Treść orzeczenia I ACa 452/16 - Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

I ACa 452/16 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Łodzi z 2016-11-29

Sygn. akt I ACa 452/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący : S ędzia SA (...)

Sędziowie : SA Alicja Myszkowska

SO (del.) Bożena Rządzińska

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Olejniczak

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2016 r. w Łodzi na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny z siedzibą w W.

przeciwko S. B. (1) i S. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Okręgowego w Płocku

z dnia 10 listopada 2015 r. sygn. akt I C 818/13

1. oddala apelację;

2. zasądza od pozwanych S. B. (1) i S. K. solidarnie
na rzecz (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Fundusz u Inwestycyjnego z siedzibą w W. kwotę 5.400 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I ACa 452/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 10 listopada 2015r. Sąd Okręgowy w Płocku w sprawie z powództwa (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny w W. przeciwko S. B. (1) i S. K. o zapłatę, w pkt. 1. zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 1 671 060 zł zastrzegając w tym zakresie pozwanym prawo do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na odpowiedzialność ograniczoną w stosunku do każdego z nich do udziałów we współwłasności nieruchomości położonej w P. przy ulicy (...), oznaczonej jako działka nr (...), mająca urządzoną księgę wieczystą nr (...), w pkt. 2. zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 90 885,18 zł tytułem zwrotu kosztów procesu i w pkt. 3. nakazał ściągnąć od pozwanych na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Płocku kwoty po 1 373,55 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Uzasadniając opisane rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy ustalił:

Bank (...) S.A. w W. udzielił S. B. (1), zamieszkałemu w P., przy ul. (...), prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą Zakład Produkcji (...) z siedzibą w P., ul. (...) następujących kredytów: - kredytu rewolwingowego o nr 550 - (...) o kredyt płatniczy z dnia 06.03.2000 r. Kredyt został udzielony w kwocie 200.000 zł, a następnie w związku ze spłatą 117.917,48 zł aneksem nr (...) z dnia 05.04.2002 r., zwiększono kwotę kredytu do 320.746 zł. Oprocentowanie kredytu było sumą stopy bazowej ustalonej w oparciu o wysokość stawki WIBOR dla depozytów jednomiesięcznych i stałego składnika w wysokości 2% p.a. odsetki naliczane były w okresach miesięcznych , - kredytu nr 550 - (...) o kredyt rewolwingowy z dnia 19.09.2000 r. Kredyt został udzielony w kwocie 400.000 zł, a następnie aneksem nr (...) z dnia 05.04.2002 r. zwiększono kwotę kredytu do 614.850 zł. Oprocentowanie kredytu było sumą stopy bazowej ustalonej w oparciu o wysokość stawki WIBOR dla depozytów jednomiesięcznych i stałego składnika w wysokości 2% p.a. Odsetki naliczane były w okresach miesięcznych. Odsetki za opóźnienie zapłaty wynosiły 150% odsetek ustawowych , - kredytu nr 550 - (...) o kredyt płatniczy walutowy indeksowany w EUR z dnia 08.12.2000 r. Kredyt został udzielony w kwocie 145.000 EUR, a następnie – w związku ze spłatą 17.388 EUR – aneksem nr (...) z dnia 05.04.2002 r., zwiększono kwotę kredytu do 240.360 EUR. Kwoty w EUR przeliczane były na PLN, przy zastosowaniu kursu kupna dewiz, według tabeli kursowej obowiązującej w Banku w dniu realizacji płatności. Oprocentowanie kredytu było sumą stawki LIBOR dla 3 – miesięcznych lokat w walucie kredytu i stałego składnika w wysokości 3% p.a. Odsetki naliczane były w okresach miesięcznych, odsetki za opóźnienie zapłaty wynosiły 150% odsetek ustawowych. We wszystkich umowach kredytowych, kredytobiorca upoważnił Bank do pobierania z rachunku bieżącego należności banku w terminach ich wymagalności.

Prawnym zabezpieczeniem wierzytelności z tytułu wskazanych umów są ustanowione na nieruchomości należącej do S. B. (1) i S. K. (poprzednio B., byłej żony S. B. (1)) położonej w miejscowości P., ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Płocku, prowadzi księgę wieczystą o nr Kw PL (...) hipoteki: hipoteka umowna kaucyjna w kwocie 200.000,00 zł (będąca zabezpieczeniem umowy kredytowej nr (...)), hipoteka umowna zwykła w kwocie 200.000,00 zł (będąca zabezpieczeniem umowy kredytowej nr (...)), hipoteka umowna zwykła w kwocie 400.000,00 zł (będąca zabezpieczeniem umowy kredytowej nr (...)), hipoteka umowna zwykła w kwocie 580.000,00 zł (będąca zabezpieczeniem umowy kredytowej nr (...)), hipoteka umowna zwykła w kwocie 70.000 euro (będąca zabezpieczeniem umowy kredytowej nr (...)), w łącznej wysokości 1.671.060,00 zł.

Z uwagi na problemy finansowe firmy (okres martwy w budownictwie, nierzetelność kontrahentów oraz ogólna sytuacja gospodarcza kraju) S. B. (1) pismami z dnia 8 grudnia 2000 r., 26 lutego 2001 r. oraz z dnia 18 lutego 2002 r. zwracał się do Banku (...) S.A. z prośbą o zmianę warunków

spłat rat kapitałowych kredytów.

Wobec niespłacania zadłużenia, Bank (...) S.A. Oddział w P. w dniu 20 stycznia 2003 r. dokonał wypowiedzenia wskazanych umów kredytowych z dniem 21 stycznia 2003 r., ze skutkiem na dzień 20 lutego 2003 r.

W dniu 26 czerwca 2003 r. Bank (...) S.A. w W. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny na kwotę 2.303.789,24 zł obejmujących należności z ww. umów, któremu nadano klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Płocku z 30 lipca 2003 r. sygn. V GCo 105/03. W dniu 8 maja 2007 r. Sąd Rejonowy w Płocku postanowił nadać wskazanemu tytułowi klauzulę wykonalności także przeciwko małżonce dłużnika - S. B. (1) z ograniczeniem jej odpowiedzialności do majątku wspólnego małżonków

Po uzyskaniu tytułu wykonawczego Bank (...) S.A. w W. wystąpił o wszczęcie egzekucji z nieruchomości, wierzytelności oraz rachunków bankowych.

Pismami z dnia 3 stycznia 2007 r., 10 stycznia 2007 r. 9 lutego 2007 r. Bank (...) S.A. w W. poinformował S. B. (1), że wobec kwestionowania kwoty zadłużenia z tytułu czterech kredytów udzielonych przez Bank na podstawie prawidłowo podpisanych umów kredytowych oraz aneksów do tych umów, Bank jest w toku sprawdzania zapisów księgowych dotyczących uruchomienia oraz spłaty poszczególnych kredytów w całym okresie obsługi. Analiza „wykazu spłat” sporządzonego przez S. B. (1) i przekazanego Bankowi jako załącznik dopiero przy piśmie z dnia 22 stycznia 2007 r. oraz jego argumentacji wskazuje, iż nie rozumie on lub nie chce przyjąć do wiadomości faktu, że przywoływane do niego „spłaty” w istocie dokonywane były ze środków uruchamianych przez Bank w ramach umów kredytowych i aneksów zwiększających dotychczasowe lub udostępniających nowe finansowanie.

W dniu 02 września 2009 r. została zawarta umowa sprzedaży wierzytelności, na mocy której (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. wszedł w prawa dotychczasowego wierzyciela - Banku (...) S.A. w W.. Wierzytelność została zapisana w księgach rachunkowych funduszu, dokonano również zmiany stosownych zapisów w dziale IV księgi wieczystej.

Dłużnicy S. B. (1) i S. K. (poprzednio B.) zostali zawiadomieni o cesji, a następnie wezwani do dobrowolnej spłaty zadłużenia.

W dniu 3 marca 2011 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Płocku ustalił, iż zaległość w sprawie egzekucyjnej Km 1644/03 prowadzonej z wniosku Banku (...) S.A. przeciwko S. B. (1) i S. K. (poprzednio B.) na dzień 3 marca 2011 r. wynosi: należność główna 2.303.789,24 zł, odsetki do 03.03.2011 r. 2.993.065.25 zł, w przypadku zwłoki również dalsze odsetki od dnia 04.03.2011 r. w wysokości 1.126,10 zł dziennie, koszty procesu 11.678,90 zł, koszty zastępstwa w egzekucji 1.800 zł, koszty klauzuli 122 zł, opłata egzekucyjna 51.531,90 zł, wydatki gotówkowe 3.957,24 zł.

Przeprowadzona analiza zaległości wynikającej z umowy kredytowej nr (...) wykazała, że wierzytelności te zostały nabyte w dniu 02.09.2009 r. przez (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny. W wyciągu z ksiąg rachunkowych nr (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny wskazał, iż na dzień 24.02.2013 r. ujęta jest wierzytelność wynikająca z umowy o kredyt nr 550 - (...). Na kwotę wymagalnej wierzytelności składa się: kapitał 183.600,00 zł, odsetki naliczone do daty nabycia wierzytelności 163.283,03 zł, odsetki naliczone od daty nabycia wierzytelności według stóp procentowych odsetek ustawowych 83.178,34 zł, łącznie 430.061,37 zł. W bankowym tytule egzekucyjnym, wystawionym dnia 26.06.2003r. przez Bank (...) S.A. w W. Oddział w P., wykazano następujące zobowiązania dotyczące tego kredytu: kapitał 183.600,00 zł, odsetki umowne do dnia 19.02.2003r. 14.211,25 zł, odsetki ustawowe do dnia 25.06.2003r. 11.166,81 zł. Do dnia wypowiedzenia umowy (...).02.2003r., została spłacona kwota kapitału 131.433,00 zł oraz 55.544,52 zł odsetek (z naliczonych 69.755,77 zł). Do spłacenia na dzień 20.02.2003r. pozostała kwota 189.313,00 zł (wyższa o 5.713,00 zł od wynikającej z bankowego tytułu egzekucyjnego z 26.06.2003r.), oraz kwota odsetek 14.211,25 zł. Odsetki ustawowe od rat kredytu nie wpłacanych od 21.05.2002r. do 20.02.2003r. (data wypowiedzenia umowy kredytowej), oraz następnie od całej wymagalnej kwoty kredytu do dnia 25.06.2003r. (wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego) zostały właściwie określone na kwotę 11.166 zł w bankowym tytule egzekucyjnym. W wyciągu z ksiąg rachunkowych nr (...) na dzień 24.02.2013r. prawidłowo ustalono ogólną kwotę odsetek naliczonych do daty nabycia wierzytelności (02.09.2009r.) w wysokości 163.283,03 zł (są to łącznie odsetki umowne od zaciągniętego kredytu, naliczane do dnia wypowiedzenia umowy kredytowej, jak i ustawowe), oraz kwotę odsetek od dnia nabycia wierzytelności 83.178,34 zł. Przy porównaniu danych z wyciągu z rachunku bankowego z 24.09.2001 r. oraz z zawiadomienia wystawionego przez Bank wynika, że na spłatę kredytów (nie wyszczególniono w tych dokumentach jakich) została pobrana kwota 11.929,49 zł. Na dzień 24.09.2001r. zostały spłacone następujące należności kredytowe: kredyt nr (...) kapitał 5.714,00 zł, kredyt nr (...) odsetki 1.545,92 zł, kredyt nr (...) odsetki 2.513,76 zł, kredyt nr (...) kapitał 3.135.84 zł, łącznie 12.909,52 zł. Różnica między kwotą z wyciągu, a wynikającą z historii spłat wynosi 980,03 zł.

Przeprowadzona analiza zaległości wynikającej z umowy kredytowej nr (...) wykazała, że w wyciągu z ksiąg rachunkowych nr (...) na dzień 24.02.2013r. ujęta jest wierzytelność wynikająca z umowy o kredyt nr 550 - (...) . Na kwotę wymagalnej wierzytelności składa się: kapitał 883.700,92 zł, odsetki naliczone do daty nabycia wierzytelności 1.110.388,22 zł, odsetki naliczone od daty nabycia wierzytelności według stóp procentowych 150% odsetek ustawowych 600.529,25 zł, łącznie 2.594.618,39 zł. W bankowym tytule egzekucyjnym wystawionym dnia 26.06.2003r. przez Bank (...) S.A. Oddział w P., wykazano następujące zobowiązania: kapitał 883.700,92 zł, odsetki umowne do dnia 19.02.2003r.43.115,64 zł, odsetki ustawowe do dnia 25.06.2003r. 71.571,88 zł. Istnieją niezgodności między wyciągami z rachunku bankowego, a historią spłat przedstawioną przez Bank (...) S.A. Z wyciągu z rachunku bankowego z dnia 05.03.2001r. oraz z zawiadomienia wystawionego przez Bank wynika że został spłacony kredyt nr (...) w kwocie 13.067,30 zł. W historii spłat sporządzonej przez Bank odnotowano, że 05.03.2001r. spłacono raty kapitału kredytu nr (...) w kwocie 7.353,30 zł i ratę kapitału kredytu nr (...) w kwocie 5.714,00 zł. Łącznie jest to kwota 13.067,30 zł. W wyciągu z dnia 05.03.200lr. wskazano, że zostały także spłacone odsetki w kwocie 14.618,98 zł. W historii spłat odnotowano, że tego dnia pobrano 3.536,48 zł odsetek. Brak informacji jak została zadysponowana różnica w kwocie 11.082,50 zł (14.618,98 zł - 3.536,48 zł). W wyciągu z rachunku bankowego z dnia 18.09.2001r. oraz w zawiadomieniu wystawionym przez Bank wskazano, że spłacona została rata kapitału w kwocie 8.700,00 zł. W historii spłat widnieje kwota 8.670,89 zł. W historii spłat wskazano, że 28.06.2001r. zostały częściowo spłacone odsetki w kwocie 3.117,63 zł, nie spłacone pozostały odsetki w kwocie 1.558,81 zł, mimo, że stan środków na koniec dnia umożliwiał jeszcze pobranie 457,51 zł - wyciąg z rachunku z dnia 28.06.2001r. W aktach sądowych brakuje części wyciągów z rachunku bankowego i zawiadomień Banku o obciążeniach spłatą. Przykładowo z 02.01.200lr., 29.01.200lr., 03.10.200lr. oraz z 05.04.2002r. W historii spłat wskazano, że z kredytu, do dnia wypowiedzenia umowy (...).02.2003r., została spłacona kwota kapitału 40.002,00EUR (w walucie rachunku bankowego 147.683,83 zł), z pobranego kredytu 240.360,00EUR, oraz 17.901,02EUR (w walucie rachunku bankowego 65.987,78zł) odsetek, z naliczonych 28.547,75EUR. Do spłacenia na dzień 20.02.2003r. pozostała kwota kapitału 200.358,00EUR, oraz kwota odsetek 10.646,73EUR. Odsetki ustawowe, zgodnie z umową kredytową podwyższone o 50%, od rat kredytu nie wpłacanych od 29.04.2002r. do 20.02 2002r. (data wypowiedzenia umowy kredytowej), oraz następnie od całej wymagalnej kwoty kredytu do dnia 25.06.2003r. (wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego) zostały właściwie określone, na podstawie danych z historii spłat, na kwotę 114.687,52 zł w bankowym tytule egzekucyjnym. Właściwie ustalono także w wyciągu z ksiąg rachunkowych nr (...) na dzień 24.02.2013r. ogólną kwotę odsetek naliczonych do daty nabycia wierzytelności (02.09.2009r.) w wysokości 1.110.388,22 zł (są to łącznie odsetki umowne od zaciągniętego kredytu naliczane do dnia wypowiedzenia umowy kredytowej, jak i ustawowe powiększone o 50%), oraz kwotę odsetek od dnia nabycia wierzytelności 600.529,25 zł.

Sposób rozliczenia przez Bank (...) S.A. w W. wpłat dokonywanych przez kredytobiorców, w szczególności kwoty 1.835.618,70 zł. zawiera dużo istotnych błędów. Łączne błędy dotyczące spłaty kapitału to 1.149.727,68 zł i 20.000 DEM oraz spłaty odsetek 193.061.20 zł. S. B. (1) załączył dokumenty, które potwierdzały spłaty kapitału kredytów na 1.530.828,60 zł i odsetek na 600.947,36 zł. Po pomniejszeniu tych kwot o wykazane wcześniej błędy, pozostają spłaty udokumentowane przez pozwanego i dotyczące kredytów, na które został wystawiony bankowy tytuł egzekucyjny w kwocie: 381.100,92 zł kapitału i 407.886,16 zł odsetki. Bank zaewidencjonował spłaty kapitału w kwocie 462.544,77 zł i odsetek 427.191,80 zł. Spłaty zaewidencjonowane przez Bank są więc wyższe od udokumentowanych przez pozwanego.

Bank (...) S.A. rozliczył prawidłowo spłaty kredytów zaciągniętych przez S. B. (1). Na podstawie ewidencji prowadzonej przez Bank (...) S.A. wystawiono bankowy tytuł egzekucyjny. Na podstawie ewidencji Banku (...) S.A., sporządzone zostały wyciągi z ksiąg rachunkowych (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny w W.. Wyliczenie zobowiązań kredytowych S. B. (1) na dzień 25 lutego 2013r. jest prawidłowe. Nie można przyjąć zestawień spłat kredytów, sporządzonych przez kredytobiorcę za wiarygodne. Kwota podanych spłat 1.835.618,70 zł jest obarczona istotnymi błędami. Nie można też wykluczyć pewnych korekt spłat kredytu w innych dniach, za które brak wyciągów. Ponadto oprocentowanie kredytów zależy od wahań stopy procentowej WIBOR lub (...). Przy ustalaniu stopy oprocentowania kredytów, Bank posługiwał się (zgodnie z umowami) stopami WIBOR i LIBOR z konkretnych dni (nie średnimi w danym okresie). Do dokładnego wyliczenia potrzebne są notowania dzienne, z dni na podstawie których ustalane były miesięczne odsetki, z lat 2000 - 2003. Według umowy kredytowej, kwota w euro była przeliczana przy zastosowaniu kursu kupna dewiz według tabeli kursowej obowiązującej w Banku w dniu realizacji płatności. Biorąc pod uwagę te uwarunkowania, mogą wystąpić minimalne błędy w wyliczeniu odsetek umownych. Ich dokładne sprawdzenie byłoby możliwe po uzupełnieniu akt sprawy kompletnymi wyciągami z rachunków bankowych kredytobiorcy za lata 2000 - 2003, zweryfikowanymi historiami spłat kredytów (szczególnie kredytu nr (...), w którego historii spłat nie wykazano osobno odsetek naliczonych i spłaconych), podaniem zastosowanych do ustalenia odsetek umownych od kredytów stóp procentowych WIBOR i LIBOR, oraz zastosowanych przez Bank kursów walutowych EURO (kursy kupna dewiz obowiązujące w Banku (...) SA).

Pomiędzy S. B. (1) i S. K. (poprzednio B.), a Bankiem (...) S.A. w W. toczyła się przed Sądem Okręgowym w Płocku sprawa sygn. akt I C 1285/08 o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego z 26 czerwca 2003 r. nr (...)/ZkiG/ (...), któremu nadano klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Płocku z 22 października 2003 r. sygn. V GCo 105/03. Wyrokiem z dnia 2 grudnia 2009 r. Sąd Okręgowy oddalił powództwo. Wyrokiem z dnia 24 maja 2011 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie w sprawie VI ACa 523/10 zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że pozbawił wykonalności bankowy tytuł egzekucyjny z dnia 26 czerwca 2003 r. (OPł/ZkiG/ (...)) wystawiony przez Bank (...) S.A. w W., opatrzony klauzulą wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Płocku z dnia 30 lipca 2003 r. (V GCo 105/03) w stosunku do S. B. (1) i S. B. (2) w całości. W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny wskazał, że pozwany przyznał, iż zbył skutecznie wierzytelność, na którą opiewał sporny bankowy tytuł egzekucyjny na rzecz (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W.. Umowa zbycia wierzytelności zawarta została w dniu 9 września 2009 r. W konsekwencji, na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego może być prowadzona jedynie egzekucja wierzytelności na podstawie bankowej i tylko na rzecz banku, po nadaniu na jego rzecz sądowej klauzuli wykonalności. Powyższe ograniczenie dotyczy również funduszu sekurytyzacyjnego, który nie jest bankiem. Tytuł wykonawczy nie może być już w żadnym razie podstawą egzekucji i dlatego powinien zostać wyeliminowany z obrotu. Nabywca wierzytelności może natomiast ewentualnie uzyskać własny tytuł egzekucyjny przeciwko powodowi na drodze odrębnego procesu cywilnego o zasądzenie świadczenia.

Postanowieniem z dnia 28 czerwca 2012 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Płocku umorzył postępowanie egzekucyjne w sprawie KM 1644/03.

W ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy stwierdził, że powództwo zasługuje w całości na uwzględnienie. Bezspornym jest, iż pomiędzy pierwotnym wierzycielem Bankiem (...) S.A. w W., a pozwanym S. B. (1) zostały zawarte umowy: kredytu rewolwingowego o nr 550 - (...) o kredyt płatniczy z dnia 06.03.2000 r., kredytu nr 550 - (...) o kredyt rewolwingowy z dnia 19.09.2000 r., kredytu nr 550 - (...) o kredyt płatniczy walutowy indeksowany w EUR z dnia 08.12.2000 r. Wobec niespłacania terminowo rat udzielonych kredytów, Bank (...) S.A. w W. w dniu 20 stycznia 2003 r. dokonał wypowiedzenia ww. umów kredytowych z dniem 21 stycznia 2003 r., ze skutkiem na dzień 20 lutego 2003 r. , które stało się w tej dacie wymagalne, następnie na podstawie uzyskanego tytułu wykonawczego, także przeciwko małżonce dłużnika, wniósł o wszczęcie egzekucji z nieruchomości, wierzytelności oraz rachunków bankowych.

Mocą umowy z dnia 2 września 2009 r. nastąpił skuteczny przelew przedmiotowej wierzytelności na powoda, w trybie art. 509 k.c. Ze złożonych do akt sprawy wyciągów z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego wynika, iż na pozwanych ciążą następujące zobowiązania wierzytelność wynikająca z umowy o kredyt nr 550 - (...) w łącznej wysokości 430.061,37 zł., wierzytelność wynikająca z umowy o kredyt nr 550 - (...) w łącznej wysokości 1.829.039,43 zł., wierzytelność wynikająca z umowy o kredyt nr 550 - (...) w łącznej wysokości 2.594.618,39 zł. Przeprowadzony w sprawie dowód z opinii biegłej z zakresu księgowości potwierdził prawidłowość rozliczenia rat kredytów udzielonych pozwanemu. Konkluzje zawarte w opinii są jednoznaczne i stanowcze. W toku niniejszego postępowania strona pozwana nie udowodniła swoich roszczeń. Wobec powyższego Sąd uwzględnił w całości zgłoszone żądanie i zasądził na rzecz powoda zgodnie z żądaniem pozwu kwotę 1.671.060 zł z ograniczeniem odpowiedzialności do nieruchomości położonej w miejscowości P., ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Płocku, VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr KW (...). Sąd Okręgowy podkreślił, że w istocie powód opiera swoje roszczenie na odpowiedzialności rzeczowej dłużników, dochodząc jedynie równowartości zabezpieczenia hipotecznego (art. 65 ustawy o księgach wieczystych i hipotece w zw. z art. 319 k.p.c.) – mimo iż faktyczna wysokość zobowiązania jest wyższa.

Sąd Okręgowy nie uwzględnił zarzutu przedawnienia, stwierdzając, że trzyletni termin przedawnienia roszczenia, określony w art. 118 k.c. rozpoczął bieg po upływie terminu wypowiedzenia umowy kredytów (upłynął 20 lutego 2003r.), kiedy to roszczenie stało się wymagalne (art. 120 § 1 k.c.), następnie termin ten uległ przerwaniu na skutek złożenia przez pierwotnego wierzyciela Bank (...) S.A. w W. w 2003r. wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu przeciwko S. B. (1) jako jego dłużnikowi z tytułu zawartych umów kredytowych. Wszczęcie egzekucji także spowodowało przerwanie biegu przedawnienia (art. 123 § 1 pkt 1 k.c.). Postanowieniem z dnia 28 czerwca 2012 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Płocku zakończył postępowanie egzekucyjne z wniosku Banku (...) S.A. w W. przeciwko S. B. (1) i S. K. (poprzednio B.) wobec faktu pozbawienia przez Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 24 maja 2011 r. w sprawie VI ACa 523/10 wykonalności bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 26 czerwca 2003r. W konsekwencji z dniem 29 czerwca 2012 r. przedawnienie zaczęło biec od nowa, po czym ponownie zostało przerwane na skutek powództwa wniesionego w dniu 08 marca 2013 r. w niniejszej sprawie (art. 124 k.c.).

Na uwzględnienie nie zasługiwał także zarzut potrącenia zgłoszony przez S. B. (1) – pozwany nie sprostał ciężarowi dowodu w tym zakresie, nie oferując w toku postępowania dowodów świadczących o istnieniu zobowiązania wzajemnego powoda.

Wbrew poglądowi strony pozwanej, pozew nie podlegał odrzuceniu z uwagi na zarzut powagi rzeczy osądzonej ( art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c.). Wprawdzie wystąpiła tożsamość podmiotowa ze sprawą I C 1285/08, która toczyła się między tymi samymi stronami, tożsame były także okoliczności faktyczne mające uzasadniać uwzględnienie powództwa, odmienne jednak były żądania. Jak wynika z uzasadnienia wyroku w sprawie wytoczonej przed Sądem Okręgowym w Płocku I C 1285/08 pozwany S. B. (1) dochodził pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego z 26 czerwca 2003 r. nr (...)/ZkiG/ (...), któremu nadano klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Płocku z 22 października 2003 r. sygn. V GCo 105/03. Natomiast w niniejszej sprawie (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny w W., następca prawny Banku (...) w W. wytoczył przeciwko pozwanym S. B. (1) i S. B. (1) powództwo o zasądzenie kwoty 1.671.060,00 zł z ograniczeniem odpowiedzialności do nieruchomości położonej w miejscowości P., ul. (...), dla których Sąd Rejonowy w Płocku VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr KW (...). W sprawie Sądu Okręgowego w Płocku I C 1285/08, a później Sądu Apelacyjnego w Warszawie IVI A Ca 523/10 przedmiotem postępowania był bankowy tytuł egzekucyjny, na podstawie którego mógł być prowadzona jedynie egzekucja wierzytelności bankowej i tylko na rzecz banku, po nadaniu na jego rzecz sądowej klauzuli wykonalności. Fundusz sekurytyzacyjny wstąpił we wszystkie prawa banku, jednak przejście wierzytelności wynikającej z bankowego tytułu egzekucyjnego na podmiot nie będący bankiem powoduje, że zobowiązanie nie może być egzekwowane na podstawie tego tytułu. Nabywca wierzytelności winien uzyskać własny tytuł egzekucyjny w drodze odrębnego procesu cywilnego o zasądzenie świadczenia. Z takim żądaniem wystąpił Fundusz przeciwko S. B. (1) i S. K. (poprzednio B.). Wobec powyższego nie może być mowy, iż w przedmiotowym wypadku zachodzi powaga rzeczy osądzonej.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. O kosztach sądowych Sąd orzekł zgodnie z art. 83 § 2 u.k.s.c. w zw. z art. 113 ust.1 u.k.s.c. i w zw. z art. 98 k.p.c.

W apelacji od opisanego rozstrzygnięcia, zaskarżając wyrok w całości, pozwani zarzucili naruszenie art. 123 k.c. poprzez uznanie egzekucyjnego tytułu bankowego Banku (...) S.A. jako ciągłość egzekucji i nieprzerwanie przedawnienia, podczas gdy wstąpienie w prawa egzekucji nabywcy cesji wymaga, aby powód uzyskał odrębny tytuł.

W konkluzji skarżący wnieśli o zmianę kwestionowanego wyroku poprzez oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania za obie instancje.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja nie jest zasadna.

Na wstępie należy stwierdzić, że ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji i ocenione w zgodzie z dyrektywami zawartymi w art. 233 § 1 k.p.c., Sąd Apelacyjny podziela, przyjmując je za własne.

Zarzut naruszenia prawa materialnego – art. 123 k.c., sformułowany w apelacji jest o tyle chybiony, że w badanej sprawie podstawa faktyczna pozwu wskazuje na dochodzenie roszczenia przysługującego wierzycielowi hipotecznemu przeciwko dłużnikom rzeczowym, nie osobistym.

Odnosząc się jednak do wywodów skarżących, Sąd Apelacyjny poczynił kilka uwag natury ogólnej na gruncie ustalonego stanu faktycznego.

W tym miejscu przypomnienia wymaga, że wypowiedzenie umowy kredytowej przez Bank (...) S.A. nastąpiło w lutym 2003r., wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego - w dniu 26 czerwca 2003r., zaś klauzulę wykonalności nadano postanowieniem Sądu Rejonowego w Płocku z 30 lipca 2003r., po czym na wniosek wierzyciela wszczęto postępowanie egzekucyjne również w 2003r., które zostało umorzone w 2012r. Bieg terminu przedawnienia został przerwany złożeniem wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu (zgodnie z art. 123 § 1 k.c.), po czym rozpoczął na nowo swój bieg od daty uprawomocnienia się tegoż postanowienia (zgodnie z art. 124 § 2 k.c.). Przerwanie biegu terminu przedawnienia poprzez złożenie wniosku o nadanie bte klauzuli wykonalności potwierdził Sąd Najwyższy przykładowo w uchwale z dnia 16.01.2004 r., III CZP 101/03. Następnie bieg terminu przedawnienia został ponownie przerwany poprzez złożenie wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

W dniu 2 września 2009r. Bank (...) S.A. w W. w drodze cesji wierzytelności (art. 509 k.c.) przeniósł skutecznie na rzecz D. Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. nieprzedawnioną wierzytelność wynikającą z opisanego bankowego tytułu egzekucyjnego przysługującą mu wobec dłużników a pozwanych w sprawie. Od tego czasu nastąpiła zmiana okoliczności w tym znaczeniu, że nawiązał się nowy stosunek prawny między innymi podmiotami, mianowicie między nowym wierzycielem –powodem w niniejszej sprawie a pozwanymi dłużnikami, które to zdarzenie rozpoczęło bieg terminu przedawnienia dla wskazanych podmiotów w ramach łączącego ich stosunku prawnego.

Tytuł egzekucyjny z dnia 26 czerwca 2003r.,wystawiony przez Bank (...) S.A. w W., opatrzony klauzulą wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Płocku z dnia 30 lipca 2003 r. (V GCo 105/03) w stosunku do S. B. (1) i S. B. (2), Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 24 maja 2011 r. w sprawie VI ACa 523/10 pozbawił wykonalności w całości. Skoro bowiem wierzytelność, na którą opiewał sporny bankowy tytuł egzekucyjny, Bank skutecznie zbył na rzecz (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. w dniu 9 września 2009r., tytuł wykonawczy wystawiony na rzecz Banku nie może być już w żadnym razie podstawą egzekucji i powinien zostać wyeliminowany z obrotu, z uwagi na ograniczenia w stosunku do nabywcy, nie będącego bankiem. Nabywca wierzytelności może natomiast ewentualnie uzyskać własny tytuł egzekucyjny przeciwko dłużnikom na drodze odrębnego procesu cywilnego o zasądzenie świadczenia. Na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego klauzulą wykonalności może być bowiem prowadzona egzekucja tylko na rzecz banku, a nie na rzecz innej osoby (por. wyrok SN z dnia 4 marca 2009r. sygn. akt IV CSK 422/08).

Z przepisu art. 509 k.c. wynika, iż wraz z wierzytelnością przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki wiązał go z dłużnikiem. Z racji następstwa prawnego o którym mowa, prawo stwierdzone w tytule egzekucyjnym na rzecz dotychczasowego wierzyciela wygasa wskutek przejścia na inny podmiot, a tym samym wygasa uprawnienie do prowadzenia postępowania egzekucyjnego przez pierwotny podmiot. Nabywając w toku postępowania egzekucyjnego wierzytelność objętą tytułem wykonawczym, cesjonariusz nie może korzystać z przerwy przedawnienia, jaką spowodował wniosek cedenta o wszczęcie egzekucji a trwające po dacie umowy przelewu postępowanie egzekucyjne nie jest już postępowaniem wszczętym w celu zaspokojenia wierzyciela objętego tytułem wykonawczym. Art. 124 § 2 k.c., wprost określa bowiem termin, do którego trwa zawieszenie biegu przedawnienia „dopóki postępowanie nie zostanie zakończone”, a więc do chwili zakończenia postępowania, a nie do daty zaistnienia jakiegoś zdarzenia w toku tego postępowania. Po umorzeniu postępowania egzekucyjnego, przedawnienie rozpoczęłoby bieg na nowo (art. 124 k.c.) jednak w tych samych granicach podmiotowych (wynikających z tytułu wykonawczego), co wynika z istoty przedawnienia. Brak więc podstaw do twierdzenia, że skutek rozpoczęcia biegu przedawnienia na nowo po umorzeniu postępowania egzekucyjnego może odnosić się do sytuacji, gdy uprawnionym do wszczęcia ponownej egzekucji jest już inny niż wymieniony w pierwotnym tytule wykonawczym wierzyciel (por. wyrok

SN z dnia 19 listopada 2014r. sygn. akt II CSK 196/14 – L.).

Powód zawierając w dniu 2 września 2009 r. umowę przelewu nabył wierzytelność nieprzedawnioną; do upływu terminu przedawnienia mógł doprowadzić do przerwania jego biegu na swoją korzyść występując z pozwem o zapłatę, co nastąpiło dopiero w marcu 2013r.

Jak zasygnalizowano na wstępie, z treści pozwu i ustalonych okoliczności faktycznych wynika, że powód dochodzi niniejszej sprawie zadłużenia, występując w charakterze wierzyciela hipotecznego, który skierował żądanie przeciwko dłużnikom rzeczowym, nie osobistym.

Przedmiotowa wierzytelność była zabezpieczona hipoteką na nieruchomości pozwanych dłużników położonej w P., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Płocku prowadzi księgę wieczystą (...).

Cesja wierzytelności zabezpieczonej hipoteką dla skuteczności czynności wymaga wpisu do księgi wieczystej na rzecz nabywcy (art. 245¹ k.c., art. 79 ustawy o księgach wieczystych i hipotece), co w badanej sprawie nastąpiło w dniu 13 grudnia 2010r. Powodowy Fundusz uzyskał zatem przymiot wierzyciela hipotecznego. Hipoteka zapewnia wierzycielowi hipotecznemu przywilej, polegający na możliwości zaspokojenia się z nieruchomości z pierwszeństwem przez wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości. Po myśli zaś art. 77 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz. U. z 2016r. poz. 790 ze zm.) przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką nie narusza uprawnienia wierzyciela hipotecznego do uzyskania zaspokojenia z nieruchomości obciążonej. Innymi słowy, przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką nie szkodzi prawom wierzyciela hipotecznego, który mimo przedawnienia może zaspokoić się z nieruchomości obciążonej (tak komentarz do art. 77 ustawy o księgach wieczystych i hipotece pod. red. S. Rudnickiego, Warszawa Wyd. Prawnicze 1993).

Reasumując, zarzut przedawnienia zgłoszony przez pozwanych dłużników

rzeczowych nie zasługuje na uwzględnienie w stosunku do wierzyciela hipotecznego, jakim jest powodowy Fundusz.

W tym stanie rzeczy, uznając zarzut apelacji za chybiony i nie dopatrując się okoliczności, które winny być uwzględnione z urzędu w postępowaniu drugoinstancyjnym, Sąd Apelacyjny oddalił apelację jako bezzasadną, stosownie do treści art. 385 k.p.c.

Mając na względzie zasadę odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w art. 98 k.p.c. Sąd Apelacyjny zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 5 400 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym, ustaloną na podstawie § 6 pkt 7 w związku z § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. (t.j. Dz. U. z 2013r poz. 490).

Dodano: 2 lutego 2017, Opublikował(a): Jakub Głowiński
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Łodzi
Osoba, która wytworzyła informację: S ędzia Wincenty Ślawski, Alicja Myszkowska , Bożena Rządzińska
Data wytworzenia informacji: 29 listopada 2016