Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 maja 2014 roku.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSO Sławomir Gosławski

Sędziowie SO Ireneusz Grodek

del. SR Anna Cieciura (spr.)

Protokolant Dagmara Szczepanik

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Piotrkowie Trybunalskim Izabeli Stachowiak

po rozpoznaniu w dniu 27 maja 2014 roku

sprawy G. R.

oskarżonego z art.177 §1 kk

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim

z dnia 29 stycznia 2014 roku sygn. akt II K 290/13

na podstawie art. 437 § 1 i 2 kpk, art. 438 pkt 3 kpk, art. 634 kpk, art.629 kpk w zw. z art.627 kpk, art.7 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późniejszymi zmianami) zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

-

na podstawie art. 66 § 1 i 2 kk, art. 67 § 1 kk postępowanie karne wobec oskarżonego G. R. warunkowo umarza na okres próby 1 (jednego) roku;

-

na podstawie art.67§3 kk zasądza od oskarżonego G. R. na rzecz pokrzywdzonego A. S. kwotę 500 (pięćset) złotych tytułem częściowego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę płatną w terminie 3 (trzech) miesięcy od uprawomocnienia się wyroku;

w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

zasądza od oskarżonego G. R. kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem opłaty za obie instancje i kwotę 123,60 (sto dwadzieścia trzy 60/100) złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt IV Ka 214/14

UZASADNIENIE

G. R. został oskarżony o to, że: w dniu 14.03.2013 roku około godziny 8.45 w T. na ulicy (...) w rejonie skrzyżowania z ul. (...) województwa (...) kierując samochodem marki D. (...) o numerze rejestracyjnym (...) jadąc ulicą (...) w kierunku ul. (...) nie dostosował prędkości do panujących warunków na drodze oraz nie zachował bezpiecznego odstępu od poprzedzającego pojazdu doprowadzając do zderzenia z jadącym w tym samym kierunku samochodem marki A. o numerze rejestracyjnym (...) kierowanym przez A. S. w następstwie czego obrażeń ciała w postaci skręcenia szyi bez zmian urazowych kostnych i skręcenie kolana prawego z pourazowym krwiakiem stawu kolanowego które powodują naruszenie czynności narządów ciała na okres przekraczający siedem dni doznał A. S., natomiast pasażerka samochodu A., 4 – letnia M. S. doznała obrażeń ciała w postaci urazu uogólnionego zwłaszcza głowy, które to nie powodują naruszenie czynności narządów ciała na okres przekraczający siedem dni

tj. o przestępstwo z art. 177 § 1 kk

Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim wyrokiem z dnia 29 stycznia 2014 roku w sprawie sygn. akt II K 290/13 uznał oskarżonego G. R. za winnego tego, że w dniu 14 marca 2013 r. około godziny 8.45 w T. na ul. (...) w rejonie skrzyżowania z ul. (...) województwa (...) kierując samochodem marki D. (...) o numerze rejestracyjnym (...) jadąc ul. (...) w kierunku ul. (...) nie zachował należytej ostrożności a w tym między innymi nie dostosował prędkości do panujących warunków na drodze i nie zachował bezpiecznego odstępu od poprzedzającego pojazdu doprowadzając do zderzenia z jadącym w tym samym kierunku samochodem marki A. o numerze rejestracyjnym (...) kierowanym przez A. S. w następstwie czego A. S. doznał urazu kręgosłupa szyjnego oraz stłuczenia kolana prawego z wgnieceniem chrzęstno – kostnym kłykcia bocznego kości udowej i stłuczeniem tkanki kostnej kłykci bocznych kości stawu kolanowego, które to obrażenia ciała naruszyły czynności narządów ciała na okres przekraczający siedem dni oraz M. S. – pasażerka w/w samochodu A. doznała urazu uogólnionego zwłaszcza głowy, które to obrażenie ciała nie naruszyło czynności narządów ciała na okres przekraczający siedem dni tj. czynu z art. 177§1kk i za to na podstawie art. 177 § 1 kk wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności , której wykonanie na podstawie art. 69§1 i § 2 kk i art. 70§2kk warunkowo zawiesił na okres próby 3 lat. Ponadto Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 120 zł tytułem opłaty oraz kwotę 824,70 zł tytułem wydatków.

Powyższy wyrok został zaskarżony w całości przez obrońcę oskarżonego G. R..

Obrońca na podstawie art. 427§2 kpk i art. 438 pkt 3 kpk zarzucił orzeczeniu:

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na niewyjaśnieniu możliwości powstania obrażeń kolana u A. S. zwłaszcza w świetle opinii biegłego lekarza J. B. wykluczającej zerwanie przyczepu udowego wiązadła krzyżowego u pokrzywdzonego. Obrońca zanegował też możliwość powstania u pokrzywdzonego w wyniku jednego zdarzenia ( wypadku) obrażeń ciała w postaci: i urazu kręgosłupa i urazu kolana.

W konkluzji obrońca wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Na rozprawie apelacyjnej obrońca oskarżonego popierał apelację i wnioski w niej zawarte.

Prokurator na rozprawie apelacyjnej wniósł o uznanie apelacji obrońcy oskarżonego za oczywiście bezzasadną i o utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja obrońcy wywołała taki skutek, iż w wyniku rozpoznania sprawy przez Sąd Okręgowy doszło do zmiany zaskarżonego wyroku poprzez warunkowe umorzenie postępowania karnego wobec oskarżonego G. R. na okres próby 1 roku. Przy czym argumenty podniesione w skardze apelacyjnej okazały się całkowicie chybione, natomiast Sąd z urzędu dopatrzył się błędu w ustaleniach faktycznych Sądu Rejonowego w zakresie ustalenia stopnia społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu. Poniżej zostanie to wykazane.

Na wstępie zaznaczyć należy , iż nie ma racji skarżący dopatrując się uchybień Sądu Rejonowego przy ustalaniu stanu faktycznego co do mechanizmu powstania obrażeń ciała u pokrzywdzonego A. S., zakresu obrażeń jego ciała w obrębie kolana, a powstałych wskutek wypadku drogowego w dniu 14 marca 2013 r. czy wreszcie możliwości jednoczesnego powstania podczas zdarzenia urazu kolana oraz urazu kręgosłupa. Wszystkie te okoliczności, podobnie jak te związane z przebiegiem samego zdarzenia drogowego, zachowaniem się uczestników wypadku, w tym oskarżonego , jego sprawstwa oraz zawinienia ( niekwestionowane zresztą w toku procesu) zostały prawidłowo ustalone poprzez zgromadzone dowody i opisane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Sąd I instancji dokonał prawidłowej tych dowodów i w oparciu o nią poczynił trafne ustalenia faktyczne w zakresie opisanym powyżej. Rozumowanie, które zostało przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku nie może zostać uznane za błędne, dowolne czy nielogiczne. Nie wykracza poza ramy swobodnej oceny dowodów i przedstawia ich wszechstronną analizę. Przypomnieć należy, że przekonanie Sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochrona prawa procesowego , a więc mieści się w ramach sformuowanej w art. 7 kpk swobodnej oceny dowodów, wówczas gdy jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy całokształtu okoliczności ( art. 410 kpk), w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy ( art. 2§2kpk), stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonego ( art. 4 kpk) oraz jest wyczerpująco i logicznie argumentowane w uzasadnieniu (art. 424 §1 kpk 1 kpk) . Wymogom tym Sąd sprostał , a Sąd Odwoławczy tą ocenę w pełni podziela.

Wzmocnieniem wywodów Sądu Rejonowego jest treść ustnej uzupełniającej opinii biegłego lekarza z zakresu ortopedii i chirurgii J. B., która została przez Sąd dopuszczona z urzędu w postępowaniu odwoławczym. Biegły podtrzymując opinię pisemną złożoną do akt sprawy stwierdził, iż uraz kręgosłupa szyjnego oraz stłuczenie kolana prawego z wgnieceniem chrzęstno – kostnym kłykcia bocznego kości udowej i stłuczenie tkanki kostnej kłykci bocznych kości stawu kolanowego u A. S. spowodowało naruszenie czynności narządów jego ciała na okres czasu powyżej 7 dni. Biegły na okoliczność kwalifikacji prawnej obrażeń pokrzywdzonego został dopytany podczas rozprawy, ponieważ zawartemu w jego opinii pisemnej wnioskowi, iż doznane urazy nie kwalifikują się do ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w rozumieniu art. 156§1kk ( vide k. 96v akt sprawy) nie towarzyszyło jednoznaczne przesądzenie charakteru prawnego tych obrażeń ( na okres powyżej czy poniżej 7 dni) , mimo iż prawidłową kwalifikację prawną przyjął w swym orzeczeniu Sąd Rejonowy .

Wbrew zarzutom wyrażonym w apelacji biegły J. B. na rozprawie odwoławczej kategorycznie podtrzymał wniosek o możliwości jednoczesnego powstania u pokrzywdzonego urazu kręgosłupa oraz kolana podczas tego samego zdarzenia drogowego, którego sprawcą był G. R.. Wyjaśnił , iż uderzenie kolanem prawym jest związane z niewielkim przemieszczeniem siłą bezwładności ciała do przodu oraz niewielkimi ruchami bocznymi prawej nogi znajdującej się na pedale gazu, kiedy to dochodzi do uderzenia tej nogi o panel boczny i skutkuje stłuczeniem kolana, natomiast uszkodzenie kręgosłupa szyjnego powstaje w wyniku mechanizmu polegającego na uderzeniu z tyłu i przemieszczeniu się bezwładnym masy ciała z głową w kierunku do przodu a następnie poprzez ruch powrotny ciała do tyłu i uderzenie najczęściej głową o zagłówek, lub górną część oparcia siedziska.

Sąd Okręgowy również te wnioski biegłego podziela i poczytuje za własne, uznając, iż jest to typowy mechanizm powstania urazu kolana (stłuczenie z krwiakiem) oraz urazu kręgosłupa szyjnego, a oba te urazy mogły powstać jednocześnie i całkowicie niezależnie od siebie.

Dlatego w tym zakresie podnoszone wywody skargi apelacyjnej nie mogły znaleźć aprobaty Sądu Okręgowego.

Natomiast Sąd Okręgowy z urzędu dopatrzył się błędów w ustaleniach faktycznych Sądu Rejonowego w zakresie oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu, co w konsekwencji doprowadziło do uznania, iż stopień społecznej szkodliwości tego czynu był więcej niż znikomy, ale nie był znaczny.

Rozważając stopień społecznej szkodliwości czynu zgodnie z art. 115 § 2 kk należy brać pod uwagę zarówno przesłanki podmiotowe jak i przedmiotowe. Analizując przesłanki przedmiotowe określone w art. 115 § 2 kk przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu Sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków.

Z punktu widzenia przesłanek przedmiotowych to zaakcentować należy , iż czyn G. R. skierowany był przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji i niewątpliwie to dobro prawne naruszył. Przy czym rozmiar wyrządzonej szkody zarówno w mieniu ( uszkodzenie pojazdu) jak i na osobach pokrzywdzonych nie był znaczny. Pasażerka pojazdu 4 letnia M. S. doznała ogólnych potłuczeń ciała, które naruszyły czynności narządów jej ciała na okres czasu poniżej 7 dni. Z kolei stosunkowo niegroźne obrażenia ciała u pokrzywdzonego A. S. (opisane we wcześniejszej części uzasadnienia), które zdecydowały o kwalifikacji prawnej czynu z art. 177§1kk były bliskie granicy pomiędzy czynem przestępczym , a wykroczeniem i w dalszej perspektywie czasowej nie wiązały się z niekorzystnymi następstwami dla jego zdrowia. De facto nie wyrządziły znacznej wymiernej szkody u pokrzywdzonego, który po wypadku funkcjonował normalnie, chodził i jeździł, a co najważniejsze bezpośrednio po urazie podjął dalszą pracę w charakterze funkcjonariusza Straży Pożarnej.

Biorąc natomiast pod uwagę przesłanki podmiotowe oceny stopnia społecznej szkodliwości, tj. postać zamiaru sprawcy, jego motywację, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia, należy zważyć, że czyn oskarżonego został popełniony nieumyślnie. G. R.nie towarzyszył zamiar popełnienia zachowania przestępczego w jakiejkolwiek formie, nie sposób mu również przypisać złej motywacji poprzedzającej zdarzenie. Zaistniały wypadek drogowy był wynikiem naruszenia przez niego zasad ruchu drogowego , przy czym ciężar gatunkowy naruszonych przez kierowcę reguł ostrożności nie jest duży. G. R.jadący znanym sobie odcinkiem drogi w godzinach porannych na zajęcia praktyki szkolnej, przebył dłuższy odcinek drogi w sposób prawidłowy i bezkolizyjny, a jego błąd polegał nie zachowaniu należytej ostrożności poprzez chwilową błędną obserwację przedpola jazdy ( w momencie gdy poprzedzający pojazd marki A.podjął manewr hamowania wskutek zmieniającej się sytuacji drogowej ) czego wynikiem było nie zachowanie bezpiecznego odstępu od poprzedzającego pojazdu i najechanie na tył tego pojazdu. Dalsze postępowanie kierowcy (...) G. R.było całkowicie prawidłowe i zgodnie z zasadami prawa drogowego , gdyż jako uczestnik , a zarazem sprawca wypadku zatrzymał pojazd i zabezpieczył miejsce wypadku w sposób eliminujący zagrożenie dla innych uczestników ruchu drogowego. Ponadto sprawca wypadku od początku przyjął na siebie winę za zaistniałe zdarzenie drogowe, nie próbował kłamać , mataczyć , czy też przerzucać ciężar odpowiedzialności na drugiego kierowcę ( co jest częste w realiach zdarzeń drogowych). Od początku współpracował zarówno z pokrzywdzonym A. S.( próbując pomóc jemu i jego 4 letniej córeczce) jak i z funkcjonariuszami Policji zabezpieczającymi miejsce zdarzenia, rzetelnie relacjonował przyczynę i przebieg wypadku, nie umniejszał swego zawinienia i taką postawę prezentował podczas całego postępowania.

Za obniżeniem stopnia szkodliwości zachowania sprawcy uznać także trzeba dotychczasowy sposób życia G. R., w tym przede wszystkim fakt, że nie był on do tej pory karany, a także zachowanie zarówno podczas postępowania przygotowawczego jak i na rozprawie przed sądem I instancji przejawiające się w przeproszeniu A. S. i wyrażeniu żalu z powodu tego co się stało ( vide k. 77).

Oczywiście wszystkie powyższe okoliczności nie tłumaczą nagannego zachowania sprawcy wypadku, aczkolwiek nie można ich tracić z pola widzenia przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu.

Biorąc pod uwagę dotychczasowe rozważania, uwzględniając szczególnie okoliczności przemawiające za obniżeniem stopnia społecznej szkodliwości, Sąd Okręgowy uznał, że wina i społeczna szkodliwość czynu oskarżonego nie były znaczne, okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy nie karanego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo warunkowego umorzenia postępowania G. R. będzie przestrzegał porządku prawnego, a w szczególności nie popełni przestępstwa. Przepis art. 66 § 2 kk stanowi, że warunkowego umorzenia postępowania karnego nie stosuje się do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą przekraczającą 3 lata pozbawienia wolności, zaś przestępstwo z art. 177 § 1 kk zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 3.

Sąd Okręgowy nie widzi potrzeby oddziaływania na oskarżonego w kierunku zmiany jego postawy poprzez ewentualne orzeczenie wobec niego kary. Ponadto, za zastosowaniem warunkowego umorzenia postępowania przemawiają warunki osobiste oskarżonego, jego postawa i dotychczasowy, nienaganny sposób życia. Oskarżony – młody, bo zaledwie 20 letni człowiek - nie był dotychczas karany, ma pozytywną opinią w swym miejscu zamieszkania , brak jest informacji o jakichkolwiek innych negatywnych przejawach jego zachowania, zaś zdarzenie drogowe miało charakter epizodyczny . Ponadto samo toczące się postępowanie karne bez konieczności orzekania kary jest wystarczającą nauczką dla oskarżonego, który nigdy wcześniej nie miał do czynienia z wymiarem sprawiedliwości.

Sąd postanowił dać szansę G. R., tym bardziej, iż od początku trwania postępowania sądowego, a wcześniej również w toku dochodzenia wnioskował o możliwość warunkowego umorzenia postępowania karnego akcentując iż po ukończeniu Technikum Elektrycznego zamierza kontynuować naukę w szkole wojskowej, czemu dał również wyraz na rozprawie apelacyjnej ( vide k. 129)

Wobec powyższego Sąd Okręgowy na podstawie art. 437§1 i §2 kpk , art. 438 pkt 3 kpk zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że na podstawie art. 66 §1 i 2 kpk, art.67§1 kk postępowanie karne wobec G. R. warunkowo umorzył na okres próby 1 roku.

Aby jednak nie oznaczało to, iż G. R.nie ponosi żadnych realnych konsekwencji związanych z popełnionym występkiem, Sąd Okręgowy orzeczenie w przedmiocie warunkowego umorzenia postępowania karnego obwarował obowiązkiem uiszczenia na rzecz pokrzywdzonego A. S.kwoty 500 zł tytułem częściowego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę płatną w terminie 3 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku w oparciu o art. 67 § 3 kk . W przypadku warunkowego umorzenia postępowania karnego sąd zobligowany jest do zobowiązania sprawcy do naprawienia szkody w całości lub w części ( art. 67 § 3 kk ). W nauce prawa karnego dopuszcza się pogląd, że „ zobowiązanie do naprawienia szkody ” w rozumieniu art. 67 kk obejmuje także naprawienie strat poniesionych przez pokrzywdzonego w dobrach niemajątkowych, a więc także zadośćuczynienie za doznaną krzywdę ( por. Łukaszewicz M., Ostapa A. w: Obowiązek naprawienia szkody – wybrane zagadnienia, Prok.i Pr. 2001/9/54 – t. 4; również Guzik A. w: Wpływ warunków materialnych sprawcy na nakładanie obowiązku naprawienia szkody, Cz.PKiNP 2002/1/127 – t. 2 ). Podobny pogląd jest wyrażony w komentarzu A. Grześkowiak ( Legalis) do art. 67 kk " Sąd, umarzając warunkowo postępowanie, zobowiązuje sprawcę do naprawienia szkody w całości lub w części. Obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem obejmuje zarówno szkody materialne, jak i szkody w innych dobrach pokrzywdzonego " - Kodeks karny. Komentarz, red. prof. dr hab. Alicja Grześkowiak, prof. dr hab. Krzysztof Wiak, Rok wydania: 2013, Wydawnictwo: C. H.Beck, Wydanie: 2.

Wysokość tego zadośćuczynienia ustalono mając w szczególności na uwadze: rodzaj, charakter i zakres doznanych obrażeń, wiek pokrzywdzonego, poziom doznanego przez niego bólu i negatywnych skutków, jakie w jego psychice wywołał wypadek drogowy .

W pozostałej części Sąd Okręgowy wyrok Sądu Rejonowego utrzymał w mocy.

Sąd Okręgowy o kosztach orzekł na podstawie art. 634 kpk, art. 629 kpk w zw. z art. 627 kpk, art. 7 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późniejszymi zmianami) i zasądził od oskarżonego kwotę 60 zł tytułem opłaty za obie instancje i kwotę 123,60 tytułem zwrotu wydatków poniesionych przez Skarbu Państwa w postępowaniu odwoławczym.