Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 stycznia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Dariusz Limiera

Sędziowie: SA Krystyna Golinowska

del. SO Iwona Jamróz - Zdziubany (spr.)

Protokolant: st.sekr.sąd. Katarzyna Olejniczak

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2016 r. w Łodzi na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł.

przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Prezydenta Miasta Ł.

o ustalenie

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 27 lutego 2015 r. sygn. akt I C 261/14 oraz zażalenia strony pozwanej na postanowienie zawarte w punkcie 2 tego wyroku

I.  z apelacji obu stron zmienia zaskarżony wyrok na następujący:

„ 1. ustala, że użytkownik wieczysty (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. wnosi opłatę roczną za użytkowanie wieczyste nieruchomości, położonej w Ł. przy ulicy (...), oznaczonej jako działki o numerach (...), dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), ustaloną w wypowiedzeniu z dnia 29 kwietnia 2013 roku na kwotę 218.760,00 ( dwieście osiemnaście tysięcy siedemset sześćdziesiąt ) złotych w wysokości :

a.  za 2014 rok – 37.959,06 ( trzydzieści siedem tysięcy dziewięćset pięćdziesiąt dziewięć złotych sześć groszy),

b.  za 2015 rok - 128.359,53 (sto dwadzieścia osiem tysięcy trzysta pięćdziesiąt dziewięć złotych pięćdziesiąt trzy grosze),

c.  poczynając od 2016 roku – 218.760,00 (dwieście osiemnaście tysięcy siedemset sześćdziesiąt ),

2. oddala powództwo w pozostałej części,

3. zasądza od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Ł. kwoty :

a. 3.600,00 (trzy tysiące sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa,

b. 187,92 (sto osiemdziesiąt siedem złotych dziewięćdziesiąt dwa grosze) tytułem zwrotu kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prezydenta Miasta Ł.,

4. zwraca ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prezydenta Miasta Ł. kwotę 1.312,08 ( jeden tysiąc trzysta dwanaście złotych osiem groszy) tytułem nadpłaconych kosztów sądowych , uiszczonych w dniu 25 czerwca 2014 roku, zaksięgowanych pod pozycją (...)/ (...) ( (...))”,

II.  oddala obie apelacje w pozostałym zakresie,

III.  umarza postępowanie wywołane zażaleniem,

IV.  znosi wzajemnie koszty postępowania odwoławczego.

Sygnatura akt I ACa 655/15

I ACz 849/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 27 lutego 2015 r. Sąd Okręgowy w Łodzi, w sprawie z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Prezydenta Miasta Ł. o ustalenie wysokości opłaty rocznej z tytułu wieczystego użytkowania nieruchomości ustalił za bezskuteczne wypowiedzenie z dnia 29 kwietnia 2013 roku opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste nieruchomości, położonej w Ł. przy ulicy (...), oznaczonej jako działki o numerach (...), dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), ustalił wysokość tej opłaty w kwotach:

a)128.359,53 zł za rok 2014;

b)218.760 zł, poczynając od dnia 1 stycznia 2015 roku uwzględniając, iż na rok 2013 opłatę tę ustalono w dniu 19 listopada 2012 roku w wysokości 37.959,06 zł

oraz zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 13.517 zł tytułem zwrotu kosztów procesu i zwrócił ze Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w Łodzi na rzecz strony pozwanej kwotę l.312,08 zł tytułem nadpłaconych kosztów sądowych .

Powyższe rozstrzygnięcie zostało wydane na skutek przekazania przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. sprzeciwu strony powodowej z dnia 15 stycznia 2014 roku od orzeczenia Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 16 grudnia 2013 roku o oddaleniu wniosku użytkownika wieczystego o ustalenie, że aktualizacja opłaty z tytułu użytkowania wieczystego jest nieuzasadniona bądź uzasadniona w innej wysokości.

Sąd Okręgowy ustalił, że strona powodowa jest użytkownikiem wieczystym nieruchomości, położonej w Ł. przy ulicy (...), oznaczonej jako działki o numerach (...), dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi XVI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze LO 1 (...), a której właścicielem jest Skarb Państwa reprezentowanym przez Prezydenta Miasta Ł. .

Strona powodowa uiszczała opłatę roczną w kwocie 18.979,53 zł według stawki 3 %, ustalonej od wartości nieruchomości. Pismem z dnia 19 listopada 2012 roku Prezydent Miasta Ł. wypowiedział obowiązującą dotychczas opłatę roczna z tytułu użytkowania wieczystego i ustalił nową w wysokości 218.760 zł, przy czym określono, iż za rok 2013 opłata wyniesie 37.959,06 zł, za 2014 rok 128.359,53 zł, a za rok 2015 - 218.760 zł, wyliczoną od wartości nieruchomości w kwocie 7.292.000 zł. Wartość tę obliczono na podstawie operatu szacunkowego rzeczoznawcy M. S., sporządzonego dnia 31 października 2012 r.

Pismem z dnia 29 kwietnia 2013 r. Prezydent Miasta Ł. wypowiedział obowiązującą dotychczas opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego i ustalił nową w wysokości 218.760 zł, jako obowiązującą od 1 stycznia 2014 roku, wyliczoną od wartości nieruchomości w kwocie 7.292.000 zł.

Wartość nieruchomości określona na kwotę 7.292.000 złotych została przez strony przyznana .

W tych warunkach Sąd Okręgowy uznał, że w rozpoznawanej sprawie wypowiedzenie opłaty rocznej było uzasadnione.

Wskazał na treść art. 77 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity Dz.U. z 2010 poz.651) w brzmieniu obowiązującym na dzień składania oświadczenia o wypowiedzeniu dotychczasowej opłaty, zgodnie z którym wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej może być aktualizowana, jednak nie częściej niż raz na 3 lata, jeżeli wartość tej nieruchomości ulegnie zmianie, przy czym- z zastrzeżeniem art. 77 ust. 2 u.g.n.- zaktualizowaną opłatę roczną ustala się przy zastosowaniu dotychczasowej stawki procentowej od wartości nieruchomości określonej na dzień aktualizacji opłaty.

Podał także, iż w świetle treści art. 77 ust. 3 u.g.n. aktualizacji opłaty rocznej dokonuje się z urzędu albo na wniosek użytkownika wieczystego nieruchomości gruntowej, na podstawie wartości nieruchomości gruntowej określonej przez rzeczoznawcę majątkowego. Art. 78 ust. 1 u.g.n. stanowi, że właściwy organ zamierzający zaktualizować opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej powinien wypowiedzieć na piśmie wysokość dotychczasowej opłaty, do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego, przesyłając równocześnie ofertę przyjęcia jej nowej wysokości.

Wedle art. 72 ust. 1 u.g.n. opłaty z tytułu użytkowania wieczystego ustala się według stawki procentowej od ceny nieruchomości gruntowej, określonej zgodnie z art. 67, czyli od ceny nieruchomości ustalonej na podstawie jej wartości.

Oceniając materiał dowodowy w sprawie sąd I instancji stwierdził, iż były dwa wypowiedzenia dotychczasowej opłaty z dnia 19 listopada 2012 roku oraz 29 kwietnia 2013 roku, których dokonano na podstawie tego samego operatu szacunkowego z dnia 31 października 2012 roku, określającego wartość nieruchomości na 7.292.000 zł.

W ocenie Sądu drugie wypowiedzenie z dnia 29 kwietnia 2013 pozbawione było podstaw albowiem nie spełniona została przesłanka zmiany wartości rynkowej nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste, a nadto wypowiedzenia tego dokonano po niespełna pięciu miesiącach od poprzedniego. Przepis zaś art. 77 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami wskazuje iż opłata może być aktualizowana, jeżeli wartość tej nieruchomości ulegnie zmianie, ale nie częściej niż raz na 3 lata.

Nadto Sąd Okręgowy odwołał się również do przepisu art. 77 ust. 2a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami, stanowiącego, że w przypadku, gdy zaktualizowana wysokość opłaty rocznej przewyższa co najmniej dwukrotnie wysokość dotychczasowej opłaty rocznej, użytkownik wieczysty wnosi opłatę roczną w wysokości odpowiadającej dwukrotności dotychczasowej opłaty rocznej. Pozostałą kwotę ponad dwukrotność dotychczasowej opłaty rozkłada się na dwie równe części, które powiększają opłatę roczną w następnych dwóch latach. Opłata roczna w trzecim roku od aktualizacji jest równa kwocie wynikającej z tej aktualizacji .

W oparciu o ten przepis uznał, że zaktualizowana wysokość opłaty w relacji do wartości nieruchomości, jako prawa własności wynosić winna 218. 760 złotych, przy stawce 3% liczonej od ustalonej i bezspornej wartości nieruchomości, wynoszącej 7.292.000 zł. Ponieważ poprzednia opłata wynosiła 18.979,53 złote, opłata zaktualizowana przewyższa ją dwukrotnie w związku z czym w pierwszym roku po dokonaniu wypowiedzenia opłaty (2013) nowa wysokość winna zamknąć się kwotą 37.959,06 zł, w następnym roku (2014)- winna wynosić dwukrotność opłaty dotychczasowej + połowę nadwyżki [37.959,06 + (218.760- 37.959,06):2], a zatem 128.359,53 zł . Dopiero od 1 stycznia 2015 roku powód winien uiszczać opłatę w wysokości 218.760 zł.

Rozstrzygając o kosztach procesu sąd I instancji wskazał, że strona powodowa poniosła je w kwocie 13.517 zł .Ponieważ pozwany przegrał proces w całości, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu regulowaną przez art. 98 kpc, winien kwotę tę zwrócić powodowi.

Jednocześnie zwrócono pozwanemu nadpłacone koszty tytułem zaliczki na wynagrodzenie biegłego.

Apelacje od tego wyroku wniosły obie strony, a strona pozwana złożyła także zażalenie na zawarte w punkcie 2 wyroku orzeczenie o kosztach procesu.

Strona powodowa zaskarżyła wyrok w zakresie punktu 1 w całości, zarzucając mu:

- naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało wpływ na treść wydanego w sprawie orzeczenia, przepisu art.233 § 1 k.p.c., poprzez dowolną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i dokonanie przez Sąd ustaleń wbrew treści zebranych w sprawie dowodów i stanowiska stron, poprzez ustalenie, że wypowiedzenie dokonane dnia 29 kwietnia 2013 roku było nieuzasadnione, z uwagi na fakt wypowiedzenia wysokości dotychczasowej opłaty rocznej z dnia 19 listopada 2012 roku, w sytuacji, gdy wypowiedzenie z 2012 roku zostało wydane przez podmiot nieuprawniony i w związku z tym zostało wyeliminowane z obrotu prawnego, a opłata z tytułu użytkowania wieczystego na rok 2013 została potwierdzona w wysokości 18.979,53 zł.

- błąd w ustaleniach faktycznych stanowiących podstawę rozstrzygnięcia, poprzez przyjęcie przez Sąd, że rozłożenie na kolejne raty powinno obejmować lata 2013, 2014, 2015 i obejmować kolejne kwoty rat 37.959,06 zł, 128.359,53 zł, 218.760,00 zł,

- naruszenie przepisów prawa materialnego, art. 77 ust. 2a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami, poprzez ustalenie wysokości opłaty w kwotach: 128.359,53 zł za rok 2014 i 218.760,00 zł, poczynając od dnia 1 stycznia 2015 roku, uwzględniając, że na rok 2013 opłatę te ustalono w dniu 19 listopada 2012 roku w wysokości 37.959,06 zł, w sytuacji, gdy opłata ta została zgodnie z przepisami prawa ustalona dopiero w wypowiedzeniu z dnia 29 kwietnia 2013 roku i pierwsza rata mogła przypadać na rok 2014, druga na rok 2015 i trzecia na rok 2016,

- nie rozpoznanie istoty sprawy, którą był brak rozłożenia przez Prezydenta Miasta Ł. w wypowiedzeniu z dnia 29 kwietnia 2013 roku nadwyżki zaktualizowanej opłaty rocznej w wysokości 218.760,00 zł, która przewyższała co najmniej dwukrotnie wysokość dotychczasowej opłaty rocznej, na dwie równe części, które powiększają opłatę roczną w następnych dwóch latach, zgodnie a art. 77 ust. 2a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami.

W konkluzji strona powodowa wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez ustalenie, że opłata roczna za grunt oddany jej w użytkowanie wieczyste, ustalona w wypowiedzeniu z dnia 29 kwietnia 2013 r. będzie płatna w trzech ratach : w 2014 r. – w kwocie 37.959,06 zł, w 2015 r.- 128.359,53 zł i od 2016 r. 218.760,00 zł oraz o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

Strona pozwana zaskarżyła wyrok apelacją w części tj. w zakresie pkt l ppkt a i b i pkt 2 wyroku, zaskarżonemu orzeczeniu zarzucając :

l) naruszenie prawa procesowego, tj.:

a) art. 328 § 2 k.p.c. poprzez wyjaśnienie motywów rozstrzygnięcia w sposób uniemożliwiający przeprowadzenie kontroli instancyjnej zaskarżonego orzeczenia,

b) art. 98 k.p.c. i art. 99 k.p.c., polegające na niewłaściwym zastosowaniu powołanych przepisów, skutkującym stwierdzeniem, iż strona pozwana przegrała sprawę w całości,

c) art. 321 § 1 k.p.c. polegające na wyrokowaniu co do przedmiotu nie objętego żądaniem pozwu poprzez dokonanie ustalenia opłaty za użytkowanie wieczyste nieruchomości w oparciu o wypowiedzenie opłaty za użytkowanie nieruchomości z dnia 19 listopada 2012 r., które nie obowiązywało.

2) naruszenie prawa materialnego, tj.:

a) art. 77 ust. 1 ugn w zw. z art. 189 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na ustaleniu w wyroku opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości w dniu 19 listopada 2012 r., począwszy od roku 2013,

b) art. 77 ust. 1 ugn w zw. z art. 189 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu za bezskuteczne wypowiedzenia z dnia 29 kwietnia 2013 r. wysokości opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste nieruchomości w sytuacji gdy strony postępowania nie kwestionowały wysokości opłaty ustalonej na mocy przedmiotowego wypowiedzenia i prawidłowości dokonanego wypowiedzenia,

c) art. 77 ust. 2 a ugn w zw. z art. 189 k. p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na rozłożeniu ustalonej kwoty świadczenia w oparciu o nieistniejące wypowiedzenie z dnia 19 listopada 2012 r. na raty, co skutkowało błędnym ustaleniem wysokości opłaty za poszczególne lata opłaty należnej począwszy od roku 2014 r.

W oparciu o powyższe wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od strony powodowej na rzecz Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta Ł. kosztów postępowania według norm prawem przepisanych oraz na rzecz Skarbu Państwa Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych stosownie do brzmienia art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 8 lipca 2005r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (Dz.U. Nr 169, poz. 1417, Nr 264, poz. 2205 oraz z 2009 r. Nr 79, poz. 660).

Na wypadek odmiennego stanowiska, tj. przyjęcia, iż pomimo, że wysokość ustalona na mocy wypowiedzenia z dnia 29 kwietnia 2013 r. jest niesporna pomiędzy stronami to zachodzi konieczność jej ustalenia a także, że zachodzi konieczność zastosowania art. 77 ust. 2a ugn wniosła o ustalenie, iż wypowiedzenie wysokości dotychczasowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego gruntów, stanowiących własność Skarbu Państwa, oznaczonych jako działki ewidencyjne nr (...), obręb G -22, położonej w Ł. przy ul. (...), o powierzchni 46863 m ² z dnia 29 kwietnia 2013 r było uzasadnione i obowiązuje opłata w wysokości 218.760 zł, począwszy od dnia 1 stycznia 2014 r. z tym, że na podstawie art. 77 ust. 2a ugn opłata:

a) za rok 2014 opłata wynosi 37. 959,06 złotych,

b) za rok 2015 opłata wynosi 128.359,53 złotych,

c) za rok 2016 i następne lata opłata wynosi 218.760 złotych .

Ewentualnie strona pozwana wniosła o uchylenie wyroku w zaskarżonej części - w pkt 1 ppkt a i b i w pkt 2 wyroku - i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Łodzi wraz z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach.

Na zasadzie art. 227 k.p.c w zw. z art. 381 k.p.c wniosła również o dopuszczenie dowodu z dokumentu oświadczenia Prezydenta Miasta Ł. w przedmiocie anulowania wypowiedzenia z dnia 19 listopada 2012 r. oraz decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych i administracji z dnia 14 maja 2009 r. w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji wojewody (...) z dnia 16 lipca 2003 r., wskazując, iż potrzeba przedłożenia przedmiotowych dokumentów wyniknęła dopiero w związku z treścią rozstrzygnięcia zawartego w skarżonym wyroku.

W złożonym zażaleniu natomiast strona pozwana zarzuciła, zawartemu w punkcie 2 wyroku orzeczeniu o kosztach procesu :

- naruszenie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. (oraz w zw. z art. 77 ust. 1 i 2a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, t. jedno - Dz. U. z 2014 poz. 518 z późno zm.) poprzez jego błędne zastosowanie i obciążenie kosztami procesu w całości pozwanego w sytuacji, gdy strona powodowa przegrała sprawę w całości,

- naruszenie art. 98 k.p.c., statuującego zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, zgodnie z którą strona przegrywająca ponosi własne koszty procesu oraz zobowiązana jest zwrócić koszty procesu przeciwnikowi, poprzez jego niezastosowanie, mimo że pozwany wygrał proces w całości,

W związku z tym wniosła o:

1. - zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez obciążenie powoda kosztami procesu w całości, w tym zasądzenie od strony powodowej na rzecz Skarbu Państwa kosztów postępowania, w tym na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w całości,

- zasądzenie od powoda na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa według norm przepisanych, stosownie do brzmienia art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (j.t. - Dz. U. z 2013 r. Nr 1150) zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

W wypadku nieuwzględnienia wniosku o zmianę zaskarżonego postanowienia wniosła natomiast o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Strona powodowa wniosła o oddalenie apelacji i zażalenia strony pozwanej i zasądzenie kosztów postępowania.

Strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji strony powodowej i zasądzenie kosztów postepowania.

W oparciu o dokumenty dołączone do apelacji stron Sąd Apelacyjny ustalił, że decyzją nr (...) z dnia 14 maja 2009 r. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji stwierdził nieważność decyzji Wojewody (...) z dnia 16 lipca 2003 r., nr SP.VII. (...), stwierdzającej nieodpłatne nabycie z mocy prawa z dniem 27 maja 1990 r. przez Gminę M. Ł. własności przedmiotowej nieruchomości /decyzja k. 106/.

W dniu 3 stycznia 2013 r. Prezydent Miasta Ł. złożył oświadczenie o anulowaniu wypowiedzenia z dnia 19 listopada 2012 r., dotyczącego ustalenia opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego przedmiotowego gruntu w imieniu Gminy M. Ł. z uwagi na to, że w dacie wypowiedzenia opłaty rocznej przedmiotowa nieruchomość stanowiła własność Skarbu Państwa /oświadczenie k. 94,107-108/ .

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacje obu stron były uzasadnione.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że nie jest trafny zarzut strony pozwanej naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. Zarzut taki może być usprawiedliwiony tylko w tych wyjątkowych okolicznościach, w których treść uzasadnienia orzeczenia Sądu I instancji uniemożliwia całkowicie dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia lub w przypadku zastosowania prawa materialnego do niedostatecznie jasno ustalonego stanu faktycznego, a więc w przypadku, gdy rażące naruszenie zasad sporządzenia uzasadnienia przez Sąd I instancji powoduje niemożność kontroli instancyjnej orzeczenia (podobnie SN w wyroku z 18.10.2011r., sygn. akt II U K 51/11, LEX nr 1110977).

Naruszenie przepisu określającego wymagania jakim winno odpowiadać uzasadnienie wyroku sądu (art. 328 § 2 k.p.c.) może być zatem ocenione jako mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy w sytuacjach tylko wyjątkowych, do których zaliczyć można takie, w których braki w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych i oceny prawnej są tak znaczne, że sfera motywacyjna orzeczenia pozostaje nieujawniona bądź ujawniona w sposób uniemożliwiający poddanie jej ocenie instancyjnej (por. SA w Ł. w wyroku z 24.01.2013r., I ACa 1075/12, LEX nr 1267341).

Taka sytuacja w niniejszej sprawie nie zachodzi. Sąd Okręgowy w sposób wyczerpujący i dostatecznie jasny wyjaśnił motywy swojego rozstrzygnięcia.

Rację natomiast mają obie strony, że doszło do naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 233 § 1 k.p.c. Należy zgodzić się ze skarżącymi, że dokonana przez Sąd I instancji ocena dowodów zgromadzonych w sprawie przeprowadzona została z naruszeniem zasad wynikających z tego przepisu, w efekcie czego błędnie zostało przyjęte, iż były dwa wypowiedzenia dotychczasowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości z dnia 19 listopada 2012 roku oraz 29 kwietnia 2013 roku.

Należy zgodzić się ze stronami także co do tego, że zakres rozpoznania niniejszej sprawy wyznaczał wniosek strony powodowej o ustalenie, że nieuzasadniona lub uzasadniona w innej wysokości jest aktualizacja opłaty dokonana w wypowiedzeniu z dnia 29 kwietnia 2012 r. W dołączonych do akt niniejszej sprawy aktach SKO znajdowała się zarówno decyzja Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, stwierdzająca nieważność decyzji Wojewody (...) z dnia 16 lipca 2003 r., nr SP.VII. (...) o nieodpłatnym nabyciu z mocy prawa z dniem 27 maja 1990 r. przez Gminę M. Ł. własności przedmiotowej nieruchomości, jak i pismo z dnia 4 stycznia 2013 r., z których wynikało, że obowiązek wnoszenia opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości na rzecz Gminy – Miasta Ł. jest nieuzasadniony . Także w dacie wydania przedmiotowego orzeczenia jako właściciel przedmiotowej nieruchomości w księdze wieczystej ujawniony był Skarb Państwa. Oznacza to, że nawet jeśli Sąd nie dysponował załączonym przez strony do ich apelacji oświadczeniem o anulowaniu wypowiedzenia z dnia 19 listopada 2012 r., dotyczącego ustalenia opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego przedmiotowego gruntu w imieniu Gminy M. Ł. nie powinno budzić wątpliwości, że wypowiedzenie skutecznie mogło być dokonane wyłącznie w imieniu Skarbu Państwa, co zresztą między stronami było bezsporne. Nieprawidłowe zatem było stwierdzenie bezskuteczności przez Sąd Okręgowy wypowiedzenia z dnia 29 kwietnia 2013 r. i odniesienie się do opłaty ustalonej w wypowiedzeniu z dnia 19 listopada 2012 r., które pochodziło od podmiotu nieuprawnionego. Rację mają także strony, iż to błędne założenie doprowadziło do dalszego, również błędnego, dokonanego z naruszeniem art. 79 ust.8 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami ( obecnie tj.: Dz.U z 2015 r., poz. 1774 ), rozłożenia opłaty z tytułu użytkowania wieczystego na raty, począwszy od 2013 r.

W kontekście zarzutu naruszenia art. 77 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami w zw. z art. 189 k.p.c. trzeba wskazać, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego na tle problematyki aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego prezentowany jest pogląd, że przedmiotem badania sądu rozpoznającego sprawę po jej przekazaniu przez samorządowe kolegium odwoławcze jest zasadność oferty co do podwyższenia opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego. Jeżeli sąd uzna, że wysokość opłaty zaoferowanej w wypowiedzeniu nie jest uzasadniona to ustala opłatę w dotychczasowej wysokości, jeżeli natomiast uzna, że zaoferowana wysokość opłaty jest uzasadniona to powództwo oddala, jeśli zaś uzna, że podwyższenie opłaty jest uzasadnione w mniejszej wysokości niż zaoferowanej w wypowiedzeniu, to tę wysokość samodzielnie ustala. Wskazuje się, że orzeczenie sądu rozpoznającego sprawę po jej przekazaniu przez samorządowe kolegium odwoławcze ma charakter konstytutywny. Orzeczeniem tym sąd daje wyraz przekonaniu, że organ zasadnie zażądał podwyższonej opłaty w związku z czym użytkownik wieczysty miał obowiązek przyjęcia oferty (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2003 r., I CK 66/02, OSNC 2004/11/177 i uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 czerwca 2005 r., III CZP 37/05, (...)).

W świetle powyższych poglądów trzeba uznać, że jeżeli wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości zaoferowanej w wypowiedzeniu jest uzasadniona, tak jak to miało miejsce w niniejszej sprawie i czego strona powodowa ostatecznie nie kwestionowała, to sąd winien powództwo oddalić, ale jednocześnie, z uwagi na konstytutywny charakter orzeczenia ustalić, odpowiadającą zaoferowanej w wypowiedzeniu, wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości i co najwyżej ustalić sposób uiszczenia tej opłaty z uwzględnieniem treści art. 77 ust. 2a, jeśli zachodziły ku temu przesłanki.

W przedmiotowej sprawie zatem Sąd I instancji winien był określić wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości w wysokości odpowiadającej zaoferowanej w wypowiedzeniu z dnia 29 kwietnia 2013 r., oddalając powództwo w pozostałej części.

Przechodząc do zarzutu naruszenia art. 77 ust. 2 a u.g.n. na wstępie podkreślenia wymaga, że w okolicznościach sprawy nie wywołuje wątpliwości fakt, iż ustalona w wypowiedzeniu opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego przewyższała dwukrotnie wysokość dotychczasowej opłaty. Powołany przepis przewiduje w takiej sytuacji zastosowanie swego rodzaju „opłaty przejściowej”, polegającej na stopniowym dochodzeniu do pełnej opłaty rocznej wynikającej z dokonanej aktualizacji poprzez jej wnoszenie w zmniejszonej wysokości w pierwszych latach. Powołany przepis ma także zastosowanie w sprawie o ustalenie opłaty. Sąd Apelacyjny stoi na stanowisku iż orzeczenie o obowiązku zapłaty kwoty zaktualizowanej w powyższy „ratalny” sposób sąd powinien zamieścić z urzędu w orzeczeniu ustalającym wysokość zaktualizowanej opłaty.

Przedmiotowe wypowiedzenie nie spełniało w.w. wymogów, a zatem uzasadnione było określenie przez sąd w orzeczeniu kształtującym obowiązek użytkownika wieczystego z tytułu opłaty rocznej wysokości jego świadczeń w poszczególnych okresach z uwzględnieniem regulacji zawartej w art. 77 ust. 2a u.g.n. ( vide postanowienie z dnia 27 czerwca 2013 roku III CZ 29/13 nie publ oraz wyroki : z dnia 21 lutego 2013 w sprawie IV CSK 430/12 nie publ. i z dnia 5 grudnia 2013 w sprawie V CSK 5/13 nie publ., a także z dnia 21 maja 2014 roku w sprawie II CSK 451/13 nie publ.) z tym, że począwszy od 2014 r.

Wszystkie te okoliczności spowodowały konieczność wydania orzeczenia reformatoryjnego na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., polegającego na skorygowaniu brzmienia sentencji zaskarżonego wyroku przez określenie opłaty rocznej obowiązującej od 1 stycznia 2014r. i na przyszłość z jednoczesnym wskazaniem sposobu jej płatności, zgodnie z art. 77 ust. 2 a u.g.n.i tym samym ustalenia, że strona powodowa jako użytkownik wieczysty winna wnosić opłatę roczną za użytkowanie wieczyste przedmiotowej nieruchomości ustaloną w wypowiedzeniu z dnia 29 kwietnia 2013 roku na kwotę 218.760,00 zł w wysokości :

a. za 2014 rok – 37.959,06 zł,

b. za 2015 rok - 128.359,53 zł,

c. poczynając od 2016 roku – 218.760,00 zł .

Ponieważ w wyniku procesu wysokość opłaty zaoferowanej w zakwestionowanym wypowiedzeniu nie została zmieniona, wskazany został jedynie sposób jej uiszczenia zgodny z wymogami art. 77 ust. 2 a ustawy o gospodarce nieruchomościami, błędne było obciążenie przez sąd I instancji kosztami procesu strony pozwanej w oparciu o art. 98 k.p.c.

Pozostawienie ustalonej w wypowiedzeniu wysokości opłaty w identycznej wysokości oznaczało w istocie nieuwzględnienie żądania strony powodowej, a to z kolei winno prowadzić do jej obciążenia kosztami postępowania, jako strony przegrywającej proces .

Skutkowało to uwzględnieniem apelacji strony pozwanej także w odniesieniu do tej części wyroku w oparciu o art. 386 § 1 k.p.c. i zasądzenie na jej rzecz kosztów sądowych oraz na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tj. Dz. U. z 2013 r., poz. 461 ze zm.) w zw. z art. 11 ust. 3 ustawy z 8 lipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (tj.Dz. U. z 2013 r., poz. 1150 ze zm.)

W pozostałym zakresie obie apelacje jako niezasadne podlegały oddaleniu w myśl art. 385 k.p.c.

Ponieważ apelacja strony pozwanej obejmowała swoim zakresem także zagadnienia objęte wniesionym przez nią zażaleniem i została uwzględniona, wydanie orzeczenia w jego przedmiocie było bezprzedmiotowe, zaś postępowanie nim wywołane podlegało umorzeniu na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c. i 391 § 1 k.p.c.

Z uwagi na fakt, że uwzględnienie apelacji dotyczyło jedynie redakcyjnej zmiany sentencji zaskarżonego rozstrzygnięcia, o którą wnosiły obie strony, również w wyniku postępowania apelacyjnego nie została wzruszona wysokość opłaty rocznej należało uznać, że obie strony wygrały proces w II instancji w równych częściach . Z tych względów oraz na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. koszty postępowania odwoławczego zostały wzajemnie zniesione.