Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 8 maja 2013 roku Sąd Rejonowy w Pabianicach w sprawie z powództwa Z. S. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. Oddziałowi w Ł. o zapłatę kwoty 6.380,93 zł zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 5.858,77 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 2 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 1.252 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu, oddalił powództwo w pozostałej części, nakazał zwrócić powodowi Z. S. z dochodów budżetowych Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Pabianicach kwotę 70 zł tytułem nadwyżki w uiszczonej opłacie sądowej, a nadto nakazał pobrać od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. Oddziału w Ł. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Pabianicach kwotę 30,95 zł tytułem zwrotu niepokrytych wydatków sądowych.

Powyższy wyrok zaskarżyła apelacją strona pozwana w części, tj. w zakresie punktu 1 wyroku w części: ponad kwotę 5.297,05 zł, tj. w zakresie w jakim zasądza od (...) S.A. na rzecz powoda kwotę 561,72 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 2 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu oraz co do odsetek od kwoty 5.858,77 zł zasądzonych od pozwanego na rzecz powoda od dnia 2 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty. Rozstrzygnięciu skarżący zarzucił:

1.  naruszenie prawa materialnego, w szczególności:

a)  art. 6 k.c. poprzez przyjęcie, że powód udowodnił swoje roszczenie we wskazanym zakresie;

b)  art. 363 § 2 in fine k.c. poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, że w przedmiotowej sprawie właściwą chwilą dla ustalenia wysokości odszkodowania jest data zamknięcia rozprawy, nie zaś chwila w której poszkodowany poniósł szkodę poprzez konieczność zapłaty za usługi: leczenia i przewozu;

c)  art. 824 ¹ § 1 k.c. z uwagi na fakt, iż kwota zasądzonego przez Sąd odszkodowania przewyższa wartość szkody poniesionej przez poszkodowanego;

2.  naruszenie prawa procesowego, które miało wpływ na wynik sprawy, a w szczególności obrazę:

a)  art. 232 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez uznanie, że strona powodowa udowodniła swoje roszczenie w skarżonym zakresie;

b)  art. 316 § 1 k.p.c. poprzez nieuwzględnienie stanu sprawy na dzień zamknięcia rozprawy, w konsekwencji przyjęcia niewłaściwego miernika dla określenia wysokości odszkodowania.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa we wskazanej części oraz o zmianę postanowienia o kosztach procesu i orzeczenie o kosztach z uwzględnieniem wyniku postępowania apelacyjnego, a nadto o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego. Skarżący wniósł także o przeprowadzenie dowodu z załączonych do apelacji wydruków kursów dolara amerykańskiego z listopada 2010 roku ze strony internetowej NBP.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Apelację należało uznać za niezasadną.

Zaskarżone rozstrzygnięcie zostało wydane w wyniku prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, które to ustalenia Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne, jak również w następstwie bezbłędnie zastosowanych przepisów prawa materialnego.

Jak wynika z treści apelacji istota sformułowanych w niej zarzutów sprowadza się w rzeczywistości do wytknięcia Sądowi Rejonowemu nieprawidłowego zastosowania przepisu art. 363 § 2 k.p.c. poprzez przyjęcie wynikającej z powołanego przepisu ustawy zasady obliczania wysokości należnego odszkodowania według cen z daty tego ustalenia, a nie zaś na inną datę, którą wedle stanowiska apelującego winien być w rozpoznawanej sprawie moment zapłaty przez powoda kosztów leczenia oraz transportu. Tak przedstawionego przez stronę pozwaną stanowiska w świetle okoliczności rozpoznawanej sprawy nie można jednakże uznać za zasadne.

Zważyć należy, iż przepis art. 363 § 2 k.c. stanowi, że wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili. W literaturze podnosi się, że reguła ta zmierza do urzeczywistnienia funkcji kompensacyjnej odszkodowania, gdyż zapewnia poszkodowanemu środki pieniężne w zakresie umożliwiającym nabycie dóbr lub usług, niezbędnych do naprawienia doznanego uszczerbku. Tej regule w postępowaniu procesowym odpowiada norma określona w art. 316 § 1 k.p.c., nakazująca sądowi wyrokować, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy (tak np. A. Olejniczak, Komentarz do art. 363 Kodeksu Cywilnego, LEX, 2010). Za trafne należy również uznać twierdzenie, że przepis art. 363 § 2 k.c. zawiera unormowanie, które chroni poszkodowanego przed skutkami spadku siły nabywczej pieniądza, wobec niestosowania do odszkodowań mechanizmu waloryzacji świadczeń pieniężnych.

Przepis ten dopuszcza także możliwość określenia wielkości odszkodowania według cen z innej chwili niż data ustalania odszkodowania, jeżeli wymagają tego szczególne okoliczności. Owe szczególne okoliczności mogą przemawiać za określeniem odszkodowania z uwzględnieniem cen z daty wyrządzenia szkody lub cen późniejszych, ale wcześniejszych niż z chwili ustalania odszkodowania. Jak można sądzić, chodzi tu o to, by zasądzone odszkodowanie zrekompensowało poszkodowanemu stratę ale i jednocześnie, by nie prowadziło do jego nieuzasadnionego wzbogacenia. W orzecznictwie wskazuje się, iż do szczególnych okoliczności przemawiających za określeniem wielkości odszkodowania według cen z innej chwili niż data ustalania odszkodowania, można zaliczyć przede wszystkim naprawienie szkody przez poszkodowanego, znaczny upływ czasu oraz znaczną zmianę cen (tak np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 1983 roku, IV CR 555/82, OSN 1983, Nr 8, poz. 123; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 1979 roku, IV CR 46/79, OSN 1979, Nr 10, poz. 199; a także wyrok sadu Najwyższego z dnia 12 stycznia 1976 roku, II CR 690/75, OSPiKA 1977, Nr 3, poz. 56).

W kontekście powyższych uwag należało uznać, iż wbrew stanowisku apelującego Sąd Rejonowy prawidłowo stwierdził, że w realiach rozpoznawanej sprawy nie zachodziły żadne szczególne okoliczności uzasadniające odejście od zasady ustalania odszkodowania według cen z innej chwili niż data wyrokowania. Przede wszystkim podkreślenia wymaga fakt, iż na wystąpienie takich okoliczności nie powoływał się sam skarżący. Pozwany bowiem kwestionując w toku całego postępowania swoją odpowiedzialność co do zasady, w odniesieniu do daty ustalenia wysokości odszkodowania zawarł stanowisko jedynie w odpowiedzi na pozew, wskazując, iż określona przez powoda w treści pozwu data, według której przeliczona została waluta z dolara USA na PLN (tj. dzień 25 lipca 2012 roku) nie została w żaden sposób udowodniona. Skarżący nie zajął jednakże jednoznacznego stanowiska w przedmiocie daty, na którą ostatecznie winna zostać ustalona ewentualna kwota odszkodowania, a tym bardziej nie udowodnił zaistnienia w niniejszej sprawie jakichkolwiek okoliczności szczególnych przemawiających za odstąpieniem przez Sąd od reguły ustalania wysokości odszkodowania według cen na dzień jego ustalenia i obliczenia tego odszkodowania według kursu dolara USA z daty poprzedzającej wyrokowanie, a w szczególności według daty zapłacenia przez powoda kosztów leczenia i transportu.

Mając na uwadze powyższe, a zwłaszcza uwzględniając fakt, iż pozwany reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika nie usiłował w niniejszej sprawie nawet wykazać zaistnienia jakichkolwiek okoliczności przemawiających za odstąpieniem od wyrażonej w art. 363 § 2 k.p.c. reguły ustalania wysokości odszkodowania, należało uznać, iż Sąd Rejonowy prawidłowo dokonał przeliczenia wartości waluty zgodnie powołaną zasadą, przyjmując średni kurs 1 dolara USD z dnia ustalania wysokości odszkodowania, tj. z dnia 24 kwietnia 2013 roku (tj. 3,1823 zł), co w konsekwencji skutkowało ustaleniem, iż należne powodowi odszkodowanie wynosi 5.858,77 zł.

Nieuzasadniony okazał się także zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art. 316 § 1 k.p.c. poprzez nieuwzględnienie stanu sprawy na dzień zamknięcia rozprawy. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż właśnie z całą konsekwencją zastosowana przez Sąd pierwszej instancji reguła ustalania wysokości odszkodowania, o której mowa w wart. 363 § 2 k.p.c., wskazuje na to, że rozstrzygnięcie tegoż Sądu uwzględnia stan rzeczy istniejący właśnie w chwili zamknięcia rozprawy. Nadto niezrozumiałe okazało się stanowisko skarżącego, iż przyjęta przez Sąd Rejonowy data ustalenia odszkodowania, tj. 24 kwietnia 2013 roku, w żaden sposób nie koreluje z datą ustalania odszkodowania. Zważyć bowiem należy, iż wyrok w niniejszej sprawie został wprawdzie wydany w dniu 8 maja 2013 roku, jednakże rozprawa bezpośrednio poprzedzająca wydanie zaskarżonego orzeczenia, podczas której przesłuchani zostali świadkowie oraz strony postępowania, została przeprowadzona i zamknięta w dniu 24 kwietnia 2013 roku. Nie można się zatem zgodzić ze skarżącym, iż ustalona przez Sąd pierwszej instancji data przewalutowania nie ma żadnego odniesienia do stanu faktycznego sprawy, czy też do przepisów prawa, bowiem z akt sprawy w sposób wyraźny wynika, że do ustalenia odszkodowania mogło już dojść po przeprowadzeniu rozprawy w dacie, którą Sąd Rejonowy przyjął za miarodajną do przeliczenia wartości waluty, tj. w dniu 24 kwietnia 2013 roku.

Stwierdzenie, iż Sąd Rejonowy prawidłowo zastosował w niniejszej sprawie regułę wynikającą z art. 363 § 2 k.p.c. wobec nieudowodnienia przez stronę pozwaną zaistnienia jakichkolwiek okoliczności szczególnych nakazujących przyjęcie innej daty ustalenia wysokości odszkodowania aniżeli data jego ustalenia, prowadzi w konsekwencji do wniosku, iż nieuzasadniony okazał się także zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego w postaci art. 824 ¹ § 1 k.c. Nieudowodnienie bowiem przez pozwanego, że w sprawie niniejszej zachodziły przesłanki uzasadniające dokonanie przeliczenia wartości dolara USA na PLN według kursu z innej daty, aniżeli data ustalenia należnego powodowi odszkodowania, nie pozwala na uznanie za trafne stanowiska pozwanego, że kwota zasądzonego przez Sąd Rejonowy odszkodowania przewyższyła wartość szkody poniesionej przez powoda.

Wbrew stanowisku apelującego nie budzi również wątpliwości data, od której Sąd Rejonowy zasądził należne odsetki. Przede wszystkim podkreślenia wymaga fakt, iż podstawę zasądzenia odsetek w niniejszej sprawie stanowił przepis art. 817 § 1 k.c. w zw. z art. 115 k.c. Pierwszy z powołanych przepisów stanowi, iż ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. W rozpoznawanej sprawie, jak ustalono, powód zgłosił roszczenie pozwanemu w dniu 1 grudnia 20110 roku. Z tego zatem wynika, że roszczenie o zasądzenie odsetek za opóźnienie od dnia 2 stycznia 2011 roku było w pełni uzasadnione. Nie można również zgodzić się ze stanowiskiem skarżącego, iż odsetki na skutek daty, od jakiej zostały zasądzone, nabrały waloryzacyjnego charakteru. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż odsetki, których zasądzenia żądał powód, są odsetkami ustawowymi i należą się powodowi za opóźnienie pozwanego w wypłacie świadczenia. Należy również zauważyć, iż pozwany odmawiając powodowi dwukrotnie w toku postępowania likwidacyjnego wypłaty świadczenia w jakiejkolwiek części, winien liczyć się z tym, że w razie sądowego dochodzenia przez stronę powodową roszczenia zasądzone zostaną odsetki od daty wymagalności świadczenia w ustalonej przez Sąd wysokości zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego. W tym stanie rzeczy stanowisko pozwanego o waloryzacyjnym charakterze odsetek należało uznać za nieuzasadnione.

Ostatecznie należy wskazać, iż na podstawie art. 381 k.p.c. Sąd pominął zgłoszone dopiero w toku postępowania apelacyjnego nowe dowody.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 385 k.p.c., Sąd Okręgowy oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł stosując zasadę odpowiedzialności za wynik sporu, tj. w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. i zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 90 zł, na którą to kwotę złożyło się jedynie wynagrodzenie pełnomocnika powoda w postępowaniu odwoławczym ustalone na podstawie § 13 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.)