Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 października 2014 roku.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSO Sławomir Gosławski (spr.)

Sędziowie SO Ireneusz Grodek

SO Tomasz Ignaczak

Protokolant sekr. sądowy Agnieszka Olczyk

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Piotrkowie Trybunalskim Roberta Wiznera

po rozpoznaniu w dniu 26 września 2014 roku

sprawy B. D.

oskarżonego z art. 158 § 1 kk

D. K. (1)

oskarżonego z art. 280 § 1 kk w zb. z art. 158 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, z art. 158 § 1 kk

z powodu apelacji wniesionych przez prokuratora w stosunku do oskarżonego B. D. i przez obrońcę oskarżonego D. K. (1)

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim

z dnia 25 czerwca 2014 roku sygn. akt II K 111/14

na podstawie art. 437 § 1 i 2 kpk, art. 438 pkt 1 i 3 kpk, art. 624 § 1 kpk, art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późniejszymi zmianami)

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1.  na podstawie art. 73 § 2 kk oskarżonego B. D. w okresie próby oddaje pod dozór kuratora sądowego;

2.  w stosunku do oskarżonego D. K. (1):

- przyjmuje w ramach przypisanego mu czynu III, że wartość portfela wynosiła nie mniej niż 100,00 (sto) złotych, a łączna wartość szkody nie mniej niż 450,00 (czterysta pięćdziesiąt) złotych,

- obniża wysokość orzeczonego w punkcie 7 środka karnego obowiązku naprawienia szkody do kwoty 150,00 (sto pięćdziesiąt) złotych, przyjmując, iż obowiązek ten ma charakter częściowy;

3. w pozostałej części zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonych B. D. i D. K. (1) utrzymuje w mocy;

4. zwalnia oskarżonych B. D. i D. K. (1) od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt IV Ka 502/14

UZASADNIENIE

B. D. został oskarżony o to, że:

I. w dniu 26 grudnia 2013 roku około godz. 03:00 - 05:00 w P. przy ul. (...)działając wspólnie i w porozumieniu z D. K. (1)dokonał pobicia J. K. (1)w ten sposób, że używając wobec niego przemocy w postaci uderzenia pięścią w twarz spowodowali jego upadek na ziemię, a następnie kopiąc po całym ciele spowodowali u niego obrażenia ciała w postaci złamania dolnej krawędzi prawego oczodołu z odmą oczodołu i krwiakiem w zatoce szczękowej, krwiaka podspojówkowego oka prawego, wstrząśnienia mózgu oraz otarć naskórka na nogach, skutkujących naruszeniem czynności narządów ciała trwających dłużej niż siedem dni, narażając go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty zdrowia albo wystąpienia skutku określonego w art. 156 § 1 kk lub art. 157 § 1 kk, tj. o czyn z art. 158 § 1 kk,

II. w dniu 19 grudnia 2013 roku około godz. 21:00 w P. przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z D. K. (1) wziął udział w pobiciu D. D. w ten sposób, że zadając mu uderzenia rękoma i kopiąc spowodowali u niego obrażenia ciała w postaci stłuczenia twarzy i głowy, licznych zranień, otarć i zasinienia skóry twarzy, złamania kości nosa to jest obrażeń skutkujących naruszeniem czynności narządów ciała trwających nie dłużej niż siedem dni, przy czym z uwagi na intensywność i umiejscowienie obrażeń narazili pokrzywdzonego na doznanie obrażeń określonych w art. 157 § 1 kk, tj. o czyn z art. 158 § 1 kk

D. K. (1) został oskarżony o to, że:

III. w dniu 26 grudnia 2013 roku około godz. 03:00 - 05:00 w P.przy ul. (...)dokonał rozboju J. K. (1)w ten sposób, iż dokonał wspólnie i w porozumieniu z B. D.jego pobicia w ten sposób, że używając wobec niego przemocy w postaci uderzenia pięścią w twarz spowodowali jego upadek na ziemię, a następnie kopiąc po całym ciele spowodowali u niego obrażenia ciała w postaci złamania dolnej krawędzi prawego oczodołu z odmą oczodołu i krwiakiem w zatoce szczękowej, krwiaka podspojówkowego oka prawego, wstrząśnienia mózgu oraz otarć naskórka na nogach, skutkujących naruszeniem czynności narządów ciała trwających dłużej niż siedem dni, narażającgo na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty zdrowia albo wystąpienia skutku określonego w art. 156 § 1 kk lub art. 157 § 1 kk, abezpośrednio po dokonanym pobiciu J. K. (1), bez wiedzy B. D., zabrał w celu przywłaszczenia należący do pokrzywdzonego telefon komórkowy marki S. (...)o nr (...)o wartości 300 złotych oraz portfel skórzany wraz z prawem jazdy, dowodem osobistym, kartą kredytową oraz pieniędzmi w kwocie 50 zł to jest mienia o łącznej wartości 450 zł, na szkodę J. K. (1), tj. o czyn z art. 280 § 1 kk w zb. z art. 158 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk,

IV. w dniu 19 grudnia 2013 roku około godz. 21:00 w P. przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z B. D. wziął udział w pobiciu D. D. w ten sposób, że zadając mu uderzenia rękoma i kopiąc spowodowali u niego obrażenia ciała w postaci stłuczenia twarzy i głowy, licznych zranień, otarć i zasinienia skóry twarzy, złamania kości nosa to jest obrażeń skutkujących naruszeniem czynności narządów ciała trwających nie dłużej niż siedem dni, przy czym z uwagi na intensywność i umiejscowienie obrażeń narazili pokrzywdzonego na doznanie obrażeń określonych w art. 157 § 1 kk, tj. o czyn z art. 158 § 1 kk

Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. wyrokiem z dnia 25 czerwca 2014 roku w sprawie II K 111/14:

1.  uznał oskarżonego B. D. za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów Z tą zmianą, ŻE w opisie czynu I, że w miejsce sformułowania „w postaci uderzenia pięścią w twarz spowodowali jego upadek na ziemię, a następnie kopiąc po całym ciele" przyjął sformułowanie „B. D. uderzył go pięścią w twarz, a następnie D. K. (1) po upadku J. K. (1) kopał leżącego po całym ciele, czym" i eliminuje z jego opisu sformułowanie „lub art. 157 § 1 kk", i za tak przypisany czyn I na podstawie art. 158 § 1 kk i za czyn II na podstawie art. 158 § 1 kk wymierzył mu kary po 6 miesięcy pozbawienia wolności;

2.  na podstawie art. 85 kk, art. 86 § 1 kk za zbiegające się przestępstwa wymierzył B. D. karę łączną 9 miesięcy pozbawienia wolności;

3.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk, art. 70 § 2 kk, art. 71 § 1 kk wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił wobec B. D. na okres próby 3 i orzeka wobec niego grzywnę w ilości 100 stawek dziennych, po 10 złotych stawka;

4.  uznał oskarżonego D. K. (1) za winnego popełnienie zarzucanych mu czynów, z tą zmianą w opisie czynu III, że w miejsce sformułowania „w postaci uderzenia pięścią w twarz spowodowali jego upadek na ziemię, a następnie kopiąc po całym ciele" przyjął sformułowanie „B. D. uderzył go pięścią w twarz, a następnie D. K. (1) po upadku J. K. (1) kopał leżącego po całym ciele, czym", po sformułowaniu „portfel skórzany" przyjął „o wartości 249 złotych" i w miejsce sformułowania „o łącznej wartości 450 zł" przyjął sformułowanie „o łącznej wartości 599 zł", i za tak przypisany czyn III na podstawie art. 280 § 1 kk w zw. art. 11 § 3 kk i art. 33 § 2 kk wymierzył mu karę 2 lat pozbawienia wolności i grzywnę w ilości 80 stawek dziennych po 10 złotych stawka, a za czyn IV na podstawie art. 158 § 1 kk wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności;

5.  na podstawie art. 85 kk, art. 86 § 1 kk za zbiegające się przestępstwa wymierzył D. K. (1) karę łączną 2 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności,

6.  na podstawie art. 63 § 1 kk zaliczył D. K. (1) na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres tymczasowego aresztowania w sprawie od dnia 27 grudnia 2013 r. do dnia 25 czerwca 2014 r.;

7.  na podstawie art. 46 § 1 kk tytułem naprawienia szkody orzekł od D. K. (1) na rzecz pokrzywdzonego J. K. (1) kwotę 1083,77 złotych i tytułem zadośćuczynienia kwotę 2.000 złotych;

8.  zasądził na rzecz Skarbu Państwa od każdego z oskarżonych kwoty po 350 złotych tytułem zwrotu wydatków oraz tytułem opłat od B. D. kwotę 280 złotych, a od D. K. (1) kwotę 560 złotych

Apelacje od powyższego wyroku wnieśli prokurator i obrońca oskarżonego D. K. (1).

Prokurator zaskarżył wyrok na niekorzyść oskarżonego B. D. w części dotyczącej orzeczenia o karze.

Wyrokowi zarzucił obrazę prawa materialnego, a to art. 73 § 2 kk poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy oskarżony był sprawcą młodocianym, a wobec takiego sprawcy w/w przepis nakazuje obligatoryjnie w sytuacji zastosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności oddać go pod dozór kuratora.

W konkluzji wnosił o zmianę wyroku poprzez oddanie oskarżonego B. D. w okresie próby związanym z warunkowym zawieszeniem wykonania orzeczonej względem niego łącznej kary pozbawienia wolności pod dozór kuratora sądowego.

Obrońca oskarżonego D. K. (1) zaskarżył wobec niego wyrok w całości .

1.  obrazę przepisów o postępowaniu mającą wpływ na treść wyroku tj. art. 410 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. poprzez oparcie całości wyroku na wybiórczym materiale dowodowym ocenionym z naruszeniem zasad swobodnej oceny dowodów, skutkującym przyjęciem błędnej kwalifikacji prawnej zachowania oskarżonego jako przestępstwa rozboju, w sytuacji gdy zamiar zaboru mienia powstał po dokonaniu pobicia J. K. (1),

2.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mający wpływ na treść wyroku poprzez ustalenie na podstawie materiału dowodowego zebranego w sprawie:

a)wartości zniszczonego mienia pokrzywdzonego J. K. (1) na podstawie cen rzeczy nowych w sytuacji, gdy rzeczy zgodnie ze złożonymi zeznaniami pokrzywdzonego były rzeczami używanymi,

b)oraz przypisanie oskarżonemu D. K. (1)zaboru rzeczy, których ten przy sobie nie posiadał w dacie przeszukania i do których zaboru się nie przyznał, a których kradzież Sąd Rejonówy mu przypisał nie posiadając na te okoliczność żadnego dowodu.

W konkluzji wniósł o:

- zmianę kwalifikacji przypisanego oskarżonemu zarzutu rozboju na zakwalifikowanie tego działania oskarżonego, jako występku z art. 158 § 1KK oraz wykroczenia z art. 119§ 1 KW,

-oddalenie żądania zasądzenia odszkodowania na rzecz pokrzywdzonego oraz obniżenia zasądzonego zadośćuczynienia do kwoty 1.000 zł.

Ewentualnie o :

- uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania

Sąd okręgowy zważył, co następuje:

Co do apelacji prokuratora wniesionej na niekorzyść oskarżonego B. D. - środek odwoławczy zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy zauważyć, że ustaleń faktycznych wnoszący apelację nie kwestionuje i są one prawidłowe. Do przypisanych oskarżonemu czynów sąd I instancji zastosował prawidłową kwalifikację prawną.

Słusznie podnosi skarżący, iż B. D. urodził się (...). W chwili czynów ( 19 i 26 grudnia 2014 roku ) nie miał ukończonych 21 lat i w świetle art. 115 § 10 kk jest on sprawcą młodocianym. Sąd I instancji dostrzegł status tego oskarżonego jako sprawcy młodocianego, albowiem warunkowo zawieszając mu wykonania kary łącznej pozbawienia wolności okres próby określił na podstawie art. 70 § 2 kk.

Pominął jednak, iż zgodnie z brzmieniem przepisu art. 73 § 2 kk, dozór jest obowiązkowy wobec młodocianego sprawcy przestępstwa umyślnego.

Jako rażące naruszenie przepisu art. 73 § 2 kk określić należy brak orzeczenia wobec młodocianego sprawcy przestępstwa umyślnego, któremu wykonanie kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono, obligatoryjnego dozoru i to niezależnie od tego, w jakim trybie orzeczenie takie zapadło. Naruszenie takie ma przy tym niewątpliwie istotny wpływ na treść wyroku w aspekcie całości orzeczenia o karze, a następnie istotny wpływ na przebieg próby warunkowo zawieszonego wykonania kary pozbawienia wolności. Dozór, jako środek związany z poddaniem sprawcy próbie, ma bowiem na celu wychowawczo-społeczną kontrolę nad przebiegiem resocjalizacji skazanego w okresie próby, co jest szczególnie istotne w przypadku sprawcy młodocianego ( zobacz: wyrok Sądu Najwyższego - Izba Karna z 2013-02-05, III KK 252/12, Legalis).

W tym kontekście ma całkowitą rację skarżący, iż sąd rejonowy nie orzekając wobec B. D. – sprawcy młodocianego za przestępstwa umyślne dozoru, rażąco naruszył przepis art. 72 § 2 kk.

Dlatego sąd okręgowy - uwzględniając apelację prokuratora - zmienił zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego B. D. w ten sposób, że na podstawie art. 72 § 2 kk w okresie próby oddał go pod dozór kuratora sądowego.

Apelacja obrońcy oskarżonego D. K. (1) okazała się częściowo zasadna, tylko w zakresie weryfikacji szkody określonej przez sąd, jak również wysokości orzeczonego obowiązku jej naprawienia.

Analizując całokształt zebranych w sprawie dowodów należy uznać, że sąd rejonowy zebrał je w sposób wystarczający do merytorycznego rozstrzygnięcia i należycie ocenił, co pozwoliło mu na wyprowadzenie prawidłowych ustaleń faktycznych co do sprawstwa D. K. (1) odnośnie obu zarzucanych mu czynów. Sąd ten ustosunkował się do istotnych dowodów w sprawie, mając w polu widzenia określone między nimi rozbieżności i stanowisku swemu dał wyraz w zasługującym na pełną aprobatę uzasadnieniu. Dlatego też podzielając ocenę dowodów zaprezentowaną przez sąd merytoryczny, sąd okręgowy nie widzi zasadniczych powodów, aby powtarzać okoliczności wyprowadzone w motywach zaskarżonego wyroku, co wiązałoby się z cytowaniem ich obszernych fragmentów. Poczynione przez sąd ustalenia faktyczne znajdują bowiem odpowiednie oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym, który został poddany wszechstronnej analizie oraz ocenie, respektującej wymogi art. 4 kpk, art. 7 kpk, art. 410 kpk.

Przede wszystkim - wbrew odmiennym twierdzeniom zawartym w apelacji, mającym charakter typowo polemiczny – nie ma żadnych podstaw, ani do skutecznego kwestionowania dokonanej przez sąd I instancji oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, ani też poczynionych na podstawie tego materiału dowodowego ustaleń faktycznych w sprawie. Konfrontując ustalenia faktyczne z przeprowadzonymi na rozprawie głównej dowodami trzeba stwierdzić, iż dokonana przez sąd rejonowy rekonstrukcja zdarzeń i okoliczności popełnienia przypisanych oskarżonemu przestępstw nie wykazuje błędu i jest zgodna z przeprowadzonymi dowodami, którym sąd ten dał wiarę i się na nich oparł.

Skarżący ( będąc profesjonalistą ) nie podnosił żadnych szczegółowych zarzutów w odniesieniu do czynu IV z art. 158 § 1 kk, co poza wyżej wymienionym stanowiskiem, zwalnia sąd odwoławczy od dalszych analiz i ocen i pozwala poprzestać na konkluzji, iż ustalenia faktyczne i ocena prawna tego czynu są prawidłowe, a wymierzona sprawcy kara nie podlega zmianie.

Apelacja obrońcy D. K. (1) ukierunkowana jest na kwestionowanie czynu III – rozboju i to zakresie ustaleń faktycznych, jak i jego kwalifikacji prawnej tak ujętego zachowania.

Ma rację sąd merytoryczny, że kardynalnym dowodem inicjującym w tym zakresie przedmiotową sprawę są zeznania J. K. (1), którym brak powodów, aby zarzucić niekonsekwencje lub nieobiektywizm, czego nie mogą przekreślić drobne nieścisłości, będące w polu widzenia sądu I instancji. Pokrzywdzony nie miał jakichkolwiek racjonalnych powodów, ażeby bezpodstawnie obciążać właśnie oskarżonego. Przedstawił okoliczności, które zapoczątkowały inkryminowane zajście, jego przebieg, czynności sprawcze napastników, wskazał na skradzione mu rzeczy; jego twierdzenia znajdują odzwierciedlenie w dokumentacji medycznej i opinii sądowo – lekarskiej na okoliczności doznanych przez niego na skutek bicia obrażeń ciała, protokole oględzin odzieży, fakcie posiadania przez D. K. (1) telefonu utraconego przez napadniętego w trakcie tego zdarzenia. Twierdzenia pokrzywdzonego znalazły uzupełnienie w wyjaśnieniach oskarżonych co do pełnionych przez nich ról. Świadek opisał sytuacje, które zdołał zaobserwować, nie mnożył okoliczności obciążających sprawców. Relacji J. K. (1) w kontekście niespójności w indywidualizowaniu czynności sprawczych podejmowanych przez poszczególnych oskarżonych nie może dyskwalifikować to, że nie zauważył jakiegoś drobnego fragmentu zajścia lub zapamiętał go inaczej; usprawiedliwiają je przeżyte emocje, strach, dynamika zdarzenia, jego wielofazowość, nieznajomość oskarżonych i możliwe trudności w ich identyfikacji. Pokrzywdzony stanowczo i konsekwentnie opisywał jednak przebieg zajścia, w tym wskazywał na okoliczności, że doszło do jego pobicia i okradzenia.

Apelacja kwestionuje stanowisko sądu z pozycji wyjaśnień oskarżonych oraz własnych subiektywnych ocen wymowy przeprowadzonych na rozprawie dowodów, przy wybiórczym i subiektywnym ujęciu ich zakresu, charakteru i treści. W szczególności skarżący pomija brak wewnętrznej spójności i wzajemne rozbieżności w relacjach oskarżonych, co podważa ich wiarygodność, a zwłaszcza ewolucję twierdzeń B. D. w celu uwiarygodnienia wersji D. K. (1). Wyjaśnienia B. D. zmierzają ostatecznie do potwierdzenia sugestii, iż K. telefon podniósł z ziemi; obrońca nie dostrzega ich ochronnego charakteru – negowania okoliczności, które mogłyby mieć związek z zagarnięciem mienia napadniętego. W pierwszych wyjaśnieniach B. D. podał, iż nie zauważył, aby D. K. (1) zabierał z ziemi albo od pokrzywdzonego jego rzeczy ( gdyby telefon po przypadkowym wypadnięciu rozpadł się, zebranie jego części i złożenie w całość – rozciągnięte w czasie - powinno być dla niego dostrzegalne). D. K. (1) nie mówił mu o zabraniu jakichkolwiek rzeczy pobitego i tych u niego nie widział. Z wyjaśnień D. K. (1) nie wynika, aby B. D. na boku załatwiał potrzebę fizjologiczną; B. D. musiałby słyszeć wypadnięcie i widzieć zabranie telefonu, gdyż według K. szybko podszedł do leżącego. W drugim przesłuchaniu D. K. (1) przyznał się do czynu i oświadczył, iż było jak w zarzucie. Na rozprawie z kolei dostosowywał swoje wyjaśnienia do zmodyfikowanej w tej fazie postępowania wersji B. D..

Nie budzi zatem zastrzeżeń, iż sąd I instancji w zasadniczych kwestiach związanych z odpowiedzialnością prawnokarną D. K. (1) odmówił wiary oskarżonym, do czego był w pełni uprawniony, a co dotyczyło w szczególności ich twierdzeń, iż oskarżony ten po zastosowaniu przemocy nie dopuścił się kradzieży mienia pokrzywdzonego.

Z drugiej strony obrońca bagatelizuje zeznania pokrzywdzonego, bezpodstawnie podnosząc, iż nie mają one żadnego znaczenia, ponieważ w trakcie bicia stracił on przytomność i nie jest w stanie podać okoliczności kradzieży rzeczy. Rzeczywiście na skutek doznanych obrażeń napadnięty mógł stracić przytomność, co wynika z obdukcji lekarskiej. J. K. (1) pamięta jednak okoliczności poprzedzające utratę przytomności, a jeżeli uwzględni się powtarzalność, logikę jego twierdzeń odzwierciedlenie w innych dowodach, należy stwierdzić, iż relacje te nie zostały zniekształcone przez spożyty alkohol ( faktu tego zresztą nie ukrywał ). Z zeznań J. K. (1) wynika stanowczo, iż telefon i portfel miał schowane oddzielnie w przednich kieszeniach spodni (przed pobiciem czuł, że ma oba przedmioty ). Po napadzie już w domu ustalił ich brak. Z twierdzeń pokrzywdzonego wynika jednoznacznie, iż przed pobiciem miał te przedmioty i nie wypadły mu one w trakcie ucieczki. Oznacza to, że zabrał mu je z kieszeni atakujący D. K. (1) ( z wyjaśnień oskarżonych wynika, iż tylko on miał kontakt z leżącym w tej fazie zajścia ), po tym, jak napadnięty się przewrócił i stracił przytomność. Wskazuje na to fakt zabezpieczenia u tego oskarżonego telefonu, utraconego przez pokrzywdzonego w tej fazie zajścia. Skoro przed pobiciem telefon ten nie wypadł gonionemu, to tym bardziej nie mógł on utracić w ten sposób większego od niego portfela przez taki sam otwór kieszeni, co byłoby zresztą bardziej odczuwalne dla J. K. (1). Ponadto żaden z oskarżonych nie przyznał się do tego, aby wypadnięcie tego przedmiotu miało miejsce ( skoro D. K. (2) był w stanie – jak podnosi – zauważyć zgubienie telefonu, to również musiałby zwrócić uwagę na upadek portfela – był przecież w bezpośredniej bliskości gonionego ). Konkluzją tej analizy jest ustalenie, iż po pobiciu pokrzywdzonego, podczas utraty przez niego przytomności, musiał on być przeszukany przez D. K. (2), a skoro działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej zabrał on leżącemu z kieszeni telefon ( odnaleziony później u niego ), musiał zabrać również co najmniej tak samo wartościowy dla niego portfel z pieniędzmi. W ocenie sądu odwoławczego poszlaki w tym zakresie tworzą nierozerwalną całość i wykluczającą inną od zarzucanej temu oskarżonemu wersję zdarzenia.

Pojęcie „używa przemocy wobec osoby” z art. 280 § 1 kk podlega szerokiej wykładni. Już tylko naruszenie nietykalności cielesnej może być użyciem przemocy wobec osoby. Jednakże dla takiego uznania konieczne jest wykazanie, że w wyniku zachowania sprawcy doszło do naruszenia nietykalności cielesnej, odpowiednio ukierunkowanego, przy tym albo faktycznie obezwładniającego osobę pokrzywdzoną, albo też mającego na celu skłonienie jej (zmuszenie) do przedsięwzięcia przez nią określonych działań (bądź ich zaniechania). Niewątpliwie D. K. (1) przewracając napadniętego i kopiąc go ( do utraty przytomności ) zastosował przemoc na osobie w rozumieniu art. 280 § 1 kk. Sąd odwoławczy uznał, iż takie jego działanie było nastawione na przełamanie oporu ofiary oraz sparaliżowanie jej woli i w rezultacie podporządkowanie się dążeniom napastnika do kradzieży jej mienia. J. K. (1) został zaczepiony słownie przez B. D. i przez tego oskarżonego uderzony; w reakcji podjął próbę ucieczki. Napastnicy poniżyli go w ten sposób, co wystarczyło B. D., który nie kontynuował dalszych rękoczynów. Natomiast D. K. (1) udał się w pościg za uciekającym, a jego działania agresywne były nastawione na to, żeby pokrzywdzonego obezwładnić. Sprawcy już w pierwszym etapie zajścia osiągnęli efekt pobicia, zastraszenia i poniżenia J. K. (1). Podjęcie dalszej agresji w tej sytuacji przez D. K. (1), w tym sposób zaatakowania przeciwnika połączony z niezwłocznym obszukaniem go ( gdy nie mógł się bronić ) i zabraniem mu wartościowych przedmiotów wskazuje jednoznacznie, iż zastosowana przemoc wobec ofiary była środkiem do zawładnięcia jej mienia. Sprawca „własnoręcznie” przystępując do przestępczej akcji nastawionej na uniemożliwienie stawiania mu oporu przez napadniętego zmierzał jednocześnie do przywłaszczenia wartościowych rzeczy, o których słusznie przypuszczał, że znajdują się w jego posiadaniu ( wykorzystał przy tym przewagę liczebną napastników wpływającą na zaniechanie obrony przez bitego ). Dlatego inkryminowane D. K. (1) zachowanie w punkcie III wyczerpywało – wbrew wywodom obrońcy - zmaniona rozboju z art. 280 § 1 kk.

Podniesione wyżej okoliczności, a także inne wskazane w motywach zaskarżonego wyroku dały jednak sądowi merytorycznemu podstawę do poczynienia ustaleń faktycznych odnośnie sprawstwa oskarżonego za przestępstwo rozboju.

Ma jednak rację obrońca, iż sąd I instancji nieprawidłowo ustalił wymiar szkody i wysokość obowiązku jej naprawienia.

Obowiązek naprawienia szkody określony w art. 46 § 1 kk, ogranicza się tylko do równowartości rzeczywistej szkody wynikłej bezpośrednio z przestępstwa i nie jest dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu jej wysokości tych składników i elementów szkody, które wynikły z następstw czynu. Obowiązek naprawienia szkody odnosi się przy tym tylko do szkody realnie wyrządzonej, a więc takiej, której nie naprawiono (w całości lub w części). Szkodą, do której naprawienia sąd może zobowiązać sprawcę, jest więc równowartość rzeczywistej szkody wynikłej bezpośrednio z przestępstwa. Nie ulega zatem wątpliwości, że sąd nie może zobowiązać oskarżonego do naprawienia szkody w wyższej wysokości niż ta równowartość.

J. K. (1) w toku postępowania konsekwentnie podnosił, iż skradziono mu portfel skórzany o wartości 100 złotych. Dopiero na rozprawie poprzedzającej wydanie wyroku oświadczył, iż portfel ten miał wartość 249 złotych, jak również wniósł wówczas o zasądzenie obowiązku naprawienia szkody obejmującego oprócz rzeczy skradzionych i nie odzyskanych: wartość zniszczonej kurtki i spodni, koszty leków i wyrobienia nowego prawa jazdy (k.326, k 328 ).

Zmiana wyceny portfela dotyczy określenia wartości rzeczy nowej, natomiast z okoliczności sprawy wynika, iż ten przedmiot był używany przez pokrzywdzonego i w ocenie sądu odwoławczego bardziej realną jego wartość pokrzywdzony podawał konsekwentnie we wcześniejszych stadiach procesu. W skład szkody wynikłej bezpośrednio z przestępstwa należą rzeczy skradzione pokrzywdzonemu ( portfel o wartości co najmniej 100 złotych z zawartością 50 złotych, telefon komórkowy o wartości 300 złotych – odzyskany przez J. K. (2) ); natomiast pozostałe składniki szkody, których rekompensaty domagał się pokrzywdzony wynikają z następstw czynu, nie pochodzą bezpośrednio z tego przestępstwa i nie zostały objęte zarzutem. Uwzględniając je w ramach orzeczonego środka karnego obowiązku naprawienia szkody sąd rejonowy dopuścił się rażącej obrazy art. 46 § 1 kk.

Dlatego sąd okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w stosunku do D. K. (1) w ten sposób, iż;

- przyjął w ramach czynu III, że wartość skradzionego portfela wynosiła nie mniej niż 100 złotych, a łączna wartość szkody nie mniej niż 450 złotych;

- obniżył wysokość orzeczonego w punkcie 7 środka karnego obowiązku naprawienia szkody do 150 złotych ( obejmującej wartość portfela i pieniędzy ) przyjmując, iż obowiązek ten ma charakter częściowy i pozostawiając pokrzywdzonemu dochodzenie ewentualnie pozostałej części odszkodowania na drodze postępowania cywilnego.

W pozostałym zakresie zastosowana wobec D. K. (1) reakcja karna nie wykazuje cech rażącej niewspółmierności i nie podlegała złagodzeniu. Sąd I instancji przy jej określaniu jej wysokości prawidłowo uwzględnił, że w sprawie przeważają zdecydowanie okoliczności obciążające wynikające z brutalności działania, braku zahamowani sprawcy, łatwości podejmowania decyzji o zaatakowaniu człowieka, ich powtarzalności, poniesionych przez pokrzywdzonych skutków, roli w/w w popełnieniu czynu III. Okoliczności tych czynów wskazują na bardzo wysoką demoralizację sprawcy, co w połączeniu z uprzednią karalnością D. K. (1) i nieskutecznością kary o charakterze wolnościowym dały sądowi merytorycznemu podstawę do przyjęcia wobec niego negatywnej prognozy kryminologicznej, a to skutkowało wymierzeniem mu bezwzględnej kary łącznej pozbawienia wolności.

Cele wychowawcze i zapobiegawcze wobec sprawcy może spełnić w takiej sytuacji kara łączna pozbawienia wolności w wysokości wymierzonej przez sąd rejonowy. Wsparciem dla realizacji tych celów będzie zasądzone od D. K. (1) na rzecz pokrzywdzonego zadośćuczynienie, które przynajmniej częściowo zrekompensuje doznaną przez niego krzywdę w postaci dotkliwych obrażeń ciał, strachu, bólu, niedogodności fizycznych i cierpień procesu leczenia; rozstrzygnięcie to uwzględnia zwłaszcza dominującą rolę tego sprawcy w eskalacji zajścia.

Z tych wszystkich względów sąd okręgowy orzekł, jak w sentencji; trudna sytuacja materialna oskarżonych uzasadnia zwolnienie ich od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.