Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

I ACz 2098/17 - postanowienie z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Krakowie z 2017-12-07

Sygn. akt I ACz 2098/17

POSTANOWIENIE

Dnia 7 grudnia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie, I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Grzegorz Krężołek

Sędziowie: SA Marek Boniecki

SA Paweł Czepiel (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2017 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa: Syndyka masy upadłości (...)w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W.

przeciwko: (...) spółce z ograniczona odpowiedzialnością w W.

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w G.

o zapłatę

na skutek zażalenia powoda na postanowienie Sądu Okręgowego w Nowym Sączu I Wydziału Cywilnego z dnia 22 sierpnia 2017 r. sygn. akt I Nc 54/17

postanawia:

oddalić zażalenie.

SSA Paweł Czepiel SSA Grzegorz Krężołek SSA Marek Boniecki

Sygn. akt I ACz 2098/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Nowym Sączu oddalił wniosek o sprostowanie nakazu zapłaty.

W uzasadnieniu podniósł, że w sprawie znajdą zastosowanie przepisy ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze w brzmieniu przed datą tej nowelizacji, bo wniosek o ogłoszenie upadłości (...) W.został złożony przed tym dniem (ogłoszenie upadłości nastąpiło w dniu 5 lutego 2015 r.). Natomiast w świetle regulacji z art. 144 ust. 1 i 2 tej ustawy, jeżeli ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego, postępowania sądowe i administracyjne dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i dalej prowadzone jedynie przez syndyka lub przeciwko niemu. Postępowania te syndyk prowadzi na rzecz upadłego, lecz w imieniu własnym. W procesach dotyczących masy upadłości stroną postępowania jest syndyk, a nie upadły reprezentowany przez syndyka. Natomiast stroną w znaczeniu materialnym, mimo ogłoszenia upadłości, pozostaje upadły jako podmiot stosunku prawnego, z którego wyniknął spór. Zatem wejście do sprawy syndyka w miejsce upadłego jest szczególnym podstawieniem procesowym uregulowanym w ww. przepisie. Brak legitymacji formalnej upadłego nie jest równoznaczny z brakiem po jego stronie zdolności prawnej, to jest zdolności bycia podmiotem praw i obowiązków, a syndyk prowadzi postępowanie sądowe na rzecz upadłego; świadczenia stanowiące przedmiot postępowania zasądzane są na rzecz lub od upadłego. Z tych względów Sąd Okręgowy nadał nakazowi zapłaty takie brzmienie i z tej przyczyny brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku. Sąd Okręgowy podkreślił, że oczywistość niedokładności, błędów pisarskich albo rachunkowych lub innych omyłek oznacza,że muszą one powstać w wyniku niewłaściwego odzwierciedlenia w orzeczeniu rzeczywistej i nie mogącej budzić wątpliwości woli sądu, są obiektywne i bez wątpliwości dostrzegalne w treści orzeczenia lub wprost wynikają z zestawienia tej treści z zawartością akt, a powstały z powodu technicznej niedoskonałości ujęcia rozstrzygnięcia sądu w słowach, przedstawienia stanowiska sądu w błędnej formie lub w sposób niedokładny, a więc niepełny i nieprecyzyjny. Sprostowanie nie jest natomiast środkiem prawnym służącym korekcie rozstrzygnięcia co do jego istoty.

Na postanowienie zażalenie wniósł powód i zarzucił naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na treść orzeczenia, to jest art. 350 § 1 k.p.c. w związku z art.353 2 k.p.c. w związku z art.144 ust. 1 i 2, ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2015 r.) polegające na odmowie sprostowania oznaczenia powoda w tenorze sentencji nakazu zapłaty z 29 czerwca 2017 r. i błędnym uznaniu, że wejście do sprawy Syndyka w miejsce upadłego jest tylko szczególnym podstawieniem procesowym, podczas gdy zgodnie z art. 144 ust. 1 PUiN po ogłoszeniu upadłości postępowania sądowe dotyczące masy upadłości mogą być prowadzone wyłącznie przez syndyka, a w konsekwencji to na rzecz syndyka, a nie upadłego powinna być zasądzona kwota dochodzona pozwem.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art.386 § 1 kpc w związku z art.397 § 2 kpc wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i orzeczenie zgodnie z wnioskiem poprzez wskazanie w tenorze sentencji nakazu zapłaty z 29 czerwca 2017 r. jako podmiotu na rzecz którego należy zasądzić świadczenie - Syndyka masy upadłości (...)w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. i o zasądzenie od strony pozwanej na jego rzecz kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniósł,że zgodnie z art.350 § 1 k.p.c. sąd może z urzędu sprostować w wyroku niedokładności, błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki. Przez niedokładności wyroku należy rozumieć również nieścisłości w oznaczeniu stron lub przedmiotu sprawy. Wymienienie stron w orzeczeniu jest istotną jego częścią, gdyż chodzi o określenie osób, w stosunku do których orzeczenie ma wywoływać skutki prawne. Jeżeli sąd, kierując się brzmieniem oznaczenia stron o danym w pozwie (wniosku), wymieni w sentencji orzeczenia strony sprzecznie z materiałem zebranym w sprawie i niezgodnie z rzeczywistym stanem sprawy, dopuszcza się niedokładności lub omyłki podlegającej sprostowaniu na podstawie art. 350 k.p.c. Jeżeli ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego, upadły traci prawo zarządu majątkiem oraz możliwość korzystania z niego. Upadły tym samym ex lege traci legitymację procesową w postępowaniu dotyczącym masy upadłości, pozostaje natomiast stroną w znaczeniu materialnoprawnym, jako podmiot stosunku prawnego, z którego wyniknął spór. Skutek w postaci utraty prawa zarządu majątkiem upadłego następuje zatem z mocy prawa, bez potrzeby dokonywania żadnych dodatkowych czynności. Skutki ogłoszenia upadłości dotyczą sfery zdolności do czynności prawnych upadłego, w związku z czym wyłącznie w sprawach nie dotyczących masy upadłości może działać sam upadły. O tym jak kształtuje się pod względem podmiotowym postępowanie sądowe w razie ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego stanowi art.144 PU, mający charakter normy procesowej. Zgodnie z jego brzmieniem po ogłoszeniu upadłości postępowania sądowe dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i prowadzone wyłącznie przez syndyka. Z powyższego przepisu jednoznacznie wynika, że po ogłoszeniu upadłości, upadły nie ma legitymacji procesowej do wszczynania i prowadzenia postępowań dotyczących masy upadłości (a takie postępowanie ma miejsce w przedmiotowej sprawie), ponieważ uzyskuje ją syndyk. Zaś w sytuacji, gdy sprawa nie dotyczy masy upadłości, legitymację procesową do występowania w sprawie jako strona zachowuje upadły. Należy wskazać, że nieuzasadnione jest rozróżnienie strony w znaczeniu procesowym w rubrum i w znaczeniu materialnym w tenorze orzeczenia - jak to mam miejsce w sprawie. Stroną procesu jest strona w znaczeniu procesowym, a nie w znaczeniu materialnym. Z dniem ogłoszenia upadłości upadły traci legitymację do występowania w sprawach dotyczących masy, ale pozostaje stroną w znaczeniu materialnoprawnym, jako podmiot stosunku prawnego, z którego wyniknął spór. Zajmowanie zatem pozycji upadłego w znaczeniu materialnym nie uzasadnia zasądzenia świadczenia na jego rzecz lub też od niego w procesach, w których stroną w znaczeniu procesowym jest syndyk masy upadłości. Z tego też względu upadły nie może być stroną żadnego postępowania sądowego lub administracyjnego dotyczącego mienia wchodzącego w skład masy upadłości. Stroną postępowania dotyczącego ww. mienia może być tylko syndyk jako strona w znaczeniu formalnym (procesowym). Wobec powyższego za nietrafne należy uznać stanowisko, wedle którego świadczenie dochodzone przez syndyka, albo przeciwko syndykowi, podlega zasądzeniu na rzecz albo od upadłego. W zakresie statusu prawnego syndyka, jako zarządcy masy upadłości, w polskiej doktrynie dominuje teoria urzędowa. Najważniejszą implikacją teorii urzędowej jest wniosek, że syndyk, jako organ postępowania upadłościowego, działa w imieniu własnym i z mocy własnego prawa. Nie zmienia to faktu, że skutki czynności syndyka wchodzących w zakres zarządu masą upadłości dotyczą upadłego. Skutkiem poglądu, iż syndyk nie jest zastępcą bezpośrednim upadłego, jest stanowisko, że w procesach dotyczących masy upadłości stroną postępowania jest syndyk, a nie upadły, które znajduje bezpośredni wyraz w art.144 ust.2 ustawy Prawo Upadłościowe, zgodnie z którym syndyk prowadzi postępowania (cywilne i administracyjne) dotyczące masy upadłości w imieniu własnym, chociaż na rzecz upadłego Zatem skoro sentencja nakazu zapłaty zawiera niewłaściwe określenie strony powodowej mimo prawidłowego jej określenia w komparycji nakazu zapłaty to zachodzi konieczność sprostowania sentencji nakazu zapłaty na podstawie art. 350 § 1 i 3 k.p.c. Skarżący podkreśla, że taka wykładnia art.144 ust.2 ustawy Prawo Upadłościowe jest zgodna z zapatrywaniem dominującym wcześniej w nauce i judykaturze. Za uzasadniony należy uznać pogląd, według którego świadczenie dochodzone przez syndyka podlega zasądzeniu na jego rzecz, a nie na rzecz upadłego. Stanowisku Sądu Okręgowego przeczy także art.788 § 1 i 2 k.p.c. zgodnie z którym, jeżeli uprawnienie lub obowiązek, po powstaniu tytułu wykonawczego, przeszło na rzecz innej osoby, sąd nada klauzulę wykonalności na rzecz lub przeciwko tej osobie, gdy przejście to będzie wykazane dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonymi. Za przejście uprawnień lub obowiązków uważa się również zmiany w prawie rozporządzania mieniem wywołane ustanowieniem zarządcy masy majątkowej, kuratora spadku lub wykonawcy testamentu, jak również wygaśnięcia funkcji tych osób. Zasądzenie świadczenia od upadłego albo na jego rzecz w sytuacji, gdy to syndyk jest stroną postępowania dotyczącego masy upadłości, czyniłoby przepis art. 788 § 1 i 2. k.p.c. zbędnym. Zatem w nakazie zapłaty jako strona powodowa, winien zostać wskazany Syndyk masy upadłości (...) W., a nie(...) W.w upadłości likwidacyjnej. Takie brzmienie tytułu egzekucyjnego pozwoli na posługiwanie się nim powodowi między innymi przed organami egzekucyjnymi. Z kolei wydanie tytułu egzekucyjnego na upadłego jest znacznym utrudnianiem powodowi w dochodzeniu zasadzonej wierzytelności w ramach postępowania egzekucyjnego. Nie można pominąć także tego, że w procesie, jako powód został wskazany syndyk, dla strony pozwanej powodem był syndyk. Należy także zauważyć, że doręczając powodowi pisma procesowe oraz wszelkie zawiadomienia, Sąd Okręgowy jako powoda wskazywał syndyka masy upadłości (...) w W.. To syndyk wdał się w spór i ferował roszczenie i to syndyk wszczął postępowanie jako strona powodowa. Z tego tez względu upadły - (...) w W. w upadłości likwidacyjnej nie była stroną procesu na żadnym jego etapie, a w efekcie niezgodne z prawem jest wydanie orzeczenia na rzecz podmiotu, który nie brał udziału w postępowaniu. W świetle tego nie może budzić wątpliwości, że stroną postępowania, na rzecz której trzeba było zasądzić należność, był i jest syndyk masy upadłości (...) w upadłości likwidacyjnej. W konkluzji powód wskazał, że odmowa dokonania sprostowania zgodnie z jego wnioskiem, a wcześniej nieprawidłowe jego oznaczenie w tenorze sentencji nakazu zapłaty, spowoduje daleko idące skutki w dalszym ewentualnym postępowaniu prowadzonym przeciwko dłużnikowi.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Wyjaśniając motywy rozstrzygnięcia Sąd Apelacyjny zwraca uwagę,iż rozstrzygnięcie danego wniosku, a następnie zażalenia uzależnione jest od charakteru tego wniosku. I tak, tytułem przykładu wskazać należy, iż rozpoznając wniosek o zabezpieczenie sąd nie bada,czy roszczenie jest uzasadnione,poprzestając na ocenie,czy jest uprawdopodobnione i oczywiście, w razie potrzeby badając uprawdopodobnienie interesu prawnego. Z kolei, rozpoznając wniosek o uzupełnienie wyroku sąd nie bada, czy wyrok jest prawidłowy w tym znaczeniu, że zebrany w sprawie materiał dowodowy i treść przepisów znajdujących zastosowanie w sprawie uzasadnia wydanie wyroku o danej treści, a jedynie ocenia, czy w wyroku powinno znaleźć się dodatkowe rozstrzygnięcie – stosownie do treści wniosku o uzupełnienie wyroku.

Analogicznie, w razie złożenia wniosku o sprostowanie orzeczenia sąd ocenia, czy orzeczenie obarczone jest wskazaną we wniosku wadliwością wywołaną niedokładnością, błędem pisarskim albo rachunkowym lub inną oczywistą omyłką. Dotyczy to zarówno sądu I instancji,który rozpoznaje wniosek o sprostowanie,jak i sądu odwoławczego,który rozpoznaje ewentualne zażalenie na postanowienie sądu I instancji.

Jak wynika z uzasadnienia Sądu Okręgowego zastosowana formuła sentencji nakazu zapłaty nie była wynikiem jego omyłki. Było to celowe działanie Sądu Okręgowego będące skutkiem reprezentowanego przez ten Sąd poglądu prawnego. Skoro nie była to oczywista omyłka Sądu Okręgowego to oczywistym jest, że Sąd Okręgowy nie mógł uwzględnić wniosku o sprostowanie. W rezultacie Sąd Apelacyjny nie może uwzględnić zażalenia i zmienić zaskarżone postanowienie, bo nie ulega wątpliwości, że sposób oznaczenia strony powodowej nie był podyktowany oczywistą omyłką sądu I instancji.

Odrębną kwestią jest, czy Sąd Okręgowy prawidłowo oznaczył stronę na rzecz której zasądził dochodzone roszczenie, ale kwestia ta nie podlega ocenie w ramach postępowania zażaleniowego wywołanego oddaleniem wniosku o sprostowanie.

Nie można także zgodzić się ze skarżącym, że wydanie tytułu egzekucyjnego na rzecz upadłego utrudni syndykowi dochodzenie zasądzonej wierzytelności w ramach postępowania egzekucyjnego. W komparycji nakazu zapłaty jako strona powodowa został wskazany syndyk. Zatem w razie złożenie przez syndyka odpowiedniego wniosku i jego pozytywnym rozpatrzeniu tytuł wykonawczy zostanie wydany właśnie Syndykowi.

W tym stanie rzeczy Apelacyjny oddalił zażalenie na zasadzie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

Na marginesie dodać należy, iż z akt sprawy nie wynika, aby Sąd Okręgowy pobrał opłatę od zażalenia. Sąd Okręgowy rozważy uzupełnienie tego braku w trybie art.108 1 kpc.

SSA Paweł Czepiel SSA Grzegorz Krężołek SSA Marek Boniecki

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Anna Bartkowska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Krakowie
Osoba, która wytworzyła informację:  Grzegorz Krężołek,  Marek Boniecki
Data wytworzenia informacji: