Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 grudnia 2018 roku

Sąd Rejonowy w Łowiczu w Wydziale III Rodzinnym i Nieletnich

w składzie:

Przewodnicząca: SSR Honorata Wójcik

Protokolant: st. sekr. sąd. Barbara Salamondra

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 listopada 2018 roku

sprawy z powództwa małoletnich J. M. i K. M. reprezentowanych przez przedstawicielkę ustawową A. M. (1)

przeciwko A. M. (2)

o alimenty

1.  zasądza od A. M. (2) na rzecz jego małoletnich dzieci J. M. ur. (...) i K. M. ur. (...) alimenty w kwotach po 300 (trzysta) złotych miesięcznie na rzecz każdego z nich płatne z góry do dnia 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, do rąk matki dzieci A. M. (1) poczynając od dnia 09.07.2018 r

2.  oddala powództwo w pozostałej części,

3.  nie obciąża pozwanego kosztami postępowania, które przejmuje na rachunek Skarbu Państwa,

4.  znosi wzajemnie między stronami koszty zastępstwa procesowego,

5.  nadaje wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt III RC 100/18

UZASADNIENIE

Małoletni powodowie J. M. i K. M. reprezentowani przez przedstawicielkę ustawową A. M. (1) w pozwie z dnia 04 lipca 2018 roku wnieśli o zasądzenie od pozwanego A. M. (2) kwot po 700 złotych miesięcznie tytułem alimentów na każdego z małoletnich, płatne do dnia 10 – go każdego miesiąca do rąk przedstawicielki ustawowej z ustawowymi odsetkami na wypadek uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat.

Powodowie wnieśli ponadto o zabezpieczenie powództwa, w ten sposób, by do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy pozwany A. M. (2) był zobowiązany do uiszczania na ich rzecz alimentów.

W uzasadnieniu pozwu podniesiono, że pozwany przekazuje miesięcznie 400 zł na wynajem mieszkania i połowę kosztów na rachunki za energię elektryczną i wodę natomiast pozostałe koszty w tym utrzymania małoletnich dzieci pokrywa przedstawicielka ustawowa, która utrzymuje się z prac zleconych i zasiłków rodzinnych i 500+ w łącznej kwocie 2000 złotych. Nadto , A. M. (1) podała , że mieszka wraz z dziećmi i na zaspokojenie niezbędnych potrzeb małoletnich potrzebna jest kwota 4275,19 złotych .Pozwany natomiast pracuje od kwietnia 2018 r i zarabia 3000 złotych (pozew – k. 2-4 , załączniki 9-14).

Pozwany A. M. (2) w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i wniosku o zabezpieczenie w całości . Wskazał, iż w lutym 2017 r nastąpiło u pozwanego zatrzymanie krążenia. Przeszedł zabieg implantacji kardiowertera, pozostaje pod opieką kardiologa, ma zakaz podejmowania wysiłku fizycznego, musi utrzymywać ścisłą dietę , przyjmuje leki i został uznany za niezdolnego do pracy. Formalnie jest zatrudniony w spółce (...) z wynagrodzeniem 3000 złotych brutto. W miesiącu lipcu powinien otrzymać pierwsze świadczenie chorobowe. Nadto, pomaga w utrzymaniu rodziny kupując żywność, środki czystości , pokrywając połowę kosztów utrzymania mieszkania a potrzeby egzystencjalne małoletnich są zaspokojone

(odpowiedź na pozew – k. 18, 19, załączniki 20-26).

Sąd postanowieniem z dnia 24 lipca 2018 r uwzględnił w części wniosek o zabezpieczenie powództwa na czas trwania postępowania do kwoty po 350 złotych. Jednakże na skutek uwzględnienia zażalenia pozwanego postanowieniem z dnia 07 sierpnia 2018 roku uchylił postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia ( k . 27-28 i 42).

Na skutek złożonego przez przedstawicielkę ustawową ponownego wniosku o zabezpieczenie alimentów w kwotach po 400 złotych miesięcznie , Sąd uwzględnił wniosek w części tj do kwot po 200 złotych miesięcznie. ( postanowienie k.52)

Na skutek zażaleń obu stron postanowieniem z dnia 19 października 2018 r Sad Okręgowy w Łodzi uchylił zaskarżone postanowienie i nakazał przekazać wniosek w przedmiocie zabezpieczenia do ponownego rozpoznania. ( postanowienie k 87)

Na rozprawie w dniu 22 listopada 2018 roku pełnomocnik przedstawicielki ustawowej małoletnich powodów poparł powództwo i cofnął wniosek w przedmiocie wydania zabezpieczenia.

Pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie powództwa w całości

(protokół rozprawy – k. 119-122)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni powodowie J. M. urodzona dnia (...) i K. M. urodzony dnia (...) są dziećmi A. M. (2) i A. M. (1) którzy nadal są małżeństwem. Oprócz małoletnich powodów nie mają nikogo więcej na utrzymaniu. Rodzice powodów od sierpnia 2018 roku, nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego i nie mieszkają ze sobą. Przedstawicielka ustawowa wyprowadziła się z dziećmi do wynajmowanego mieszkania , w dotychczas wynajmowanym mieszkaniu pozostał pozwany.

(dowód: odpisy skrócone aktów urodzenia – k. 9 i 10 wyjaśnienia - okoliczności bezsporne)

Małoletnia J. M. ma 11 lat. Mieszka z przedstawicielką ustawową i pozostaje pod jej bezpośrednią pieczą. Sąd ustalił, że koszty utrzymania małoletniej J. wynoszą miesięcznie średnio 1078 zł. Na powyższą sumę składają się następujące miesięczne wydatki: 300 zł - wyżywienie, 70 zł - środki czystości i higieny, 70 zł – leki i dentysta, 149 zł – ubrania, 94 złotych – szkoła i zajęcia pozalekcyjne, 30 zł - telefon,16 zł –składki klasowe , 50 zł – paliwo zużywane w związku z potrzebami małoletniej. Małoletnia nie korzysta z nieodpłatnych obiadów w szkole refundowanych przez MOPS ,ponieważ nie wyraża takiej woli mimo iż ma taką możliwość.

(dowód: zestawienie kosztów w pozwie k 3, zeznania A. M. (1) – k. 121)

Małoletni K. M. ma 8 lat . Mieszka z przedstawicielką ustawową i pozostaje pod jej bezpośrednią pieczą, choć często przebywa u ojca, który go wówczas żywi daje kieszonkowe . Sąd ustalił, że koszty utrzymania małoletniego wynoszą miesięcznie średnio 620 zł. Na powyższą sumę składają się następujące miesięczne wydatki: 300 zł - wyżywienie, 50 zł - środki czystości i higieny, 70 zł – leki i dentysta, 113 zł – ubrania, 36 zł szkoła , zajęcia pozalekcyjne , składki, , 50 zł – paliwo zużywane w związku z potrzebami małoletniego. Małoletni korzysta z obiadów w szkole finansowanych przez MOPS.

(dowód: zestawienie kosztów w pozwie k 3 , zeznania A. M. (1) – k. 121)

A. M. (1) ma 36 lat, ma wykształcenie techniczne. Pracuje jako sprzedawca na targowicy w Ł. na ½ etatu. Otrzymuje wynagrodzenie w wysokości od 490 do 550 złotych netto miesięcznie. Otrzymuje świadczenia 500+ na dwoje dzieci, zasiłek rodzinny 250 złotych , otrzymała jednorazowo stypendia i na wyprawkę szkolną dla dzieci w kwocie ponad 1000 złotych . Opiekuje się małoletnimi powodami, w czym pomagają jej rodzice . Podejmuje też dorywcze prace przy sprzątaniu. Z uwagi na konieczność opieki nad dziećmi nie chce obecnie podjąć zatrudnienia na cały etat. Od listopada 2018 r wynajmuje mieszkanie z dziećmi za które płaci 500 złotych i opłaty za rachunki. Od czasu wyprowadzki nie otrzymuje od pozwanego żadnych pieniędzy. Leczy się na schorzenia kręgosłupa.

(dowód: zeznania A. M. (1)– k. 122, zaświadczenie o wysokości dochodów – k. 14, historia choroby k. 105-118)

A. M. (2) ma 38 lat, ma wykształcenie średnie jako mechanik maszyn i urządzeń. Mieszka obecnie sam w wynajmowanym uprzednio przez strony mieszkaniu. Nie ponosi kosztów utrzymania mieszkania oraz wyżywienia, jest na utrzymaniu rodziców, którzy wydają około 2000 złotych miesięcznie na jego utrzymanie .Nie zamieszkuje z rodzicami z uwagi na bardzo małą powierzchnię zajmowanego przez nich mieszkania. Ma wydane orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy z dnia 16 maja 2017 roku, uznające go za niezdolnego do pracy do 31 marca 2020 roku . Mimo to, w dniu 17 kwietnia 2018 roku zawarł umowę o pracę na czas określony do 31 grudnia 2018 r z wynagrodzeniem 3000 złotych brutto na wykonywanie prac biurowych. Faktycznie do czerwca otrzymywał około 1600 złotych. Z. i lekarz wystawił mu zwolnienie lekarskie. Umowa ta została rozwiązana na wniosek pozwanego z dniem 12.10.2018r za porozumieniem stron.

Pozwany kontaktuje się z małoletnimi powodami jednakże kontakty te ma z synem. Po wyprowadzce żony z dziećmi wykonał niewielki remont mieszkania przy pomocy kolegów. Starał się o zasiłek chorobowy z ZUS-ie , ale otrzymał decyzję odmowną , od której się nie odwołał. Nie wystąpił tez z roszczeniem przeciwko pracodawcom. Obecnie nie nabył prawa do renty ponieważ dopiero zbiera dokumenty, nie posiada jednak wymaganego okresu składkowego 5 lat przepracowanych w okresie ostatnich 10 lat . Nie starał się też o rentę socjalną z MOPS-u . Od 2003 roku do 2016 r pracował u swoich rodziców na umowę zlecenie , którzy zamierzali przekazać mu prowadzoną przez siebie działalność z racji osiągniętego wieku emerytalnego. Pozwany opłaca synowi składki 100 złotych za piłkę nożną , zakupił mu strój i buty za 290 złotych. Kupuje doładowanie do telefonu .Daje dzieciom 20-30 złotych kieszonkowego z tym , że z córką ma bardzo rzadko kontakt. Obecnie nie przekazuje żonie żadnych pieniędzy na utrzymanie.

(dowód: zeznania A. M. (2) k.121 i 122, zeznania świadka H. M. – k. 120v i 121, umowa o pracę k. 12, świadectwo pracy i orzeczenia k 124,126, decyzja (...))

Sąd uznał za wiarygodny zebrany w sprawie materiał dowodowy i oparł się na nim, dokonując ustaleń faktycznych. Nie budzą wątpliwości Sądu co do wiarygodności dowody
z dokumentów, które nie były kwestionowane przez strony i potwierdzają przedstawiane przez nie fakty. Zeznania stron – pozwanego i przesłuchanej w charakterze strony powodowej przedstawicielki ustawowej małoletniej powódki, co do okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy ocenić należy w większości jako wiarygodne.

Sąd uznał, że przedstawicielka ustawowa zawyżyła koszty utrzymania małoletnich powodów bowiem koszty zakupionych sezonowo ubrań przedstawiła jako wydatki miesięczne co niemal o połowę podwyższyło przedstawione koszty. Nadto przedstawione wydatki nie pozostają w zgodzie z możliwościami zarobkowymi rodziców małoletnich ca narusza zasadę równej stopy życiowej. Zeznania świadka są ze sobą spójne, logiczne i znajdują potwierdzenie w zeznaniach pozwanego.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo małoletnich J. M. i K. M. zasługuje na uwzględnienie w części, to jest co do żądania zasądzenia od pozwanego alimentów w kwocie po 300 zł miesięcznie płatnych na każdego z małoletnich powodów za okres od dnia 10 października 2012 roku do dnia 09 lipca 2018 roku.

Żądanie zgłoszone przez powodów znajduje oparcie w treści art. 133 i 135 k.r.o.

Zgodnie z treścią art. 133 § 1 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Określenie zakresu obowiązku alimentacyjnego powinno być dokonane przy uwzględnieniu przepisu art. 135 § 1 k.r.o., z którego wynika, iż zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie. Wedle art. 96 k.r.o. obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka stanowi uszczegółowienie ogólnego obowiązku „troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka” i należytego przygotowania go, odpowiednio do jego uzdolnień, do pracy zawodowej. Obowiązek ten nie jest ograniczony przez żaden sztywny termin, w tym termin dojścia przez uprawnionego do pełnoletniości. Jedyną decydującą okolicznością warunkującą trwanie bądź ustanie obowiązku alimentacyjnego jest to, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie.

Zakres świadczeń alimentacyjnych jest podwójnie uzależniony - z jednej strony zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, z drugiej strony od zarobkowych
i majątkowych możliwości zobowiązanego. Przez możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego należy rozumieć te zarobki i dochody, które osoba zobowiązana może
i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych. Przez usprawiedliwione potrzeby należy rozumieć bieżące potrzeby w zakresie utrzymania (tj. mieszkania, wyżywienia, ubrania itd.) oraz w zakresie wychowania (tj. odpowiednie wykształcenie, rozwijanie zainteresowań i uzdolnień itd.). Podkreślić trzeba, że niezdolne do samodzielnego utrzymania dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami.

Oczywistym jest fakt, że powodowie J. M. i K. M. są w takim wieku, że nie są w stanie samodzielnie się utrzymać. Nie mają majątku, z którego dochody wystarczyłyby na pokrycie ich kosztów utrzymania i wychowania. W tej sytuacji zobowiązanymi do zapewnienia małoletnim wychowania, środków utrzymania oraz wykształcenia są ich rodzice A. M. (1) i A. M. (2) . Rodzice zobowiązani są w pierwszej kolejności do alimentowania swoich dzieci. Zgodnie z art. 132 obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności np. dziadków powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.

Jak wskazano powyżej, alimenty są to bieżące środki na zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb. Usprawiedliwione potrzeby powodów od 2017 roku zaspokajali obydwoje rodzice, którzy mieszkając razem wspólnie pokrywali koszty utrzymania dzieci i prowadzonego gospodarstwa domowego. Pozwany obecnie z powodu choroby nie ma możliwości w większym stopniu łożenia na utrzymanie dzieci bowiem zmniejszeniu uległy jego dochody które w całości pochodzą z kwoty przekazywanej przez jego rodziców.

Od listopada 2018 roku A. M. (1) mieszka wraz z małoletnimi powodami w wynajętym mieszkaniu i sama czyni osobiste starania o wychowanie dzieci, które pozostając pod jej stałą pieczą. Stara się pogodzić pracę zawodową z obowiązkami rodzica ,który musi dzieci do szkoły odprowadzić i ze szkoły je odebrać . Pozwany utrzymuje kontakt z dziećmi, głównie z synem , który odwiedza go 4 razy w tygodniu. Pozwany ma ograniczone możliwości opieki nad dziećmi bowiem po zażytych lekarstwach musi dłuższy czas leżeć.

W ocenie Sądu, koszty utrzymania małoletnich powodów zamykają się kwotą 1000 złotych na rzecz J. i 620 zł na rzecz K. miesięcznie i są adekwatne do potrzeb małoletnich w tym wieku i możliwości zarobkowych rodziców. Koszty utrzymania J. i K. są zbliżone, z tym ,że wydatki na zajęcia pozaszkolne są wyższe na rzecz J. , ale wydatki K. w tym zakresie pokrywa pozwany. Są to usprawiedliwione potrzeby powodów, jeśli weźmie się pod uwagę zasadę równej stopy życiowej, która obowiązuje w stosunkach dziecka niezdolnego do samodzielnego utrzymania z jego rodzicami.

W sytuacji, gdy rodzice małoletnich powodów żyli razem rodzina utrzymywała się z osiąganych przez nich dochodów. W chwili wyrokowania dochody te na 4 osobową rodzinę wynosiłyby minimum około 4000 złotych co daje około 1000 złotych na osobę w rodzinie. Kwota ta zatem określa potrzeby małoletnich powodów i tak została sprecyzowana.

Należy w tym miejscu podkreślić, iż w kosztach utrzymania dzieci powinni partycypować obydwoje rodzice, a więc również matka, która swój szeroko pojęty obowiązek alimentacyjny wypełnia także poprzez zapewnienie powodom troski, opieki, pomocy
w codziennych czynnościach. Biorąc pod uwagę fakt, że to na przedstawicielce ustawowej spoczywa ciężar wychowania dzieci, a jednocześnie to, że to posiada ona dochody w takiej kwocie na 3 osoby jak pozwany od swoich rodziców , Sąd uznał, że oboje rodzice powinni zaspokajać potrzeby małoletnich powodów niemal w równych częściach. Dlatego też Sąd zasądził od pozwanego A. M. (2) na rzecz jego dzieci J. i K. alimenty w kwocie po 300 złotych, płatne do dnia 15 – tego każdego miesiąca do rąk przedstawicielki ustawowej małoletnich powodów, A. M. (1).

Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy jednak nie tylko od potrzeb uprawnionego, ale również od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Pozwany obecnie nie pracuje ,ale mając 38 lat miał wystarczająco dużo czasu, aby zapewnić sobie okresy składkowe do uzyskania renty. Nie podejmuje też żadnych starań dla zapewnienia choćby renty socjalnej, nie pozwał pracodawców , których działania pozbawiły go prawa do zasiłku chorobowego, nie odwołał się od decyzji odmawiającej mu prawa do tego zasiłku. Należy zatem uznać , że swoim postępowaniem pozbawia się możliwości osiągania dochodów. Czerpie korzyści materialne od swoich rodziców , którzy również zatrudniając go w sposób bezskładkowy przez wiele lat przyczynili się do obecnej jego sytuacji. W ocenie Sądu, przyjmując tę pomoc materialną musi również pamiętać o swoich obowiązkach wobec dzieci i ma obowiązek dzielenia się z nimi posiadanymi środkami. Kwota łącznie 600 złotych pozostaje w granicach pozyskiwanych środków.

Pozwany nie ponosi kosztów utrzymania mieszkania, które w całości obciążają jego rodziców i którzy pomagają mu również w zaspokajaniu bieżących potrzeb , zatem te okoliczności Sąd uwzględnił przy ocenie możliwości finansowych pozwanego w świetle istniejącego obowiązku alimentacyjnego.

Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie, tj. ponadto kwotę 300 złotych na rzecz każdego z powodów uznając ,że wyczerpuje ona zarówno przesłankę usprawiedliwionych potrzeb małoletnich powodów jak i możliwości płatniczych pozwanego. Sąd zasądził alimenty od daty doręczenia pozwu pozwanemu bowiem z tą datą został on wezwany do spełnienia świadczenia.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. i nie obciążył pozwanego kosztami procesu, które przejął na rachunek Skarbu Państwa.

Stosownie do treści art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. Sąd z urzędu nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w punkcie, na mocy którego zasądzono alimenty. Rygor natychmiastowej wykonalności jest bowiem nadawany z urzędu bez żadnych ograniczeń
w zakresie rat alimentacyjnych płatnych po dniu wniesienia powództwa do sądu.