II instancję według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powoda jest częściowo zasadna, natomiast apelacja pozwanych podlega oddaleniu jakkolwiek Sąd Apelacyjny podziela część zawartych w niej zarzutów.

W wekslu objętym niniejszym sporem jako termin płatności określono na dzień (...). Zgodnie zatem ze stanowiskiem Sądu Okręgowego i stosownie do art. 38 prawa wekslowego powód powinien był przedstawić weksel do zapłaty bądź w dniu(...)., bądź w jednym z dwóch następnych dni powszednich.

Nie było jednak podstaw do przyjęcia, iż weksel nie został przedstawiony pozwanym do wykupu przed sporem, lecz dopiero (...). kiedy to pozwany P. R. zapoznał się z jego treścią przeglądając akta niniejszej sprawy. Z zeznań P. R. złożonych na rozprawie przed Sądem Okręgowym w dniu 8 listopada 2012r. wynika bowiem, iż na spotkaniu w Banku (...) SA, powód przyniósł oryginał weksla i jest niesporne, iż spotkanie to miało miejsce (...)., kiedy J. W. wręczył powodowi 300.000zł. na poczet należności objętej przedmiotowym wekslem. Nie ma natomiast żadnych dowodów na to, że weksel został okazany pozwanym wcześniej.

Wbrew zarzutom pozwanych okazanie weksla pozwanemu P. R. miało skutek wobec wszystkich pozwanych jako dłużników solidarnych. Art. 371 kc nie może mieć zastosowania, bo trudno obejrzenie weksla uznać za działanie na szkodę współdłużników.

Nieprzedstawienie weksla do zapłaty w terminie określonym w art. 38 prawa wekslowego nie pozbawiło powoda możliwości domagania się odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie. Spowodowało to tylko taki skutek, że tych odsetek może domagać się dopiero po dacie przedstawienia weksla do zapłaty tj. po dniu (...).

Twierdzenie pozwanych, iż takie stanowisko narusza art. 5 prawa wekslowego jest błędne. W przepisie tym jest bowiem mowa o odsetkach za kredyt wekslowy, które muszą być zastrzeżone w wekslu i które biegną od daty jego wystawienia. Za opóźnienie w zapłacie należności z weksla, zgodnie ze stanowiskiem Sądu Okręgowego, należą się natomiast odsetki ustawowe na podstawie art. 48 prawa wekslowego, niezależnie od tego czy strony je zastrzegły, czy nie.

Z uwagi na to, iż kwota 800.000zł została zapłacona przez pozwanych przed sporem: 500.000zł przed okazaniem weksla i 300.000zł w dniu jego okazania, żądanie zasądzenia od tej kwoty odsetek należy uznać za niezasadne.

Wpłaty kolejnych 800.000zł miały miejsce w dniach 25 maja 2012r. (70.000zł), 28 maja 2012r. (130.000zł), 1 czerwca 2012r. (150.000zł) i 21 czerwca 2012r. (450.000zł). Z materiału dowodowego wynika, iż 2 lipca 2012r. pełnomocnik powoda wystosował do pozwanych wezwanie do zapłaty zaległych odsetek ustawowych i kosztów, w którym skwitował spłatę całej należności głównej z weksla i domagał się m.in. zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie. Treść tego pisma jednoznacznie wskazuje na to, iż dokonane przez pozwanych wpłaty powód zaliczył na poczet należności głównej, a nie na odsetki. Dopiero w piśmie procesowym, które wpłynęło do Sądu 16 lipca 2012r. pełnomocnik powoda oświadczył, iż część wpłat zalicza na poczet należności głównej, a część na poczet odsetek przedstawiając stosowne wyliczenie z którego wynikało, iż na dzień 21 czerwca 2012r. pozostała do zapłaty należność główna w kwocie 98.688,40zł.

Co do zasady powód stosownie do art.451 § 1 kc mógł zaliczyć wpłaty przede wszystkim na związane z długiem zaległe należności uboczne, ale skoro wcześniej skwitował spłatę należności głównej należy uznać, iż nie skorzystał z tego uprawnienia i jego późniejsze oświadczenie nie wywołało żadnych skutków prawnych. Ubocznie należy stwierdzić, iż powód do zamknięcia rozprawy nie przedstawił dowodu na to, że pełnomocnik był uprawniony do składania oświadczeń woli w jego imieniu.

W związku z powyższym i w sytuacji gdy pozwani dokonując wpłat wskazywali, iż jest to spłata weksla należy uznać, iż spłacili należność główną, a zatem powód nie mógł częściowo zaliczać wpłat na poczet odsetek.

Powodowi natomiast należą się odsetki ustawowe za opóźnienie pozwanych w zapłacie kwoty 800.000zł. według następującego wyliczenia:

- 13% od 31.08.2011r. do 25.05.2012r. od kwoty 800.000zł = 76.437zł;

- 13% od 25.05.2012r. do 28.05.2012r. od kwoty 730.000zł= 1.037zł;

- 13% od 28.05.2012r. do 1.06.2012r. od kwoty 600.000zł = 1.066zł;

- 13% od 1.06.2012r. do 21.06.2012r. od kwoty 450.000zł = 3.357zł

łącznie 81.897zł.

Odnośnie kosztów procesu Sąd Apelacyjny nie podziela stanowiska Sądu Okręgowego, iż pozwani nie dali powodu do wytoczenia powództwa. Wprawdzie kwota 800.000zł została zapłacona przed sporem i w tej części powództwo było bezzasadne, ale do zapłaty pozostała kolejna kwota 800.000zł., która została zapłacona dopiero w toku sporu w czterech ratach w okresie od 25 maja do 21 czerwca 2012r., a powinna być zapłacona 31 sierpnia 2011r. Nie można zatem przyjąć, iż powód uzyskałby zaspokojenie bez wytoczenia powództwa. W związku z powyższym Sąd Apelacyjny rozdzielił stosunkowo koszty procesu za pierwszą instancję (art. 100 kpc). Powód poniósł koszty w kwocie 27.217zł (20.000zł wpis od pozwu, 17zł opłata skarbowa od pełnomocnictwa, 7.200zł koszty zastępstwa adwokackiego), pozwani ponieśli koszty w kwocie 15.217zł (8.000zł opłata od zarzutów, 17zł opłata od pełnomocnictwa, 7.200zł koszty zastępstwa adwokackiego), łącznie 42.434zł. Powód wygrał proces w 50%. Każdą ze stron obciąża zatem połowa kosztów tj. 21.217zł. i pozwani powinni zwrócić powodowi 6.000zł. (27.217zł – 21.217zł).

Sąd Apelacyjny obliczając koszty procesu nie uwzględnił kosztów postępowania zabezpieczającego. Jakkolwiek pozwani co do zasady powinni ponieść część tych kosztów stosownie do wyniku sporu (art. 745 § 1 kpc), to jednak powód nie wykazał wysokości tych kosztów. Roszczenie o zasądzenie od pozwanych kosztów postępowania zabezpieczającego powód zgłosił jeszcze przed Sądem Okręgowym w piśmie procesowym z 16 lipca 2012r. dołączając wezwanie do wniesienia opłaty i dowód wpłaty, nie przedstawił natomiast postanowienia komornika ustalającego ostateczną wysokość tych kosztów. Postanowienie takie powód dołączył dopiero do załącznika do protokołu rozprawy apelacyjnej już po jej zamknięciu, nie wnosząc jednocześnie o otwarcie rozprawy i dopuszczenie dowodów. Niezależnie od tego należy zauważyć, iż postanowienie powyższe zostało wydane 2 października 2012r., a zatem powód mógł je przedłożyć przed zamknięciem rozprawy, tak aby umożliwić pozwanym zapoznanie się z tym dowodem.

Z tych względów i na podstawie art. 386 § 1 kpc, art. 385 kpc i art. 108 § 1 kpc Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.