Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Grzegorz Krężołek (spr.)
Sędziowie:	SSA Marek Boniecki SSA Robert Jurga
Protokolant:	st.sekr.sądowy Urszula Kłosińska

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2017 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa B. R.

przeciwko Towarzystwu (...) (...)w S.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach

z dnia 26 kwietnia 2016 r. sygn. akt I C 225/16

1.  zmienia zaskarżony wyrok nadając mu treść:

„I. oddala powództwo,

II. nie obciąża powódki kosztami procesu należnymi strony pozwanej.”;

2.  nie obciąża powódki kosztami postępowania apelacyjnego należnymi stronie pozwanej.

SSA Marek Boniecki SSA Grzegorz Krężołek SSA Robert Jurga

Sygn. akt : I ACa 1343/16

UZASADNIENIE

W pozwie skierowanym przeciwko Towarzystwu (...) (...)w S., B. R. wnosiła o zasądzenie kwoty 100 000 zł oraz zwrotu kosztów procesu

W uzasadnieniu pozwu wskazała, że w dniu 3 marca 2014 roku jej mąż, J. R. (1) zawarł z pozwanym Towarzystwem umowę ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków z zastosowaniem tzw wariantu (...)Suma ubezpieczenia w wypadku trwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego, w sytuacji zaistnienienia nieszczęśliwego wypadku, wynosiła 50 000 zł. Taka sama suma była należna wówczas , gdy w jego nastepstwie nastapiłaby śmierć ubezpieczonego.

Okres ubezpieczenia został ustalony od dnia 4 marca 2014 r do dnia 3 marca 2015 r, zaś jednorazowa składka na kwotę 404 zł. Zawarcie umowy zostało potwierdzone odpowiednim dokumentem, ubezpieczony dokonał we wskazanym terminie zapłaty umówionej składki. Jako osobę uposażoną, J. R. (1) wskazał swoją żonę , powódkę.

Jak ponosiła w dalszym ciagu, w dniu 13 września 2014 roku ubezpieczony małżonek usiłował przeciąć szlifierką kątową znleziony pocisk artyleryjski zawierający zapalnik i materiał wybuchowy. Na skutek działania szlifierki doszło do niekontrolowanej eksplozji pocisku. W jej nastepstwie mąż doznał obrażeń ciała , w konsewencji których zmarł.

Wobec zgonu męża , powódka, jako uposażona, wystąpiła do strony pozwanej o wypłatę świadczenia ubezpieczeniowego. Zakład ubezpieczeń odmówił jego spełnieniania twierdząc , że jego odpowiedzialność jest w świetle postanowień umowy zawartej z J. R. (1) wyłączona albowiem to on swoim zachowaniem spowodował zaistnienie wypadku , w następstwie konsekwencji którego , zmarł. Taka sytuacja nie była objęta zakresem ubezpieczenia.

Odpowiadajac na pozew , strona pozwana domagała się odddalenia powództwa oraz obciążnia przeciwniczki procesowej kosztami sporu.

W motywach swojego stanowiska wskazywała, że przyczyną zgonu poszkodowanego był wielonarządowy uraz po eksplozji pocisku, którą spowodował on sam,na skutek lekkomyślnego manipulowania przy nim,przy użyciu szlifierki, po uprzednim umieszczeniu go w imadle.

Tego rodzaju postępowania J. R. (1) i jego nastepstw nie można, zdaniem strony pozwanej, zakwlifikować jako nieszczęśliwego wypadku , w rozumienieu definicji wskazanej w §(...) ogólnych warunków ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków, stanowiacych integralną część umowy ubezpieczenia, zawartej przez Towarzystwo z poszkodowanym.

W jej ocenie, opisane wyżej , świadome działanie męża powódki , z pewnością było zależne od jego woli i to w jego nastepstwie doszło do wybuchu , powodujacego obrażenia ciała i w konsewencji śmierć J. R..

E. wywołana tym działaniem nie była zdarzeniem przypadkowym , wywołanym przyczyną zewnętrzną , o jakiej mowa w powołanej wyżej definicji. Wniosek taki wyklucza odpowiedzialność umowną strony pozwanej i zwalnia ją od spełnienienia swiadczenia ubezpieczeniowego na rzecz powódki.

W ocenie Towarzystwa przyjęcie oceny odmiennej byłoby równoznaczne , na tle okoliczności w jakich zginął J. R. (1) , z przyjeciem odpowiedzialności strony pozwanej o charakatarze absolutnym , której nie dałoby się pogodzić z brzmieniem art. 15 ust. 1 i 16 ustawy z dnia 11 września 2015 roku O działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (DzU z 2015 roku poz. 1844) , wyznaczającymi jej granice , wiążąc je z treścią ogólnych warunków ubezpieczenia, które bliżej je określają.

Wyrokiem z dnia 26 kwietnia 2016r , Sąd Okregowy w Kielcach :

- zasądził od Towarzystwa (...) w S. na rzecz powódki B. R. kwotę 100 000 złotych z ustawowymi odsetkami opd dnia 1 wrzesnbia 2015r [ pkt I ],

- nakazał ściagnąć od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa - Sądu O. w K. kwotę 5 000 złotych , tytułem nieiuszczonej opłaty od pozwu [ plkt II ] ,

- zasądził od strony pozwanej na rzecz poowódki sumę 3600 złotych , tytułem kosztów procesu [ pkt III sentencji wyroku ].

Sąd Okregowy ustalił nastepujace fakty istotne dla rozstrzygniecia :

Mąż powódki był zatrudniony jako elektryk w spółce (...).

W dniu 28 lutego 2014 roku Spółdzielcza (...) imieniem F. S. z siedzibą w G., udzieliła J. R. (1) kredytu konsumenckiego na kwotę 55 000 zł. Umowa ta została zawarta na okres od dnia 28 lutego 2014 roku do dnia 15 lutego 2024 roku.

Zabezpieczeniem jego spłaty było poręczenie udzielone przez powódkę.
Ponadto w dniu 3 marca 2014 pomiedzy nim a stroną pozwaną, została zawarta umowa ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków z zastosowaniem tzw wariantu(...)

Suma ubezpieczenia , w przypadku doznania przez ubezpieczonego, w nastepstwie nieszczęśliwego wypadku, trwałego uszczerbku na zdrowiu wynosiła 50 000 złotych .

W sytuacji , gdy skutkiem tego wypadku była śmierć ubzpieczonego , suma ta wynosiła także 50 000 złotych.Świadczenie na rzecz osoby uposażonej w przypadku , gdy na skutek obrażeń ciała nastpiłaby śmierć ubezpieczonego , wynosiła 200% wskazanej sumy ubezpieczenia.

Okres ochrony ubezpieczeniowej został w umowie określony pomiedzy 4 marca 2014 r i 3 marca 2015 roku. Jednorazowa składka wynosiła 404 zł, którą ubezpieczony zapłacił. Jako osobę uposażoną J. R. (1) wskazał swoją żonę B. .

Z dalszych ustaleń wynika , że poszkodowany wraz z rodziną mieszkał w miejscowości D..

Zbierał w okolicznych lasach i kolekcjonował przedmioty pochodzące z czasów II wojny światowej,w tym pociski i amunicję . Zebrane przechowywał w stodole i budynku gospodarczym na swojej posesji.

W dniu 13 września 2014 roku , w niewiadomym celu, próbował przeciąć szlifierką kątową, po uprzednim umieszczeniu w imadle, odnaleziony pocisk artyleryjski , zawierający zapalniki i materiał wybuchowy. Na skutek działania szlifierki doszło do niekontrolowanej eksplozji rozbrajanego pocisku.

Na skutek eksplozji J. R. (1) doznał licznych obrażeń, które były bezpośrednią przyczyną jego śmierci.

Prokuratura Rejonowa K.- Zachód wszczęła śledztwo w sprawie nieumyślnego spowodowania śmierci J. R. (1) oraz gromadzenia materiałów wybuchowych i posiadania amunicji bez wymaganego zezwolenia , to jest o przestępstwo z artykułu 155 k.k. oraz z art. 171 k.k. I art. 263 § 2k.k.

Postanowieniem z dnia 15 grudnia 2014 roku śledztwo zostało umorzone.

W uzasadnieniu tego orzeczenia wskazano m.in. że przyczyna śmierci J. R. (1) nie była w jakikolwiek sposób związana z działaniem innych osób, a zgromadzone w postępowaniu przygotowawczym dowody wskazują , w sposób oczywisty, że eksplozja materiałów wybuchowych spowodowana została przez samego pokrzywdzonego, na skutek lekkomyślnego manipulowania przy poocisku artyleryjskim przy użyciu szlifierki kątowej w bliżej nieustalony sposób.

Z motywów tych wynikało także, iż zgromadzony materiał dowodowy potwierdził jednoznacznie, że materiały wybuchowe oraz amunicja , których posiadanie bez wymaganego zezwolenia jest zabronione, były gromadzone przez J. R. (1) zarówno hobbistycznie jak i związku ciężką sytuacją materialną. Ofiara wybuchu nie zajmowała się przy tym ich ewentualnym obrotem bez wymaganego zezwolenia.

W ramach rozważań prawnych Sąd Okregowy uznał , iż wbrew zarzutom strony pozwanej , zdarzenie z 13 września 2014r, w następstwie którego poszkodowany ubezpieczony doznał obrażeń ciała , a następnie w ich wyniku zmarł , było nieszczęsliwym wypadkiem w rozumieniu (...)ogólnych warunków ubezpieczenia , stanowiących integralną częśc umowy ubezpieczenia jaka wiązała J. R. z zakładem ubezpieczeń.

W związku z tym strona pozwana jest zobowiązana , na jej podstawie, do spełnienienia świadczenia ubezpieczeniowego na rzecz wskazanej w niej jako osoba uposażona, powódki , a jego rozmiar ilościowy wynika z brzmienia § (...) o.w.u. , wynosząc łacznie 100 000 złotych. / 200 % sumy ubezpieczenia /

O. się do definicji nieszczęśliwego wypadku przyjętej w ogólnych warunkach, Sąd Okregowy uznał , że przyczyną zewnętrzną , której zaistnienie zdecydowało o powstaniu wypadku była niekontrolowana eksplozja ładunku wybuchowego , który znajdował się w pocisku artyleryjskim. Była to przy tym przyczyna niezależna od J. R. (1) , który wprawdzie manipulując przy pocisku zachowywał się ryzykownie ale nie można przyjąć , że jego wolą , wykluczającą uznanie zdarzenia wywołujacego jego obrażenia ciała i smierć , za majace charakter losowy , były objęte takie nastepstwa jego działania, spowodowane wybuchem.

Sąd I instancji zaakcetował przy tym , że zważywszy na cel w jakim była zawierana umowa ubezpieczenia, a to ochrona intresu osoby ubezpieczonej , w sytuacji gdy postanowienia jej mogą być różnie inetrpretowane należy wykładać je na korzyść takiego podmiotu ,przy zawężajacej inetrpretacji okoliczności , które odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń miałyby wyłączyć.

A. , że w toku postępowania rozpoznawczego nie zostały ujawnione żadne okoliczności faktyczne , które zgodnie z §6 o.w.u. odpowiedzialność strony pozwanej za spełnienie świadczenia ubezpieczeniowego wyłączałyby, wskazał także Sąd Okręgowy na to , że to strona pozwana nie zdecydowała się aby w ogólnych warunkach ubezpieczenia przewidzieć wyłaczenie swojej podpowiedzialności , w sytuacji, gdy wypadek ubezpieczeniowy jest następstwem czynności podjetej przez ubezpieczającego /ubezpieczonego/ , na własne ryzyko.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu była norma art. 98 §1 i 3 kpc w zw z art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelację od tego orzeczenia złożyła strona pozwana , obejmujac jej zakresem całość rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego.

We wniosku środka odwoławczego skarżacy zakład ubezpiueczeń domagał się wydania rozstrzygnięcia reformatoryjnego i odddalenia powództwa oraz obciążenia B. R. kosztami postępowania należnymi stronie pozwanej za obydwie instancje .

Nie formułujujac żadnych zarzutów dotyczacych sposobu dokonania przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych i uznajac je za prawidłowe , konstrukcję apelacji ubezpieczyciel oparł na zarzutach dotyczacych sposobu zastosowania przez Sąd niższej instancji, norm prawa materialnego.

Nieprawidłowość Sądu w tym zakresie , polegająca na nieprawidłowym zastosowaniu miała dotyczyć norm :

a/ art. 805 §1 i 2pkt 2 kc,

b/ 386 §1 kc oraz

c/ art. 15 ust. 1 i 16 ustawy z dnia 11 wrzesnia 2015r O działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej [ DzU z 2015 poz. 1844]

Wada zarzucana Sądowi I instancji przez skarżacą miała doprowadzić do nieprapwnego wniosku prawnego , że manipulacja za pomocą szlifierki przy pocisku artyleryjskim przez poszkodowanego , w warunkach uprzedniego przygotowania do tej czynności, poprzez umieszczenie pocisku w imadle , która w swoich konsewencjach doprowadza do eksplozji przynoszącej śmierć ubezpieczonemu może być uznana za zadarzenie losowe , niezależne pod woli ofiary wybuchu.

Prawidłowa ocena powinna prowadzić, zdaniem apelującej do wniosków przeciwnych i na ich podstawie ubezpieczyciel , zważywszy na zakres jego odpowiedzialności ukształtowany w umowie ubezpieczenia , powinien zostać uznany za wolnego od odpowiedzialności za spełnienienie swiadczenia na rzecz powódki.

W motywach apalacji zakład ubezpieczeń powtórzył argumentację, którą posługiwał się podczas postępowania rozpoznanwczego przed Sądem I instancji, w sposób szczególny akcetujac , że zdarzenie wywołujace szkodę nie może być uznane za nieszczęliwy wypadek, w rozumieniu definicji tego pojecia przyjetego w(...)ogółnych warunków ubezpieczenia, kształtujących prawa i obowiązaki stron zawartej umowy.

W szczególności , w okolicznościach faktycznych ustalonych w sprawie, nie można uznać, zdaniem apalaujacej , że wybuch pocisku, przy którym za pomocą elekrycznego narzędzia manipulował J. R. (1), może być potraktowany jako zdarzenie losowe , niezależne od woli ofiary wypadku.

To ubezpieczający [ ubezpieczony ] podjął na własne ryzyko czynność , która w swoich konsewencjach doprowadziła do wybuchu niosącego następstwa dla jego zdrowia , a potem życia. Nie sposób wobec tego uznać tego zdarzenia zdarzenie o charakterze losowym. A takie stwierdzenie już wystarcza do potwierdzenia tego ,iż zakład ubezpieczeń jest wolny od odpowiedzialności.

O. na apelację , B. R. domagała się jej oddalenia , jako pozbawionej usprawiedliwionych podstaw i obciążenia strony pozwanej kosztami postępowania apelacyjnego.

W swoim stanowisku procesowym zaaprobowała w całosci stanowisko prawne , które posłużyło Sądowi Okręgowemu dla oceny zgłoszonego przez nią roszczenia.

Rozpoznajac apalację , Sąd Apelacyjny rozważył :

Środek odwoławczy zakładu ubezpieczeń jest uzasadnioony , prowadząc do zmiany zaskarżonego nim wyroku , w sposób wskazany w punkcie 1 setencji w orzeczenia Sądu II instancji.

Jak wskazano wyżej, apalacja strony pozwanej nie neguje sposobu, w jaki Sąd I instanncji dokonał , na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego ustaleń faktycznych relewantnych z punktu widzenia rozstrzygnięcia , ich poprawnosci i kompletnosci.

Wobec tego ustalenia te przyjmuje, jako własne, także Sąd II instancji.

Z ustaleń tych wynika , że umowa jaką zawarł ze stroną pozwną, w dniu 3 marca 2014r , J. R. (1) była umową ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków, zatem taką , która jest zaliczana do kategorii ubezpieczeń osobowych.

Przy tego rodzaju umowach , świadczenie zakładu ubezpieczeń wyraża , co do zasady, określona suma pieniężna , której obowiązek zapłaty oraz wysokość pozostaje niezależna od powstania i rzeczywistego rozmiaru uszczerbku , którego doznał ubezpieczony. Obowiązek jego spełnienienia , w realizacji postanowienia umownego , po stronie ubezpieczyciela uzalaziony jest od zaistnienienia wypadku ubezpieczeniowego.

Oczywistym jest , iż przy ubezpieczeniu osobowym , wskazana wyżej niezależność świadczenia od szkody oraz uzależnienie powstania obowiązku jego spełnienienia przez zakład ubezpieczeń od ściśle określonego zdarzenia , którego cechy [ elementy] opisuje umowa stron , nie wyłacza reguły , iż umowa ta ma charakter umowy losowej.

Zdarzenie to, określane jako wypadek ubezpieczeniowy musi mieć właśnie charakter zdarzenia losowego.

Co należy rozumieć pod tym pojęciem określa art. 3 pkt 57 ustawy z dnia 11 wrzesnia 2015r O działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej [ DzU z 2015 poz. 1844], który po mysli art. 482 ustawy , ma zastosowanie także do umów ubezpieczenia zawartych przed jej wejściem w życie, a taką była umowa strony pozwanej z J. R. (1).

Zgodnie z treścią tej definicji zdarzenia losowego, jest to zdarzenie niezależne od woli ubezpieczającego lub ubezpieczonego, przyszłe i niepewne , którego wystąpienie powoduje uszczerbek w dobrach osobistych lub majątkowych albo zwiększenie potrzeb majątkowych po stronie ubezpieczającego lub innej osoby objętej ochroną ubezpieczeniową.

Przy tym, określenie tego wypadku może mieć zarówno charakter kauzalny , poprzez opisanie jego nastepstw , które uaktualniają obowiązek świadczenia ze strony zakładu ubezpieczeń lub przybrać formę niekauzalną , przy której obowiązek ten wiąże się wyłacznie z samym zdarzeniem.

/por. w tej matarii bliżej, uwagi M. Orlickiego w Systemie Prawa Prywatnego t.8 , s. 808 i n. , Wydawnictwo CH Beck 2011, a także uwagi M . Kondek w komentarzu do kodeksu cywilnego pod red. K. Osajdy , wydanie z 2017/

Na potrzeby ubezpieczeń nastepstw nieszczęśliwych wypadków samo pojęcie nieszczęśliwego wypadku jako zdarzenia ubezpieczeniowego nie zostało zdefiniowane w przepisach prawa, a ustawodawca nie decyudując się na to, pozostawił jego określenie samym stronom zawieranych umów ubezpieczenia. Zwykle jest ono ujete w ogólnych warunkach ubezpieczeń, stanowiacych ich część.

Tak też było w umowie , która jest podstawą roszczenia zgłoszonego przez B. R..

Zgodnie z treścią §2 pkt 3 o. w.u. , stanowiących inetrgralną część umowy zawatartej pomiedzy jej małżonkiem a stroną pozwaną, w dniu 3 marca 2014r, nieszczęśliwym wypadkiem jest nagłe zdarzenie o charakterze losowym , wywołane wyłącznie przyczyną zewnętrzną , w następstwie którego , niezalażnie od swojej woli , ubezpieczony doznał uszkodzenia ciała , rozstroju zdrowia lub umarł.

Dokonujac analizy treści tej definicji przez pryzmat okoliczności faktycznych dotyczacych przyczyn i przebiegu wypadku, w nastepstwie którego ubezpieczajacy [ubezpieczony] doznał obrażeń ciała i w ich nastepstwie zmarł , stwierdzic należy ,iż niepoprawną jest ocena prawna Sądu Okregowego , zgodnie z którą zakład ubezpieczeń jest zobowiązany do spełnienienia świadczenia ubezpieczeniowego na rzecz uposażonej na podstawie tej umowy, żony zmarłego.

Ma bowiem rację strona pozwana , która w ramach zarzutów naruszenia prawa matarialnego uznaje , że zdarzenie z 13 wrzesnia 2014r nie było zdarzeniem ubezpieczeniowym , nieszczęśliwym wypadkiem, w rozumieniu wskazanej wyżej definicji umownej tego pojecia, którego nastepstwa rodziłyby po stronie zakładu ubezpieczeń obowiązek spełnienia świadczenia ubezpieczeniowego.

Przypomnieć należy , iż zgodnie z niekwestionowanymi ustaleniami, J. R. (1) w tym dniu,odnaleziony wcześniej, w nieznanych okolicznościach, pocisk artyleryjski, wyposażony w zapalniki oraz zawiarający matariał wybuchowy , uprzdnio przenoszac go na teren swojej posesji w miejscowości D. , unieruchomił w imadle.

N. za pomocą szlifireki kątowej rozpoczął z przyczyn , które nie zostały ustalone , rozbrajanie tego pocisku poprzez próbę jego przecięcia.

Podczas wykonywania tej czynności pocisk eksplodował , raniąc ubezpieczonego. W następstwie donanych obrażeń J. R. (1) zmarł.

Nie może budzić wątpliwosci , że obrażenia ciała męża powódki , a potem jego zgon , zostały spowodowane niekontrolowanym wybuchem matariału , który znajdował się w pocisku . Było to zatem , odwołujac się do definicji umownej nieszczęśliwego wypadku, zdarzenie nagłe , wywołane przyczyną zewnętrzną, w relacji do poszkodowanego w eksplozji.

Jednak sposób zachowania poszkodowanego ,który na własne ryzyko podjął , niewyjaśnioną w swoich przyczynach, przemyślaną o czym świadczy uprzednie umieszczenie w imadle , próbę przecięcia niewypału za pomocą urządzenia mechanicznego - szlifierki - nie pozwala na przyjecie , iż następujacy podczas tego przcinania wybuch, był zdarzeniem losowym w rozumieniu definicji ustawowej tego pojecia przyjetej w art. 3 pkt 57 ustawy z dnia 11 wrzesnia 2015r .

W szczególności nie można w sposób uzasadniony przyjąć , aby wybuch był, w tej sytuacji , następstwem niezależnym od woli ubezpieczającego [ ubezpieczonego ] , który ,nie zachowujac jakichkolwiek zasad ostrożności przy postępowaniu z przedmiotami niebezpiecznymi powinien był przewidzieć , co najmniej w granicach ewentualności , taką konsewencję podjetej przez siebie ingrencji w niewypał. Samo zdarzenie / eksplozja matariału umieszczonego w pocisku / było wywołane wyłącznie działaniem poszkodowanego - jego przecinaniem.

Zatem już tylko odwołując się do pojęcia zdarzenia losowego, wskazanego w powołanym przepisie ustawy , zważywszy na charakter umowy ubezpieczenia jako umowy o takim charakterze , należy przyjać , że strona pozwana jest wolna od odpowiedzialności wobec uposażonej powódki za spełnienie swiadczenia ubezpieczeniowego, na podstawie umowy do której B. R. odwołuje się.

Odmienna , nietrafna , ocena Sądu I instancji powoduje , że za zasadny należy uznać apelacyjny zarzut naruszenia art. 805 §1 i §2 pkt 2 kc.

Dodatkowoym argumentem za trafnością takiego wniosku jest ten , który wynika z treści §2 pkt 3 ogólnych warunków ubezpieczenia ,stanowiacych integralną część umowy z której wywodzone jest oceniane roszczenie.

Zawarta w tym postanowieniu definicja umowna nieszczęśliwego wypadku uznaje , za tego rodzaju wypadek [tylko ] takie zdarzenie nagłe , które zostało spowodowane wyłacznie przyczyną zewnętrzną o charakterze losowym [...]

W granicach tak zdefiniowanego nieszczęśliwego wypadku nie mieści się sytuacja faktyczna w której ta przyczyna zewnętrzna została wywołana wyłącznie działaniem samego ubezpieczonego [ poszkodowanego] .

Usprawiedliwiony jest wobec tego także zarzut apelacyjny naruszenia art. 15 ust. 1 i 16 , ustawy O działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej albowiem trafnie skarżaca strona pozwana , zwalczając przeciwny pogląd prawny Sądu I instancji , wskazała , że przy aprobacie dla niego , w realiach faktycznych rozstrzyganej sprawy, odpowidzialność zakładu ubezpieczeń miałaby charakter nieograniczony , w sytuacji gdy jej granice istnieją i są okreslone m. in. przez postanowienia umowy stron i przyjmowane jako ich element, ogólne warunki ubezpieczenia.

Nie ma racji Sąd I instancji , odwołujac się w ramach motywacji poglądu prawnego, który zdecydował o uznaniu roszczenia żony poszkodowanego za usprawiedliwione , iż ubezpieczyciel powinien był, w sposób wyraźny wyłączyć swoją odpowiedzialność w takich sytuacjach faktycznych jaka została w rozstrzyganym sporze ustalona, w ogólnych warunkach ubezpieczenia.

Nie czyniąc tego, naraził się , w ocenie Sądu I instancji , na konsewencje wynikające z aprobowanej w orzecznictwie Sądu Najwyższego , w odniesieniu do interpretacji niejasnych postanowień ogólnych warunków ubezpieczenia, reguły in dubio contra redactorum.

Wskazujac , że zasada ta - ukształtowana poprzez judykaty SN wśród których , dla przykładu należy wskazać na rozstrzygnięcia z 13 czerwca 2013, sygn. IV CNP 80/12, z 10 stycznia 2014, sygn. I CSK 155/13, i z 6 lutego 2015, sygn. II CSK 295/14 - wszystkie powołane za zbiorem Legalis- jest elementem porządku prawnego , na podstawie art. 15 ust. 5 ustawy O działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej , powiedzieć należy , że nie ma ona w rozstrzyganej sprawie zastosowania.

Postanowienia umowy z 3 marca 2014r i stanowiące ich część , ogólne warunki ubezpieczenia, są na tyle jasne i jednoznaczne , że nie ma potrzeby sięgania przy ich wykładni do reguł interpretacyjnych, w tym tej o jakiej obecnie stanowi wskazany przepis ustawy z 11 września 2015r.

Definicja nieszczęśliwego wypadku zamieszczona w(...) o. w.u. , w powiązaniu ze zdefiniowanym w ustawie pojęciem zdarzenia losowego jest jasna , co do tego , iż nie jest tym pojęciem objete działanie poszkodowanego, podjete na własne ryzyko.

Zatem wskazywane przez Sąd Okregowy , w motywach zaskarżonego wyroku, zabiegi inetrpretacyjne niezbędne , jego zdaniem , dla przypisania stronie pozwanej bądź nie, odpowiedzialności za zdarzenie z 13 września 2014r , nie były potrzebne. Ponadto taki wniosek wyklucza potrzebę umieszczenia tego rodzaju sytuacji , w ramach o.w.u. , w katalogu wyłaczeń ochrony uobezpieczeniowej , odnoszacych się do zdarzeń o szczegółnym charakterze , które właśnie przez swoja specyfikę takiej ochronie nie podlegają.

Z podanych wyżej przyczyn , w uznaniu apelacji za zasadną Sąd Apalacyjny orzekł jak w punkcie 1 strencji wyroku , na podstawie art. 386 §1 kc w zw z art. 805 §1 i 2 pkt 2 w zw z art. 829 kc.

Rozstrzygajac o kosztach procesu z uwagi na szczególną sytuację osobistą B. R., która w tragicznych okolicznościach została wdową m. in. z obowiązkiem spłaty zaciągniętego przez męża kredytu ale także zwracając uwagę na to , że mające w sprawie zastosowanie przepisy prawa matarialnego, mogły być rozbieżnie inetrpretowane, o czym przekonuje także treść rozstrzygnięcia poddanego kontroli inbstancyjnej , Sąd II instancji ocenił , iż względy słuszoności przemawiają za tym, aby nie obciążać powódki tymi kosztami wobec przeciwnika procesowego . Podstawą takiego rozstrzygnięcia jest przepis art. 102 kpc.

Te same przyczyny zdecydowały o odwołaniu się do tych zasad , także w odniesieniu do sposobu rozliczenia pomiedzy stronami kosztów postępowania apalacyjnego.

Tutaj wzgląd na charakter postępowania oraz sposób zastosowania dla oceny roszczenia powódki relewantnych norm prawa matarialnego , jeszcze bardziej niż uprzdnio może być wyeksponowany.

Nie można bowiem tracić z pola widzenia i nie uwzględniać tego , że tym bardziej na etapie postępowania apalacyjnego powódka mogła być utwierdzona w przekonaniu o poprawności swojego stanowiska, w ramach którego dochodziła roszczenia , skoro Sąd I instancji wydanym rozstrzygnięciem potwierdził jej ocenę , że dochodziła go - w pełnym wymiarze ilościowym - w sposób usprawiedliwiony.

W tej sytuacji, także w odniesieniu do kosztów postępowania apalacyjnego , Sąd II instacji , stosujac art. 102 kpc w zw z art. 108 §1 i 391 §1 kpc , zaniechał obciążania powódki tym obowiązkiem na rzcz zakładu ubezpieczeń.

SSA Marek Boniecki SSA Grzegorz Krężołek SSA Robert Jurga