Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 731 / 23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 18 września 2023 r. w sprawie II K 878 / 23

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.  zarzut obrazy przepisów prawa materialnego w zakresie innym, aniżeli kwalifikacja prawna przypisanego czynu, tj. obraza art. 60 § 1 w zw. z art. 54 § 1 kk;

2.  zarzut błędnych ustaleń faktycznych mających wpływ na treść zaskarżonego wyroku co do stopnia demoralizacji oskarżonego, nakierowania zachowań w celu osiągnięcia zysku finansowego oraz planowania działań przestępczych, prowadzących do nieprawidłowego zastosowania dyrektyw sędziowskiego wymiaru kary;

3.  zarzut rażącej niewspółmierności ( surowości ) wymierzonej oskarżonej kary.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd odwoławczy podzielił pogląd skarżącego o istnieniu podstaw ku temu, by w odniesieniu do obu przypisanych oskarżonemu czynów zastosować instytucję nadzwyczajnego złagodzenia kary w oparciu o przepis art. 60 § 1 kk. Wedle regulacji w nim ujętej sąd może skorzystać z takiej możliwości w stosunku do sprawcy młodocianego, o ile przemawiają za tym względy określone w 54 § 1 kk, czyli tzw. względy wychowawcze. Nadzwyczajne łagodzenie odpowiedzialności nie jest w tym przypadku obligatoryjne – ustawodawca pozostawił w gestii sądu ogląd, czy w realiach konkretnej sprawy, biorąc pod uwagę wiek sprawcy, zasadnym byłoby nadzwyczajnie karę mu złagodzić. Sąd okręgowy miał na względzie, iż młody wiek sprawcy sam w sobie nie może stanowić wystarczającej przesłanki zastosowania przedmiotowej instytucji. Należało zatem dodatkowo badać i uwzględniać w szczególności stopień winy i demoralizacji oskarżonego, społeczną szkodliwość popełnionych przez niego czynów oraz potrzeby społecznego oddziaływania kary ( por. komentarz do art. 60 kk oraz orzecznictwo tam przywoływane w: A. Grześkowiak, K. Wiak (red.), Kodeks karny. Komentarz. Wyd. 8, Warszawa 2024, Legalis el.). Uwzględniając powyższe, w celu pogłębienia wiedzy mogącej być przydatną na użytek rozstrzygania co do tej kwestii, sąd odwoławczy przeprowadził dowód z kuratorskiego wywiadu środowiskowego. Opierając się na jego treści ( por. zwłaszcza wyprowadzone przez kuratora konkluzje i spostrzeżenia ), zaakceptować można jego pogląd, iż oskarżony nie jest osobą zdemoralizowaną. Zarówno w rodzinie, w środowisku rówieśniczym, czy sąsiedzkim, jak i przez kadrę pedagogiczną postrzegany był i jest jako osoba grzeczna, uprzejma, niekonfliktowa, otwarta i lubiana. W miejscu zamieszkania jego zachowanie nigdy nie wzbudzało jakichkolwiek zastrzeżeń. Nad jego życiem zaciążyły przede wszystkim traumatyczne doświadczenia z dzieciństwa, związane z chorobami matki ( najpierw afektywno – dwubiegunową, a potem także alkoholową ), w konsekwencji prowadzące do jej samobójczej śmierci w czasie, gdy oskarżony miał niespełna 10 lat. Pomimo, że jego ojciec dokładał wszelkich starań, by w miarę swoich możliwości otoczyć dzieci opieką i zapewnić im właściwy rozwój, oskarżony, będąc jeszcze kilkunastoletnim dzieckiem podatnym na negatywne wpływy rówieśnicze, bardzo szybko popadł min. w głębokie uzależnienie od alkoholu oraz środków odurzających, z którymi borykał się pomimo podejmowanych przez ojca starań ( wielomiesięczne umieszczenie go w ośrodku terapii, readaptacji i socjoterapii, czy w ramach detoksykacji w szpitalu psychiatrycznym ). Podczas pobytu w szpitalu lekarze mieli dodatkowo powziąć podejrzenia także co do wystąpienia o oskarżonego objawów choroby afektywno – dwubiegunowej. Jego rodzina pozostaje pod nadzorem kuratora rodzinnego od 2015 roku. W wywiadzie zawarte są także spostrzeżenia tego kuratora, które pokrywają się z wnioskami autora wywiadu, co do braku demoralizacji oskarżonego. Zważywszy na kompetencje zawodowe kuratorów, a zwłaszcza możliwość wyprowadzenia racjonalnych wniosków przez kuratora rodzinnego z racji wieloletniego już nadzoru, informacje od nich pochodzące na użytek zastosowania art. 60 § 1 kk można uznać za miarodajne.

Podkreślić też należy, iż obecnie oskarżony jest uczniem liceum ogólnokształcącego dla dorosłych oraz, że naukę łączy z podejmowaniem prac zarobkowych oraz terapią w systemie ambulatoryjnym.

Równie istotnym jest, że oskarżony obu przypisanych mu czynów dopuścił się zaledwie kilka miesięcy po ukończeniu 17 lat, który to próg wiekowy ustawodawca co do zasady określa jako dopiero ten, po przekroczeniu którego możliwe jest pociągnięcie sprawcy do odpowiedzialności karnej w związku z popełnieniem przestępstwa.

W tym stanie rzeczy sąd odwoławczy uznał, że sięgnięcie wobec oskarżonego po instytucję nadzwyczajnego złagodzenia kary w oparciu o przepis art. 60 § 1 kk jawi się jako uzasadnione. Sąd miał też na względzie znaczny stopień społecznej szkodliwości obydwu czynów, wynikający zwłaszcza z faktu zaangażowania w proceder obrotu środkami i odpłatnego ich udzielania osobom równie młodych, jak również tego, iż zachowanie oskarżonego ukierunkowane było ( wbrew wywodom apelacji ) na zysk i przedsiębrane w sposób planowy. Tym niemniej pamiętać należy, iż także po zastosowaniu nadzwyczajnego złagodzenia kar, kary te wciąż mają charakter najsurowszych rodzajowo, a finalnie kara łączna przybrała postać kary bezwzględnej. Pamiętać też należy, że oskarżony odczuł już w sposób wymierny i dolegliwy konsekwencje swojego zachowania wskutek niemal dziewięciomiesięcznego faktycznego pozbawienia wolności w tej sprawie w związku z tymczasowym aresztowaniem. Wydaje się zatem, że finalnie określona odpowiedzialność karna w sposób należyty wyważa wszystkie okoliczności, do jakich odwołuje się zbiorcze, całościowe przeanalizowanie okoliczności wybrzmiewających z art. 53 kk, 54 § 1 kk oraz art. 60 § 1 kk.

Zasadne uwzględnienie przez sąd I instancji przepisu art. 4 § 1 kk w ramach podstawy prawnej skazania w odniesieniu do czynu zarzuconego w punkcie III należało tym bardziej zaakceptować w postępowaniu apelacyjnym, że uprawniało sąd II instancji do zastosowania przepisu art. 57 § 2 kk w brzmieniu obowiązującym w czasie popełnienia tego czynu. Przepis ten stanowił wówczas, że jeżeli zbiegają się podstawy nadzwyczajnego złagodzenia i obostrzenia kary, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie albo obostrzenie kary, przy czym dopuszczalność takiego wyboru wchodziła w grę także w sytuacji zbiegu podstaw obligatoryjnego obostrzenia kary ( jak w przypadku czynu ciągłego, a w warunkach takiego wszak czynu postawiony został zarzut punktu III ) i fakultatywnego jej złagodzenia ( tak, jak w przypadku art. 60 § 1 kk w odniesieniu do sprawcy młodocianego ) - por. komentarz do art. 57 kk w: Wróbel Włodzimierz (red.), Zoll Andrzej (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Część II. Komentarz do art. 53-116, wyd. V, LEX el. Oraz przywoływane tam orzecznictwo Sądu Najwyższego )

Nawiązując do powyższego podkreślić też należy, że skoro zastosowanie nadzwyczajnego złagodzenia kary w oparciu o art. 60 § 1 kk z uwagi na wiek sprawcy ma charakter fakultatywny, a nie obligatoryjny, to nieskorzystanie przez sąd I instancji z zastosowania tego przepisu nie mogło być skutecznie podnoszone przez skarżącego w kategoriach obrazy prawa materialnego.

Mając na uwadze, iż wyrok zaskarżony został jedynie na korzyść oskarżonego, zaś w wyroku tym na etapie wymierzania kary łącznej zastosowano najkorzystniejszą dla niego zasadę łączenia kar, taką samą zasadę zastosował również sąd odwoławczy.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu kar jednostkowych 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz ograniczenia wolności, ewentualnie kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Omówiono powyżej

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Obraza art. 414 § 1 kpk w odniesieniu do czynu zarzuconego w punkcie III, skutkująca koniecznością orzekania poza granicami zaskarżenia i podniesionymi zarzutami w oparciu o przepis art. 440 kpk.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Stosownie do treści art. 414 § 1 kpk, w razie stwierdzenia po rozpoczęciu przewodu sądowego okoliczności wyłączającej ściganie lub danych przemawiających za warunkowym umorzeniem postępowania, sąd wyrokiem umarza postępowanie albo umarza je warunkowo, jednakże w razie stwierdzenia okoliczności wymienionych w art. 17 § 1 pkt 1 i 2 kpk sąd wydaje wyrok uniewinniający, chyba że sprawca w chwili czynu był niepoczytalny. Zakresem normatywnym art. 17 § 1 pkt 2 kpk objęte są min. przewiedziane przez ustawodawcę okoliczności wyłączające przestępczość danego czynu ( gdy stawa stanowi, że sprawca nie popełnia przestępstwa ). Pamiętając o tym przywołać należy w dalszym toku treść art. 1 § 3 kk, wedle której nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu. Okolicznościami, które wyłączają dopuszczalność przypisania winy sprawcy czynu zabronionego jest min. jego zdolność do zawinienia z uwagi na wiek - winę można przypisać tylko sprawcy czynu zabronionego, który ukończył 17 lat, a jedynie w wyjątkowych przypadkach, określonych w art. 10 § 2 i 2a kk, także osobie poniżej tego progu wiekowego ( por. komentarze do art. 1 kk w: A. Grześkowiak, K. Wiak (red.), Kodeks karny. Komentarz. Wyd. 8, Warszawa 2024, R.A. Stefański (red.), Kodeks karny. Komentarz. Wyd. 6, Warszawa 2023; M. Królikowski, R. Zawłocki, (red.) Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz. Art. 1–116. Wyd. 5, Warszawa 2021Legalis el.). Innymi słowy, dopiero ukończenie ustawowo wskazanego wieku stanowi formalną przesłankę zawinienia, przy czym podkreślić należy, iż w przypadku czynów zarzuconych oskarżonemu wymagało to jedynie stwierdzenia, a nie oceny. Jeżeli więc sąd I instancji po rozpoczęciu przewodu sądowego doszedł do wniosku, iż w odniesieniu do jednego z zarzuconych oskarżonemu czynów, nie zaistniały podstawy do pociągnięcia go do odpowiedzialności karnej zważywszy na jego wiek i rodzaj zarzuconego czynu ( art. 10 kk ), to w konsekwencji w odniesieniu do tegoż czynu z powodów wyżej przedstawionych zapaść winien był wyrok uniewinniający, a nie umarzający postępowanie.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1 Ustalenia faktyczne, kwalifikacja prawna przypisanych czynów oraz rozstrzygnięcia z punktów 5, 6, 8 i 9 zaskarżonego wyroku.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Brak podstaw do korygowania wyroku w tym zakresie.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.1Omówiono powyżej

Zwięźle o powodach zmiany

omówiono powyżej

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☒ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3 i 4.

Uwzględniając treść art. 627 kpk w zw. z art. 634 kpk oskarżonego obciążono kosztami procesu za postępowanie odwoławcze, mając na uwadze, iż jego wiek i możliwości zarobkowe umożliwiają wywiązanie się z tych powinności. Obrońcy przyznano wynagrodzenie z tytułu pomocy prawnej świadczonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

7.  PODPIS