Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 listopada 2013r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu, Wydział III Cywilny Odwoławczy w składzie

następującym:

Przewodniczący - Sędzia: SO Mieczysław H. Kamiński

Sędzia SO Ewa Adamczyk

Sędzia SR del. Barbara Zelek (sprawozdawca)

Protokolant: sekr. sąd. Anna Burnagiel

po rozpoznaniu w dniu 7 listopada 2013r. w Nowym Sączu

na rozprawie

sprawy z powództwa B. A. 2 –ga imion D.

przeciwko A. R. 2 – ga imion D.

o podwyższenie alimentów

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Nowym Targu

z dnia 10 lipca 2013r., sygn. akt III RC 265/12

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 600 zł (sześćset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn.akt .III Ca 699/13

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Nowym Targu wyrokiem z dnia 10 lipca 2013 r, sygn.IIIRC 265/12 zasądził od pozwanego A. D. tytułem alimentów na rzecz B. D. – w miejsce alimentów ustalonych wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 8 października 2002 r, sygn. IC 782/01 – kwoty po 800.-zł miesięcznie za okres od 11.07.2012 r do 30.11.2012 r ,płatne do rąk matki E. D. ,a począwszy od 1.12.2012 r kwoty po 1.000.-zł miesięcznie , płatne do rąk powódki B. D. do 10 każdego miesiąca . Zasądzono także odsetki na wypadek uchybienia terminowi płatności którejkowiek z kwot ( p-kt I i II ). W pozostałym zakresie powództwo oddalono ( p-kt IV) .Zasądzono także od A. D. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 420.-zł tytułem opłaty , od której powódka była zwolniona, a koszty procesu pomiędzy stronami zostały wzajemnie zniesione .Wyrokowi w p-kt I i II Sąd Rejonowy nadał rygor natychmiastowej wykonalności .

Powyższy wyrok Sądu Rejonowego zapadł w oparciu o następujące ustalenia faktyczne :

Powódka B. D. urodziła się 30.11.1994 r , jest córką pozwanego pochodzącą z małżeństwa A. D. i E. D. .Wyrokiem Sądu Okręgowego w Nowym Sączu z dnia 8 10.2002 r , sygn. IC 782/02 orzeczony został rozwód małżeństwa rodziców powódki , wykonywanie władzy rodzicielskiej nad powódką i jej starszą siostrą powierzone zostało obojgu rodzicom ,a miejsce pobytu dzieci ustalone przy matce. Sąd Okręgowy zasądził nadto od pozwanego alimenty na rzecz powódki w kwotach po 300.-zł ,a na rzecz starszej siostry powódki w kwotach po 450.-zł złotych miesięcznie . W tamtym okresie powódka B. D. liczyła 8 lat , uczyła się w I klasie szkoły podstawowej, siostra powódki liczyła 17 lat .Matka powódki nie pracowała , utrzymywała się z czynszu za wynajem lokalu w kwocie 800.-zł .Pozwany prowadził działalność gospodarczą ( zakład elektryczny ) , która jak twierdził przynosiła mu straty i utrzymywał się z czynszu za wynajem drugiego lokalu Obecnie powódka B. D. skończyła 18 lat , w toku postępowania przed Sądem I instancji uczyła się w III klasie ( maturalnej ) LO i zamierzała kontynuować naukę na studiach wyższych , na kierunku - architektura . W toku postępowania międzyinstancyjnego powódka przedłożyła decyzję Komisji Rekrutacyjnej Wydziału Mechanicznego Politechniki (...) o przyjęciu na I rok studiów I stopnia , stacjonarnych – na kierunku inżynieria wzornictwa przemysłowego . Pozwany jako właściciel zakładu elektrycznego wykazał dochód za rok podatkowy 2011 r- w kwocie 1.786,88.-zł a za 2012 r – wynoszący 7.605,31.-zł. Zatrudniał jednego pracownika i szkolił uczniów .Wynagrodzenie pracownika w firmie pozwanego wynosiło 1.200.-zł miesięcznie netto. W czasie trwania niniejszego postępowania komornik dokonał zajęcia samochodu pozwanego, w związku z toczącym się postępowaniem egzekucyjnym , zmierzającym do wyegzekwowania kwoty 33.000.-zł z tytułu zaległości alimentacyjnych . Deklarował zmianę branży i wyjazd za granicę.

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd I instancji stwierdził, że koszty utrzymania powódki znacznie wzrosły .Wzrost ten jest uzasadniony jej usprawiedliwionymi potrzebami ,a ich zakres ustalił Sąd Rejonowy na kwoty 1.500 – 1.700.-zł miesięcznie .Sąd Rejonowy zaliczył do tych kosztów wydatki związane z wyżywieniem powódki, kosztami korepetycji z rysunku i języka angielskiego , wydatkami szkolnymi, kosztami środków czystości i zakupem odzieży . Zwrócił także uwagę Sąd Rejonowy ,że od czasu ustalenia alimentów w poprzedniej wysokości upłynął okres 10 lat , powódka z dziecka stała się dorosłą osobą i koszty jej utrzymania w sposób naturalny uległy znacznemu wzrostowi . Po stronie pozwanego sytuacja uległa zmianie , bowiem w dacie wyrokowania pozwany miał na utrzymaniu wyłącznie powódkę, ustał bowiem jego obowiązek alimentacyjny względem starszej córki .

Powyższy wyrok zaskarżył apelacją pozwany , zarzucając :

- naruszenie przepisów prawa materialnego : 1.) art. 135 § 1 k.r.o przez błędne zastosowanie tego przepisu i niedostateczne uwzględnienie zarobkowych i majątkowych możliwości pozwanego ,2.) art.138 k.r.o przez błędne przyjęcie , iż od daty wyroku Sądu Okręgowego nastąpiła zmiana stosunków uzasadniająca podwyższenie alimentów do kwot po 1.000.-zł miesięcznie

- naruszenie przepisów prawa procesowego : 1.) art.233 k.p.c przez przekroczenie przez Sąd Rejonowy granic swobodnej oceny dowodów , polegające na bezkrytycznym przyjęciu , iż pozwany jest w stanie sprostać finansowo podwyższonemu obowiązkowi alimentacyjnemu, pomimo, że z materiału dowodowego wynika, że w 2012 r osiągnął dochód w kwocie 7.607,31.-zł , z którego to pozwany opłaca pracownika oraz ,że toczy się przeciwko pozwanemu postępowanie egzekucyjne , 2.) art. 328 § 2 k.p.c poprzez nie wskazanie na jakich dowodach oparł się Sąd Rejonowy podwyższając alimenty do kwot po 1.000.-zł miesięcznie .

Podnosząc te zarzuty pozwany wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości – jako bezzasadnego lub o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego .

Sąd Okręgowy zważył , co następuje :

Apelacja jest niezasadna ,a podniesione w niej zarzuty nie zasługują na uwzględnienie .Nie zachodzą również uchybienia , które Sąd Okręgowy bierze pod rozwagę z urzędu ,a skutkiem których byłaby nieważność postępowania

Sąd Rejonowy wyjaśnił wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia, rozważył oraz właściwie ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy i na jego podstawie dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych. Sąd Okręgowy akceptuje te ustalenia , stwierdzając równocześnie, że zaskarżone orzeczenie jest do nich adekwatne i odpowiada przepisom prawa .

W sprawie o podwyższenie alimentów Sąd jest zobowiązany do ustalenia czy zachodzą określone w art. 138 k.r.o przesłanki do zmiany prawomocnego orzeczenia dotyczącego alimentów . W myśl tego przepisu można zmienić orzeczenie lub umowę dotyczącą obowiązku alimentacyjnego w razie zmiany stosunków. Przez zmianę stosunków rozumie się istotne zmniejszenie się lub ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji albo istotne zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, wskutek czego ustalony zakres obowiązku alimentacyjnego wymaga skorygowania – przez stosowne zwiększenie lub zmniejszenie wysokości świadczeń alimentacyjnych .

Należy podzielić stanowisko Sądu Rejonowego , iż nastąpiła zmiana stosunków uzasadniająca podwyższenie alimentów do kwot po 1.000.-zł , adekwatnych do usprawiedliwionych potrzeb powódki i zarobkowych i majątkowych możliwości pozwanego .

Nieuzasadnione są twierdzenia apelującego, iż w sytuacji gdy jego dochód z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej wyniósł w 2011 roku 1.475,94.-zł a w 2012 roku 7.607,31.-zł – to sprzeczne z treścią art. 135 § 1 k.r.o było zasądzenie alimentów w kwotach po 1.000.-zł miesięcznie . Materiał dowodowy zebrany w sprawie daje pełną podstawę do przyjęcia, iż sytuacja finansowa i możliwości zarobkowe pozwanego muszą być znacznie wyższe niż to usiłował w toku procesu przedstawić pozwany . Należy podzielić stanowisko Sądu Rejonowego ,że brak jest podstaw do przyjęcia , iż dochody pozwanego w 2011 r wyniosły 1.475,94.-zł a w 2012 r wynosiły 7.601.13.-zł , czyli po 633.-zł miesięcznie , w sytuacji gdy wg twierdzeń pozwanego i twierdzeń podniesionych w apelacji pozwany z osiągniętego dochodu w w/w kwocie opłacał wynagrodzenie pracownika po 1.200.-zł miesięcznie. Już tylko z tytułu wypłaty wynagrodzenia dla pracownika w w/w kwocie pozwany musiał w 2012 r dysponować kwotą dwa razy wyższą od osiągniętego wg jego deklaracji dochodu , wynoszącą 14.400.-zł .Wg twierdzeń pozwanego koszty utrzymania domu i spłaty rat kredytu wynoszą po 1.335.-zł miesięcznie , a bezspornie pozwany ponosi dodatkowo także koszty własnego utrzymania ( wyżywienie, środki czystości, zakup odzieży ) .Już tylko powyższe uzasadnia prawidłową ocenę Sądu Rejonowego , iż dochody pozwanego są znacznie wyższe niż to usiłował przedstawić pozwany ,skoro wydatki pozwanego są wielokrotnie przekraczają jego dochody . Na aprobatę zasługuje także ocena Sądu Rejonowego związana z przyjęciem ,iż możliwości zarobkowe pozwanego związane z prowadzoną działalnością gospodarczą są duże .Zasady logiki i doświadczenia życiowego wskazują ,że skoro pozwany zatrudnia pracownika , płaci mu wynagrodzenie po 1200.-zł miesięcznie , to po pierwsze firma pozwanego musi posiadać zlecenia na wykonywanie prac elektrycznych dla co najmniej 2-ch osób, a dodatkowo ,że dochody pozwanego muszą być kilkakrotnie wyższe niż wynagrodzenie zatrudnianego pracownika .Już w sprawie rozwodowej pozwany sygnalizował trudności finansowe związane osiąganiem dochodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej , a w 2002 r w sprawie rozwodowej zasądzone zostały od pozwanego alimenty na 2 dzieci w łącznej kwocie 750.-zł miesięcznie . Pomimo zgłaszanych w sprawie rozwodowej trudności w prowadzeniu działalności gospodarczej pozwany nie zlikwidował firmy tylko ją rozwinął, zatrudniła pracownika .

Niezasadny okazał się zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 138 k.r.o – przez bezpodstawne wobec pozwanego przyjęcie, iż od daty wyrokowania w sprawie IC 782/02 nastąpiła zmiana stosunków uzasadniająca podwyższenie alimentów do kwot po 1.000.-zł miesięcznie . W dacie wyrokowania w przedmiotowej sprawie pozwanego nie obciążał już obowiązek alimentacji starszej córki ,a w związku z upływem 10 lat od daty ustalenia alimentów na rzecz powódki w sposób oczywisty wzrosły jej potrzeby i koszty utrzymania . Z ustaleń Sądu wynika, że usprawiedliwione koszty utrzymania powódki w dacie wyrokowania w sprawie zostały ustalone na kwoty po 1.500 – 1.700 zł miesięcznie. Sąd Rejonowy na uzasadnienie tych kosztów wskazuje jedynie wydatki związane z wyżywieniem , środkami czystości ,wydatkami szkolnymi i korepetycjami oraz kosztami zakupu odzieży, przyjmując te ostatnie wydatki na kwoty od 300-500 zł miesięcznie. Z pewnością ustalenie wydatków na zakup odzieży jest zawyżone ,ale nie ma to wpływu na trafność rozstrzygnięcia Sądu I instancji .Uwzględnić należy bowiem ,że do kosztów utrzymania powódki nie zostały zaliczone wydatki związane z utrzymaniem domu ( już tylko 1/3 tych kosztów wynosi 300.-zł miesięcznie ) , zakupem leków, artykułów sanitarnych, koszty utrzymania telefonu .Powódka w dacie wyrokowania była uczennicą klasy maturalnej, z pewnością poniosła wydatki związane z zakupem odzieży na studniówkę .Jak wynika z decyzji przedłożonej jako załącznik do odpowiedzi na apelację powódka została przyjęta na I rok studiów stacjonarnych w K., a zatem koszty jej utrzymania nie ulegną obniżeniu skoro , będzie kontynuować naukę poza miejscem zamieszkania i wydatki związane z korzystaniem z korepetycji zastąpione zostaną wydatkami związanymi z wynajęciem mieszkania w K. , dojazdami . Od daty wyrokowania w sprawie rozwodowej upłynął okres 10 lat, pozwany aktualnie jest zobowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania jednego dziecka, niezdolnego do samodzielnego utrzymania się i faktycznie, wobec ustania obowiązku alimentacyjnego względem starszej córki obciążenie pozwanego z tytułu alimentów zwiększyło się tylko o 250.-zł w stosunku do 2002 r . Wbrew twierdzeniom apelującego dla ustalenia wysokości należnych alimentów nie ma w przedmiotowej sprawie znaczenia , iż przeciwko pozwanemu toczy się postępowanie egzekucyjne . Skoro pozwany nie wywiązywał się z ciążącego na nim z tytułu wyroku sądowego obowiązku alimentacyjnego , to brak jest jakichkolwiek podstaw do przyjęcia aby w ramach niniejszego postępowania pozwany był premiowany ustaleniem alimentów na niższym poziomie niż to wynika z przesłanek z art. 135 § 1 kro . Brak jest także podstaw do podzielenia zarzutu pozwanego, że koszty utrzymania powódki wynosić powinny 1.000.-zł miesięcznie , pozwany powinien w tych kosztach partycypować dotychczasową kwotą po 300.-zł miesięcznie , a matka powódki ponosić te koszty w pozostałym zakresie. Sąd Rejonowy przyjmuje, że także matka zobowiązana jest w kosztach utrzymania powódki uczestniczyć, jednakże w nieco niższym zakresie niż pozwany, co wydaje się być uzasadnione okolicznościami przedmiotowej sprawy ( powódka mieszka razem z matką , matka prowadzi gospodarstwo domowe , pierze ,gotuje , sprząta )

Nieuzasadniony jest także zarzut apelacji dotyczący nie udokumentowania kosztów utrzymania powódki . Wbrew twierdzeniom apelacji Sąd ustalił koszty utrzymania powódki na podstawie zeznań powódki, jej matki i przedłożonych dokumentów potwierdzających wysokość kosztów utrzymania domu . Pozwany był reprezentowany w sprawie przez profesjonalnego pełnomocnika ,który nie zakwestionował przedłożonych rachunków

Apelacja pozwanego w przeważającej części stanowi jedynie polemikę z oceną dowodów przeprowadzoną w tej sprawie przez Sąd I instancji . Polemika taka co do zasady jest niedopuszczalna ponieważ zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c prawo do oceny dowodów przysługuje wyłącznie sądowi . Zwalczanie swobodnej oceny dowodów nie może polegać wyłącznie na przedstawieniu własnej, korzystnej dla apelującego wersji zdarzeń i ustaleń stanu faktycznego, opartej na własnej ocenie . Skuteczne postawienie zarzutu przekroczenia granicy swobodnej oceny dowodów wymaga wykazania ,że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego . Apelacja w niniejszej sprawie wymogu tego nie spełnia .

Biorąc powyższe pod uwagę ,uznać należy, iż ustalenia Sadu Rejonowego dotyczące zarówno wysokości usprawiedliwionych kosztów utrzymania powódki jak i możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego nie budzą zastrzeżeń , zaaprobować także należy stanowisko i ocenę Sądu Rejonowego ,że nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.o uzasadniająca podwyższenie alimentów do kwot po 1000.-zł miesięcznie .

Biorąc powyższe pod uwagę apelacja została oddalona w oparciu o przepis art. 385 kpc ,a orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego oparte zostało o przepis art. 98 § 1 i 2 kpc w zw. z § 6 p-kt 4 , § 7 ust. 1 p-kt 11 i § 13 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu .