Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 17 maja 2017 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi oddalił powództwo (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. przeciwko J. T. o zapłatę kwoty
501,38 zł.

Powódka wniosła apelację od powyższego wyroku zaskarżając go w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi powódka zarzuciła naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 65 k.c. poprzez dokonanie błędnej wykładni oświadczeń woli stron zawartych
w umowie z dnia 13 czerwca 2007 roku i bezzasadne przyjęcie, że postanowienie zawarte
w § 8 tejże umowy nie obejmuje obowiązku partycypacji stron w ponoszeniu opłat
za użytkowanie wieczyste, jako kosztu utrzymania przedmiotowej nieruchomości, podczas gdy jego właściwa interpretacja prowadzi do wniosku, że zamiarem stron objęta była partycypacja we wszystkich kosztach związanych z utrzymaniem nieruchomości drogowej, niezależnie od ich źródła i częstotliwości.

W oparciu o powyższe powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego za I i II instancję według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył:

Przedmiotowa sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym uregulowanym w art. 505 ¹ k.p.c. - art. 505 ¹⁴ k.p.c.

W postępowaniu uproszczonym apelację można oprzeć na dwóch wskazanych w przepisie art. 505 ⁹ § 1 ¹ k.p.c. podstawach: naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie oraz naruszeniu przepisów postępowania,
jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy. W świetle stanowiska Sądu Najwyższego apelacja w postępowaniu uproszczonym ma charakter apelacji ograniczonej (por. stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w uchwale z dnia 31 stycznia 2008 roku, III CZP 49/07, OSNC 2008/6/55, mającej moc zasady prawnej). Oznacza to, że jej celem jest kontrola wyroku wydanego przez sąd pierwszej instancji (z punktu widzenia jego zgodności z materiałem procesowym pozostającym w dyspozycji sądu orzekającego) w granicach wyznaczonych przez treść zarzutów apelacji.

W postępowaniu uproszczonym, jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa (art. 505 ¹³ § 2 k.p.c.).

Apelacja powódki nie zasługiwała na uwzględnienie.

Skarżąca zarzuca Sądowi Rejonowemu naruszenie reguł interpretacyjnych wynikających z art. 65 k.c. przy dokonywaniu wykładni § 8 łączącej strony umowy z dnia
13 czerwca 2007 roku, a w konsekwencji nieprawidłowe przyjęcie, że koszty utrzymania nieruchomości stanowiącej drogę wewnętrzną, nie obejmują opłat z tytułu użytkowania wieczystego, zatem pozwana nie jest obowiązana do partycypacji w tych opłatach.

Przywołany przez apelującego jako naruszony art. 65 1 k.c. stanowi, że oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których zostało złożone, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu.

W art. 65 k.c. zostały określone ogólne dyrektywy wykładni mające zastosowanie
do wszelkich oświadczeń woli. Przepis ten stanowi o tym, jak „tłumaczyć” oświadczenia woli. Oznacza to, że kwestia interpretacji oświadczenia woli strony jest zakreślona zasadami ujętymi w tym przepisie. Oświadczenia woli wymagają wykładni w celu ustalenia właściwego ich znaczenia, a w rezultacie w celu rozpoznania skutków prawnych, jakie one wywołują. Należy pamiętać, że ustalenie treści oświadczenia woli stron należy do ustaleń faktycznych. Natomiast wykładnia oświadczenia woli to zagadnienie prawne. Odbywa się
na podstawie art. 65 k.c. i podlega kontroli apelacyjnej z urzędu, gdyż błędy w tym zakresie stanowią naruszenie przepisów prawa materialnego. Interpretacja oświadczenia woli
w oparciu o przepis art. 65 § 1 k.c. przebiega według ogólnych zasad kombinowanej metody wykładni. W orzecznictwie przyjmuje się, że metoda kombinowana (patrz wyrok Sądu Najwyższego z 7 marca 2007 roku, II CSK 489/06), zakłada interpretację oświadczeń woli uwzględniającą jednocześnie realizację dwóch wartości: konieczność respektowania woli podmiotu składającego oświadczenie i potrzebę zaufania osób trzecich do treści złożonego oświadczenia.

Z uwagi na to, że pierwszorzędną regułę interpretacyjną oświadczeń woli złożonych
w umowie stanowi rzeczywista wola (zamiar) stron umowy co do jej brzmienia (art. 65
§ 2 k.c.), dopuszczalne jest sięganie do okoliczności towarzyszących złożeniu oświadczenia woli, które to mogą być stwierdzone za pomocą innych niż dokumenty środków dowodowych.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko prezentowane w orzecznictwie, na które powołała się powódka w uzasadnieniu apelacji, że prawidłowa wykładnia umowy powinna – zgodnie z art. 65 § 2 k.c. – uwzględniać w pierwszym rzędzie badanie zgodnego zamiaru stron i celu umowy, nie może jednak pomijać tekstu umowy, którego sens należy ustalać za pomocą językowych reguł znaczeniowych. Podkreślić jednak należy, że powinno się przy tym brać pod uwagę nie tylko kontrowersyjny fragment tekstu, lecz także inne postanowienia umowy
i uwzględniać związki treściowe między postanowieniami, a zarazem pozatekstowe okoliczności, np. rokowania poprzedzające zawarcie umowy, rozumienie tekstu, zachowanie stron po zawarciu umowy itd. Wykładnia umowy, zwłaszcza zawartej między przedsiębiorcami, nie powinna prowadzić do wniosku, iż zamiarem stron było zawarcie odmiennych istotnych postanowień od tych, które zostały wyrażone na piśmie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 2008 roku, I CSK 250/08, niepubl., z dnia 18 listopada 2003 roku, II CK 195/02, niepubl.).

Odnosząc powyższe rozważania do zapisu § 8 umowy z dnia 13 czerwca 2007 roku
nie można dokonywać wykładni jedynie fragmentu tego postanowienia, jak chce skarżąca,
tj. pojęcia „koszty utrzymania” ale całości treści obowiązku, który przyjęła na siebie pozwana w ramach tego postanowienia umowy. Pozwana wraz z mężem oświadczyli, że „zobowiązują się do partycypacji w kosztach utrzymania i koniecznych remontów drogi wewnętrznej, oznaczonej jako działka gruntu nr (...), w wysokości 15% kwoty ustalanej miesięcznie, płatnej w terminie 14 dni od daty doręczenia faktury”. Wykładnia zakresu przyjętych obowiązków powinna zatem odnosić się do pojęcia kosztów utrzymania i koniecznych remontów drogi wewnętrznej. Znaczenie pojęcia kosztów utrzymania uwzględniać powinno zatem przeznaczenie działki jako drogi wewnętrznej oraz fakt, że koszty te zostały odróżnione od remontów. To zaś oznacza, że pod pojęciem „koszty utrzymania” działki drogi należy rozumieć koszty odśnieżania, wycinki roślinności w pasie przydrożnym, koszty wyrównania nawierzchni, jeśli droga jest drogą gruntową, itp. Takie rozumienie pojęcia „koszty utrzymania” w odniesieniu do drogi jest zgodne z regułami językowymi oraz powszechne.
I do tego rodzaju kosztów, poprzez partycypację w 15% kosztów poniesionych miesięcznie, zobowiązała się pozwana wraz z mężem, przyjmując na siebie obowiązek wskazany w § 8 umowy z dnia 13 czerwca 2007 roku. W kosztach tych nie mieści się zobowiązanie
do ponoszenia w części opłaty z tytułu użytkowania wieczystego. Gdyby zatem wolą stron umowy z dnia 13 czerwca 2007 roku było uwzględnienie obowiązku partycypowania przez pozwaną i jej męża w opłacie z tytułu użytkowania wieczystego działki stanowiącej drogę wewnętrzną, a obciążającą powódkę jako użytkownika wieczystego tej działki, to obowiązek taki zostałyby wprost wyartykułowany w treści umowy.

Uwzględniając powyższe rozważania w ocenie Sądu Okręgowego zaskarżony wyrok Sądu I instancji nie narusza reguł interpretacyjnych z art. 65 k.c., co skutkowało oddaleniem apelacji powódki jako bezzasadnej na podstawie art. 385 k.p.c.