Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 lipca 2019 r.

Sąd Rejonowy w Ciechanowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Lidia Grzelak

Protokolant st. sekr. sąd. Jolanta Dziki

po rozpoznaniu w dniu 9 lipca 2019 r. w Ciechanowie

sprawy z powództwa Z. G. (1)

przeciwko W. G.

o przywrócenie posiadania

I powództwo oddala;

II zasądza od powoda Z. G. (1) na rzecz pozwanej W. G. kwotę 320,00 zł ( trzysta dwadzieścia złotych ) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

III nakazuje ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa od powoda Z. G. (1) kwotę 306,00 zł ( trzysta sześć złotych ) tytułem uzupełnienia kosztów procesu orzeczonych prawomocnymi postanowieniami z dnia 30 marca 2018 r. oraz 2 lipca 2018 r.

Sygn. akt I C 283/18

UZASADNIENIE

W dniu 7 lutego 2018 r. powód Z. G. (1) wniósł pozew przeciwko W. G. o przywrócenie naruszonego posiadania nieruchomości, budynków gospodarczych oraz działki położonej w K. gmina G., dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW (...) wraz z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia. Ponadto wnosił o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Prawomocnym postanowieniem z dnia 7 marca 2018 r. Sąd oddalił wniosek powoda Z. G. (1) o udzielenie zabezpieczenie.

Pozwana W. G. wnosiła o oddalenie powództwa oraz obciążenie powoda w całości kosztami postępowania, w tym zwrotem na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Z. G. (1) i W. G. zawarli związek małżeński w dniu 4 września 1999 r. ( bezsporne ).

Nieruchomość położona w K. gmina G., dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW (...) stanowi własność W. G.. Z. i W. małż. G. zamieszkiwali na nieruchomości wraz z synami B. i Ł.. Z. G. (1) przez wiele lat w budynku gospodarczym umiejscowionym na przedmiotowej nieruchomości prowadził działalność gospodarczą w zakresie systemów chłodniczych i klimatyzacji. W budynku ten znajduje się również garaż. Budynek ten przylega bezpośrednio do budynku mieszkalnego; pomiędzy budynkami jest wewnętrzne przejście, zarówno na parterze, jak i piętrze budynku ( bezsporne ).

Z. G. (1) od wielu lat nadużywa alkoholu; nie poddaje się leczeniu odwykowemu. W rodzinie G. dochodziło do przemocy fizycznej i psychicznej ze strony Z. G. (1) wobec pozostałych członków rodziny. W rodzinie tej prowadzona była procedura Niebieskiej Karty oraz miały miejsce interwencje policji. Podczas jednej z awantur Z. G. (1) uszkodził zamki w drzwiach wewnętrznych. W dniu 8 grudnia 2017 r. Z. G. (2) wyjechał z Polski, nie informując żony o wyjeździe. Po około dwóch tygodniach został znaleziony na terenie Niemczech. Z uwagi na stan zdrowia został tam umieszczony w zakładzie psychiatrycznym. W. G. wraz z bratem i siostrą swojego męża pojechała po niego do Niemiec. Bezpośrednio po powrocie do Polski został umieszczony w szpitalu psychiatrycznym w G., z którego uciekł. Po znalezieniu go przez rodzinę i postawionym ultimatum przez żonę zgodził się na podjęcie leczenia odwykowego w prywatnym zakładzie w N.. Leczenie w tym ośrodku miało trwać 5 tygodni. Z. G. (1) przebywał tam około 2 tygodni. Z uwagi na fakt, iż był to ośrodek otwarty miał tam do dyspozycji własny samochód, którym wrócił do domu i zdecydował sam o wcześniejszym zakończeniu leczenia. Do ośrodka wracał na noclegi. Po kolejnej awanturze, podczas której doszło do agresji fizycznej ze jego strony wobec żony i synów, ostatecznie wyprowadził się z domu. W. G. podczas tej kłótni postawiła mężowi warunek – jeżeli pójdzie na leczenie odwykowe może zostać w domu, jeżeli nie – ma się wyprowadzić. Z. G. (1) podjął decyzję, że nie będzie się leczył i opuścił wspólnie zamieszkiwany z rodziną dom. Zamieszkał u swojej matki w W. M., zaś prowadzenie działalności gospodarczej rozpoczął pod innym adresem na terenie G.. Z. G. (1) wyprowadzając się zabrał swoje rzeczy osobiste. Z pomieszczenia gospodarczego, w którym prowadził działalność gospodarczą zabrał narzędzia, przedmioty służące mu do prowadzenia działalności gospodarczej oraz część dokumentacji firmy, pozostawiając część rzeczy w pomieszczeniu biurowym. Zamki w drzwiach zostały wymienione po jego wyprowadzeniu w połowie stycznia 2018 r. z uwagi na bezpieczeństwo. Z. G. (1) nie posiadał kluczy od domu i pomieszczeń gospodarczych, gdyż prawdopodobnie je zgubił podczas pobytu na terenie Niemiec. Pomieszczenie służące mu do prowadzenia działalności gospodarczej jest obecnie w takim samym stanie, jak w momencie jego wyprowadzenia się. W. G. nie wydała mężowi kluczy od nowych zamków. Po wcześniejszym uzgodnieniu nie utrudniała mu jednak wejścia na nieruchomość w celu zabrania swoich rzeczy. Z. G. (1) swoje pozostałe rzeczy osobiste, jak również przedmioty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, zabierał partiami, czasami pomagali mu w tym koledzy ( protokół oględzin wraz ze zdjęciami k. 117 – 135, zeznania świadków B. G. k. 118 - 119 v, R. G. k. 82 - 83, S. K. k. 83 – 84, T. B. k. 166 - 167 oraz zeznania pozwanej W. G. k. 180 -182, zaświadczeń k. 66, 67 ).

W Sądzie Rejonowym w Ciechanowie w II Wydziale Karnym toczy się postępowanie w sprawie II K 571/18 przeciwko Z. G. (1) oskarżonemu o czyn z art. 207 kk, polegającemu na psychicznym i fizycznym znęcaniu przez Z. G. (1) w okresie od dnia 1 listopada 2015 r. do dnia 3 czerwca 2018 r. na żoną W. G. oraz synami B. i Ł. ( bezsporne ).

Pomiędzy Z. G. (1) i W. G. przed Sądem Okręgowym w Płocku toczy się w sprawie I C 623/18 postępowanie o rozwiązanie ich małżeństwa przez rozwód ( bezsporne ).

Prawomocnym wyrokiem z dnia 24 lipca 2018 r. Sąd Rejonowy w Ciechanowie III Wydział Rodzinny i Nieletnich w sprawie III RC 54/18 ustanowił rozdzielność majątkową pomiędzy Z. G. (1) i W. G. z dniem 14 lutego 2018 r. ( akta sprawy III RC 54/18 ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt sprawy III RC 54/18, zebranych w sprawie dokumentów, zeznań świadków oraz zeznań pozwanej W. G.. Istotnymi dla ustaleń poczynionych przez Sąd były zeznania pozwanej W. G. oraz świadków B. G., S. K. i R. G.. Niewątpliwie, są to osoby blisko spokrewnione z pozwaną W. G., jednakże ta okoliczność nie może prowadzić do dyskredytowania ich zeznań. Sąd dał im wiarę, uznał je za spójne i logiczne, przedstawiające autentyczną sytuację pomiędzy małżonkami. Podkreślić należy, że znajdują potwierdzenie, co do faktu nadużywania alkoholu przez powoda Z. G. (1) i jego zachowania wobec żony i synów, również w zeznaniach świadka T. B., blisko z nim spokrewnionej, jak również w dokumentacji dotyczącej procedury (...) oraz danych dotyczących sprawy karnej o znęcanie II K 571/18.

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka T. B., co do faktu, że powód Z. G. (1) od stycznia 2018 r. utrzymuje abstynencję, co jest sprzeczne z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie; w tym przebiegiem zdarzenia na sali rozpraw podczas rozprawy w dniu 15 stycznia 2019 r., którego była przecież świadkiem. Posiada również wyższą niż przeciętna wiedzę w tym zakresie, gdyż jest pielęgniarką.

Niewątpliwym jest w ocenie Sądu, że powód Z. G. (1) dobrowolnie wyprowadził się z miejsca zamieszkania. Sytuacja ta miała miejsce po licznych awanturach, które wszczynał w domu pod wpływem alkoholu. W momencie opuszczania miejsca zamieszkania, zabrał część swoich rzeczy, a pozostałe odbierał sukcesywnie w okresie późniejszym. Pozwana W. G., wbrew jego twierdzeniom, nie utrudniała mu odebrania pozostałych rzeczy. Zamki w drzwiach wejściowych zostały wymienione po jego wyprowadzeniu się. Bezspornym jest, że nie otrzymał nowego kompletu kluczy po wymianie zamków.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 344 § 1 kc przeciwko temu, kto samowolnie naruszył posiadanie, jak również przeciwko temu, na czyją korzyść naruszenie nastąpiło, przysługuje posiadaczowi roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i o zaniechanie naruszeń. Roszczenie to nie jest zależne od dobrej wiary posiadacza ani od zgodności posiadania ze stanem prawnym, chyba że prawomocne orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem.

W postępowaniu o naruszenie posiadania sąd bada tylko ostatni stan posiadania i fakt jego naruszenia. Ograniczony zakres rozpoznania sprawy wynika już z treści przepisu, który na marginesie niejako pozostawia kwestię prawidłowości stanu posiadania sprzed naruszenia i dobrej wiary naruszającego. W wyroku sąd określa czynności, które ma podjąć lub których ma zaniechać naruszający.

W ocenie Sądu, powództwo Z. G. (1) nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd ustalił w niniejszej sprawie, że nie wystąpiło samowolne naruszenia posiadania powoda Z. G. (1) przez pozwaną W. G.. Powód Z. G. (1) podjął po kłótni z żoną decyzję o wyprowadzeniu się ze wspólnie zajmowanego domu, zabierając swoje rzeczy. Niewątpliwie, przyczyną takiego zachowania powoda Z. G. (1) było nieakceptowanie przez pozwaną W. G. jego uzależnienia od alkoholu i braku woli podjęcia leczenia odwykowego. Pomiędzy stronami od kilku lat był spór z tym związany. W. G. postawiła mężowi ultimatum w sytuacji, gdy został odnaleziony w złym stanie psychicznym na terenie Niemiec, a pomimo tego nadal odmawiał poddania się leczeniu odwykowemu, pozorując jedynie leczenie. Już sam brak samowolności działania pozwanej W. G. skutkuje oddaleniem powództwa.

Samowolne naruszenie polega na bezprawnym wkroczeniu w sferę władztwa faktycznego posiadacza. Kwalifikacja naruszenia jako samowolnego wymaga więc ustalenia, że osoba dokonująca naruszenia nie była do tego upoważniona, tzn. że było ono obiektywnie bezprawne, przy czym zła lub dobra wiara nie ma żadnego znaczenia. Naruszenie posiadania tylko wtedy nie będzie samowolne, gdy istnieje podstawa prawna usprawiedliwiająca wkroczenie w zakres cudzego posiadania. Podstawą taką może być wyraźny przepis prawa, orzeczenie sądowe, decyzja administracyjna, a także zgoda samego posiadacza.

Podkreślić należy, że to powód Z. G. (1) podjął decyzję o wyprowadzeniu się, a dopiero po zmianie zamków przez pozwaną, zmienił swoją decyzję, domagając się przywrócenia posiadania. Okoliczność, że nie od razu powód Z. G. (1) zabrał swoje wszystkie rzeczy osobiste oraz związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Istotne jest, że powód Z. G. (1) świadomie podjął decyzję o wyprowadzeniu się; choć niewątpliwie planował dalej korzystać z nieruchomości na własnych warunkach.

Ponadto na oddalenie powództwa miały wpływ okoliczności, w których powód Z. G. (1) wyprowadził się z lokalu.

Powód Z. G. (1) z domu zamieszkiwanego wspólnie wraz z małżonką i synami wyprowadził się po licznych awanturach i aktach przemocy stosowanych przez niego pod wypływem alkoholu wobec swoich najbliższych. Pozwana W. G. postawiła powodowi ultimatum – albo podejmie leczenie odwykowe, albo wyprowadzi się z domu. Ustalony w niniejszej sprawie stan faktyczny dowodzi, że powód Z. G. (1) zrozumiał warunek żony i postanowił się wyprowadzić.

Tym niemniej, w ocenie Sądu, nawet przy założeniu, że opuszczenie nieruchomości przez powoda Z. G. (1) nie miało charakteru dobrowolnego nie można przywrócić mu utraconego posiadania z uwagi na sytuacje rodzinną stron. Bezspornym jest, że w Sądzie Rejonowym w Ciechanowie toczy się postępowanie karne w sprawie II K 571/18, w której powód został oskarżony o czyn z art. 207 kk tj. fizyczne i psychiczne znęcanie się nad rodziną. Zgromadzony również w niniejszej sprawie materiał dowodowy potwierdza, że choroba alkoholowa doprowadziła do przemocy w rodzinie G.. Wbrew twierdzeniom powoda, nie można uznać, że wymiana zamków przez pozwaną w domu stanowi naruszenie jego posiadania. Pozwana W. G. wymieniła zamki, gdyż powód utracił klucze w nieznanych okolicznościach. Pozwana, wymieniając zamki w drzwiach zadbała o bezpieczeństwo swoje i dzieci, a zmuszona była do tej wymiany wskutek nieodpowiedzialnego zachowania powoda. Jak wskazano powyżej, Sąd ustalił, że powód dobrowolnie opuścił nieruchomość, a zatem pozwana W. G. nie ma obowiązku udostępniania mu nowego kompletu kluczy, tylko dlatego, że obecnie zmienił zdanie co do miejsca swojego pobytu.

Zdaniem Sądu, w tego typu sprawach ma zastosowanie przepis art. 5 kc, który stanowi, że nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno - gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Niewątpliwie, norma art. 5 kc ma charakter szczególny i winna być każdorazowo stosowana przez Sąd ze szczególną ostrożnością albowiem w wyniku jej zastosowania Sąd odmawia ochrony prawnej, pomimo iż ochronę taką daje stronie bezpośrednio norma prawna. Statuowane przez art. 5 kc zasady współżycia społecznego odnoszą się bowiem do norm i ocen pozaprawnych, łagodząc wprawdzie bezwzględny rygoryzm prawa, ale ingerując jednocześnie w spójny i zupełny w założeniu system prawa. Na treść zasad współżycia społecznego składają się elementy etyczne socjologiczne kształtowane przez oceny moralne i społeczne stanowiące uzupełnienie porządku prawnego. Działanie zaś lub zaniechanie uprawnionego sprzeczne z tymi normami i ocenami nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Sąd rozpoznający sprawę powinien być więc również rzecznikiem i wyrazicielem etycznych ocen ogólnospołecznych i jego obowiązkiem jest określenie, czy w okolicznościach rozpoznawanej sprawy można uznać, że postępowanie strony jest naganne z punktu widzenia normy etycznej - zasad współżycia społecznego. Podkreślenia wymaga, iż klauzula generalna z art. 5 kc dotyczy zarówno zachowań faktycznych jak i czynności prawnych, dokonywanych na podstawie kompetencji wchodzących w zakres danego prawa podmiotowego; klauzula ta służy ocenie zachowań strony i sposobu korzystania przez nią ze swego prawa podmiotowego.

W niniejszej sprawie zachodzą właśnie takie szczególne i nadzwyczajne okoliczności. W ocenie Sądu, zachowanie powoda Z. G. (1) podczas wspólnego zamieszkiwania z rodziną uchybiało ochronie prawnej tej rodziny i było naganne z punktu widzenia norm społecznych. Uzależnienie powoda Z. G. (1) od alkoholu, prowadziło awantur, używania przemocy fizycznej, ubliżania, w których poszkodowanymi byli pozwana W. G. oraz ich wspólne dzieci. Stan powoda nie ulega poprawie, a wręcz przeciwnie ( okoliczności pobytu w szpitalu psychiatrycznym w Niemczech, zachowanie na sali rozpraw w dniu 15 stycznia 2019 r. ). Pomimo tego powód Z. G. (1) nadal nie akceptuje swojego uzależnienia, czego skutkiem jest odmowa poddania się leczeniu odwykowemu. W ocenie Sądu, zamieszkiwanie powoda Z. G. (1) w tej sytuacji z rodziną stanowi dla nich ciągłe zagrożenie z jego strony. Z punktu widzenia zasad moralnych i współżycia społecznego przywrócenie posiadania powodowi Z. G. (1) byłoby z tymi zasadami sprzeczne, w sytuacji gdyby istotnie powód opuścił nieruchomość wbrew swojej woli.

Na marginesie Sąd pragnie przytoczyć iż, zgodnie z art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie - ustawodawca umożliwia w postępowaniu cywilnym zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia mieszkania, którego celem jest odseparowanie sprawcy przemocy w rodzinie od ofiar tej przemocy. Przesłanką do żądania, aby sąd zobowiązał członka rodziny do opuszczenia mieszkania, jest zachowanie członka rodziny polegające na stosowaniu przemocy w rodzinie, które czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie. Jak wskazano powyżej, pojęcie „przemoc w rodzinie” zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 2 ) cyt. ustawy, nie odnosząc wprost tych zachowań do znamion czynów zabronionych określonych przykładowo w art. 207 lub 217 kk. Żądanie zobowiązania przez sąd danej osoby do opuszczenia mieszkania przysługuje osobie dotkniętej przemocą w rodzinie niezależnie od tego, czy sprawcy tej przemocy można zarzucić popełnienie przestępstwa. Żądanie do zobowiązania danej osoby do opuszczenia mieszkania i wydanie przez sąd stosownego orzeczenia jest też więc niezależne od tego, czy wobec osoby stosującej przemoc, w stosunku do której ma być na podstawie art. 11a cyt. ustawy wydane zobowiązanie, toczy się lub zakończyło się postępowanie w sprawie o popełnienie takiego przestępstwa.

W związku z powyższym Sąd orzekł jak w pkt I wyroku.

W zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu, Sąd miał na względzie, że w niniejszej sprawie wydatki zostały poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa. Przyznane zostało wynagrodzenie z tytułu przejazdu na trasę oględzin oraz z tytułu nadesłania przez Starostwo Powiatowe w C. niezbędnych dokumentów. Zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach.

Zgodnie z art. 98 kpc, powoda Z. G. (1) należało uznać za przegrywającego niniejszą sprawę, a zatem Sąd nakazał ściągnąć od powoda Z. G. (1) ma rzecz Skarbu Państwa kwotę 306,00 zł tytułem uzupełnienia kosztów procesu orzeczonych prawomocnymi postanowieniami z dnia 30 marca 2018 r. ( 110,00 zł ) oraz 2 lipca 2018 r. ( 196,00 zł ).

Jednocześnie Sąd zasądził od powoda Z. G. (1) na rzecz pozwanej W. G. kwotę 320,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Wysokość tych kosztów Sąd ustalił stosownie do przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie