Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 sierpnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Płocku Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Joanna Przybylska

Protokolant: protokolant sądowy Monika Chrustowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 sierpnia 2014 r. w Płocku

sprawy z powództwa Z. L.i A. L.

przeciwko Powiatowi P. – Powiatowemu Urzędowi Pracy w P.

o stwierdzenie nieważności umowy i zapłatę

1.  powództwo oddala;

2.  przyznaje ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Płocku na rzecz adwokata M. L. wynagrodzenie w kwocie 7.200,- (siedmiu tysięcy dwustu) złotych plus podatek VAT za pomoc prawną świadczoną powodowi z urzędu;

3.  przyznaje ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Płocku na rzecz adwokata Z. J. wynagrodzenie w kwocie 7.200,- (siedmiu tysięcy dwustu) złotych plus podatek VAT za pomoc prawną świadczoną powódce z urzędu;

4.  nie obciąża powodów kosztami procesu.

sygn. akt I C 962/10

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 16 września 2009 roku Z. L.wystąpił z powództwem przeciwko Powiatowi P.– Powiatowemu Urzędowi Pracy w P.o:

- unieważnienie umowy pożyczki zawartej w dniu 22 grudnia 1998 roku pomiędzy „(...)” Z. L., a Rejonowym Urzędem Pracy w P.;

- zwrot składki ZUS z ustawowymi odsetkami za zatrudnionych pracowników, skierowanych do pracy przez Urząd Pracy w P.;

- odszkodowanie w kwocie 200.000,-złotych za bezprawne rozwiązanie umowy pożyczki przez Urząd Pracy w P..

W piśmie z dnia 6 czerwca 2009 roku powód sprecyzował, iż pkt 1 pozwu dotyczy unieważnienia pożyczki w kwocie 67.000,-złotych, a wartość sporu z pkt 2 pozwu wynosi 8.000,-złotych (k.55).

Postanowieniem z dnia 8 października 2009 roku Sąd Rejonowy w Płońsku uznał się niewłaściwym i sprawę przekazał do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Płocku (postanowienie k. 56).

Postanowieniem z dnia 26 marca 2010 roku Sąd Rejonowy w Płońsku sprostował sentencję postanowienia z dnia 8 października 2009 roku w ten sposób, iż oznaczył pozwanego jako Powiat P. – Powiatowy Urząd Pracy w P. (k.101).

W dniu 11 marca 2010 roku A. A. L. złożyła do Sądu Rejonowego w Płońsku pismo, w którym oświadczyła, iż zgłasza swój udział w sprawie po stronie Z. L.(k.137). W piśmie z dnia 13 kwietnia 2010 roku sprecyzowała, iż domaga się zapłaty kwoty 67.000,-złotych z tytułu unieważnienia umowy pożyczki, zwrotu składek ZUS w kwocie 20.000,-złotych z ustawowymi odsetkami oraz 200.000,-złotych odszkodowania za bezprawne rozwiązanie umowy pożyczki (k. 151), zaś w piśmie z dnia 26 maja 2010 roku podała, iż domaga się odsetek od kwoty 20.000,-złotych od dnia 11 marca 1999 roku (k. 160).

Postanowieniem z dnia 14 kwietnia 2010 roku Sąd uznał się niewłaściwym w sprawie z powództwa A. L.przeciwko Powiatowi P.– Powiatowemu Urzędowi Pracy w P.o ustalenie, odszkodowanie i zapłatę, przekazując sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Płocku (k. 154).

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wnosiła o oddalenie powództwa w całości podnosząc, iż zagadnienia ważności przedmiotowej umowy pożyczki były już analizowane w postępowaniach w sprawach: sygn. akt XXIV C 257/06 Sądu Okręgowego w Warszawie, I C. 137/08 Sądu Rejonowego w Płońsku oraz I C 1310/08 Sądu Okręgowego w Płocku. Ponadto strona pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia na podstawie art. 118 kc.

W piśmie z dnia 5 lipca 2011 roku pełnomocnik powoda sprecyzował, iż interes prawny powoda w żądaniu stwierdzenia nieważności umowy pożyczki polega na tym, by unieważnieniem umowy uchylić się od wszelkich skutków prawnych tejże umowy, zwrócić pobrane od pozwanego tytułem pożyczki środki, a także rozliczyć się z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych (k. 453).

W piśmie z dnia 7 września 2011 roku pełnomocnik powoda wnosił:

- na podstawie art. 82 kc o stwierdzenie nieważności umowy zawartej przez powoda z Powiatowym Urzędem Pracy w P. w dniu 22 września 1998 roku z powodu stanu zdrowia w jakim znajdował się powód, wyłączającego świadome i swobodne podjecie decyzji i wyrażenie woli;

- na podstawie art. 415 kc zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda odszkodowania w kwocie 11.920,55,-złotych tytułem zwrotu kosztów składek na ZUS zatrudnianych przez powoda zgodnie z umową pracowników, które powód zmuszony został zapłacić wraz z kosztami egzekucji wskutek braku zapłaty tych kosztów przez pozwanego;

- na podstawie art. 444 kc zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 263.079,45,-złotych tytułem zadośćuczynienia za wywołanie u powoda rozstroju zdrowia, a co za tym idzie całkowitej niezdolności do pracy (k. 517-519).

W piśmie z dnia 27 września 2011 roku pełnomocnik powódki A. L.przyłączył się w całości do stanowiska powoda, wskazując jednocześnie, iż w dacie zawierania umowy powódka była chora psychicznie (k. 526-527).

W dniu 25 listopada 2011 roku wpłynęło do sądu pismo powoda (k. 554-556), który zmodyfikował swój pozew wnosząc o:

1. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 275.000,-złotych odszkodowania za bezprawne rozwiązanie umowy pożyczki przez T. B.;

2. na podstawie art. 82 kc stwierdzenie nieważności umowy z dnia 22 grudnia 1998 roku z powodu stanu zdrowia wyłączającego swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli;

3. na podstawie art. 415 kc – zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda odszkodowanie w kwocie 11.920,55,-złotych tytułem zwrotu kosztów składek ZUS, ubezpieczenia społecznego, zdrowotnego i FP oraz FGŚP;

4. na podstawie art. 444 kc zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 263.079,45,-złotych tytułem zadośćuczynienia za wywołanie u powoda rozstroju zdrowia, a co za tym idzie niezdolności do pracy.

W piśmie z dnia 16 grudnia 2011 roku pełnomocnik powoda sprecyzował powództwo popierając je w zakresie wskazanym w piśmie powoda z 25.11 2011 roku z tym, że domagał się odszkodowania w kwocie 275.000,-złotych za szkody spowodowane na skutek trwania i późniejszego rozwiązania umowy z pozwanym, stanowiące równowartość utraconych przez powoda korzyści z uboju bydła i świń prowadzonego przez jego przedsiębiorstwo (k. 592-593).

Po ponownym sprecyzowaniu stanowiska przez pełnomocnika powoda, pełnomocnik powódki przyłączył się do żądania stwierdzenia nieważności umowy pożyczki, w pozostałym zakresie żądania pozostawiając do uznania sądu (k. 597).

Pełnomocnik pozwanego wnosił o oddalenie powództwa, podtrzymując zgłoszony zarzut przedawnienia (k. 598-599).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Z. L.prowadził począwszy od dnia 25 lipca 1998 roku działalność gospodarczą „(...)” (kopia zaświadczenia k. 37, k.238). Powód wydzierżawił ubojnię, wyremontował ją i przystąpił do uboju, w 1998 roku jego działania były w pełni racjonalne, przynosiły dochód. W bieżących czynnościach związanych z prowadzoną działalnością pomagał powodowi jego syn J. L., który zajmował się przede wszystkim rozliczeniami finansowymi (zeznania świadka J. L.k. 618-620).

W Rejonowym Urzędzie Pracy w P. był realizowany w 1999 roku „Lokalny Program specjalny dla Miasta R. i gminy R.” wspierający tworzenie nowych miejsc pracy dla długotrwale bezrobotnych z tego terenu. W ramach tego programu (...) P. miał wspierać finansowo pracodawców tworzących miejsca pracy poprzez między innymi: refundację składek ZUS przez 12 miesięcy, udzielanie pożyczek na tworzenie nowych miejsc pracy. Natomiast do zadań (...) w C. należało ewentualne szkolenie bezrobotnych pod potrzeby zakładów pracy, które będą tworzyć nowe miejsca pracy (kopia programu k. 40-46).

W związku z wykonywaną działalnością Z. L.złożył w dniu 21 października 1998 roku w Rejonowym Urzędzie Pracy w P.wniosek o organizację w swoim zakładzie 3 stanowisk pracy w ramach lokalnego programu specjalnego przeciwdziałania bezrobociu, wnioskując o skierowanie do pracy osób z wykształceniem zawodowym lub podstawowym, o niskich kwalifikacjach lub bez zawodu i przyznanie z Funduszu Pracy niskooprocentowanej pożyczki na utworzenie nowych miejsc pracy (kopia wniosku k. 965-968). Ponadto powód wskazał w piśmie z 7 grudnia 1998 roku, iż zamierza dokonać na potrzeby prowadzonej działalności zakupu: szczeciniarki za kwotę 42.000,-złotych, pieca ekologicznego za kwotę 15.000,-złotych szczypiec do bicia świń za sumę 2.500,-złotych, agregatów chłodniczych za kwotę 36.000,-złotych i haków do półtusz w ilości 100 sztuk za sumę 70.000,-złotych, oświadczył ponadto, iż zakupił samochód – chłodnię za kwotę 60.000,-złotych. Pismo to stanowiło kalkulację kosztów stanowiącą załącznik do zawieranej umowy (kopia pisma k. 931).

Przed podpisaniem umowy powód kilkukrotnie rozmawiał z inspektorem rejonowym, negocjował warunki, jego zachowanie nie budziło żadnych zastrzeżeń (zeznania świadka L. T. k. 620-621). W dniu 22 grudnia 1998 roku została zawarta pomiędzy powodem a Rejonowym Urzędem Pracy w P. umowa pożyczki w kwocie 67.000,-złotych z przeznaczeniem na utworzenie trzech dodatkowych miejsc pracy i sfinansowanie kosztów tworzenia miejsc pracy wg przedstawionej wnioskiem kalkulacji kosztów. Skierowani bezrobotni mieli być zatrudnieni jako pracownicy fizyczni przy uboju i skupie. Pożyczkobiorca zobowiązany był do zatrudnienia skierowanych przez (...) osób długotrwale bezrobotnych, bezrobotnych bez zawodu i o niskich kwalifikacjach zawodowych zarejestrowanych w (...) na dodatkowo zorganizowanych miejscach pracy w terminie do dnia 1 lutego 1999 roku i kontynuowanie zatrudnienia przez okres 24 miesięcy. W przypadku zmian personalnych na dodatkowo zorganizowanych stanowiskach pożyczkobiorca miał obowiązek każdorazowo na piśmie informować (...). Pożyczkobiorca zobowiązany był w terminie do dnia 1 marca 1999 roku dostarczyć dokumenty potwierdzające wykorzystanie pożyczki zgodnie z umową i załączoną do wniosku kalkulacją kosztów oraz do przedstawiania dokumentów umożliwiających przeprowadzenie kontroli prawidłowości wykorzystania kwoty udzielonej pożyczki . Zgodnie z § 5 umowy (...) mógł wypowiedzieć umowę pożyczki z zachowaniem 14 – dniowego terminu wypowiedzenia w przypadku:

- niezatrudnienia bezrobotnego na dodatkowym miejscu pracy w terminie wyznaczonym w umowie pożyczki;

- wykorzystania umowy niezgodnie z przeznaczeniem;

- niespłacenia w terminie którejkolwiek raty;

- niedopełnienia innych warunków umowy.

Zabezpieczeniem pożyczki był weksel własny in blanco wystawiony przez Z. L.i poręczony przez J. L., M. B.i J. G., a także ustanowione hipoteki na nieruchomościach Z. L.i jego żony A. L.. Pod umową swój podpis złożyła żona Z. A. A. L.(kopia umowy k. 48-52).

W dniu 22 grudnia 1998 roku Z. L.i A. L.złożyli przed notariuszem oświadczenie o ustanowieniu hipotek na zabezpieczenie spłaty przedmiotowej pożyczki (kopia aktu notarialnego k. 920-921).

Decyzją z dnia 11 lutego 1999 roku Powiatowy Inspektorat Weterynarii zezwolił na prowadzenie uboju zwierząt gospodarskich przez Z. L., w obiekcie położonym w K.gm. R., począwszy od dnia 11 lutego 1999 roku (kopia decyzji k. 259).

W dniu 25 lutego 1999 roku komisja z PUP w P. podjęła próbę przeprowadzenia kontroli utworzonych przez powoda stanowisk pracy, jednakże zakład był zamknięty, również kolejna próba nie powiodła się z analogicznych przyczyn jak poprzednia (kopia protokołu k. 904 -905).

Pismem z dnia 4 marca 1999 roku PUP wezwał powoda do przedstawienia dokumentów potwierdzających wykorzystanie pożyczki zgodnie z przeznaczeniem, pismo to powód odebrał w dniu 8 marca 1999 roku (kopia pisma i dowodu doręczenia k. 900-901). W kolejnym piśmie ponownie wezwano powoda oraz dodatkowo poręczycieli do doręczenia w/w dokumentów w dniu 23.03.1999 roku ( kopia pisma i dowodów doręczenia k. 895-899). W czasie kolejnej kontroli w dniu 10 marca 1999 roku zakład pozostawał zamknięty (protokół k. 893).

Z. L.zakupił, w dniu 2 kwietnia 1999 roku agregat chłodniczy za kwotę 23.547,-złotych (kopia faktury k. 892), w dniu 14 stycznia 1999 roku szczeciniarkę przelotową za kwotę 22.521,20,-złotych i haki podwójne w ilości 100 sztuk za kwotę 8.003,20,-złotych, które to przedmioty były wyszczególnione w kalkulacji kosztów (kopia faktury k. 891).

J. L., działający w imieniu ojca Z. L.podpisał w dniu 26 listopada 1998 roku umowę z K. S.(pismo k. 879) następnie 10 maja 1999 roku umowę o pracę z M. K.(kopia umowy k. 885), w dniu 21 kwietnia 1999 roku z A. W.(kopia umowy k. 886), a 25 marca 1999 roku z T. K.(kopia umowy k. 887). W zakładzie byli zatrudnieni D. K.w dniach od 22 lutego do 26 lutego 1999 roku (kopia umowy o pracę i jej rozwiązania, kopia świadectwa pracy k. 269-271), W. R.w dniach od 22 lutego 1999 roku do 6 marca 1999 roku (kopia umowy o prace i jej rozwiązania k. 266-267).

Pismem z dnia 21 lipca 1999 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.poinformował pozwanego, iż Z. L.zgłosił do ubezpieczenia społecznego K. S.od dnia 26 listopada do 31 grudnia 1998 roku, a od 1 stycznia 1999 roku brak dokumentów (kopia pisma k. 878).

W toku kontroli zakładu pozwanego w dniu 21 września 1999 roku, kontrolujący stwierdzili brak urządzeń i wyposażenia, które miały być zakupione w ramach udzielonej pożyczki, nie mieli natomiast możliwości sprawdzić stanu zatrudnienia, albowiem z oświadczenia powoda wynikało, że wszystkie dokumenty znajdują się u księgowej. Z. L.zapewnił komisję, iż w dniu następnym będzie dokonywał uboju i przywiezie dokumentację. W kolejnym dniu na terenie zakładu, był obecny tylko jeden pracownik, nie wykonujący żadnych czynności powód nie dostarczył dokumentów dotyczących zatrudnionych pracowników, poinformował, iż jeden z pracowników został zwolniony dyscyplinarnie, a jeden uzyskał wolny dzień w celu zawiezienia żony do szpitala. Komisja poinformowała powoda, że umowa pożyczki zostanie wypowiedziana (kopia protokołów k. 876-877, zeznania świadka L. T.k. 1123 ).

Praca w ubojni odbywała się mniej więcej 2 razy w tygodniu w zależności od dostaw zwierząt, zakład był wyposażony w stopniu umożliwiającym dokonywanie uboju (zeznania świadka M. K.k. 1117-1119, T. K.k. 1119-1120). W okresie kiedy działał zakład zachowanie Z. L.nie budziło zastrzeżeń, był on jednak człowiekiem nerwowym, dominującym, który o wszystkim sam decydował, a jego żona uchodziła za cichą, spokojną, zastraszoną (zeznania świadków J. K.k. 1116-1117, M. K.k. 1117-1119, J. L.k.1120-1123).

Ubój powód prowadził przez nie więcej niż pół roku, po czym zaprzestał uboju nie informując o tym Powiatowego Lekarza Weterynarii, w tym czasie J. G.kilkukrotnie jeździł do ubojni, w której nic się nie działo. W lutym 2000 roku powód wznowił ubój, o czym powiadomił Powiatowego Lekarza Weterynarii, a gdy dowiedział się, że zmianie uległy przepisy i ubojnia nie spełnia aktualnie wymogów, powód poprosił o wydanie zaświadczenia stwierdzającego, że rzeźnia nie spełnia wymogów weterynaryjnych. Wydano mu zaświadczenie, że ubojnia została wykreślona z rejestru podmiotów gospodarczych prowadzonych przez Powiatowego Lekarza Weterynarii w P.( uzasadnienie wyroku k. 534-535 akt I C. 120/03).

Pismem z dnia 5 października 1999 roku Powiatowy Urząd Pracy wypowiedział umowę pożyczki zawartą z pozwanym w dniu 22 grudnia 1998 roku z powodu:

- wykorzystania pożyczki niezgodnie z przeznaczeniem;

- braku dokumentacji potwierdzającej zatrudnienie skierowanych bezrobotnych w ramach umowy pożyczki. Jednocześnie w piśmie wskazano, iż pożyczkobiorca zobowiązany jest zwrócić pożyczkę w terminie 30 dni od daty wypowiedzenia umowy wraz z odsetkami naliczonymi za ten okres w wysokości 1,2 zmiennej stopy oprocentowania kredytu lombardowego od dnia udzielenia pożyczki (kopi wypowiedzenia k. 38).

W dniu 4 listopada 1999 roku powód wystąpił z wnioskiem do PUP w P. o odroczenie terminu spłaty pożyczki, wskazując że L. P. nie uiścił mu należności za dostarczone półtusze, ale gdy tylko odzyska pieniądze to wznowi ubój i zwróci pożyczkę wraz z odsetkami (kopia pisma k. 863).

Pismem z dnia 16 grudnia 1999 roku Powiatowy Urząd Pracy w P. wezwał powoda do wykupienia weksla, który był złożony jako zabezpieczenie pożyczki (kopia pisma k. 240).

W dniu 26 stycznia 2000 roku Z. L.wniósł do Powiatowego Urzędu Pracy w P.wniosek o skierowanie do pracy w ubojni dwóch pracowników fizycznych, przeszkolonych i nie karanych sądownie (kopia pisma k. 47).

W dniu 9 lutego 2000 roku Powiatowy Lekarz Weterynarii wydał zaświadczenie, że ubojnia zwierząt położona w miejscowości K., dzierżawiona przez Z. L.została wykreślona z rejestru podmiotów gospodarczych, prowadzonego przez Powiatowego Lekarza Weterynarii w P.z uwagi na niespełnienie wymaganych warunków weterynaryjnych określonych w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 20 stycznia 1999 roku w sprawie szczegółowych warunków weterynaryjnych wymaganych przy uboju zwierząt rzeźnych oraz rozbiorze i składowaniu mięsa oraz, że w obiekcie nie wolno dokonywać uboju zwierząt (kopia zaświadczenia k. 39).

Po zamknięciu ubojni stan zdrowia powoda bardzo się pogorszył (zeznania świadka J. L. k. 618-620).

W czasie hospitalizacji powoda w Wojewódzkim Samodzielnym Zespole Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej w G. – Z. stwierdzono u niego organiczne zaburzenia urojeniowe, zespół psychoorganiczny i parkinsonizm polekowy (kopia karty informacyjnej k. 256).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.wystawił przeciwko Z. L.w dniu 14 grudnia 2005 roku tytuły wykonawcze w związku z nieuiszczanie należności z tytułu składek na FP i FGŚP za okres 06.1999, 07.1999, 08.1999, 09.1999, 10.1999, składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres 06.1999, 07.1999, 08.1999, 09.1999 składek na ubezpieczenie społeczne za okres 03.1999, 06.1999, 07.1999, 08.1999, 09.1999, 10.1999 (kopie tytułów wykonawczych k. 20-34). Pismem z dnia 22 sierpnia 2006 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Płońsku zawiadomił Z. L.o wszczęciu egzekucji na podstawie tytułów wykonawczych ZUS sygn. (...)wskazując, iż należność główna wynosi 3.618,60,-złotych, a odsetki na dzień 22 sierpnia 2006 roku wynoszą 6.104,51,-złotych (kopia zawiadomienia k. 36).

W sądach toczyło się kilka postępowań dotyczących powodów, w tym także pomiędzy stronami niniejszego postępowania.

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 11 stycznia 2000 roku Sąd Rejonowy w Płońsku I Wydział Cywilny nakazał pozwanym Z. L., J. L., M. G.i J. G.aby zapłacili na rzecz powoda Powiatowego Urzędu Pracy w P.solidarnie kwotę 58.788,-złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 4 stycznia 2000 roku wraz z kwotą 9.031,82,-złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania (kopia nakazu sygn. akt I Nc 1/00 k. 326). Wyrokiem z dnia 24 października 2006 roku Sąd Okręgowy w Warszawie XXIV Wydział Cywilny w sprawie z powództwa Powiatowego Urzędu Pracy w P.przeciwko Z. L., J. L., M. G.i J. G.o zapłatę, na skutek zarzutów wniesionych przez Z. L.uchylił wydany nakaz zapłaty w stosunku do Z. L.i zasądził od Z. L.na rzecz powoda kwotę 56.300,-złotych z odsetkami ustawowymi od 4 stycznia 2000 roku do dnia zapłaty oraz 4.632,-złote tytułem zwrotu kosztów procesu, oddalając powództwo w pozostałym zakresie. Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny wyrokiem z dnia 23 maja 2007 roku sygn. akt I ACa 156/07 zmienił w/w wyroku w ten sposób, że wskazał, iż zasądzona od Z. L.na rzecz Powiatowego Urzędu Pracy w P.kwota 56.300,-złotych płatna jest solidarnie z J. L., M. B.i J. G., w stosunku do których nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym w dniu 11 stycznia 2000 roku, przez Sąd Rejonowy w Płońsku w sprawie I Nc 1/00 uprawomocnił się (kopie wyroków z uzasadnieniem k. 329-335, 344-358). W sprawie dopuszczono dowód z opinii biegłego neurologa – psychiatry dr med. W. Ż.(k. 327-328), który stwierdził, iż Z. L.cierpi z powodu zespołu urojeniowego z zaburzeniami nastroju przynajmniej od 29. 10. 1999 roku, przy czym w dniu 22 grudnia 1998 roku biegły nie stwierdził zaburzeń psychicznych i nic nie wskazywało aby poziom funkcji poznawczych w tym czasie odpowiadał otępieniu. Sądy obu instancji ustaliły, iż umowa pożyczki była ważnie zawarta (Z. L.podnosił, iż w trakcie zawierania umowy dotknięty był chorobą psychiczną), a nadto umowa została prawidłowo wypowiedziana, albowiem pozwany nie dopełnił warunków umowy, to jest nie zatrudnił w umówionym okresie trzech bezrobotnych, a nadto w toku kontroli nie udostępnił dokumentów pozwalających na ustalenie czy wywiązał się z warunków umowy. Bezzasadne były ponadto zarzuty pozwanego Z. L., co do istnienia obowiązku kierowania do pracy przeszkolonych pracowników, obowiązek taki nie wynikał bowiem z umowy (kopie wyroków z uzasadnieniem k. 329-335, 344-358). Postanowieniem z dnia 29 lipca 2009 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny odrzucił skargę Z. L.o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 maja 2007 roku, sygn. akt I ACa 156/07 (kopia postanowienia k. 194-196).

W 2003 roku Z. L.wytoczył powództwo przeciwko S. Ł., K. D., J. M., Skarbowi Państwa – Powiatowemu Lekarzowi Weterynarii o zapłatę kwoty 1.688.000,-złotych (sprawa sygn. akt I C 120/03 Sądu Okręgowego w Płocku) Sąd powództwo oddalił (wyrok częściowy wobec K. D.i J. M.z dnia 12 czerwca 2003 roku, a co do pozostałych pozwanych z dnia 24 lipca 2007 roku), apelacje od obydwu wyroków zostały oddalone.

W Sądzie Rejonowym w Płońsku toczyła się sprawa – z powództwa A. L.przeciwko Powiatowi P.– Staroście Powiatowemu w P.i Z. L.o ustalenie nieważności zabezpieczenia umowy pożyczki, sygn. akt I C 137/08. Wyrokiem z dnia 19 stycznia 2010 roku powództwo oddalono. Ustalono, iż zabezpieczeniem umowy pożyczki z dnia 22 grudnia 1998 roku zawartej z Rejonowym Urzędem Pracy w P.było między innymi ustanowienie hipoteki na nieruchomości stanowiącej współwłasność małżonków L.. Oświadczenie o ustanowieniu hipoteki zostało złożone przez Z. L.i A. L.dnia 22 grudnia 1998 roku przed notariuszem Z. P.. Sąd uznał, iż brak podstaw do stwierdzenia, iż umowa pożyczki oraz jej zabezpieczenia były nieważne. Wyrokiem z dnia 30 czerwca 2010 roku Sąd Okręgowy w Płocku IV Wydział Odwoławczy oddalił apelacje powódki i pozwanego Z. L.( sygn. akt IV ACa 367/10) wskazując, że powódka nie złożyła oświadczenia o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli wyrażającego zgodę na pożyczkę (twierdziła, że działała pod wpływem groźby), mimo, że termin roczny już upłynął, a nadto powódka nie udowodniła, iż w dacie zawierania umowy pozwany nie miał rozeznania co do dokonywanej czynności z uwagi na chorobę psychiczną, natomiast zarzut dotyczący nieważności z powodu stanu psychicznego powódki Sąd Okręgowy pominął na podstawie art. 381 kpc, jako że został zgłoszony dopiero na etapie postępowania apelacyjnego. Sąd podkreślił też, że powódka kilkukrotnie zmieniała stanowisko w sprawie, wskazując coraz to nowe okoliczności nieważności umowy (kopie wyroków z uzasadnieniami (k. 289-303).

Wcześniej toczyła się też w Sądzie Rejonowym w Płońsku sprawa z powództwa A. L.przeciwko Powiatowemu Urzędowi Pracy w P.i Z. L.o unieważnienie umowy poręczenia, sygn. akt I C 7/08. Postanowieniem z dnia 2 września 2008 roku postępowanie w sprawie umorzono wobec cofnięcia powództwa (kopie pozwu, protokołów i postanowienia k. 304-317).

W Sądzie Okręgowym w Płocku I Wydziale Cywilnym toczyła się sprawa z powództwa Z. L.przeciwko Powiatowemu Urzędowi Pracy w P.o zapłatę 180.000,-złotych o zapłatę, sygn. akt I C 2767/06. Powód domagał się odszkodowania z tytułu strat jakie poniósł w wyniku niewłaściwego wykonywania obowiązków przez pracowników zatrudnionych przez niego przy uboju zwierząt i rozbiorze mięsa. Sąd powództwo oddalił wyrokiem z dnia 11 września 2007 roku, a Sąd Apelacyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 21 maja 2008 roku uchylił zaskarżony wyrok i pozew odrzucił z powodu braku zdolności sądowej pozwanego ( wyrok z uzasadnieniem k. 228, 239-243, postanowienie S. A. z uzasadnieniem k. 294 – 297 akt I C 2767/06).

Kolejna sprawa, sygn. akt I C 1310/08, toczyła się przed Sądem Okręgowym w Płocku z powództwa Z. L.przeciwko Powiatowi P.o zapłatę 180.000,-złotych. Powód domagał się, jak w poprzedniej sprawie, odszkodowania z tytułu strat jakie poniósł w wyniku niewłaściwego wykonywania obowiązków przez pracowników zatrudnionych przez niego przy uboju zwierząt i rozbiorze mięsa. Sąd stwierdził, iż żaden z przepisów, ani treść umowy nie zawierały obowiązku pozwanego przeszkolenia pracowników czy też sprawdzania kwalifikacji kierowanych do pracy u powoda pracowników, zwłaszcza, że we wniosku Z. L.zgłaszał zapotrzebowanie na osoby o niskich kwalifikacjach lub bez zawodu. Wyrokiem z dnia 17 września 2008 roku Sąd powództwo oddalił, a apelacja od wyroku została oddalona w dniu 10 czerwca 2009 roku (wyroki z uzasadnieniami k. 33, 38-43, 121, 128-132 akt I C 1310/08).

Sąd Rejonowy w Płońsku w sprawie sygn. akt I C 93/05 z powództwa Z. L.i A. L.przeciwko (...) S.A.o unieważnienie umowy i zapłatę, wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2007 roku powództwo oddalił (wyrok z uzasadnieniem k. 387-398). Sąd uznał, iż żądanie unieważnienia umowy kredytowej zawartej w dniu 25 czerwca 1999 roku pomiędzy A. L.i Z. L.a bankiem jest pozbawione podstaw prawnych, albowiem w dacie zawierania umowy nie znajdowali się w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli, ich działania były racjonalne i układały się w logiczną całość, nadto w czerwcu nie przejawiali symptomów choroby i nawet najbliższa rodzina nie zauważała, że ich zachowanie jest nielogiczne. Wyrokiem z dnia 3 października 2007 roku Sąd Okręgowy w Płocku IV Wydział Cywilny w sprawie sygn. akt IV ACa 623/07 oddalił apelację powodów od w/w wyroku (k. 399-406).

W sprawie sygn. akt I C 2316/09 z powództwa Z. L.przeciwko (...) SAo odszkodowanie Sąd Okręgowy w Płocku powództwo oddalił, oddalono też apelację powoda od tegoż wyroku (wyrok z uzasadnieniem Sądu Okręgowego w Płocku k. 370-376, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 16 grudnia 2010 roku uzasadnieniem sygn. akt I ACa 886/10 k. 377-386). Sąd I instancji ustalił między innymi, iż powód w ramach prowadzonej działalności skupu, uboju i sprzedaży mięsa współpracował z wieloma firmami, w tym z L. P.prowadzącym zakład (...)w Z., który w połowie 1999 roku przestał wywiązywać się ze zobowiązań i dług urósł do kwoty 38.000,-złotych, Zadłużenie ostatecznie w ratach zostało uregulowane dopiero w okresie od kwietnia 2000 roku do 14 września 2000 roku . W dniu 25 czerwca 1999 roku powód i jego żona zawarli z bankiem umowę o kredyt gotówkowy na kwotę 10.000,-złotych, którego nie spłacili. Od 29 października 1999 roku powód miał założoną dokumentację medyczną w (...)w P.z rozpoznaniem zaburzeń urojeniowych na podłożu organicznego uszkodzenia nerwowego mózgu. Ostatecznie oddalono powództwo z powodu ustalenia, że powód nie doznał szkody, a nadto z powodu przedawnienia (wyrok z uzasadnieniem Sądu Okręgowego w Płocku k. 370-376).

Dostępne akta sprawy oraz dokumentacja lekarska Z. L.nie pozwalają stwierdzić, aby powód w dacie 22 grudnia 1998 roku znajdował się w stanie wyłączającym świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Zaburzenia psychotyczne skutkujące utratą zdolności do czynności prawnych ujawniły się dopiero kilka miesięcy później, a ewentualne wcześniejsze objawy prodromalne nie musiały znosić zdolności do czynności prawnych (opinia biegłych psychiatrów D. D.i T. Z.k. 1045-1062).

Na podstawie danych z akt sprawy oraz przeprowadzonego badania psychologicznego i psychiatrycznego, stwierdzić należy, iż A. L.w dacie podpisywania umowy, czyli w dniu 22 grudnia 1998 roku miała zachowaną w pełni zdolność do świadomego i swobodnego podejmowania decyzji i wyrażania swojej woli (opinia biegłych psychologa A. K.i specjalisty psychiatry R. W.k. 1145-1172).

Z. L.utrzymuje się z emerytury w kwocie 820,-złotych, z czego otrzymuje po potrąceniu kwotę 590,-złotych, nie posiada żadnego majątku, zamieszkuje na podstawie umowy dożywocia w nieruchomości stanowiącej własność synowej (zeznania powoda k. 612 – 616, 1236-1237).

A. L.otrzymuje emeryturę w kwocie 730,-złotych, zamieszkuje u córki, z którą prowadzi wspólne gospodarstwo domowe (zeznania powódki k. 613, 1237).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane wyżej dokumenty, które zasługują na uwzględnienie, albowiem nie były przez strony kwestionowane, a brak podstaw ich podważenia. Sąd nadto oparł swe ustalenia na zeznaniach świadków: J. K. k. 1116-1117, M. K. k.1117-1119, T. K. k. 1119-1120, J. L. k.1120-1122, L. T. k. 1123.

Zeznania stron (k. 612-617, 1236-1237) Sąd uwzględnił tylko w zakresie ustalania aktualnej sytuacji finansowej stron, albowiem w pozostałym zakresie stanowiły one jedynie potwierdzenie zarzutów podnoszonych przez strony, nie zawierając okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia.

Sąd pominął wydając rozstrzygnięcie kopię zaświadczenia przedłożonego przez powoda datowanego na dzień 9.11.95, z którego wynika, iż Z. L.jest leczony w (...)i jest niezdolny do prowadzenia działalności gospodarczej. Zaświadczenie wydano dla Rejonowego Urzędu Pracy. Jest to przede wszystkim tylko kserokopia, a nadto nie można zweryfikować daty wydania zaświadczenia, gdyż nie ma żadnych materiałów źródłowych, które stanowiły podstawę jego wydania. Data wydania tego zaświadczenia jest bardzo wątpliwa skoro powód prowadził działalność gospodarczą od 1998 roku (k. 255). Zagadnieniami mocy dowodowej tej kserokopii zajmował się też Sąd Okręgowy w Warszawie oraz Sąd Apelacyjny w sprawie XXIV C 257/06, który zajął analogiczne stanowisko jak sąd w sprawie niniejszej.

Sąd pominął zeznania świadka H. R. (k. 1124), albowiem okoliczności przez niego podane nie miały znaczenia dla treści rozstrzygnięcia.

Sąd oddalił wnioski pełnomocnika powoda o dopuszczenie dowodów z zeznań świadków S. K., S. Ł. i R. K., albowiem okoliczności na jakie mieli zostać przesłuchani nie miały znaczenia dla treści rozstrzygnięcia. Sąd oddalił ponadto wniosek pełnomocnika powoda o uzupełnienie opinii przez biegłych, albowiem wniosek ten nie zawierał okoliczności, które mogłyby wpłynąć na wyjaśnienie okoliczności istotnych dla ustalenia ważności umowy i prowadził jedynie do przedłużenia postępowania.

Sąd pominął podnoszone przez powodów i świadków okoliczności dotyczące nacisków ze strony Z. L.na żonę A. L.w celu podpisania umowy, albowiem w niniejszej sprawie nie miało to znaczenia dla treści rozstrzygnięcia, gdyż zarzut nieważności opierał się na art. 82 kc, a nie na art. 87 kc (działania pod wpływem groźby bezprawnej). Na marginesie tylko wskazać należy, iż zarzutami powódki z art. 87 kc zajmował się Sąd Rejonowy w Płońsku sygn. akt I C 137/08, gdyby więc powódka zarzuty te ponawiała, powództwo w tym zakresie podlegałoby odrzuceniu.

Sąd uwzględnił nadto wydając rozstrzygnięcie opinie biegłych: psychiatrów D. D. i T. Z. (k. 1045-1062) oraz biegłych psychologa A. K. i specjalisty psychiatry R. W. (k. 1145-1172). Zdaniem sądu opinie zostały wydane w oparciu o bardzo wnikliwą analizę zarówno dokumentacji medycznej jak i dowodów zgromadzonych w toku niniejszego postępowania sądowego, poparte są wiedzą biegłych w dziedzinach w jakich są specjalistami, dlatego też sąd uznał je za całkowicie przekonywujące. Ponadto wnioski płynące z opinii są zbieżne ze stanowiskami jakie wyraziły już inne sądy w toczących się sprawach z udziałem powodów.

Sąd zważył co następuje.

Na wstępie należy rozważyć żądanie stwierdzenia nieważności umowy w świetle art. 82 kc. Żądanie to niewątpliwie jest powództwem o ustalenie, a zatem konieczne jest spełnienie podstawowej przesłanki jaką jest interes prawny w żądaniu ustalenia.

Zgodnie z brzmieniem art. 189 k.p.c. powództwo o ustalenie jest dopuszczalne wtedy, gdy powód żąda ustalenia prawa lub stosunku prawnego i gdy ma w takim ustaleniu interes prawny. Decydujące znaczenie w powyższym powództwie należy przypisać interesowi prawnemu, gdyż bez jego istnienia nie jest możliwe ustalenie prawa lub stosunku prawnego. Dlatego też Sąd jest obowiązany badać ten interes prawny w każdym stanie sprawy, niezależnie od uznania żądania pozwu przez pozwanego ani od przyznania przez niego okoliczności faktycznych. Wskazać ponadto należy, iż powództwo o ustalenie, poza nielicznymi wyjątkami, nie jest dopuszczalne, gdy w konkretnej sytuacji można wytoczyć powództwo o zasądzenie. Istotą bowiem powództwa o ustalenie jest zapobieżenie zagrożeniu prawom powoda, a także zniesienie stanu niepewności towarzyszącej tym prawom lub stosunkowi prawnemu, taki zaś zakres ochrony jest wówczas, gdy powód nie może poszukiwać swoich praw w drodze powództwa o świadczenie.

W niniejszej sprawie, zdaniem Sądu powodowie mają interes prawny w ustaleniu nieważności umowy pożyczki, albowiem orzeczenie to pozwoli na usunięcie stanu niepewności w stosunkach z pozwanym, ale także ustalenie ma znaczenia z punktu widzenia zabezpieczenia jakie zostało ustanowione w postaci hipoteki na nieruchomości.

Analizując kwestię czy umowa była ważnie zawarta należy wziąć pod uwagę, iż zgodnie z art. 82 kc nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych. O świadomym powzięciu decyzji i wyrażeniu woli można mówić wtedy, gdy składająca oświadczenie woli czyni to z pełnym rozeznaniem treści swojego oświadczenia i skutków, które chce przez nie osiągnąć. Świadomość dotyczy zarówno powzięcia decyzji, jak i wyrażenia woli, przy czym brak świadomości i swobody musi być zupełny. Zarówno stan wyłączający świadome jak i swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli muszą wynikać z przyczyny wewnętrznej, a zatem stanu (najczęściej chorobowego) w jakim osoba ta się znajdowała. Źródłem wady oświadczenia woli są w tym przypadku szczególne właściwości psychiki lub procesu myślowego znajdujące się „wewnątrz” osoby składającej oświadczenie.

Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności opinii biegłych, powodowie w dacie sporządzania umowy pożyczki w dniu 22 grudnia 1988 roku mieli pełne rozeznanie i nie znajdowali się w stanie wyłączającym świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Do analogicznych wniosków doszły Sądy orzekające w poprzednich sprawach i Sąd rozstrzygający w niniejszym procesie w całej rozciągłości akceptuje zawartą w uzasadnieniach wyroków argumentację (sygn. akt XXIV C 257/06 SO w Warszawie, sygn. akt I C 137/08 Sądu Rejonowego w Płońsku, sygn. akt 93/05 Sądu Rejonowego w Płońsku).

Z uwagi na powyższe Sąd na podstawie art. 189 kpc w zw. z art. 82 kc powództwo o stwierdzenie nieważności umowy pożyczki oddalił.

Następnie Sąd rozważał podniesiony przez pełnomocnika pozwanego zarzut przedawnienia roszczeń powodów.

Zgodnie z art. 118 kc termin przedawnienia, o ile przepis szczególny nie stanowi inaczej, wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Ponieważ jednak należy przyjąć, iż powód dochodzi swych roszczeń na podstawie przepisów o odpowiedzialności deliktowej, art. 415, 417 § 1 i art. 444 kc należy stosować art. 442 ¹ § 1 k.c. Zgodnie z treścią tegoż przepisu roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia, jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Zasadniczy termin przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody wynikłej z czynu niedozwolonego wynosi zatem 3 lata, przy czym przyjmuje się, że jego bieg rozpoczyna się z dniem, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Obie przesłanki powinny być spełnione łącznie.

W niniejszej sprawie należy podzielić argumentację pozwanego, iż roszczenie powodów jest przedawnione. Z całą pewnością powodowie już w dacie wypowiedzenia umowy pożyczki zdawali sobie sprawę z konsekwencji takiej czynności, a jak wynika z dokumentacji i opinii biegłych stan zdrowia powodów uległ pogorszeniu w drugiej połowie 1999 roku, powódka podjęła próbę samobójczą we wrześniu 1999 roku, a od października 1999 roku do marca 2000 roku zgłaszała się na wizyty u psychiatry (opinia k. 1148).

Wobec tego stwierdzić należy, iż nie został zachowany trzyletni termin na dochodzenie roszczeń odszkodowawczych.

W niniejszej sprawie Sąd nie dopatrzył się w zachowaniu pozwanego podnoszącego zarzut przedawnienia nadużycia prawa. Zarzut przedawnienia (art. 117 kc) jest prawem podmiotowym kształtującym, jest to jednostronna czynność prawna kształtująca. W wyniku upływu terminu przedawnienia i podniesienia zarzutu przedawnienia przez dłużnika zobowiązanie zaskarżalne (pełne) przemienia się w zobowiązanie niezaskarżalne, naturalne (obligatio naturalis). Jeżeli dłużnik podniesie zarzut przedawnienia, to powództwo podlega oddaleniu z przyczyn materialnoprawnych. Dłużnik podnoszący zarzut przedawnienia czyni zatem w istocie użytek z przysługującego mu prawa podmiotowego, a sposób korzystania z powyższego prawa podlega ocenie z punktu widzenia klauzuli generalnej zawartej w treści art. 5 kc. Sąd może zatem nie uwzględnić zgłoszonego zarzutu przedawnienia, jeżeli uzna, że skorzystanie z tego prawa podmiotowego pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Obowiązki wynikające ze stosunków cywilnoprawnych powinny być wykonywane we właściwym terminie, przełamanie tej zasady z powołaniem się na zarzut nadużycia prawa powinno zatem nastąpić jedynie w wyjątkowych przypadkach, tego bowiem wymaga istota przedawnienia roszczeń oraz bezpieczeństwo obrotu.

Klauzula generalna z art. 5 kc nie może być rozumiana jako upoważnienie dla sędziego do dokonywania własnych, z konieczności subiektywnych ocen oraz modyfikacji w ten sposób praw i obowiązków obywateli. Przy stosowaniu art. 5 kc należy zachować umiar i ostrożność. Trzeba stale pamiętać o funkcjach, jakie ma pełnić instytucja przedawnienia. Zasada pewności prawa sama w sobie stanowi cenną wartość społeczną. Norma zawarta w art. 5 kc. nie może być postrzegana jako remedium na wszelkie sytuacje, w których rozstrzygnięcie oparte na wyraźnych przepisach prawa budzi wątpliwości etyczne.

Prawo sądu do nieuwzględnienia przedawnienia z powodu naruszenia zasad współżycia społecznego występuje w wyjątkowo rażących i rzadkich okolicznościach, jak np. przedawnienie zbrodni stalinowskich.

W niniejszej sprawie nie można w ocenie Sądu uznać za usprawiedliwione opóźnienia powodów w dochodzeniu roszczeń. W takiej sytuacji art. 5 k.c. jako podstawa do nieuwzględniania przedawnienia, nie ma zastosowania, powodowie nie wskazali bowiem na żadne wyjątkowo rażące i rzadkie okoliczności, których wystąpienie usprawiedliwiałoby nie uwzględnienie zarzutu przedawnienia. Instytucja przedawnienia ma charakter stabilizujący stosunki prawne i gwarantujący ich pewność, wobec czego przy ocenie zarzutu przedawnienia niezbędny jest rygoryzm, a nie nadmierny liberalizm „kwitowany ogólną formułką o nadużyciu prawa lub sprzeczności z zasadami współżycia społecznego”. Nie bez znaczenia przy analizie zarzutu przedawnienia pozostawał także fakt, iż powodowie byli stroną inicjującą wiele postępowań sądowych przeciwko pozwanemu i innym podmiotom, brak zatem podstaw do przyjęcia, iż stan zdrowia uniemożliwiał mi podejmowanie racjonalnych działań i wystąpienie z powództwem.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał za zasadny zarzut przedawnienia podniesiony przez pozwanego w toku postępowania. Dodatkowo podkreślić należy, iż A. L.wystąpiła z powództwem po upływie 10 lat od daty wypowiedzenia umowy i wystąpienia u niej objawów chorobowych spowodowanych zachowaniem powoda i trudną sytuacją finansową.

Gdyby natomiast przyjąć odpowiedzialność kontraktową powoda w zakresie dotyczącym wyrządzenia szkody niewłaściwym wykonaniem umowy tj. w oparciu o art. 471 kc, bądź uznać, że roszczenie nie uległo przedawnieniu, to również brak podstaw do uwzględnienia powództwa. Zgodnie bowiem z art. 471 kc powodowie winni udowodnić, że pozwany nie wykonał lub nienależycie wykonał łączącą strony umowę, czym wyrządził powodom szkodę. Natomiast podstawą odpowiedzialności deliktowej Powiatu P. jest art. 417 kc, który stanowi, iż za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Zasada odpowiedzialności przewidziana w w/w przepisie nie wymaga wykazania winy funkcjonariusza, a jedynie wykazania, że jego działanie było niezgodne z prawem.

Powodowie w procesach uparcie podnoszą te same argumenty, nie przyjmując do wiadomości ustaleń czynionych przez sądy. A. L.i Z. L.zarzucają, iż brak było podstaw do wypowiedzenia umowy, a nadto było ona źle wykonywana, gdyż osoby kierowane do pracy nie były przeszkolone, a zdaniem powoda obowiązek szkolenia wynikał z Programu Specjalnego. Nadto zdaniem powodów pozwany zobowiązany był uiszczać składki na rzecz ZUS za zatrudnianych przez powoda pracowników, mimo że nie byli w stanie wskazać z czego to przekonanie wywodzą, poza odwoływaniem się do (...)Programu specjalnego dla Miasta R.i Gminy R.” którego postanowienia nie stanowią prawa.

W oparciu o zgromadzony w aktach sprawy materiał dowodowy należy przyjąć, iż ani umowa pożyczki ani lokalny program specjalny nie nakładały na pozwanego obowiązku przeszkolenia bezrobotnych. Podstawą udzielenia pożyczki były przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 listopada 1995 roku w sprawie programów specjalnych i przeciwdziałania bezrobociu (Dz. U. nr 25, poz. 1) oraz rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 24 marca 1995 roku w sprawie szczegółowych zasad udzielania pożyczek z Funduszu Pracy, wysokości stopy procentowej oraz warunków spłaty (Dz. U. nr 35/1995 poz. 174 ze zm. Dz. U. nr 25/1997 poz. 133). Odwołanie się do dołączonego (...) Programu specjalnego dla Miasta R. i Gminy R.” nie ma znaczenia bo postanowienia programu nie stanowią prawa. Należy też podnieść, że zagadnieniami kierowania pracowników przez PUP celem zatrudnienia przez powoda zajmował się Sąd Okręgowy w Płocku w sprawie I C 1310/08, który doszedł do przekonania, iż PUP nie naruszył postanowień umowy, a nadto działania pozwanego nie miały charakteru zawinionego, skutkującego odpowiedzialnością deliktową.

Ponadto stosownie do ustaleń poczynionych przez Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie XXIV C 257/06, należy przyjąć, iż umowa pożyczki była prawidłowo rozwiązana, albowiem powód nie dotrzymał warunków umowy pożyczki, a w szczególności nie przedstawił w określonym w umowie terminie dokumentów potwierdzających wykorzystanie pożyczki zgodnie z umową i załączoną kalkulacją kosztów, uniemożliwił przeprowadzenie kontroli, nie kontynuował też zatrudnienia pracowników przez wskazany czas. Wypada podkreślić, iż powód korzystając z bardzo nisko oprocentowanej pożyczki, zobowiązał się do przestrzegania określonych w umowie reguł, których nie dopełnił. Już na wstępie Z. L.ignorował postanowienia umowy, albowiem, jak wynika z przedłożonych przez powoda do PUP dokumentów, zakupu agregatu chłodniczego dokonał miesiąc po upływie terminu. Ponadto nawet gdyby uwzględnić wszystkie przedłożone do PUP faktury za zakupy (k. 888-892), mimo, że część z artykułów nie jest zgodna z kalkulacją kosztów, to powód nie rozliczył się z udzielonej pożyczki, albowiem faktury opiewają na kwotę łączną 57.465,59,-złotych, przy udzielonej pożyczce na sumę 67.000,-złotych (§ 6 umowy). Ponadto dokumentacja dotycząca zatrudniania pracowników również świadczy o tym, iż Z. L.nie zatrudnił do dnia 1 lutego 1999 roku trzech osób i nie kontynuował zatrudnienia przez okres 24 miesięcy. Brak też jakiejkolwiek dokumentacji potwierdzającej bieżące informowanie PUP o zmianach w zatrudnieniu (§ 1 pkt 2 umowy), a nadto ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, iż powód naruszył § 1 pkt 4 umowy, gdyż nie był utrzymywany stan zatrudnienia czterech pracowników w czasie trwania umowy.

A zatem skoro działania pozwanego były w pełni prawidłowe brak podstaw do przyjęcia odpowiedzialności za skutki wypowiedzenia umowy.

Na marginesie tylko należy podkreślić, iż to na stronie powodowej spoczywał ciężar udowodnienia okoliczności, z których strona wywodzi skutki prawne. Powodowie zaś nie udowodnili, iż samo działanie pozwanego doprowadziło do pogorszenia ich stanu zdrowia, zwłaszcza, że symptomy tych zmian u powoda, a wystąpienie w znacznym nasileniu u powódki (próba samobójcza we wrześniu 1999 roku) miały miejsce przed dokonaniem wypowiedzenia umowy przez pozwanego. Nadto powód po wypowiedzeniu umowy kontynuował działalność, którą zaprzestał na skutek stanowiska Powiatowego Lekarza Weterynarii, który zakazał uboju w zakładzie. Jeszcze w styczniu 2000 roku powód kierował do pozwanego pismo o skierowanie do pracy dwóch przeszkolonych pracowników.

Nadto w sprawie I C 2316/09 Sąd Okręgowy w Płocku ustalił, że w połowie 1999 roku powód miał problemy z płatnościami w związku z nieuzyskaniem należności za dostarczone półtusze i zmuszony był zawrzeć kolejną umowę kredytową. Nie ulega zatem wątpliwości, że powodowie nie udowodnili, aby pomiędzy działaniem pozwanego, a sytuacją powodów istniał związek przyczynowo-skutkowy. Zupełnie niezrozumiałe jest stanowisko powoda, który twierdzi, że pożyczka nie była mu potrzebna, że jego zakład funkcjonował bardzo dobrze i przynosił dochody nawet na poziomie 21.000,-złotych tygodniowo, zarzucając pozwanemu, że to działania PUP doprowadziły do utraty przez niego przedsiębiorstwa i zaprzestania wszelkiej działalności, jednocześnie nie konkretyzując, jak przy tak wysokich dochodach i świetnie prosperującej ubojni pozwany miałby doprowadzić kierowaniem niewykwalifikowanych pracowników do zamknięcia zakładu i kto w takim razie generował tak wysokie zyski.

Natomiast co do kwestii żądania zwrotu składek na ZUS zatrudnionych przez powoda pracowników, które powód zmuszony był zapłacić wraz z kosztami egzekucyjnymi to należy wskazać, iż umowa łącząca strony nie obejmowała refundacji składek. Z. L.otrzymał na preferencyjnych warunkach pożyczkę na utworzenie nowych miejsc pracy w swoim zakładzie, a w zamian zobowiązany był do zatrudnienia trzech pracowników skierowanych przez urząd pracy i ponosić wszelkie koszty z tym związane. Powód poza subiektywnym przekonaniem, że obowiązek opłacanie składek spoczywał na pozwanym nie przedstawia żadnej podstawy prawnej ani faktycznej, z której obowiązek ten miałby się wywodzić. Jeszcze raz należy bowiem podkreślić, iż odwoływanie się do (...)Programu specjalnego dla Miasta R.i Gminy R.” nie ma znaczenia bo postanowienia programu nie stanowią prawa.

Skoro zatem powodowie nie udowodnili, że pozwany nieprawidłowo wykonał umowę, a także nie wykazali, że działanie pozwanego nosiło cechy bezprawności, zasadnym było na podstawie powołanych przepisów, oddalenie powództwa.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 kpc, nie obciążając powodów, z uwagi na stan zdrowia powodów i ich trudną sytuację finansową, obowiązkiem zwrotu kosztów na rzecz pozwanego.

O kosztach zastępstwa procesowego powoda Sąd orzekł na podstawie §2, 19 i 20 oraz § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.