Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 października 2013 roku.

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący – SSO Elżbieta Zalewska – Statuch

Protokolant Joanna Wołczyńska-Kalus

po rozpoznaniu w dniu 1 października 2013 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. C.

przeciwko (...) SA w W.

o zadośćuczynienie.

1.  zasądza od pozwanego (...) SA w W. na rzecz powódki M. C. tytułem zadośćuczynienia 60 000 (sześćdziesiąt tysięcy) złotych z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 8 września 2012 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

3.  znosi pomiędzy stronami koszty zastępstwa procesowego,

4.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu tytułem zwrotu kosztów procesu:

a/ od pozwanego (...) SA w W. 3180,36
(trzy tysiące sto osiemdziesiąt 36/100) złotych oraz

b/ od powódki M. C. 3180,36 (trzy tysiące sto osiemdziesiąt 36/100) złotych , które nakazuje ściągnąć z roszczenia zasądzonego na jej rzecz w punkcie 1 wyroku.

Sygn. akt I C 63/13

UZASADNIENIE

Powódka M. C. na podstawie art. 448 kc w związku z art 24 § 1 kc wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) SA w W. 120 000 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 8 września 2012 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w postaci śmierci ojca.

Ponadto powódka wniosła o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 7 217 zł ewentualnie według spisu kosztów, który zostanie przedłożony na rozprawie.

Pozwany w odpowiedzi na pozew (k. 18 - 21) wniósł o oddalenie powództwa w całości jako bezzasadnego i zasądzenie od powódki kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

S ą d Okr ę gowy ustali ł , nast ę puj ą cy stan faktyczny:

W dniu 13 czerwca 2007 roku w miejscowości B. P. S. jako kierujący samochodem osobowym marki R. (...) o numerze rejestracyjnym (...) nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że w podjął manewr wyprzedzania jadącego prawidłowo w tym samym kierunku rowerzysty J. C. - nie upewniwszy się czy ma dostateczną ilość miejsca i czasu oraz odpowiednią widoczność aby bezpiecznie wykonać ten manewr - w następstwie czego próbując uniknąć zderzenia z jadącym z naprzeciwka samochodem osobowym marki N. (...) zjechał w prawą stronę potrącając J. C., który doznał obrażeń ciała skutkujących jego śmiercią, (wyrok Sądu Rejonowego w Sieradzu w sprawie II K 303/07 k. 50-51)

Pismem z dnia 10 października 2007 roku pozwany przyznał i wypłacił powódce kwotę 10 000 zł tytułem odszkodowania w związku ze znaczącym pogorszeniem sytuacji życiowej (pismo k. 29), a pismem z dnia 5 grudnia 2007 roku podwyższył tę kwotę o dalsze 25 000 zł (pismo k. 30) oraz w dniu 5 marca 20C8 roku pozwany przyznał na jej rzecz rentę po 200 zł miesięcznie do czasu uzyskania pełnoletniości, nie dłużej jednak niż do 25 roku życia (pismo k. 32)

Decyzją z dnia 7 września 2012 roku pozwany nie uznał dodatkowych roszczeń powódki (decyzja k. 79)

(...)

Powódka w chwili śmierci ojca miała 14 lat i uczęszczała do drugiej klasy gimnazjum. Przed śmiercią ojca zawsze otrzymywała promocję do następnej klasy jako świadectwo z czerwonym paskiem. Takie świadectwo otrzymała również na zakończenie trzeciej klasy gimnazjum W 2012 roku powódka ukończyła liceum Ogólnokształcące w S.. W sierpniu 2012 roku podjęła pracę w firmie (...)'' w S. a w październiku studia licencjackie w Wyższej Szkole (...) w S. na kierunku pedagogicznym. Od stycznia do maja 2013 roku pozostawała bez pracy. Po utracie pracy nie była w stanie opłacić studiów i po pierwszym semestrze zrezygnowała z dalszej nauki Nie starała się jednak o podwyższenie renty po ojcu a odszkodowanie w wysokości 35 000 zł uzyskane od pozwanego oddała matce i nie będzie domagała się od niej ich zwrotu. W czasie żałoby powódka była nerwowa, przygnębiona, nie udzielała się towarzysko przez okres do dwóch lat od śmierci ojca, nie uczestniczyła w balu na zakończenie gimnazjum Ograniczyła kontakty ze znajomymi. Dopiero na połowinkach w drugiej klasie liceum wznowiła kontakty ze znajomymi. Nie korzystała z pomocy psychologa, nie uległ pogorszeniu jej stan zdrowia. Przez trzy miesiące po śmierci ojca nie wychodziła nigdzie z domu, Powódka ma dobre relacje z matką i rodzeństwem. Nie ma między nimi konfliktów. (zeznania powódki minuta 00:02:15 do 00:21:38 nagrania z dnia 25 kwietnia 2013 roku płyta k. 41 w związku z minutą 00:03:56 nagrania z dnia 1 października 2013 roku, płyta k. 106, opinia psychologiczna k. 89-91, zeznanie powódki 00:03:56 do 00:10:10 nagrania z 1 października 2013 roku płyta k. 106)

Powódka w związku z żałobą nie przyjmowała żadnych lekarstw. Czasami płakała nie mogła zasnąć. Zwierzała się tylko matce, (zeznania świadka N. P. minuta 00:04:22 do 00:12:20 nagrania z dnia 6 czerwca 2013 roku płyta k. 72).

Po śmierci ojca powódka stała się bardziej nerwowa, zamknięta w sobie, bywało że nie chciała się uczyć (zeznania świadka K. C. minuta 00:12:33 do 00:19:11 nagrania z dnia 6 czerwca 2013 roku płyta k. 72).

Powódka jest piątym z kolei i najmłodszym dzieckiem K. i J. małżonków C.. Ma dwie siostry: M. i N. oraz dwóch braci K. i B. W dacie śmierci ojca mieszkała z rodzicami i rodzeństwem. Rodzice zajmowali się gospodarstwem rolnym. Ojciec pracował także dodatkowo w Ł. a matka w domu Pomocy Społecznej w R.. Obecnie mieszka z bratem B. i matką. Od maja 2013 roku podjęła pracę w tej samej firmie (...) (opinia psychologiczna k. 89-91, zeznania

(...)

powódki minuta 00:02:15 do 00:21:38 nagrania z dnia 25 kwietnia 2013 roku płyta k. 41 w związku z minutą 00:03:56 nagrania z dnia 1 października 2013 roku, płyta k. 106)

Powódka otrzymuje wynagrodzenie w wysokości najniższej średniej krajowej. Ma chłopaka. Rozpoczęła studia licencjackie na kierunku administracja w Wyższej Szkole (...), (zeznanie powódki 00:03:56 do 00:10:10 nagrania z 1 października 2013 roku płyta k. 106)

Śmierć ojca była dla powódki bardzo silną traumą. Ojciec był dla niej autorytetem, osobą ważną. Po jego śmierci wystąpiła u niej reakcja adaptacyjna, typowa do sytuacji nagłej utraty osoby najbliższej. Śmierć ojca była dla niej przyczyną rozpaczy, smutku, obniżenia koncentracji i aktywności, trudności ze snem, utraty apetytu, niestabilności emocjonalnej. Intensywność objawów zaburzeń emocjonalnych była najbardziej nasilona bezpośrednio po śmierci ojca i trwała około 2-3 miesięcy. Cierpienie przeżywała w samotności. Bywała przygnębiona i smutna. Z upływem czasu nasilenie objawów żałoby malało. Cierpienie ustępowało, ale trwało do około półtorej roku czasu Nadal pomimo upływu 6 lat od śmierci wspomnienia o ojcu wywołują u powódki smutek, żal i łzy. U powódki nie stwierdzono cech nieprawidłowo przeżywanej żałoby. Proces żałoby miał charakter fizjologiczny i nie przybrał patologicznej formy. Powódka nie wymagała terapii psychologicznej, ani leczenia psychiatrycznego, śmierć ojca nie wywołała u niej uszczerbku na zdrowiu w aspekcie psychologicznym ani psychiatrycznym (opinia psychologiczna k. 89-91)

Sprawca posiadał obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego (niesporne).

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na zeznaniach powódki, świadków i opinii biegłej z zakresu psychologii. Stan faktyczny nie był sporny między stronami. Sąd pominął pisemne wyjaśnienia powódki zawarte na kartach 56-62 obrazujące jej wspomnienia z związane z osobą ojca, w tym także dotyczące okresu jej dzieciństwa, gdyż nie stanowią one dowodu w znaczeniu procesowym.

S ą d Okr ę gowy, zwa ż y ł co nast ę puje:

Zgodnie z treścią art. 822 k.c., „Przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie

j

odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający [...]". Konkretyzację prawnej podstawy odpowiedzialności ubezpieczyciela daje art. 34. 1. I 35 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( Dz.U.03.Nr 12, poz. 1152).

Przepisy art. 34.1 i art. 35 powołanej ustawy stanowią, iż z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej., wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu.

Mając na uwadze treść powołanych regulacji należy stwierdzić, te prawną podstawą zobowiązania posiadacza samochodu, a w konsekwencji - odpowiadającego za jego dług pozwanego ubezpieczyciela, do naprawienia szkody jest przepis art. 436 § 1 k.c.

W myśl tego przepisu samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji. poruszanego za pomocą sił przyrody, ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez ruch takiego pojazdu. Jest to odpowiedzialność zaostrzona, na zasadzie ryzyka, niezależna od winy.

Oparcie odpowiedzialności na zasadzie ryzyka skutkuje tym, iż osoba odpowiedzialna za szkodę w myśl przepisów prawa może zwolnić się od tej odpowiedzialności jedynie przez wykazanie jednej z enumeratywnie wyliczonych w przepisie okoliczności egzoneracyjnych

Zgodnie z art. 436 § 1 w zw. z art. 435 § 1 k.c. okolicznościami tymi są: siła wyższa, wyłączna wina poszkodowanego, lub osoby trzeciej, za którą posiadacz pojazdu nie ponosi odpowiedzialności.

W myśl art. 6 k.c, statuującego zasadę rozkładu ciężaru dowodu, udowodnienie tych okoliczności obciąża posiadacza pojazdu, a w konsekwencji, w niniejszym postępowaniu -stronę pozwaną, jako odpowiedzialną za dług tegoż posiadacza.

Żadnej z tych okoliczności egzonarcyjnych pozwany nie wykazał i na istnienie takich okoliczności się nie powoływał.

Istnieje także związek przyczynowy między zaistniałym wypadkiem komunikacyjnym, a śmiercią ojca powódki M. C..

4

Co do zastosowanej przez ten Sąd podstawy prawnej dochodzonego roszczenia należy przyznać rację pozwanemu, że orzecznictwo sądów powszechnych co do możliwości zasądzania zadośćuczynień za naruszenie dobra osobistego w postaci zerwania więzi rodzinnej łączącej córkę z ojcem i wynikającą stąd krzywdą własną w skutek zdarzenia, które wystąpiło przed 3 sierpnia 2008 roku nie jest w tym względzie jednolite.

Sąd jednakże wydając w tej sprawie orzeczenie oparł się na uchwale Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2010 roku, sygn. akt III CZP 76/10 o treści: „Najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 kc w związku z art. 24 § 1 kc zadośćuczynienie pieniężne za doznana krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 roku", podzielając zaprezentowany w nim kierunek orzecznictwa, ponieważ katalog dóbr osobistych wskazanych w treści art. 23 kc nie został przez ustawodawcę zamknięty, a pozwany nie przedstawił przekonywujących argumentów niepozwalających na zaliczenie jako wartości niemajątkowej ściśle związanych z osobowością człowieka więzi między członkami rodziny, skoro ochronie podlega także kult pamięci osoby zmarłej.

Pogląd ten powtórzony został w uchwale SN z dnia 13 lipca 2011 roku w sprawie

III CZP 32/11, w wyroku SN z dnia 15 marca 2012 roku, sygn. akt I CSK 314/11, LEX nr
1164718, w wyroku SA w Krakowie z dnia 9 września 2012 roku, sygn. akt I ACa 739/12,
LEX nr 1223205.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że w zakresie zadośćuczynienia w sprawie ma zastosowanie art. 448 kc w związku z art. 24 § 1 k.c.

Orzecznictwo i doktryna nie wypracowały jeszcze kryteriów, według których należy określać wysokość zadośćuczynienia za krzywdę spowodowaną przez śmierć najbliższego członka rodziny, a mierzenie skali cierpienia osoby, która nie doznała uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia, pozostaje poza możliwościami dowodowymi Sądu. Aktualny stan wiedzy nie pozwala bowiem na udowodnienie rozmiaru uczuć i przywiązania czy też ich braku. Kryterium bólu jest więc nieprzydatne w praktyce sądowej.

Podkreślić również należy, iż w orzecznictwie i doktrynie utrwalony jest pogląd, według którego, zadośćuczynienie powinno mieć charakter całościowy i obejmować zarówno cierpienia fizyczne i psychiczne już doznane oraz czas ich trwania, jak i te które zapewne wystąpią w przyszłości, a więc prognozy na przyszłość (wyrok SN z 18.05.2004r.,

IV CK 357/03, opubl. w LEX nr 584206).

5

Orzekając o wysokości zadośćuczynienia Sąd miał więc na uwadze wiek powódki w dacie śmierci ojca, co do zasady jej poczucie osamotnienia i krzywdy, które będzie odczuwać jeszcze długo zwłaszcza wobec więzi emocjonalnej, która między nimi istniała, ponieważ ojciec był osobą jej bliską na którego męskie wsparcie psychiczne i codzienną pomoc mogła liczyć w dalszym życiu, dając jej poczucie stabilności i bezpieczeństwa Powódka mieszkała z rodzicami i prowadziła z nimi wspólne gospodarstwo domowe, liczyła też na pomoc ojca w zwykłych sprawach życia codziennego. Śmierć ojca była dla niej traumatycznym przeżyciem, jej cierpienia nie przekroczyły jednak przeciętnej miary, a jej żałoba nie przybrała cech patologicznych. Po roku od śmierci ojca powódka ukończyła gimnazjum ze świadectwem z czerwonym paskiem, dostała się do liceum, zdała maturę z wynikiem pozwalającym jej na kontynuowanie nauki na studiach. Jest otoczona kochającymi ją ludźmi (matka, rodzeństwo, chłopak). Nie spadła jej aktywność życiowa

Oceniając zatem w przedstawionych wyżej warunkach rozmiar krzywdy powódki wywołany utratą ojca - zerwaniem więzi rodzinnej - Sąd Okręgowy uznał, że suma 60 000 zł stanowi odpowiednią rekompensatę krzywdy moralnej, pozostającej w sferze subiektywnych przeżyć powódki i dalej idące żądanie oddalił.

Zadośćuczynienie w tej wysokości spełni swą funkcję kompensacyjną - pozwoli powódce na lepsze zorganizowanie sobie życia, a z drugiej strony - nie wykracza poza granicę wyznaczoną stopą życiową środowiska w którym powódka żyje

Ustalając wysokość odpowiedniego zadośćuczynienia Sąd miał na uwadze również to, że powódka otrzymała już od strony pozwanej odszkodowanie w wysokości 35 000 zł na podstawie art. 446 § 3 kc.

W przedmiocie odsetek, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 455 kc, określając ich termin początkowy na dzień 8 września 2012 roku, tj. na kolejny dzień po odmowie wypłaty przez pozwanego, uznając że w razie wyrządzenia szkody czynem niedozwolonym odsetki stają się wymagalne po wezwaniu pozwanego do spełnienia świadczenia, a wobec odmowy spełnienia świadczenia przez pozwanego pismem z dnia 7 września 2012 roku nie miał w sprawie zastosowania art. 817 § 1 i 2 kc, gdyż nie było już mowy o spornej części świadczenia. Pozwany odmawiając wypłaty nie potrzebował dodatkowego terminu dla wyjaśnienia okoliczności determinujących jego wysokość.

O kosztach procesu na które składała się opłata od pozwu oraz wydatki związane
z opinią biegłej w wysokości 360,72 zł Sąd orzekł na podstawie art. 100 kpc, obciążając nimi >
strony po połowie stosownie do procentu w jakim przegrały proces (strony proces przegiały ^
w 50%) oraz znosząc wzajemnie między stronami koszty zastępstwa procesowego. 'J

| 6 l

Na podstawie art. 113 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 roku, Nr 90, poz. 594 ze zm) obciążające powódkę koszty Sąd nakazał ściągnąć z zasądzonego na jej rzecz roszczenia, uznając że iż obecna sytuacja procesowa powódki nie usprawiedliwia odstąpienia od obciążania jej tymi kosztami.