Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 800 / 23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 10 października 2023 r. w sprawie II K 820 / 23

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

W latach 2014 – 2017:

- zmaganie się przez męża oskarżonej z wybrzmiewającymi z dokumentacji medycznej problemami zdrowotnymi;

- zagrożona ciąża oskarżonej zakończona przedwczesnym porodem oraz problemy zdrowotne dziecka w okresie po urodzeniu.

dokumentacja medyczna

206 - 252

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Opisana wyżej dokumentacja medyczna

Brak podstaw do kwestionowania autentyczności tej dokumentacji oraz wiarygodności informacji z niej wybrzmiewających

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.  zarzut obrazy przepisów prawa materialnego w zakresie innym, aniżeli kwalifikacja prawna przypisanego czynu, tj. obraza art. 101 § 1 pkt 4 kk w zw. z art. 4 § 1 kk poprzez ich niezastosowanie odniesieniu do czynu zarzuconego w punkcie 1. aktu oskarżenia;

2.  zarzut obrazy przepisów prawa materialnego w zakresie innym, aniżeli kwalifikacja prawna przypisanego czynu, tj. art. 53 kk poprzez wymierzenie oskarżonej kary przekraczającej dolegliwością stopień zawinienia;

3.  zarzut mającej wpływ na treść zaskarżonego wyroku obrazy przepisów prawa procesowego, tj. art. 7 kpk w zw. z art. 4 kpk poprzez ich błędne zastosowanie polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów i zastosowanie dowolnej oraz niezgodnej z prawidłowym tokiem rozumowania;

4.  zarzut rażącej niewspółmierności ( surowości ) wymierzonej oskarżonej kary.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

1Ad. zarzutu z punktu 1.

Zarzut ten, oparty na próbie wykazania, iż w odniesieniu do czynu zarzuconego w punkcie 1. aktu oskarżenia jeszcze przed datą orzekania przez sąd I instancji doszło do upływu terminu przedawnienia jego karalności, uznać należało za skuteczny, aczkolwiek argumentacja podniesiona na użytek wykazywania zasadności tego zarzutu jest znaczącej mierze chybiona. Zgodzić się należy więc ze skarżącą o tyle, iż zważywszy na ustawowe zagrożenie tego czynu dla badania przedawnienia jego karalności punktem odniesienia winien być przepis art. 101 § 1 pkt 4 kk, w ramach którego ustawodawca dla tego rodzaju występków przewidział okres pięcioletni, licząc od czasu jego popełnienia. Słusznie też skarżąca zauważa, że gdyby badać przedawnienie karalności tego czynu z uwzględnieniem stanu prawnego obowiązującego w dacie popełnienia tego czynu, tj. dniu 1 lipca 2015 r., zastosowanie znalazłby przepis art. 102 kk w ówczesnym jego brzmieniu, wedle którego jeżeli we wskazanym wyżej, pięcioletnim okresie, wszczęto by postępowanie przeciwko osobie oskarżonej ( tj., gdyby skutecznie przedstawiono jej zarzuty ), karalność popełnionego przez nią przestępstwa przedawniałaby się z upływem 5 dodatkowych jeszcze lat. Prawidłowo też skarżąca zauważa, iż z dniem 2 marca 2016 r. ustawodawca w sposób istotny zmienił treść art. 102 kk przyjmując, że jeżeli w okresie, o którym mowa w art. 101 kk, wszczęto postępowanie, karalność przestępstw określonych w art. 101 § 1 kk ustaje z upływem 10 lat, a w pozostałych wypadkach – z upływem 5 lat od zakończenia tego okresu. Nie można się już jednak ze skarżącą zgodzić, kiedy podnosi, że podczas badania upływu okresu przedawnienia karalności opisanego wyżej czynu zastosowanie winien mieć art. 102 kk w brzmieniu obowiązującym w dacie popełnienia przez oskarżoną tego czynu, gdyż przemawia za tym treść art. 4 § 1 kk. Skarżąca pomija bowiem, iż zmieniając z dniem 2 marca 2016 r. w opisany wyżej sposób treść art. 102 kk ustawodawca przyjął jednocześnie tzw. przepis intertemporalny, który wyłączał stosowanie art. 4 § 1 kk. W przypadkach, gdy przepisy wprowadzające nowe ustawy karne zawierają tego rodzaju normy przejściowe, wskazujące na sposoby stosowania nowej ustawy do czynów popełnionych przed jej wejściem w życie, mają one pierwszeństwo przed regułą zawartą w art. 4 § 1 kk. Jedynie więc, gdyby ustawa nowelizująca kodeks karny w zakresie okresów ustania karalności nie zawierała przepisu przejściowego (intertemporalnego) ustalającego w sposób szczególny relację nowych i obowiązujących poprzednio okresów przedawnienia karalności, orzekając o odpowiedzialności karnej sprawcy można byłoby uwzględniać art. 4 § 1 kk, nakazujący stosowanie ustawy obowiązującej poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy ( por. wyrok SN z dnia 23 maja 2023 r., V KK 234 / 22 wydany w odniesieniu do analogicznego zagadnienia faktycznego i prawnego ). Tymczasem w ustawie z dnia 15 stycznia 2016 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny nowelizującej art. 102 kk zawarto taką właśnie regulację intertemporalną ( art. 2 tej ustawy ), wedle której do czynów popełnionych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy o przedawnieniu w brzmieniu nadanym tą ustawą, chyba że termin przedawnienia już upłynął. Poza sporem zaś pozostaje, że skoro czyn oskarżonej został popełniony w dniu 1 lipca 2015 r., to do dnia wejścia w życie z dniem 2 marca 2016 r. wspomnianej nowelizacji art. 102 kk, podstawowy, pięcioletni termin przedawnienia karalności wskazany w art. 101 § 1 pkt 4 kk jeszcze nie upłynął. Tym samym na użytek niniejszej sprawy badać należało, czy w tym pięcioletnim okresie doszło do wszczęcia postępowania w sprawie o ten czyn, a nie, czy doszło do przedstawienia oskarżonej zarzutów. Innymi słowy, już wszczęcie postępowania w sprawie tego czynu byłoby zdarzeniem prowadzącym do przedłużenia okresu przedawnienia karalności w sposób opisany w art. 102 kk w brzmieniu obowiązującym od 2 marca 2016 r. Dopiero więc w takich realiach faktycznych i prawnych wnioskować należało, że skoro postępowanie karne w sprawie tegoż czynu wszczęto postanowieniem z dnia 12 listopada 2022 r., to przywoływany wyżej pięcioletni okres z art. 101 § 1 pkt 4 kk – który zaczął biec od dnia 1 lipca 2015 r. – upływał z dniem 1 lipca 2020 r.

Tym niemniej nawet to ustalenie nie zamykało jeszcze kwestii badania zagadnienia przedawnienia karalności tego czynu. Mieć bowiem na względzie należało, iż ustawodawca uchwalając przepis art. 15 zzr ust. 6 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID – 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych nakazał uwzględniać, że w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 nie biegną okresy przedawnienia karalności czynu oraz przedawnienie wykonania kary w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia. Przepis ten wszedł w życie z dniem 31 marca 2020 r. i jakkolwiek z dniem 16 maja 2016 r. został uchylony, to jednak mocą jednej z kolejnych nowelizacji tej ustawy z dniem 22 czerwca 2021 r. zafunkcjonował w porządku prawnym jej kolejny przepis – art. 15 zzr ^{( 1)}, stanowiący że w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 6 miesięcy po ich odwołaniu nie biegnie przedawnienie karalności czynu oraz przedawnienie wykonania kary w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe, przy czym kresy, o których mowa liczyć należy od dnia 14 marca 2020 r. - w przypadku stanu zagrożenia epidemicznego, oraz od dnia 20 marca 2020 r. - w przypadku stanu epidemii. Dokonując zbiorczej analizy opisanych wyżej regulacji tzw. ustawy covidowej dojść należy do wniosku ( por. wyrok SN z dnia 13 czerwca 2023 r., I KK 22 / 23 ), że okresy, w których ustawodawca przewidywał wstrzymanie biegów okresów przedawnienia karalności przestępstw, liczyć należało od dnia 14 marca do 19 marca 2020 r. - w odniesieniu do obowiązującego wówczas stanu zagrożenia epidemicznego i od dnia 20 marca 2020 r. do 16 maja 2022 r. - w odniesieniu do obowiązującego wówczas stanu epidemii oraz od 16 maja 2022 r. ponownie w odniesieniu do obowiązującego stanu zagrożenia. Jednakże stosownie do treści art. 7 ustawy z dnia 20 kwietnia 2021 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw – która weszła w życie w dniu 22 czerwca 2021 r. wprowadzając art. 15 zzr ^{( 1)} – do czynów popełnionych przed dniem wejścia w życie tej ustawy oraz kar orzeczonych przed tą datą stosuje się wprawdzie przepisy o przedawnieniu w brzmieniu nadanym tą ustawą, chyba że termin przedawnienia już upłynął. Nawet więc przyjmując, iż w związku z wejściem w życie art. 15 zzr ustawy covidowej doszło do wstrzymania biegu karalności czynu zarzuconego oskarżonej w punkcie I. aktu oskarżenia, to jednak po utracie jego mocy obowiązującej ( co nastąpiło w dniu 16 maja 2020 r. ) termin przedawnienia karalności znów zaczął biec, co w praktyce oznacza, iż nawet wyłączywszy ten okres z biegu przedawnienia karalności czynu zarzuconego oskarżonej, to i tak pięcioletni, podstawowy termin przedawnienia karalności skończył swój bieg zarówno przed dniem 28 listopada 2020 r. ( data wszczęcia postępowania w sprawie tego czynu ), jak i przed 22 czerwca 2021 r. ( data wejścia w życie art. 15 zzr ^{( 1)} ustawy covidowej, zezwalającego na „ rozciągnięcie z mocą wsteczną ” obowiązywania tego przepisu ). W tym stanie rzeczy, nawet bez konieczności posiłkowania się wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 grudnia 2023 r. ( P 22 / 23 ), orzekającego o niezgodności art. 15zzr ^{( 1)} ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zarzut przedawnienia karalności tego czynu należało uznać za skuteczny.

Ad. zarzutów z punktu 2, 3 i 4.

Zarzuty te, niezależnie od sposobu ich zakwalifikowania i nazwania, zmierzały w istocie do wykazania, iż wymierzoną oskarżonej karę za czyn z punktu II aktu oskarżenia oceniać należy w kategoriach kary rażąco surowej – nieadekwatnej do należycie ocenionych w kontekście art. 53 kk realiów faktycznych sprawy, stopnia społecznej szkodliwości tego czynu oraz stopnia zawinienia. Odnosząc się do tego zarzutu dla porządku wskazać na wstępie należy, iż przedawnienie karalności jednego z zarzuconych oskarżonej czynów oznacza jedynie niedopuszczalność pociągnięcia jej do odpowiedzialności karnej za ten „ przedawniony ” czyn, co jednak nie jest równoznaczne z tym, że sąd odwoławczy nie ma prawa uwzględniać, iż tego rodzaju czynu oskarżona się jednak dopuściła. Wciąż więc mieć na względzie należało, iż oskarżona przywłaszczyła sobie autorstwo cudzego utworu i wyłudziła poświadczenia nieprawdy nie tylko w odniesieniu do pracy magisterskiej, ale także w przypadku pracy licencjackiej. Dopiero przy uwzględnieniu tego zastrzeżenia stwierdzić należy, iż apelacja w tej części sprowadza się do bagatelizowaniu i umniejszaniu wagi i wymowy okoliczności, jakie sąd I instancji zasadnie poczytał na niekorzyść oskarżonej na etapie wyboru sankcji prawnokarnej, przy jednoczesnym przydawaniu nadmiernego znaczenia tym okolicznościom, jakie eksponuje apelacja. „ Wyważając ” te racje zgodzić się z sądem I instancji należy, iż nie byłoby uzasadnionym poprzestanie na warunkowym umorzeniu postępowania karnego. Sąd I instancji na użytek tego wniosku przedstawił rozumowanie, które sąd odwoławczy w całości podziela pomimo argumentacji wybrzmiewającej z apelacji oraz wymowy dowodów do niej załączonych. Rzeczywiście, z załączonej do tego środka odwoławczego dokumentacji medyczna wynika, iż na przestrzeni lat 2014 – 2017 mąż oskarżonej zmagał się z licznymi i przewlekłymi dolegliwościami zdrowotnymi, głównie natury neurologicznej, jak również, że oskarżona w tym czasie przebyła zagrożoną ciążę, zakończoną przedwczesnym porodem, po której występowały też problemy zdrowotne ich dziecka. Oczywistym jest, że tego rodzaju problemy skutkowały obarczeniem oskarżonej zwiększonym zakresem obowiązków rodzinnych. Tym niemniej okoliczności tych nie można uznać za aż takiego rzędu, by w sposób istotny umniejszały stopień jej zawinienia. Męża oskarżonej nie sposób poczytywać w tym czasie jako niezdolnego do samodzielnej egzystencji, czy wymagającej stałej, nieprzerwanej, całodobowej pieczy i opieki. Wspomniana zaś ciąża zakończyła się porodem na niemal rok przed oddaniem pracy licencjackiej, a niemal 3 lata przed oddaniem pracy magisterskiej. Sytuacji życiowej oskarżonej z tych powodów nie da się opisywać w kategoriach na tyle wyjątkowych, by czyniła niemożliwym wygospodarowanie czasu na samodzielne przygotowanie i sporządzenie którejkolwiek z zakwestionowanych prac. Zwykłe doświadczenie życiowe wskazuje, że podobne problemy ( w szczególności związane z ciążą i porodem ) nie są ani rzadkie, ani atypowe dla licznej rzeszy kobiet, które studia muszą pogodzić – i godzą – z macierzyństwem, wychowywaniem dzieci oraz innymi obowiązkami rodzinnymi. Jeśli zaś z jakichś ekstraordynaryjnych względów byłoby to nadmiernie utrudnione, to słusznie sąd I instancji wskazuje na przewidziane regulaminami uczelnianymi możliwości odłożenia momentu złożenia prac w określonej perspektywie czasowej. Także fakt przyznania się oskarżonej do winy, jej uprzedniej niekaralności oraz pozytywne postrzeganie wykonywanej pracy przez jej pracodawcę nie może przesłonić – w szczególności z perspektywy wykonywanego przez nią zawodu – faktu, że oskarżona uprawnienia nauczycielskie w istocie wyłudziła wskutek aż dwukrotnego oszukania władz uczelni co do samodzielności sporządzenia obu prac, niezbędnych dla osiągnięcia określonego stopnia – najpierw licencjata, a potem magistra. W wyniku takiego postępowania w sposób nieuczciwy konkurowała później także na rynku pracy z osobami, które swoje obowiązki studenckie wykonywały w sposób rzetelny i uczciwy, nierzadko będąc w równie ( o ile nie bardziej ) wymagającej sytuacji życiowej, poświęcającym czas na zdobycie licencjatu i tytułu magistra z wymiernym uszczerbkiem dla życia prywatnego ( zwłaszcza rodzinnego ). Ani więc stopień zawinienia, ani społecznej szkodliwości przypisanego czynu nie jawią się jako na tyle nieznaczne, by uzasadniały sięgnięcie po warunkowe umorzenie postępowania karnego.

Wniosek

O uchylenie zaskarżonego wyroku w odniesieniu do czynu z punktu I aktu oskarżenia oraz jego zmianę poprzez warunkowe umorzenie postępowania co do czynu z punktu II.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Omówiono powyżej

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Co do czynu z punktu II aktu oskarżenia

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Z omówiono powyżej

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.1Uchylenie rozstrzygnięć o karze łącznej oraz o opłacie karnej.

Zwięźle o powodach zmiany

Umorzenie postępowania co do jednego z czynów, za które wymierzono karę jednostkową, objętą następnie karą łączną

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☒ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Przedawnienie karalności jednego z zarzuconych oskarżonej czynów.

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Omówiono powyżej.

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3.

Uwzględniając treść art. 632a § 1 kpk oraz art. 627 kpk w zw. z art. 634 kpk oskarżoną obciążono kosztami procesu za postępowanie odwoławcze.

7.  PODPIS