Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 października 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, I Wydział Cywilny

w następującym składzie :

Przewodniczący : Sędzia SR Tomasz Kalsztein

Protokolant : Dorota Novottny

po rozpoznaniu w dniu 17 października 2016 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa A. D.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę kwoty 21.311,62 zł

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda A. D. kwotę 21.311,62 zł (dwadzieścia jeden tysięcy trzysta jedenaście złotych sześćdziesiąt dwa grosze) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 29 lipca 2015 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda A. D. kwotę 4.767,81 zł (cztery tysiące siedemset sześćdziesiąt siedem złotych osiemdziesiąt jeden groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu w całości.

4.  nakazuje zwrócić z funduszy Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi na rzecz powoda A. D.

kwotę 315,19 zł (trzysta piętnaście złotych dziewiętnaście groszy)

z zaliczki uiszczonej w dniu 4 kwietnia 2016 roku zaksięgowanej pod pozycją 2411160384 tytułem nadpłaconych kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 621/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 13 sierpnia 2015 r. powód A. D., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika będącego adwokatem, wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 19 811,62 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 stycznia 2015 r. do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania za naprawę samochodu marki J. (...) o nr rej. (...) uszkodzonego wskutek zdarzenia z dnia 20 grudnia 2014 r., kwoty 1500 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 stycznia 2015 r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów za transport wyżej wskazanego pojazdu uszkodzonego wskutek przedmiotowego zdarzenia oraz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż roszczenie wynika z kolizji drogowej z jego udziałem z dnia 20 grudnia 2014 r., do której doszło z winy kierującego pojazdem marki H. (...) o nr rej. (...), ubezpieczonego od odpowiedzialności cywilnej w pozwanym Towarzystwie. Pozwany odmówił wypłaty powodowi odszkodowania za szkodę w postaci uszkodzenia jego samochodu.

/pozew k. 2 – 5/

W odpowiedzi na pozew z dnia 8 września 2015 r. pozwany, reprezentowany przez nieprofesjonalnego pełnomocnika, wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

W uzasadnieniu pisma pozwany podniósł, iż nie zgadza się z żądaniem pozwu uznając je za bezzasadne. Pozwany zakwestionował roszczenie powoda co do zasady wskazując, iż umowa ubezpieczenia ma charakter losowy, zaś w ocenie pozwanego takiego charakteru nie nosi zdarzenie z 20 grudnia 2014 r. Pozwany wskazał, iż powód w okresie od 2008 do 2015 roku uczestniczył aż w 19 szkodach, w których w przeważającej większości występował w charakterze poszkodowanego. Cechą wspólną zdarzeń z udziałem powoda jest ich zaistnienie na rondach i ulicach z wykorzystaniem sytuacji kolizyjnych. Pozwany zakwestionował również związek przyczynowy miedzy zdarzeniem z dnia 20 grudnia 2014 r. a rozmiarem szkód w pojeździe powoda. Nadto pozwany podważył również roszczenie powoda w zakresie jego wysokości, w tym również dochodzone przez powoda koszty holowania.

/odpowiedź na pozew z dn. 8.09.2015 r. k. 43 – 45/

W piśmie procesowym z dnia 18 lipca 2016 r. pełnomocnik pozwanego będący radcą prawnym podniósł zarzut przyczynienia się powoda do zajścia zdarzenia z dnia 20 grudnia 2014 r. wobec nie zachowania przez niego ostrożności wymaganej od jego osoby w sytuacji drogowej, w jakiej się znalazł w co najmniej 50%.

/pismo procesowe pełnomocnika powoda z dn. 18.07.2016 r. k. 101/

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 20 grudnia 2014 r. w W. przy ul. (...) przy posesji nr (...) doszło do kolizji drogowej z udziałem pojazdu marki J. (...) o nr rej. (...) kierowanego przez powoda oraz pojazdem marki H. (...) o nr rej. (...) kierowanym przez Ł. Ł. (1) w chwili, gdy kierujący pojazdem marki H. (...) o nr rej. (...) zjeżdżał z ronda w ul. (...). Ł. Ł. (1) jechał z dzieckiem. Do zdarzenia doszło z winy kierowcy pojazdu marki H. (...) o nr rej. (...) ubezpieczonego od odpowiedzialności cywilnej

/przesłuchanie powoda w charakterze strony, elektroniczny protokół rozprawy z dn. 17.10.2016 r. 00:03:11 – 00:09:09 k. 116 – 119, dokumentacja fotograficzna na nośniku elektronicznym CD k. 8, zeznania świadka Ł. Ł. (2), elektroniczny protokół rozprawy z dn. 27.01.2016 r. k. 60, oświadczenie sprawcy kolizji k. 9/

W związku z niemożnością poruszania się pojazdu powód zorganizował transport za pomocą lawety firmy (...) z miejsca zdarzenia do miejsca zamieszkania powoda.

/rachunek nr (...) z dn. 20.12.2014 r. k. 12/

Szkoda została zgłoszona pozwanemu pismem z dnia 30 grudnia 2014 r. W zgłoszeniu szkody powód nie podawał wysokości szkody.

/zgłoszenie szkody komunikacyjnej z dn. 30.12.2014 r. k. 10 – 11 v., akta szkody k. 42/

Zgłoszona szkoda odpowiadała zakresowi uszkodzeń doznanych w wyniku zdarzenia z dnia 20 grudnia 2014 r.

/dokumentacja fotograficzna na nośniku elektronicznym CD k. 8, zeznania świadka Ł. Ł. (2), elektroniczny protokół rozprawy z dn. 27.01.2016 r. k. 60/

Uszkodzenia przedniego lewego narożnika w samochodzie powoda marki J. (...) i boku prawego samochodu marki H. (...) mogły powstać w okolicznościach zdarzenia z dnia 20 grudnia 2014 r. – podanych przez powoda.

Uzasadniony koszt naprawy samochodu marki J. (...) należącego powoda po zdarzeniu z dnia 20 grudnia 2014 r. z zastosowaniem oryginalnych części zamiennych wynosił 20 028,56 zł brutto.

/opinia biegłego sądowego z zakresu mechaniki samochodowej i rekonstrukcji wypadków drogowych J. W. z dn.20.06.2016 r. k. 80 – 84, załączniki do opinii k. 85 – 93/

W toku postępowania likwidacyjnego pozwany za pomocą systemu (...)’S ustalił, iż koszt naprawy pojazdu powoda wynosi 7 900,52 zł.

/protokół szkody w pojeździe z dn. 30.12.2014 r. k. 13 – 14, kosztorys naprawy z dn. 31.12.2014 r. k. 15 – 16/

W wyniku przeprowadzonego postępowania likwidacyjnego pozwany odmówił powodowi wypłaty odszkodowania wskazując, iż brak jest podstaw do przyjęcia odpowiedzialności pozwanego, albowiem w jego ocenie brak jest znamion zdarzenia losowego w zdarzeniu z dnia 20 grudnia 2014 r.

/pismo pozwanego z dn. 25.02.2015 r. k. 17, akta szkody k. 42/

W sporządzonej na zlecenie powoda opinii rzeczoznawca J. D. wskazał, iż do zdarzenia z dnia 20 grudnia 2014 r. mogło dojść w okolicznościach podanych przez uczestników kolizji o czym świadczy charakter i rozmiar uszkodzeń obu pojazdów.

/opinia nr (...) z dn. 19.06.2015 r. k. 18 – 32/

W sporządzonej na zlecenie powoda prywatnej kalkulacji kosztów naprawy wskazano, iż koszt naprawy pojazdu powoda wynosi 19 811,62 zł brutto.

/kalkulacja naprawy nr (...) – 15 z dn. 26.03.2015 r. k. 33 – 36/

Pomimo wezwania pozwanego pismem z dnia 13 lipca 2015 r.do zapłaty w terminie 7 dni od doręczenia wezwania kwot dochodzonych pozwem, doręczonym pozwanemu dnia 21 lipca 2015 r., poznany odmówił ponownie wypłaty odszkodowania.

/wezwanie do zapłaty z dn. 13.07.2015 r. k. 37 wraz z potwierdzeniem nadania k. 37 v., pismo pozwanego z dn. 22.07.2015 r. k. 38, akta szkody k. 42/

Powód był uczestnikiem wielu kolizji drogowych, głównie w charakterze poszkodowanego.

/akta szkody k. 42/

Przed wypadkiem samochód nie był uszkodzony mechanicznie ani nie był naprawiany lakierniczo. Użyte w nim części były oryginalne.

/przesłuchanie powoda w charakterze strony, elektroniczny protokół rozprawy z dn. 17.10.2016 r. k. 116 – 119/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w aktach sprawy, w szczególności na opinii biegłego sądowego J. W. oraz zeznaniach świadka Ł. Ł. (2), których prawdziwość i rzetelność nie były przez strony kwestionowane. Sąd oddalił wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków M. K. i A. K. - funkcjonariuszy policji, uznając, iż przeprowadzenie tych dowodów nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, a spowodowałoby jego przedłużenie.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

W niniejszym postępowaniu powód A. D. dochodził zasądzenia od pozwanego odszkodowania za koszty naprawy i lawety należącego do niego pojazdu uszkodzonego w dniu 20 grudnia 2014 r. w wypadku komunikacyjnym. Pełnomocnik pozwanego kwestionował istnienie zdarzenia losowego, związek przyczynowy między wypadkiem a rozmiarem szkody, wysokość odszkodowania. Podniósł również zarzut przyczynienia się poszkodowanego do zaistnienia zdarzenia co najmniej w 50%.

Żądanie strony powodowej znajduje oparcie w treści art. 822 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia.

Zgodnie z art. 436 § 2 k.c. w razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody wymienione osoby mogą wzajemnie żądać naprawienia poniesionych szkód tylko na zasadach ogólnych. Powrót do zasad ogólnych oznacza przede wszystkim ukształtowanie odpowiedzialności na zasadzie winy kierującego pojazdem sformułowanej w przepisie art. 415 k.c. Ze względu jednak na fakt, iż ustawodawca polski wprowadził obowiązkowe ubezpieczenie komunikacyjne, odpowiedzialność za posiadacza mechanicznego środka komunikacji przejmuje ubezpieczyciel. W myśl przepisu art. 19 ust. 1 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2003 r. Nr 124, poz. 1152 ze zm.) osoba poszkodowana w wypadku ma prawo dochodzenia roszczenia odszkodowawczego bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. Nadto, z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz pojazdu lub kierujący jest obowiązany do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest m.in. utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia (por. art. 34 ust. 1 ww. ustawy).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, iż Sąd roszczenie powoda uznał za zasadne w całości.

Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia zarzutu pozwanego, iż zdarzenie z dnia 20 grudnia 2014 r. nie nosiło znamion zdarzenia losowego, a było zainicjowane przez jego uczestników. W dniu 20 grudnia 2014 r. doszło do wypadku komunikacyjnego z udziałem powoda i Ł. Ł. (1). W przekonaniu pozwany, na którym spoczywał ciężar wykazania tej okoliczności na podstawie art. 6 k.c. w zw. z art. 23 k.p.c. nie zdołał udowodnić, iż w sprawie doszło do celowego spowodowania wypadku w dniu 20 grudnia 2014 r. Tymczasem z zeznań dopuszczonego na wniosek powoda świadka Ł. Ł. (2) wynika, iż był on przypadkowym – losowym sprawcą zdarzenia – zjeżdżał z ronda wjeżdżając w ul. (...) w W. i nie ustąpił pierwszeństwa przejazdu powodowi. W przekonaniu Sądu twierdzenia powoda, poparte zeznaniami świadka, czynią wysoce nieprawdopodobnym aby zdarzenie było umówione między stronami. Świadczy o tym choćby okoliczność, iż świadek jechał z własnym synem wobec czego nie ryzykowałby intencjonalnie zdrowia dziecka. Wobec powyższych ustaleń nie było celowe dopuszczanie na tę samą okoliczność dowodu ze świadków będących policjantami. Oceniając zaś przedstawione przez pozwanego dowody wskazać należy, iż jest wysoce niewystarczającym do stwierdzenia, iż wypadek miał charakter zamierzony sama okoliczność, iż powód częstokroć jest poszkodowanym w kolizjach typu podobnego do tej z dnia 20 grudnia 2014 r. Częstotliwość ulegania kolizjom stanowi jedynie wypadkową wielu czynników w różnych odrębnych sytuacjach, zaś nie przesądza o odpowiedzialności powoda za zdarzenie w dniu kolizji będącej przedmiotem rozpoznania niniejszej sprawy.

Chybionym okazał się również zarzut przyczynienia się powoda do zaistnienia zdarzenia szkodzącego poprzez nie zachowanie ostrożności wymaganej od osoby znajdującej się w sytuacji drogowej. Nie sposób nie zgodzić się z przytoczonym przez pełnomocnika pozwanego art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U.2012.1137 j.t. z dnia 2012.10.18) przewidującym, że uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani zachować ostrożność albo gdy ustawa tego wymaga - szczególną ostrożność, unikać wszelkiego działania, które mogłoby spowodować zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego, ruch ten utrudnić albo w związku z ruchem zakłócić spokój lub porządek publiczny oraz narazić kogokolwiek na szkodę. Przez działanie rozumie się również zaniechanie. Niemniej jednak zarzut pozwanego pozostał gołosłownym i niepopartym jakimikolwiek wnioskami dowodowymi zgłoszonymi w toku postępowania a zmierzającymi do wykazania uchybień powoda w czasie kolizji i istnienia ewentualnych możliwości uniknięcia zdarzenia. Okoliczność tę Sąd uznał zatem za nieudowodnioną.

Sąd nie uznał za zasadnego również zarzutu pozwanego w braku związku zakresu szkód w pojeździe z charakterem zdarzenia z dnia 20 grudnia 2014 r. Okoliczność zgoła odmienną potwierdził świadek Ł. Ł. (2), który po okazaniu mu dokumentacji fotograficznej przedstawiającej szkody wskazał, iż uszkodzenia pojazdu powoda tam ukazane a zgłoszone do naprawy powstały w zdarzeniu z jego udziałem.

Przechodząc do oceny zasadności wysokości roszczenia powoda zauważyć należy, co następuje. W świetle art. 34 ust. 1 i art. 36 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, odpowiedzialnością ubezpieczyciela co do zasady rządzą reguły dotyczące odpowiedzialności odszkodowawczej posiadacza pojazdu lub kierującego pojazdem, w tym ogólne przepisy o wynagrodzeniu szkody (zwłaszcza art. 361 – 363 k.c.). Na podstawie odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych wyłącznym sposobem naprawienia szkody jest odszkodowanie pieniężne. Dla spełnienia swej roli wysokość odszkodowania powinna pokrywać wszelkie celowe i uzasadnione ekonomicznie wydatki niezbędne dla przywrócenia stanu poprzedniego uszkodzonego pojazdu. Do wydatków spełniających te kryteria zaliczone zostały koszty nowych części zamiennych, niezbędnych do naprawy pojazdu (por. uchwała w składzie siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 r., III CZP 80/11, OSNC 2012/10/112). Wątpliwości czy nowe części zamienne powinny być oryginalnymi częściami zamiennymi sygnowanymi logo producenta czy też częściami zamiennymi o porównywalnej jakości przesądził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 20 czerwca 2012 r. (III CZP 85/11, Lex nr 1218190) w którym stwierdził, że w przypadku uszkodzenia tych części pojazdu, które przed uszkodzeniem były częściami oryginalnymi sygnowanymi logo producenta, należy uwzględniać ceny nowych części oryginalnych, zaś pomniejszenie ich wartości o wartość zużycia uszkodzonych części dopuszczalne jest jedynie wówczas, gdyby uwzględnienie nowych części w znaczny sposób zwiększało wartość całego pojazdu. Zaprezentowane stanowisko Sądu Najwyższego zasługuje na pełną aprobatę. Punktem wyjścia przy ocenie wysokości odszkodowania powinny być ceny nowych części zamiennych sygnowanych logo producenta. Takie bowiem części co do zasady zapewniają przywrócenie pojazdu do stanu sprzed uszkodzenia, to znaczy do takiego stanu, w którym pod względem użytkowym, estetycznym i technicznym pojazd będzie zaspokajał potrzeby poszkodowanego. Jeśli zaś ubezpieczyciel chciałby podważyć wysokość tak ustalonego odszkodowania, wykazując przykładowo, że ze względu na wiek pojazdu lub jego stan sprzed uszkodzenia odszkodowanie to będzie zawyżone, powinien to wykazać, w tym bowiem zakresie to na nim spoczywa ciężar dowodowy. Dopiero wówczas przy ocenie sposobu obliczania wysokości odszkodowania należy brać pod uwagę, jakie części znajdowały się w pojeździe przed uszkodzeniem, czy były wcześniej naprawiane lub wymieniane, jak długo były eksploatowane oraz jaki jest wiek pojazdu (por. postanowienie SN III CZP 85/11).

Wysokość kosztów naprawy Sąd ustalił w oparciu o opinię biegłego sądowego J. W., który ustalił, że pełne przywrócenie stanu technicznego pojazdu jak przed szkodą nastąpi przez dokonanie naprawy, której łączny koszt wyniesie 20 028,56 zł, przy czym naprawa nastąpi wówczas z użyciem oryginalnych części zamiennych. Przyjmując ustalenia przedmiotowej za własne Sąd w całej rozciągłości przychylił się do stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego w powołanej postanowieniu z dnia 20 czerwca 2012 r. ( III CZP 85/11, Lex nr 1218190).

Za zasadne Sąd uznał również żądanie powoda zasądzenia na jego rzecz kwoty 1 500 zł poniesionej z tytułu kosztów przewiezienia samochodu z miejsca wypadku do miejsca zamieszkania powoda – tj. z W. do Ł.. Pozwany jedynie gołosłownie zarzucił niezasadność tego roszczenia. Tymczasem w przekonaniu Sądu, wobec tak rozległego uszkodzenia pojazdu powoda nie było możliwości uniknięcia przedmiotowego wydatku.

Z uwagi na powyższe Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 21 311,62 zł uwzględniając roszczenie w całości.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2013 r. poz. 392 z późn. zm.) który wskazuje, iż zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Termin ten ulega wydłużeniu wówczas, gdyby wyjaśnienie w terminie trzydziestu dni okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe.

W niniejszym postępowaniu powód dochodził zasądzenia odsetek ustawowych od dnia 30 stycznia 2015 r. tj. z upływem 30 – dniowego terminu od dnia zgłoszenia roszczenia. Jakkolwiek powód rzeczywiście zgłosił szkodę pozwanemu w tymże dniu, to jednak nie wykazał, aby zgłosił szkodę w wysokości skonkretyzowanej. Postępowanie likwidacyjne zakończyło się z upływem 30 – dniowego terminu, jednakże Sąd uznał, iż w niniejszej sprawie żądanie w wysokości dochodzonej pozwem w niniejszej sprawie zostało zgłoszone pozwanemu dopiero wraz z upływem 7 – dniowego terminu do spełnienia świadczenia wskazanym w doręczonym pozwanemu dnia 21 lipca 2015 r. wezwaniu do zapłaty, a zatem z dniem 28 lipca 2015 r. Wobec tego roszczenie powoda stało się wymagalne dopiero od dnia następującego po tej dacie, zaś Sąd zasądził należną kwotę powodowi wraz z odsetkami od dnia 29 lipca 2015 r., w pozostałym zaś zakresie oddalił powództwo.

Na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Sąd orzekł o kosztach postępowania zgodnie z zasadą odpowiedzialności stron za wynik procesu. Są zasądził od pozwanego jako przegrywającego postępowanie w sprawie w całości zwrot kosztów postępowania poniesionych przez pozwanego, do których należały: 1 066 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 1 184,81 zł tytułem rozliczonej zaliczki na wynagrodzenie biegłego J. W. (k. 72, k. 110), 100 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdu świadka Ł. Ł. (2) (k. 62) oraz 2.400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego udzielonego przez adwokata tj. łącznie 4.767,81 zł.

Na podstawie art. 80 ust. 1 w zw. z art. 84 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. (Dz.U. z 2014 r. poz. 1025 z późn. zm.) Sąd postanowił zwrócić powodowi A. D. kwotę 315,19 zł tytułem części niewykorzystanej zaliczki uiszczonej na poczet wynagrodzenia biegłego sądowego za sporządzenie opinii uzupełniającej (pkt 4. sentencji wyroku).