Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 22 maja 2015 roku, wydanym w sprawie z powództwa J. B. przeciwko Č. S. z siedzibą w P. o zapłatę, Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 6.273 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 7 czerwca 2014 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 1.531 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd I instancji oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących najistotniejszych ustaleniach faktycznych oraz rozważaniach prawnych:

W dniu 8 kwietnia 2014 roku Ł. W., kierujący samochodem marki A. (...), po wymuszeniu pierwszeństwa przez kierowcę samochód marki O. (...) doznał szkody
w kierowanym pojeździe polegającej na uszkodzeniu drzwi lewych tylnych. Było to znaczne uszkodzenie - dziura w drzwiach. Drzwi były powyginane na zewnątrz. Dodatkowo były otarcia lewego tylnego błotnika.

Ł. W. oddał samochód do naprawy, która miała charakter bezgotówkowy. Pojazd został naprawiony w (...) w O..

Sprawca szkody był ubezpieczony z tytułu odpowiedzialności cywilnej w pozwanym Č. S. w P. (C.).

W dniu 9 kwietnia 2014 roku Ł. W. na podstawie umowy cesji przelał na rzecz powoda swoje prawa do odszkodowania przysługującego mu od pozwanego tytułem pokrycia kosztów najmu pojazdu zastępczego w związku ze szkodą z dnia 8 kwietnia 2014 roku.

Poszkodowany zawarł z powodem J. B. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą B. w P. umowę najmu pojazdu zastępczego marki F. (...) za dobową stawkę w wysokości 150 zł netto, 184,50 zł brutto. Z pojazdu korzystał przez 34 dni w okresie od dnia 9 kwietnia 2014 roku do dnia
12 maja 2014 roku, tj. do dnia odbioru z naprawy swojego samochodu.

Na skutek zgłoszenia szkody, pozwany przystąpił do jej likwidacji i sporządził
w systemie (...) kosztorys naprawy powypadkowej z dnia 14 kwietnia
2014 roku, opiewający na kwotę 566,58 zł.

Decyzją z dnia 6 maja 2014 roku, pozwany wypłacił na rzecz (...)
w O. odszkodowanie w kwocie 566,58 zł.

Dnia 16 stycznia 2015 roku Ł. W. na podstawie umowy cesji przelał na rzecz powoda swoje prawa do odszkodowania przysługującego mu od pozwanego, od sprawcy szkody oraz od posiadacza pojazdu, którym poruszał się sprawca szkody, tytułem pokrycia kosztów najmu pojazdu zastępczego w związku ze szkodą z dnia 8 kwietnia 2014 roku.

Teoretyczny konieczny czas naprawy uszkodzonego samochodu A. (...) biorąc
pod uwagę bezsporny zakres uszkodzeń, wynikający tylko z systemów kalkulacyjnych wynosił 1 dzień roboczy.

Czas ten nie obejmuje czasu koniecznego na zamówienie i oczekiwanie na części zamienne – średnio 3 dni robocze, oraz czasu logistycznego na przyjęcie/wydanie pojazdu
z naprawy, sporządzenie dokumentacji z naprawy – 1 dzień roboczy. Uzasadniony czas trwania naprawy pojazdu obejmujący czasy powyższe mógłby wynosić 5 dni roboczych,
co odpowiada pięciu lub siedmiu dniom kalendarzowym, w zależności od tego czy naprawę pojazdu rozpocznie się w poniedziałek czy w inny dzień tygodnia.

Opisany zakres uszkodzeń drzwi tylnych lewych oraz ich zdjęcia wyłączył pojazd
z ruchu. Sam technologiczny czas naprawy związany z tym uszkodzeniem wydłuży się
o 1 dzień i wyniesie wtedy 2 dni robocze.

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd Rejonowy uznał za zasadny zwrot kosztów wynajmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego przez pełne 34 dni w okresie od dnia
9 kwietnia 2014 r. do dnia 12 maja 2014 r. w wysokości 6.273 zł.

Sąd Rejonowy podkreślił, że właściciel pojazdu poszkodowany przez osobę posiadającą ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej może żądać zrekompensowania uszczerbku majątkowego polegającego na niemożliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu. W jego ramach poszkodowany może żądać pokrycia kosztów najmu pojazdu zastępczego za okres,
w którym nie było możliwe korzystanie z pojazdu, który uległ uszkodzeniu – jest to uzasadniony okres najmu. Długość okresu uzasadnionego najmu warunkowana jest lojalnym zachowaniem się poszkodowanego wobec ubezpieczyciela. Tylko w przypadku wykazania przez zakład ubezpieczeń nielojalnego postępowania, naruszającego obowiązujące wierzyciela, na podstawie art. 354 k.c., wymogi współpracy z dłużnikiem przy wykonywaniu zobowiązania, można wierzycielowi postawić zarzut powiększenia rozmiarów szkody.
W wypadku szkody obejmującej koszty wynajmu pojazdu zastępczego przyczynienie się poszkodowanego do zwiększenia szkody polegać może przykładowo na: wynajęciu pojazdu
o wyraźnie lepszym standardzie niż pojazd uszkodzony, wynajmowaniu pojazdu przez okres dłuższy niż uzasadniony realną potrzebą lub wynajęciu pojazdu za stawkę czynszu o rażąco wysokiej wartości.

Poszkodowany Ł. W. wynajmował pojazd zastępczy najpierw w okresie,
kiedy nie uzyskał jeszcze odszkodowania, a później w czasie naprawy uszkodzonego pojazdu. Po wypłacie odszkodowania najem trwał jeszcze 6 dni, zaś pozwany nie wykazał, mając
na uwadze treść opinii uzupełniającej biegłego, że naprawa trwała zbyt długo. Pozwany
nie może bowiem oczekiwać, że lojalne zachowanie się poszkodowanego wobec ubezpieczyciela, będzie polegało na wykładaniu własnych pieniędzy na naprawę samochodu w sytuacji gdy zdaniem Sądu Rejonowego, wypłacone odszkodowanie nie odpowiadało zakresowi uszkodzeń. W sprawie brak jest okoliczności pozwalających stwierdzić,
że w jakimś zakresie zachowanie poszkodowanego było nielojalne w stosunku do pozwanego – pozwany takich okoliczności nie wykazał. Sąd Rejonowy podkreślił przy tym, że pojazd, który najął poszkodowany należał do niższej klasy niż uszkodzony w wyniku zdarzenia z dnia 8 kwietnia 2014 roku.

Sąd I instancji uznał, że wydatki na najem pojazdu zastępczego od dnia 9 kwietnia
2014 roku do dnia 12 maja 2014 roku były celowe i wystarczająco uzasadnione,
a także niewygórowane. Dlatego też Sąd uwzględnił powództwo co do całej należności głównej dochodzonej pozwem, czyli 6.273 zł brutto, zgodnie z fakturą VAT nr (...).

O ustawowych odsetkach za opóźnienie w spełnieniu tego świadczenia pieniężnego Sąd orzekł stosownie do art. 481 k.c. w zw. z art. 817 § 1 k.c. oraz art. 14 ust. 2 ustawy z dnia
22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn. Dz. U.
z 2013 roku, poz. 392).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania w sprawie.

Apelację od powyższego wyroku złożył pozwany, zaskarżając wyrok w części zasądzającej od pozwanego na rzecz powoda obowiązek zapłaty powyżej kwoty 1.660,50 zł, tj. co do kwoty 4.612,50 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 7 czerwca 2014 roku
do dnia zapłaty oraz w części zasadzającej od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.531,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu i zarzucając:

I.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie oceny dowodów z przekroczeniem granic swobodnej oceny, czego skutkiem było dokonanie ustaleń faktycznych sprzecznych ze zgromadzonym materiałem dowodowym oraz sprzecznych z zasadami logiki rozumowania i doświadczenia życiowego poprzez uznanie, że zasadne było unieruchomienie pojazdu przez 34 dni gdy tymczasem naprawa prawidłowo zorganizowana przez poszkodowanego i działający na jego zlecenie warsztat powinna zająć co najwyżej 9 dni;

II.  naruszenie prawa materialnego poprzez:

1)  naruszenie art. 361 § 1 i 2 k.c. w związku z art. 34 i 35 ustawy z dnia 22 maja
2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że wydatek na najem pojazdu zastępczego przez nieuzasadniony względami technicznymi wynikającymi z zakresu naprawy okres unieruchomienia pojazdu był wydatkiem podlegającym kompensacie w drodze odszkodowania;

2)  naruszenie art. 354 § 2 k.c., art. 362, art. 826 § 1 k.c. oraz art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez ich błędna wykładnię i przyjęcie, że koszt najmu pojazdu zastępczego w okresie, kiedy pojazd pozostaje unieruchomiony z powodu autonomicznych decyzji poszkodowanego, który zwlekał z przeprowadzeniem naprawy uszkodzonego pojazdu oraz warsztatu, który bez uzasadnienia przedłuża przeprowadzenie naprawy, a więc podmiotów, za które pozwany nie ponosi odpowiedzialności, nie stanowi przyczynienia się tychże podmiotów do zwiększenia szkody, za które odpowiedzialność nie mogą ponosić sprawca kolizji i ubezpieczający go zakład ubezpieczeń;

3)  naruszenie art. 822 § 1 k.c. oraz art. 13 ust. 2 i art. 19 ustawy z dnia 22 maja
2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez zasądzenie na rzecz powoda odszkodowania w wysokości przewyższającej szkody,
za które w zaistniałym stanie faktycznym można przypisać odpowiedzialność sprawcy kolizji i ubezpieczającego go pozwanego.

Podnosząc powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez oddalenie powództwa, co do żądania przez powoda zapłaty dalszej kwoty 4.612,50 zł (ponad kwotę 1.660,50 zł) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 7 czerwca 2014 roku
do dnia zapłaty oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania przed Sądem II instancji według norm przepisanych; ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu
do ponownego rozpoznania, przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego
na rzecz powoda kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej jest bezzasadna.

W ocenie Sądu Okręgowego, zarzuty podniesione przez skarżącego nie zasługują
na uwzględnienie. Rozstrzygnięcie Sądu I instancji pozostaje w zgodzie z poczynionymi w sprawie ustaleniami faktycznymi i koresponduje ze zgromadzonym materiałem dowodowym.
Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy i wyczerpujący przeprowadził postępowanie dowodowe
oraz dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne.

Z podniesionych w apelacji zarzutów, w pierwszej kolejności rozważenia wymagają zarzuty dotyczące naruszenia przepisów kodeksu postępowania cywilnego, gdyż poprawność zastosowania przepisów prawa materialnego może być oceniana jedynie w odniesieniu
do stanu faktycznego ustalonego zgodnie z zasadami procedury cywilnej (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2004 roku, w sprawie o sygn. akt II CK 409/03, Lex nr 148384).

Odnosząc się do zarzutu naruszenia przez Sąd Rejonowy dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. stwierdzić należy, iż w zestawieniu ze zgromadzonym w aktach sprawy materiałem dowodowym, twierdzenia pozwanego stanowiły jedynie niedopuszczalną polemikę z dokonaną w zaskarżonym wyroku oceną dowodów bez równoczesnego wykazania,
by ocena ta była sprzeczna z zasadami logicznego rozumowania, doświadczeniem życiowym lub z innych względów naruszała art. 233 § 1 k.p.c.

Zgodnie z treścią art. 233 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Przywołany przepis stanowi wyraz obowiązującej w procedurze cywilnej zasady swobodnej oceny dowodów. Ocena wiarygodności i mocy dowodowej poszczególnych środków dowodowych stanowi podstawowe zadanie sądu orzekającego, przy czym powinna być ona dokonana w sposób konkretny, w oparciu o cały zebrany w sprawie materiał dowodowy. Swobodna ocena dowodów nie może być dowolna. Sąd ma obowiązek wyprowadzenia z zebranego w sprawie materiału dowodowego wniosków poprawnych logicznie. Zastrzeżona dla sądu swobodna ocena dowodów nie opiera się na ilościowym porównaniu przedstawionych spostrzeżeń oraz wniosków, lecz na odpowiadającemu zasadom logiki powiązaniu ujawnionych w postępowaniu dowodowym okoliczności w całość zgodną
z doświadczeniem życiowym (wyr. SN z 20.3.1980 roku, II URN 175/79, OSNC 1980, Nr 10, poz. 200). Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, to taka ocena dowodów nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 k.p.c., choćby dowiedzione zostało, że z tego samego materiału dałoby się wysnuć równie logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego wnioski odmienne (wyr. SN z 27.9.2002 roku, IV CKN 1316/00, Legalis ). Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami, lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (wyr. SN z 27.9.2002 roku, II CKN 817/00, Legalis; wyr. SN z 16.12.2005 roku, III CK 314/05, OwSG 2006, Nr 10, poz. 110 ).

W ocenie Sądu Okręgowego zebrany w toku postępowania pierwszoinstancyjnego materiał dowodowy i prawidłowo przeprowadzone postępowanie jednoznacznie dają podstawę do ustaleń, że najem pojazdu zastępczego przez 34 dni od dnia 9 kwietnia
do 12 maja 2014 roku, był uzasadniony.

Apelujący kwestionował ustalony przez Sąd Rejonowy okres najmu pojazdu jako uzasadniony wskazując, że gdyby pojazd bezpośrednio po uszkodzeniu został wstawiony
do warsztatu, to byłby unieruchomiony co najwyżej od 8 do 17 kwietnia 2014 roku
(z uwzględnieniem przypadających w tym okresie 2 dni wolnych od pracy: soboty i niedzieli), co uzasadniałoby najwyżej 9 - dniowy okres najmu. Skarżący nie poddawał w wątpliwość ustalonego przez Sąd Rejonowy łącznego czasu naprawy pojazdu w wymiarze 6 dni roboczych lub 8 dni kalendarzowych (opinia biegłego k. 77, ustna opinia uzupełniająca biegłego k. 103).

Ocenę uzasadnionego okresu najmu pojazdu zastępczego, tj. za okres, w którym nie było możliwe korzystanie z uszkodzonego pojazdu, należy oprzeć na danych wynikających
z dokumentów zawartych w aktach, w tym aktach szkody, z których Sąd Rejonowy przeprowadził dowód. Powód wykazując zasadność wynajmu pojazdu zastępczego w okresie 34-dniowym przedłożył do akt sprawy umowę najmu tego pojazdu z dnia 9 kwietnia
2014 roku wraz z protokołami zdawczo-odbiorczymi pojazdu (k. 12-14), kosztorys likwidacji szkody w przedmiotowym pojeździe z dnia 14 kwietnia 2014 roku sporządzony
przez pozwanego (k. 15-16), potwierdzenie przelewu w dniu 6 maja 2014 roku ustalonej
w kosztorysie kwoty odszkodowania na rachunek wykonującego bezgotówkowo naprawę pojazdu (k. 17) oraz fakturę VAT Nr (...) z dnia 16 maja 2014 roku na łączną kwotę 6.273,00 zł uwzględniającą koszty najmu pojazdu zastępczego przy stawce dobowej
150 zł netto (k. 9).

Nadto Sąd Rejonowy na wniosek pozwanego dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu mechaniki samochodowej na okoliczność ustalenia spornej kwestii,
tj. uzasadnionego czasu naprawy uszkodzeń pojazdu poszkodowanego oraz czy rodzaj tych uszkodzeń po kolizji w dniu 8 kwietnia 2014 roku uniemożliwiał korzystanie z pojazdu
i powodował, że pojazd ten nie spełniał warunków dopuszczenia do ruchu (opinia biegłego
k. 74-77; ustna uzupełniająca opinia biegłego k. 103-104), a także dowód z akt szkody, obejmujących m.in. protokół z oględzin powypadkowych z dnia 10 kwietnia 2014 roku, oświadczenie sprawcy szkody z dnia 17 kwietnia 2014 roku oraz decyzję o kwocie odszkodowania z dnia 6 maja 2014 roku (k. płyta CD k. 68A).

Ze zgromadzonych dowodów wynika, że po powstaniu szkody w pojeździe, która miała miejsce w dniu 8 kwietnia 2014 roku, doszło do pierwszych oględzin uszkodzonego pojazdu przez pozwanego w dniu 10 kwietnia 2014 roku, a 14 kwietnia 2014 roku został przez pozwanego ubezpieczyciela sporządzony kosztorys likwidacji szkody, natomiast w dniu
17 kwietnia 2014 roku (data wpływu do siedziby pozwanego w dniu 18 kwietnia 2014 roku) sprawca szkody złożył oświadczenie o spowodowaniu kolizji, co w ocenie Sądu odwoławczego ostatecznie umożliwiało, przyjęcie co do zasady przez ubezpieczyciela odpowiedzialności odszkodowawczej. Pomimo takiej możliwości, ze względu na sporny zakres szkody dotyczący drzwi uszkodzonych w pojeździe w wyniku tej kolizji, pozwany dopiero 6 maja 2014 roku wydał decyzję o przyznaniu odszkodowania i przelał określoną
w niej kwotę na rachunek warsztatu dokonującego bezgotówkowego rozliczenia
z poszkodowanym kosztów naprawy pojazdu.

Z ustalonej chronologii zdarzeń wynika jednoznacznie, że powyższa decyzja pozwanego dotycząca przyjęcia odpowiedzialności za powstałą w wyniku kolizji szkodę, zarówno co do zasady, jak i zakresu naprawy pojazdu (decyzja ta nie uwzględniała naprawy uszkodzenia drzwi tylnych lewych) ma zasadnicze znaczenie dla ustalenia pierwszego terminu, w którym oddanie pojazdu do naprawy, z punktu widzenia prawidłowej jej organizacji, było możliwe. Prawidłowym jest zatem wniosek, że do dnia 6 maja 2014 roku poszkodowany, ze względu na prowadzone postępowanie likwidacyjne, nie mógł rozpocząć naprawy samochodu. Słusznie uznał Sąd I instancji, że pozwany jako ubezpieczyciel nie może oczekiwać w ramach lojalnego zachowania ubezpieczonego takich działań, które polegałyby na wykładaniu własnych pieniędzy na naprawę samochodu, tym bardziej, że wypłacone ostatecznie odszkodowanie nie odpowiadało zakresowi uszkodzeń.

Pozwany twierdząc, że okres najmu pojazdu ze względu na datę jego rozpoczęcia winien być krótszy niż faktyczny, w którym poszkodowany korzystał z pojazdu zastępczego,
nie uwzględnił także okoliczności, że uszkodzenia jakich doznał pojazd w wyniku kolizji z dnia 8 kwietnia 2014 roku (uszkodzenie drzwi tylnych lewych polegające na rozerwaniu
z wywinięciem blach poszycia na zewnątrz) wyłączały pojazd z ruchu i groziły uszkodzeniami ciała, co jednoznacznie stwierdził biegły w swojej opinii uzupełniającej odnosząc się do stanu pojazdu bezpośrednio po kolizji w oparciu o nowe dowody w postaci opisu zdarzenia przez świadka-poszkodowanego (k. 102) i odpowiadające jego opisowi uszkodzeń zdjęcia tylnych drzwi lewych. Taki zakres uszkodzeń wydłużył też uzasadniony okresu technologicznej naprawy pojazdu z jednego dnia do dwóch dni (opinia uzupełniająca biegłego sądowego
k. 103). Pomimo nieuwzględnienia w kosztorysie pozwanego faktu uszkodzenia drzwi tylnych, ustalenia Sądu I instancji w tym zakresie potwierdza dodatkowo opis szkód zgłoszonych
w oświadczeniu sprawcy szkody, który wskazywał, że w wyniku kolizji doszło do wgniecenia dolnej części drugich drzwi od strony kierowcy (akta szkody - płyta CD k. 68A).

W ocenie Sądu Okręgowego prawidłowo Sąd Rejonowy ocenił zgromadzony
w sprawie materiał dowodowy czyniąc zadość zasadom wynikającym z art. 233 § 1 k.p.c.
i w oparciu o ten materiał niesprzecznie z nim ustalił, iż uzasadnionych czas najmu pojazdu zastępczego przypadał od dnia kolizji (charakter wyrządzonych szkód w pojeździe spowodował, że nie spełniał on technicznych warunków dopuszczenia do ruchu drogowego) do końca okresu jego naprawy, tj. do dnia 12 maja 2014 roku. W wyniku bowiem zdarzenia
z dnia 8 kwietnia 2014 roku, za którego następstwa odpowiedzialność ponosi pozwany, pojazd poszkodowanego ze względu na charakter powstałych szkód nie mógł być przez niego użytkowany.

Bezzasadny jest zarzut naruszenia przez Sąd I instancji przepisów prawa materialnego, tj. art. 361 § 1 k.c. w zw. z art. 34 i 36 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku
o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U.2013.392 j.t.), polegającego na przyjęciu, że koszt najmu pojazdu zastępczego za okres 34 dni był uzasadniony skoro okres niezbędny
i konieczny do naprawienia pojazdu był krótszy.

Zakresem odpowiedzialności odszkodowawczej są objęte wyłącznie te negatywne majątkowe następstwa w majątku poszkodowanego, które pozostają w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodzącym (art. 361 § 1 k.c.). Adekwatny związek przyczynowy, stanowiący jedną z przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej, wyznacza zarazem granice odpowiedzialności odszkodowawczej. Sąd Najwyższy
w uzasadnieniu uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 marca
2012 roku, III CZP 75/11, wyjaśnił, że teoria przyczynowości adekwatnej służy nie tylko
do określenia, czy dana osoba ponosi odpowiedzialność za skutki zdarzenia szkodzącego,
ale także do oznaczenia, jakie skutki pozostają w normalnym powiązaniu z tym zdarzeniem. Nie budzi wątpliwości pogląd, że normalny związek może wykraczać poza konsekwencje bezpośrednie i umożliwia zaliczenie do zwykłych następstw zdarzenia szkodzącego także uszczerbek majątkowy wynikły z wydatków wymuszonych na poszkodowanym przez wystąpienie tego zdarzenia.

Należy zauważyć, iż w sytuacji, w której doszło już do poniesienia przez poszkodowanego wydatków na uzyskanie pojazdu zastępczego w okresie postępowania likwidacyjnego i naprawy uszkodzonego pojazdu, są to wydatki poniesione w następstwie zdarzenia szkodzącego, które by nie powstały bez tego zdarzenia, prowadzące
do powypadkowego zmniejszenia majątku poszkodowanego, czyli straty (art. 361 § 2 k.c.). Szkodę stanowią również konieczne wydatki związane ze zdarzeniem szkodzącym.
Przy takim ujęciu, stratą w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. są objęte także te wydatki, które służą ograniczeniu (wyłączeniu) negatywnych następstw majątkowych doznanych przez poszkodowanego w wyniku uszkodzenia pojazdu. Negatywnym następstwem majątkowym jest tu utrata możliwości korzystania z rzeczy, a więc utrata uprawnienia stanowiącego atrybut prawa własności. W takiej sytuacji poszkodowanemu przysługuje roszczenie o zwrot wydatków na najem pojazdu zastępczego (por. uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku, III CZP 5/11).

Sąd Okręgowy w całości aprobuje pogląd wyrażony w tym orzeczeniu Sądu Najwyższego. W niniejszej sprawie powód zawarł umowę najmu samochodu zastępczego
na czas likwidacji szkody w następstwie niemożności korzystania z własnego uszkodzonego w wyniku kolizji pojazdu, ze względu na charakter tych szkód. Okoliczność ta wbrew twierdzeniom apelującego została stosownie do treści art. 6 k.c. udowodniona przez powoda. Poszkodowany z tego powodu nie musiał udowadniać niczego więcej niż faktu niemożności korzystania z rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem przez okres likwidacji szkody powstałej
z winy osoby, za którą pozwany ponosi odpowiedzialność jako ubezpieczyciel.

Pozwany wskazując, że okres najmu pojazdu zastępczego winien być krótszy niż faktyczny nie udowodnił, że czas najmu w tym wymiarze wyczerpywał doznaną szkodę. Podkreślenia wymaga, że ciężar wykazania, iż uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego był krótszy niż wskazany przez powoda obciążał pozwanego, bowiem w razie sprostania przez powoda ciążącym na nim obowiązkom dowodowym, to na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających oddalenie powództwa (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2013 roku, II PK 304/12).

Myli się zatem apelujący podnosząc, że 34 dniowy okres najmu pojazdu zastępczego
nie był uzasadniony względami technologicznymi związanymi z prawidłowo zorganizowaną naprawą, skoro uszkodzony pojazd bezpośrednio po kolizji nie spełniał warunków dopuszczających go do ruchu drogowego (był niezdatny do użytku), a pierwszym terminem, w którym poszkodowany mógł oddać uszkodzony pojazd do naprawy, był dzień
po zakończeniu postępowania likwidacyjnego przez pozwanego w dniu 6 maja 2014 roku, natomiast pozostały okres najmu do 12 maja 2014 roku przypadał na 6-dniowy czas faktycznej naprawy, niekwestionowany przez pozwanego. Czas naprawy obejmuje bowiem nie tylko czynności naprawcze, ale także sporządzenie kalkulacji naprawy oraz jej zatwierdzenie przez ubezpieczyciela.

Słusznie wskazuje powód (przywołując uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku, III CZP 5/11), że błędem jest utożsamianie uzasadnionego okres najmu pojazdu zastępczego z jednej strony z tzw. technologicznym czasem naprawy pojazdu, z drugiej zaś strony z rzeczywistym okresem naprawy pojazdu uszkodzonego (pismo procesowe pełnomocnika powoda k. 65). Technologiczny czas naprawy pojazdu wyliczony
z zastosowaniem specjalistycznego programu, stanowi podstawę wyliczenia kosztów robocizny, co zresztą wskazał biegły sądowy w opinii sporządzonej na potrzeby niniejszej sprawy. Biegły podkreślił bowiem, że czas faktycznej naprawy pojazdu nie obejmuje czasu koniecznego na zamówienie i oczekiwanie na części zamienne - średnio 3 dni robocze
oraz czasu logistycznego na przyjęcie/wydanie pojazdu z naprawy, sporządzenie dokumentacji z naprawy – 1 dzień roboczy (opinia biegłego k. 77).

Zdaniem Sądu odwoławczego okres, w którym poszkodowany korzystał z pojazdu zastępczego był okresem koniecznym i niezbędnym do przeprowadzenia likwidacji szkody
w uszkodzonym pojeździe. Okres, za który przysługuje zwrot kosztów pojazdu zastępczego, to okres, w którym poszkodowany faktycznie nie miał możliwości używania własnego samochodu, albowiem był on niezdatny do użytku wskutek samej kolizji (nie spełniał wymagań technicznych dopuszczenia go do ruchu), a następnie podlegał naprawie.
W związku z tym, że poszkodowany faktycznie nie miał możliwości używania własnego samochodu - miał prawo do wynajmu samochodu zastępczego przez cały ten czas,
co niewątpliwie wiązało się z wykazanymi przez niego kosztami.

Oczywiście nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym
z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane. Istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów, na co wskazuje pozwany
w kolejnych zarzutach apelacyjnych naruszenia art. 354 § 2, art. 362 k.c. i art. 826 § 1 k.c.
w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Na dłużniku ciąży jedynie obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw,
nie dających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku, III CZP 5/11, LEX nr 1011468), dodatkowo
w granicach odpowiedzialności cywilnej podmiotów objętych ubezpieczeniem, nie wyżej jednak niż do wysokości sumy gwarancyjnej ustalonej w umowie.

W związku z tym, że powód wykazał poniesienie kosztów w uzasadnionym okresie najmu pojazdu zastępczego w kwocie 6.273,00, to pozwany winien był wykazać, że wydatek ten nie był wydatkiem celowym i ekonomicznie uzasadnionym. Za Sądem Rejonowym należy wskazać, że w wypadku szkody obejmującej koszty najmu pojazdu zastępczego przyczynienia się poszkodowanego do zwiększenia szkody polegać może przykładowo na: wynajęciu pojazdu o wyraźnie lepszym standardzie niż pojazd uszkodzony,
czy wynajmowaniu pojazdu przez okres dłuższy niż uzasadniony realną potrzebą
lub wynajęciu pojazdu za stawkę czynszu o rażącej wysokiej wartości.

Tymczasem z przeprowadzonego przez Sądem I instancji postępowania dowodowego wynika, że po pierwsze: poszkodowany wynajmował pojazd o niższym standardzie, a wiec
i za niższą stawkę, po drugie: z dowodu z opinii biegłego wynika, że uszkodzenie tylnych drzwi lewych pojazdu w wyniku kolizji z dnia 8 kwietnia 2014 roku polegające
na rozerwaniu z wywinięciem blach poszycia na zewnątrz, wyłączało pojazd z ruchu
i groziło uszkodzeniem ciała (k. 103), co uniemożliwiało poszkodowanemu użytkowanie pojazdu od dnia szkody do dnia jego naprawy, co niewątpliwie uzasadniało realną potrzebę najmu pojazdu zastępczego od dnia kolizji do dnia jego naprawy. Pozwany natomiast twierdząc, że poszkodowany winien był oddać uszkodzony pojazd do naprawy dzień
po kolizji, a więc w sytuacji gdy jeszcze nawet nie przyjął na siebie odpowiedzialności
za szkodę, nie wykazał zasadności tych twierdzeń, ani nie wskazał żadnych innych okoliczności, którymi poszkodowany miał się przyczynić do powiększenia rozmiarów szkody.

Biorąc więc powyższe pod rozwagę należy stwierdzić, iż roszczenie powoda
w zaskarżonym apelacją zakresie znajdowało uzasadnienie w treści art. 822 § 1 k.c. oraz art. 13 ust. 2 i art. 19 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, które to przepisy stanowił podstawę odpowiedzialności strony pozwanej za skutki kolizji.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie
art. 98 k.p.c., zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 300,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym, która została ustalona zgodnie z § 6 pkt 3 w związku z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U.
z 2013 roku, poz. 461 ze zm.).