Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 stycznia 2018 r. ZUS I Oddział w Ł. ponownie ustalił kapitał początkowy M. O. na dzień 1 stycznia 1999 r.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 1.180,48 zł ustaloną w decyzji z dnia 20 stycznia 2006 r. o ustaleniu kapitału początkowego.

Do ustalenia wartości kapitału przyjęto okresy składkowe w liczbie: 18 lat, 3 miesięcy, 9 dni tj. 219 miesięcy oraz okresy nieskładkowe w liczbie: 4 miesięcy, 18 dni, okresy sprawowania opieki nad dzieckiem (dziećmi): 2 lata, 8 miesięcy, 3 dni. Łączny okres nieskładkowy przyjęty do obliczenia kapitału początkowego wynosi 3 lata, 21 dni tj. 36 miesięcy.

Wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku została wyliczona w następujący sposób:

293,01 złotych x 76,43% (współczynnik proporcjonalny) = 223,95 złotych

(219 miesięcy składkowych x 1,3%) : 12 x 1.180,48 złotych (podstawa wymiaru) = 280,13 złotych

(32 miesiące nieskładkowe x 1,3%) : 12 x 1.180,48 złotych (podstawa wymiaru) = 40,96 złotych

(4 miesiące nieskładkowe x 0,7%) : 12 x 1.180,48 złotych (podstawa wymiaru) = 2,72 złotych

RAZEM = 547,76 złotych

547,76 złotych x 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 114.481,84 złotych (kapitał początkowy na dzień 1.01.1999 roku).

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy nie uwzględnił okresów:

- od 30 listopada 1976 r. do 31 grudnia 1976 r. - pracy nakładczej, ponieważ ubezpieczona osiągnęła wynagrodzenie niższe niż połowa najniższego wynagrodzenia obowiązującego w tym okresie,

- od 1 listopada 1979 r. do 30 czerwca 1980 r., ponieważ świadectwo pracy podpisała osoba działająca z upoważnienia.

/decyzja – plik I akt ZUS/

Odwołanie od w/w decyzji w dniu 20 lutego 2018 r. złożyła ubezpieczona M. O. i wniosła o uwzględnienie jej do stażu pracy okres zatrudnienia od 1 listopada 1979 r. do 30 czerwca 1980 r.

/odwołanie – k. 3/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 19 marca 2018 r. organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, wywodząc jak w uzasadnieniu decyzji.

/odpowiedź na odwołanie – k. 10/

Wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 26 lipca 2018 r. poparła odwołanie i oświadczyła, że nie zgadza się z tym, że organ rentowy nie zaliczył jej do stażu pracy okresu zatrudnienia w Zespole (...) w Ł. od 1 listopada 1979 r. do 30 czerwca 1980 r. Dodała, że jeśli chodzi o okresy pracy nakładczej, to przekonała ją argumentacja ZUS dlaczego nie można zaliczyć tego okresu do stażu pracy. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

/protokół rozprawy z dnia 26 lipca 2018 r. – 00:01:09 – 00:03:33, 00:04:02 – 00:04:14 – płyta CD – k. 38/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

M. O. urodziła się (...)

/okoliczność bezsporna/

Ubezpieczona w dniu 18 czerwca 2004 r. złożyła wniosek o ustalenie kapitału początkowego.

/wniosek – k. 1 plik I akt ZUS/

Decyzją z dnia 20 stycznia 2006 r. ZUS I Oddział w Ł. ustalił kapitał początkowy M. O. na dzień 1 stycznia 1999 r.

Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 96,69%. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 96,69% przez kwotę 1.220,89 zł, tj. kwotę bazową (96,69% x 1.220,89 zł = 1.180,48 zł).

Do ustalenia wartości kapitału przyjęto okresy składkowe w ilości: 18 lat, 11 miesięcy, 9 dni tj. 227 miesięcy oraz okresy nieskładkowe w ilości: 4 miesiące, 18 dni, okresy sprawowania opieki nad dzieckiem (dziećmi): 2 lata, 8 miesięcy, 3 dni. Łączny okres nieskładkowy przyjęty do obliczenia kapitału początkowego wynosi 3 lata, 0 miesięcy, 21 dni tj. 36 miesięcy.

Wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku została wyliczona w następujący sposób:

293,01 złotych x 77,61% (współczynnik proporcjonalny) = 227,41 złotych

(227 miesięcy składkowych x 1,3%) : 12 x 1.180,48 złotych (podstawa wymiaru) = 290,28 złotych

(36 miesięcy nieskładkowych x 0,7%) : 12 x 1.180,48 złotych (podstawa wymiaru) = 24,79 złotych

RAZEM = 542,48 złotych

542,48 złotych x 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 113.378,84 złotych (kapitał początkowy na dzień 1.01.1999 roku).

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy nie uwzględnił okresów:

- od 30 listopada 1976 r. do 31 grudnia 1976 r. - pracy nakładczej, ponieważ ubezpieczona osiągnęła wynagrodzenie niższe niż połowa najniższego wynagrodzenia obowiązującego w tym okresie,

/decyzja – k. 20 – 21 plik I akt ZUS, obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego – k. 22 plik I akt ZUS/

Wnioskodawczyni w okresie od 1 listopada 1979 r. do 30 czerwca 1980 r. była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy w Dzielnicowym Zespole (...) – G. na stanowisku woźnej w Państwowym Przedszkolu nr (...) w Ł., na stanowisku woźnej.

/świadectwo pracy – k. 7 plik I akt ZUS, k. 9, k. 22, kwestionariusz osobowy – k. 23, podanie – k. 24, umowa o pracę – k. 25, angaż – k. 26, listy wynagrodzeń – k. 27 - 35/

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 174 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 roku, Nr 748, z późn. zm.), kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Natomiast zgodnie z ust. 2 tego przepisu przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6,

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5,

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

W myśl ust. 3 w/w przepisu podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Według ust. 3b jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Natomiast w myśl ust. 7 analizowanego przepisu do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 roku. Ustęp 8 powyższego przepisu stanowi, że przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24 % tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku.

Zgodnie natomiast z treścią ust. 8 przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku, według wskazanego w nim wzoru.

Na mocy art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy okresem składkowym jest m. in. okres ubezpieczenia

W parciu o przepis art. 13 pkt. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 z późn. zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne w następujących okresach: pracownicy - od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku;

Z kolei w myśl art. 15 ust. 1 powyższej ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Natomiast stosownie do brzmienia ust. 2a tego samego przepisu, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. Z kolei na postawie ust. 6 omawianego przepisu na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Jak stanowi art. 15 ust. 4 w/w ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1.  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2.  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3.  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4.  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%, jednakże przy ponownym przeliczeniu wysokości emerytury należy mieć na względzie, iż zgodnie z art. 111 ust. 2 ustawy uwzględnia się kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

W związku z treścią zacytowanych przepisów można stwierdzić, iż kwota kapitału początkowego zależy od długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych przebytych przed 1 stycznia 1999 rokiem, podstawy wymiaru oraz współczynnika proporcjonalnego do wieku ubezpieczonego, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej.

Przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 roku w sprawie o sygn. III UZP 2/03 (OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.

Zgodnie z §22 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412), jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:

1) legitymacja ubezpieczeniowa;

2) legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

W myśl ust. 2 w/w §22, jeżeli ustawa przewiduje możliwość udowodnienia zeznaniami świadków okresu składkowego, od którego zależy prawo lub wysokość świadczenia, dowód ten dopuszcza się pod warunkiem złożenia przez zainteresowanego oświadczenia w formie pisemnej lub ustnej do protokołu, że nie może przedłożyć odpowiedniego dokumentu potwierdzającego ten okres.

Wskazana regulacja niewątpliwie wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza jednak, iż zarówno okres zatrudnienia jak i wysokość uzyskiwanego uposażenia nie może być wykazana w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków (por. wyrok Sądu Najwyższego z 25.07.1997 r. II UKN 186/97, OSNAPiUS 1998/11/342, a także wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 1997-03-04, III AUa 105/97 opubl: OSA w W. rok 1997, Nr. 2, poz. 7; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 1993-08-18, III AUr 294/93 opubl: P.. Sąd. rok 1994, Nr. 3, poz. 6/.

Przyjąć zatem trzeba, iż w postępowaniu przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (sporne czy też niemożliwe do udowodnienia przy pomocy dowodu z dokumentu) mogą być dowodzone wszelkimi dostępnymi środkami, które Sąd uzna za pożądane i celowe, co wynika także z treści przepisu art. 473 k.p.c. Mając to na uwadze Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę dostępnej dokumentacji związanej ze spornymi okresami zatrudnienia wnioskodawczyni.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawczyni wniosła o uwzględnienie do stażu pracy okresu zatrudnienia w Zespole (...) w Ł. od 1 listopada 1979 r. do 30 czerwca 1980 r.

W toku postępowania przed organem rentowym zostało złożone świadectwo pracy oraz a toku postępowania sądowego została złożona dokumentacja osobowa wnioskodawczyni ze spornego okresu obejmująca m.in. świadectwo pracy, umowę o pracy, angaż, karty wynagrodzeń, które jednoznacznie potwierdzają fakt zatrudnienia ubezpieczonej w Zespole (...) w Ł. w spornym okresie, w pełnym wymiarze czasu pracy. Wobec powyższego wątpliwości organu rentowego dotyczące świadectwa pracy nie stanowią już przeszkody do zaliczenia spornego okresu zatrudnienia. Zachowana dokumentacja osobowa nie budzi w tym zakresie żadnych wątpliwości.

Wobec powyższych ustaleń zdaniem Sądu nie ma żadnych przeszkód by zaliczyć ubezpieczonej do stażu pracy okres zatrudnienia od 1 listopada 1979 r. do 30 czerwca 1980 r., pomimo że świadectwo pracy podpisała osoba działająca z upoważnienia.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 47714 § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję orzekając, jak w wyroku.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego wraz z aktami rentowymi.

10 IX 2018 roku.

K.K.-W.