Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 16 grudnia 2015 r.

Sąd Rejonowy w Ciechanowie Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Lidia Kopczyńska

Protokolant Elżbieta Marciniak

po rozpoznaniu w dniu 2 grudnia 2015 r. w Ciechanowie

na rozprawie

sprawy z wniosku Gminnej Spółdzielni (...) w R.

z udziałem Gminy R.

o stwierdzenie zasiedzenia

postanawia:

I oddalić wniosek;

II nakazać ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Ciechanowie) od wnioskodawcy Gminnej Spółdzielni (...) w R. kwotę (...),21 (jeden tysiąc trzysta dwadzieścia trzy złote dwadzieścia jeden groszy) tytułem zwrotu sum budżetowych;

III zasądzić od wnioskodawcy Gminnej Spółdzielni (...) w R. na rzecz uczestnika Gminy R. kwotę 1217 zł (jeden tysiąc dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Sygn. akt I Ns 105/14

UZASADNIENIE

Wnioskodawca Gminna Spółdzielnia (...) w R. we wniosku z dnia 11 marca 2014 r. wnosił o stwierdzenie, że nabył z dniem 1 stycznia 2004 r. przez zasiedzenie własność zabudowanej nieruchomości stanowiącej część działki ewidencyjnej nr (...) o powierzchni 0,0723 ha położonej w miejscowości J., objętej księgą wieczystą nr (...), stanowiącej własność Gminy R..

W uzasadnieniu wniosku Gminna Spółdzielnia (...) w R. wskazał, iż od 1974 r. działka objęta wnioskiem o stwierdzenia zasiedzenia jest w faktycznym władaniu wnioskodawcy. Gminna Spółdzielnia (...) w R. z własnych środków wybudował sklep i świetlicę wiejską i od 1974 r. sprawuje faktyczne władztwo w odniesieniu do tej nieruchomości. Od 1983 r. przedmiotowa nieruchomość ujęta jest w środkach trwałych wnioskodawcy. Budynek znajdujący się na przedmiotowej nieruchomości został w 1999 r. wydzierżawiony przez Gminną Spółdzielnię (...) w R..

Zdaniem wnioskodawców zostały spełnione przesłanki konieczne dla uzyskania tytułu własności ze względu na upływ 30 letniego samoistnego posiadania nieruchomości.

Uczestniczka postępowania Gmina R. wnosiła o oddalenie wniosku i zasądzenie kosztów postępowania wg. norm przepisanych.

Uczestniczka podniosła, iż własność działki nr (...) nie może zostać nabyta przez wnioskodawcę w drodze zasiedzenia, ponieważ Gminna Spółdzielnia (...) w R. nigdy nie władała, ani też nie użytkowała przedmiotowej działki. Również po dokonaniu geodezyjnego wydzielenia części działki, na której usytuowany jest sklep użytkowany przez wnioskodawcę, w postaci działki oznaczonej nr (...), uczestniczka wnosiła o oddalenie wniosku. Gmina R. podniosła, że cała działka nr (...) służyła społeczności lokalnej i stanowił jednorodną całość. Nakłady poczynione na modernizację całego budynku posadowionego na działce nr (...) ponosiła wyłącznie Gmina, co wskazuje na brak podstaw do uznania, że Gminna Spółdzielnia była samoistnym właścicielem części nieruchomości.

Na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Przedmiotem wniosku o zasiedzenie jest grunt o powierzchni 0,0092 ha stanowiący część działki oznaczonej numerem ewidencyjnym (...) o powierzchni (...) ha położonej w miejscowości J. gmina R., dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadzi księgę wieczystą (...). Działka stanowi własność Gminy R. (dowód: odpis z księgi wieczystej (...) k. 7-10 akt, opinia biegłego geodety D. S. k. 83-121 akt).

Przedmiotowa działka została nabyta przez H. i R. małżonków Ż. w dniu 2 grudnia 1966 r. aktem notarialnym nr (...). Wówczas działka była oznaczona nr (...), a jej powierzchnia wynosiła 0,09 ha. Wykazem zmian gruntowych z 1999 r. zmieniono oznaczenie działki (...) na nr (...) o powierzchni 0,0723 ha. R. Ż. zmarł w 1988 r. i spadek po nim nabyły żona H. Ż. i córka J. C. na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 29 marca 1990 r. wydanego w sprawie I Ns 56/90. Umową sporządzoną w formie aktu notarialnego w dniu 26 maja 1999r. za numerem (...) H. Ż. i J. C. zabudowaną nieruchomość oznaczoną nr (...) o powierzchni 0,0723 ha podarowały Gminie R., która przyjęła darowiznę w zasób mienia komunalnego Gminy R. na cele publiczne (remiza strażacka i sklep wiejski). Objęta darowizną działka jest opisana jako zabudowana budynkiem mieszczącym remizę strażacką i sklep wiejski, wybudowany w dobrej wierze ze środków Gminy R. i czynem społecznym mieszkańców wsi (dowód: dokumenty dołączone do księgi wieczystej (...)).

Na początku lat 70 XX wieku strażacy z ochotniczej straży pożarnej za zebrane pieniądze kupili, na nieformalną umowę, od R. i H. małżonków Ż. przedmiotową działkę. Na działce staraniem mieszkańców wsi, z dotacjami od Gminy R., został wybudowany budynek (dowód: zeznania świadka H. Ż. k. 53-54 akt).

Swój wkład w budowę budynku, przez zakup pustaków, miała również Gminna Spółdzielnia (...) w R. (dowód: zeznania B. S. k. 52-53 akt).

Po zakończeniu budowy całego budynku, Gminna Spółdzielnia (...) w R. zajęła lokal położony w części budynku, która mieści się na działce oznaczonej nr (...) o powierzchni 0,092 ha i w tej części budynku jest sklep. Z tytułu użytkowania części budynku wnioskodawca nie płacił czynszu dzierżawnego. Gminna Spółdzielnia (...) w R. zawierała umowy dzierżawy na podstawie których osoby fizyczne prowadziły sklep w lokalu zajmowanym przez Gminną Spółdzielnię. Pozostałą część budynku tj. budynek położony na działce nr (...) mieszkańcy wsi użytkowali jako świetlicę (dowód zeznania świadków J. P. k. 54 akt, T. S. k. 54 akt, opinia biegłego geodety D. S. k. 83-121 akt, kserokopie umów dzierżawy k. 20-35 akt).

Od chwili oddania budynku do użytku do chwili obecnej remonty wewnątrz sklepu wykonywała Gminna Spółdzielnia (...) w R. za swoje środki. Uczestnik Gmina R. za własne środki wykonywała remonty całego budynku, w tym więźby dachowej oraz zagospodarował całą działkę oznaczoną nr (...), łącznie z wyłożeniem terenu kostką brukową (dowód: zeznania świadków B. K. k.301-302 akt, K. S. (1) k. 301-302 akt).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dołączonych dokumentów znajdujących się w księdze wieczystej: (...), dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, a w szczególności odpisu księgi wieczystej k. 7- 10 akt, odpisu KRS k. 11-16 akt, kserokopii tabeli amortyzacyjnej k. 17-19 akt, kserokopii umów dzierżawy k. 20-35 akt, kserokopii deklaracji podatkowych k. 36-41, 193-244 akt, kserokopii faktur i umów na remonty budynku k. 245-250, 255-289 akt, kserokopii aktu notarialnego k. 251-254 akt, zeznań składanych za wnioskodawcę przez wiceprezesa Spółdzielni (...) k. 52-53, 302 akt, zeznań świadków: H. Ż. k. 53-54 akt, J. P. k. 54 akt, T. S. k. 54 akt, K. S. (2) k. 55 akt, B. K. k. 301-302 akt, K. S. (1) k. 301-302, opinii biegłego geodety D. S. k. 83-121, 155-162, 291 akt.

Sąd uwzględnił dołączone dokumenty znajdujące się w księdze wieczystej oraz pozostałe dokumenty, ich prawdziwość nie była kwestionowana ani nie budzi wątpliwości. Zgromadzone w sprawie dokumenty rzeczywiście były sporządzone, a w ich treść nie ingerowano, nie były przerabiane. Strony zgodnie przyznały, iż przedłożone w sprawie dokumenty odzwierciedlają stan prawny nieruchomości.

Sąd dał wiarę zeznaniom B. S. przesłuchanej w charakterze strony oraz zeznaniom świadków, były one w zasadzie zgodne i wzajemnie się uzupełniały. Świadkowie potwierdzili, że od chwili oddania budynku do użytku do chwili obecnej budynek jest częściowo użytkowany przez Gminną Spółdzielnię (...) w R. jako sklep, który wnioskodawca wydzierżawia. Remonty wewnątrz sklepu wykonywała Gminna Spółdzielnia (...) w R. za swoje środki. Natomiast pozostała część budynku oraz działka jest użytkowana przez wszystkich mieszkańców wsi, a koszt związany z utrzymaniem całego budynku oraz terenu ponosi Gmina R..

Sąd uwzględnił opinię biegłej D. S.. Sporządzona dla potrzeb niniejszej sprawy opinia biegłej zasługiwała na walor wiarygodności, gdyż sporządzona została przez osobę dysponującą odpowiednią wiedzą, poprzedzona analizą dokumentów. Opinię sporządzono w sposób rzeczowy i merytorycznie poprawny. Podkreślenia wymaga fakt, iż żadna ze stron jej nie kwestionowała. Zdaniem Sądu brak jest zatem jakichkolwiek podstaw aby dyskredytować ten dowód.

Stan faktyczny sprawy w zasadzie nie był sporny, gdyż strony zgodnie wskazały sposób i czas korzystania z części budynku przez wnioskodawcę. Natomiast przedmiotem sporu był charakter posiadania tego lokalu przez wnioskodawcę, czy można uznać, iż było to posiadanie samoistne, które mogło doprowadzić do zasiedzenia działki oznaczonej nr (...).

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie własność działki oznaczonej obecnie nr (...), na podstawie aktu notarialnego z 2 grudnia 1966 r. nabyli H. i R. małżonkowie Ż.. Jednakże po tej dacie doszło do dalszych zmian własnościowych. Na początku lat 70 XX wieku H. i R. małżonkowie Ż. sprzedali, na nieformalną umowę, grunt strażakom z ochotniczej straży pożarnej. Na działce staraniem mieszkańców wsi, z dotacjami od Gminy został wybudowany budynek, który częściowo był wykorzystywany jako świetlica, a częściowo użytkowany jako sklep. R. Ż. zmarł w 1988 r. i spadek po nim nabyły żona H. Ż. i córka J. C. na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 29 marca 1990 r. wydanego w sprawie I Ns 56/90. Umową sporządzoną w formie aktu notarialnego w dniu 26 maja 1999r. za numerem (...) H. Ż. i J. C. zabudowaną nieruchomość oznaczoną nr (...) o powierzchni 0,0723 ha podarowały Gminie R., która przyjęła darowiznę w zasób mienia komunalnego Gminy R. na cele publiczne (remiza strażacka i sklep wiejski).

Zgodnie z art. 172. § 1 k.c. posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). W myśl art 172 § 2. k.c. po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 15 marca 2012 r. (I CSK 391/11, LEX nr 1217204) stwierdził, że samoistnym posiadaczem nieruchomości w rozumieniu art. 172 k.c. jest ten, który nią włada jak właściciel (art. 336 k.c.), a więc wykonuje uprawnienia składające się na treść prawa własności (art. 140 k.c.). Nabycie posiadania w dobrej lub złej wierze nie stanowi samodzielnej przesłanki zasiedzenia nieruchomości, lecz decyduje o długości terminu zasiedzenia. Zasiedzenie następuje z upływem dwudziestoletniego terminu, gdy posiadanie zostało nabyte w dobrej wierze (art. 172 § 1 k.c.). Natomiast w razie uzyskania posiadania w złej wierze obowiązuje dłuższy, trzydziestoletni termin zasiedzenia (art. 172 § 2 k.c.). Rozstrzygające znaczenie ma stan dobrej lub złej wiary w chwili uzyskania posiadania. Z przytoczonych unormowań wynika, że oddalenie wniosku o stwierdzenie nabycia własności przez zasiedzenie może nastąpić w razie jednoznacznego uznania przez sąd, że choćby jedna z wymienionych przesłanek zasiedzenia nie została spełniona.

Dla rozstrzygnięcia sprawy o zasiedzenie nieruchomości pierwszorzędne znaczenie mają okoliczności pozwalające ustalić, czy i w jakim czasie nieruchomość znajdowała się we władaniu osoby ubiegającej się o zasiedzenie oraz jaka była wola tej osoby w aspekcie sprawowania władztwa właścicielskiego bądź z zamiarem innym. Towarzysząca posiadaczowi świadomość, że nie przysługuje mu prawo, którego treścią są czynności realizowane faktycznie przez niego, względnie, że prawo to przysługuje określonej, wiadomej mu osobie, nie stanowi przeszkody do uznania samoistności jego posiadania, ponieważ stanowi element wiedzy a nie woli i przesądza jedynie o braku dobrej wiary posiadacza, nie zaś o braku cech samoistności jego posiadania.

Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 8 października 2008 r. (V CSK 146/08 LEX nr 510987) wskazał, że samoistnym posiadaczem nieruchomości jest ten, kto włada nią jak właściciel (art. 336 k.c.), korzystając z niej z wyłączeniem innych osób, pobiera pożytki i dochody, a także uważa się za uprawnionego do rozporządzenia nią (art. 140 k.c.). Tych cech nie można przypisać tym, którzy władają nieruchomością w zakresie innego prawa, a więc także wieczystemu użytkownikowi. W przypadku użytkowania wieczystego mamy bowiem do czynienia z władaniem cudzą rzeczą. Dopuszczalne jest zasiedzenie prawa użytkowania wieczystego przez posiadacza w zakresie tego prawa, wymierzone przeciwko użytkownikowi wieczystemu. Posiadania w zakresie użytkowania samoistnego nie można jednak utożsamiać z posiadaniem właścicielskim.

Może być kwestią konkretnych okoliczności danej sprawy ocena, czy tego rodzaju świadomość posiadacza na tle wykonywania przez niego władania rzeczą nie stanowi ewentualnego dowodu wyrażania woli pozostawania posiadacza w określonym stosunku zależności, którego istnienie wykluczałoby możliwość przyjmowania samoistności posiadania, ale wątpliwości w tym zakresie mogą wynikać z przyczyn formalnych natury dowodowej, nie wpływają natomiast na materialnoprawny kształt zasiedzenia.

Zauważyć tu trzeba, że przedmiotem posiadania przy zasiedzeniu nie jest rzecz jako taka, lecz prawo własności lub inne prawo rzeczowe odnoszące się do rzeczy, ponieważ o posiadaniu w znaczeniu prawnym można mówić tylko jako o posiadaniu podmiotowego prawa do rzeczy nie zaś o rzeczy jako takiej.

Sama rzecz jest przedmiotem jedynie władania, a samo władanie rzeczą nie przesądza kwestii posiadania samoistnego. Wymagana jest tu, nadto, intencja osoby władającej analogiczna do tej, jaka charakterystyczna jest dla właściciela rzeczy. W związku z tym, nie samo władanie rzeczą, lecz wola osoby władającej decyduje o istnieniu oraz o przedmiocie i zakresie posiadania tej osoby na użytek rozważań w kwestii zasiedzenia.

W niniejszej sprawie zgromadzone dowody nie wskazują na samoistne posiadanie przez wnioskodawcę działki oznaczonej numerem (...). Gminna Spółdzielnia (...) nie wyjaśnił na czym polegało samoistne posiadanie przez niego nieruchomości. Już w trakcie budowy budynku, w którym znajduje się sklep Gminna Spółdzielnia (...) w R. wiedziała, że działka została kupiona za pieniądze zebrane od mieszkańców wsi. Wnioskodawca sam dodał tylko środki na zakup części materiałów budowlanych w celu umożliwienia korzystania z części nowo budowanego budynku. Jednakże wnioskodawca nie zadbał w żaden sposób o to aby uzyskać tytuł własności. Aktem notarialnym sporządzonym w dniu 26 maja 1999r. za numerem (...) H. Ż. i J. C. zabudowaną nieruchomość oznaczoną nr (...) o powierzchni 0,0723 ha w całości podarowały Gminie R., która przyjęła darowiznę w zasób mienia komunalnego Gminy R. na cele publiczne (remiza strażacka i sklep wiejski). Następnie Gmina R. za własne środki dokonywała remontu całego budynku i terenu, na którym budynek jest posadowiony. Tym samym wnioskodawca miał świadomość i godził się z tym, iż działka nr (...) nie stanowiła jego własności, wystarczyła mu możliwość bezpłatnego użytkowania lokalu, co w świetle wyżej przytoczonego orzeczenia Sądu Najwyższego, wskazuje na brak samoistnego posiadania nieruchomości przez wnioskodawcę. Ponadto należy podkreślić, że wnioskodawcy nie podjęli żadnych czynności, które mogłyby wskazywać na ich wolę właścicielskiego posiadania nieruchomości: nie wystąpili o wydanie tytułu własności ani nawet nie doprowadzili do ujawnienia ich jako samoistnych posiadaczy w urzędowych rejestrach gruntów. Ponadto wnioskodawcy nie opłacali z tego tytułu świadczeń publicznych. Sam fakt tolerowania przez właściciela – Gminę R. tego, że wnioskodawcy użytkują bezpłatnie część budynku jako sklep, nie jest równoznaczne z samoistnym posiadaniem przez Gminną Spółdzielnię działki nr (...).

W niniejszej sprawie obszar gruntu wskazany przez wnioskodawcę nie jest w jego samoistnym posiadaniu. Gminna Spółdzielnia (...) w R. nie jest posiadaczem nieruchomości, a jedynie bezpłatnie użytkuje lokal stanowiący część sklepową budynku. Tylko w tym lokalu wnioskodawca dokonuje, odpowiednich do charakteru prowadzonej działalności, koniecznych remontów. Natomiast nie remontował budynku ani nie wyraził woli partycypacji w kosztach utrzymania nieruchomości. Samoistne posiadanie winno być manifestowane przez wykonywanie czynności faktycznymi wskazującymi na samodzielne, niezależne od woli właściciela władztwo nad nieruchomością. Korzystanie bezpłatnie z lokalu w budynku w części w której jest sklep nie jest przejawem właścicielskiego władania nieruchomością, na którą składa się budynek oraz grunt. Jak wynika z zebranego materiału dowodowego koszt utrzymania całej nieruchomości ponosi właściciel czyli Gmina R.. Powyżej przytoczone okoliczności wskazują na brak po stronie wnioskodawcy cech posiadania samoistnego i z tego względu wnioskodawcy nie mogą skutecznie ubiegać się o tytuł własności w trybie zasiedzenia.

O kosztach Sąd orzekł w oparciu o art. 520 §3 k.p.c., gdyż interesy wnioskodawcy i uczestnika były sprzeczne.

Należność dla pełnomocnika uczestnika Sąd przyznał na podstawie §8 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.).

Zgodnie z artykułem 83 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2010 . nr 90 poz. 594). Sąd nakazał ściągnąć od wnioskodawcy na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu rejonowego w Ciechanowie) kwotę 1323,21 zł tytułem zwrotu sum budżetowych.

Z tych względów Sąd orzekł jak w postanowieniu.

(...)