Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 kwietnia 2015 roku

Sąd Rejonowy w Rybniku II Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Michalina Stabla
Protokolant:	st. sekr. sądowy Aldona Fojcik

po rozpoznaniu w dniu 1 kwietnia 2015 roku w Rybniku, na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy i Miasta C. - Szkoły Podstawowej im. W. B. w S.

przeciwko Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w R.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w R. na rzecz powoda Gminy i Miasta C. kwotę 12.912,66 zł (dwanaście tysięcy dziewięćset dwanaście złotych 66/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 12 grudnia 2011 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 646,00 zł (sześćset czterdzieści sześć złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt II C 1088/14

UZASADNIENIE

Wyroku z dnia 15 kwietnia 2015 r.

W pozwie skierowanym do tut. Sądu w dniu 17.10.2013 r. powódka – Gmina i Miasto C. – Szkoła Podstawowa im. W. B. wniosła o zasądzenie od pozwanej Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w R. kwoty 12.912,66 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 12.12.2011 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że domaga się powyższej kwoty tytułem kary umownej za opóźnienie w oddaniu robót, którego dopuściła się pozwana w ramach wykonywania umowy o roboty budowlane. Powodowa Gmina wskazała, że na podstawie Umowy (...) z dnia 5 września 2011 roku, zawartej w wyniku rozstrzygnięcia przetargu nieograniczonego przeprowadzonego wg przepisów określonych ustawą - Prawo zamówień publicznych, Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna jako Wykonawca zobowiązała się zrealizować zamówienie pod nazwą – „Plac zabaw w ramach programu rządowego (...) obejmujące wykonanie jednego placu zabaw przy Szkole Podstawowej im. W. B. w S., zgodnie z warunkami przetargu, opisem przedmiotu zamówienia oraz postanowieniami Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, a także złożoną ofertą. Zgodnie z § 5 ust. 1 umowy termin wykonania przedmiotu umowy został określony na 25 października 2011 roku. W myśl zaś art. 5 ust. 4 umowy „terminem zakończenia przedmiotu umowy jest termin protokolarnego przekazania Inwestorowi protokołem odbioru końcowego kompletnego i bezusterkowego oraz należycie wykonanego przedmiotu umowy podpisanego przez przedstawiciela Wykonawcy oraz przedstawiciela Inwestora.

Wykonawca nie wykonał przedmiotu umowy w terminie, oddając plac w postaci niewadliwej w dniu 17.11.2011 r.

Zgodnie zaś z postanowieniami §14 ust.1 pkt 1 umowy (...) Wykonawca zobowiązany jest zapłacić Inwestorowi karę umowną za zwłokę w oddaniu przedmiotu umowy w wysokości 0,5% wynagrodzenia ryczałtowego brutto określonego w § 10 ust.1 umowy za każdy dzień zwłoki, licząc po upływie terminu określonego w § 5 ust. 1 umowy, tj. po 25.10.2011 roku. Ponieważ umowy nie zrealizowano w terminie, zwrócono się do Wykonawcy o zapłatę kary umownej za okres od daty upływu terminu wykonania umowy do dnia odbioru końcowego, który nastąpił w dniu 17.11.2011 roku, w łącznej kwocie 12.912,66 złotych – kwota ta stanowi wartość przedmiotu sporu.

W dniu 10.01.2014 roku Referendarz sądowy przy Sądzie Rejonowym w Rybniku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym w całości uwzględnił dochodzone przez powoda roszczenie.

W terminie do wniesienia sprzeciwu od wydanego nakazu zapłaty pozwana Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w R. złożyła sprzeciw wnosząc o oddalenie powództwa
w całości i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadniając swe stanowisko poniosła, że naliczenie przez powódkę kar umownych pozwanej z tytułu wykonania umowy było bezzasadne, gdyż pozwana nie dopuściła się powstania zwłoki w realizacji umowy i wykonała prace w terminie umownym tj. do dnia 25.10.2011r. oraz zgłosiła powódce gotowość do odbioru robót. Zdaniem pozwanej to powódka dopuściła się zwłoki w odebraniu robót, który to obowiązek ciąży na niej zgodnie z art. 647 k.c. Powódka nie może przerzucać na pozwaną skutków uchybienia swoim obowiązkom.

Zdaniem pozwanej, podnoszone przez powódkę w okresie od 26 października do 10 listopada 2011r. zarzuty, co do wykonanych przez pozwaną robót, formułowane w pismach o nie wykonanie pełnego zakresu robót nie uzasadniają twierdzenia o zwłoce pozwanej w realizacji umowy, gdyż opóźnienie w dostawie jednego urządzenia nie było zawinione przez zwaną, a wynikało z niezależnych od pozwanej okoliczności zależnych od producenta.

W odpowiedzi na sprzeciw powódka ponowiła swoje argumenty wskazane w pozwie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka Gmina i Miasto C. – Szkoła Podstawowa im. W. B. zawarła z Rolniczą Spółdzielnią Produkcyjną w R. w dniu 5.09.2011r. umowę o nr (...). W ramach zawartej umowy pozwana zobowiązała się do wykonania robót budowlanych związanych z realizacją zamówienia „Plac zabaw w ramach programu rządowego (...).

Dowód: umowa z dnia 5.09.2011r. nr (...) k. 12- 20

Przedmiot umowy został szczegółowo określony w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, a w szczególności w pkt. 3 tej specyfikacji. Przy przystąpieniu do przetargu pozwana znałam szczegółowo warunku i terminy dotyczące zamówienia. Pozwana nie zgłaszała zastrzeżeń do specyfikacji warunków przetargu.

Dowód: zeznania powoda –k. 187-188

zeznania pozwanego –k. 8, -213-214

zeznania świadka I. W. (1) –k. 179v-180m, 212v-213

specyfikacja istotnych warunków zamówienia k. 135-156

Pozwana dowiedziała się o wygraniu przetargu w dniu 24.08.2011 r..

Dowód: zeznania powoda –k. 187-188

zeznania pozwanego –k. 8, -213-214

zeznania świadka I. W. (1) –k. 179v-180m, 212v-213

załącznik k. 172 – 176

Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w R. w dniu 2.09.2011 r. zwróciła się do producenta urządzeń firmy (...) o wycenę, a następnie wykonanie urządzenia określonego w projekcie technicznym załączonym do Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia. Otrzymała informację iż termin realizacji zamówienia to 8 tygodni.

W dniu 16.09.2011 r. pozwana anulowała zamówienie, z uwagi na brak możliwości dostawy w terminie poprzedzającym termin wykonania umowy. )

Pozwana zamówiła urządzenie w firmie (...), jednak kontrahent w dniu 04 października 2011r. wycofał się w czasie realizacji zamówienia.

Pozwana znalazła trzeciego producenta urządzenia wieża piratów, jednak parametry urządzenia nie zgadzały się i i inwestor nie zgodziła się na zamontowanie tego urządzenia.

W dniu 14.10.2011 r. pozwana ponownie dokonała zamówienia w firmie (...) – jedynego producenta urządzenia o parametrach określonych w projekcie.

Dowód: zeznania powoda –k. 187-188

zeznania pozwanego –k. 8, -213-214

zeznania świadka I. W. (1) –k. 179v-180m, 212v-213

zamówienia z dnia 2.09.2011 r. k. 89-92

rezygnacja z oferty k. 96-97

pismo z dnia 14.10.2011 r. k. 102-103

W dniu 25.10.2011 r. pozwana wezwała powódkę do odbioru końcowego wykonania przedmiotu umowy.

Powódka w dniu 26.10.2011 r. skierowała do pozwanej pismo w którym odmówiła przystąpienia do wykonania odbioru końcowego, w związku z nie wykonaniem pełnego zakresu robót, a mianowicie braku urządzenia „wieża piratów”

W dniu 08.11.2011 r. pozwana ponownie wezwała powódkę do odbioru końcowego wykonania przedmiotu umowy.

Powódka ponownie odmówiła dokonania odbioru przedmiotu umowy pismem z dnia 10.11.2011 r. Uzasadniając wskazała, iż stwierdziła usterki w realizacji przedmiotu umowy w postaci uszkodzenia i zabrudzenia bocznego elementu płyty w urządzeniu bujak „pies”, brak oznaczeń urządzeń potwierdzających zgodność z normą, nazwę producenta i numer seryjny w urządzeniach, uszkodzona powłoka malarska belki huśtawki i wadliwy sposób montażu urządzenia „wieża piratów”

Finalny odbiór techniczny zakończenia robót miał miejsce w dniu 15.11.2011 r.

Dowód: zeznania powoda –k. 187-188

zeznania pozwanego –k. 8, -213-214

zeznania świadka I. W. (1) –k. 179v-180m, 212v-213

pismo z dnia 25.10.2011 r. – k. 34

pismo z dnia 26.10.2011 r. k. 35

pismo z dnia 08.11.2011 r.k.36

pismo z dnia 10.11.2011 r. k. 37

protokół z dnia 15.11.2011 r. k. 40

Zgodnie z § 5 pkt. 1 umowy między stronami niniejszego postępowania z dnia 5.09.2011 r. termin wykonania przedmiotu umowy został określony „do 25 października 2011 r.” Data ta była ostatecznym terminem zakończenia robót zgodnie z umową. Zgodnie z pkt. 4 tegoż paragrafu termin zakończenia to termin protokolarnego przekazania Inwestorowi protokołu odbioru końcowego kompletnego i bezusterkowego oraz należycie wykonanego przedmiotu umowy.

Protokół taki został spisany w dniu 15.11.2011 roku, tj. trzy tygodnie po terminie określonym w umowie.

Zgodnie z § 14 pkt. 1 ust. 1 wymienionej Wykonawca zapłaci Inwestorowi karę umowną za zwłokę w oddaniu przedmiotu umowy w wysokości 0,5 % wynagrodzenia ryczałtowego brutto określonego w § 10 ust. 1 umowy za każdy dzień zwłoki, licząc po upływie terminu określonego w § 5 ust. 1 umowy.

W dniu podpisania umowy, tj. w dniu 05.09,.2011r. pozwany wiedział, iż nie ma możliwości wykonania wieży piratów w okresie krótszym niż 8 tygodni.

Wieża piratów była najważniejszym elementem placu zabaw, ponieważ rozwija ona wszelkie funkcje dzieci, sprawnościowe, ruchowe i motoryczne, plac zabaw dopiero z tą wieżźa tworzy całokształt.

Dowód: zeznania powoda –k. 187-188

zeznania świadka I. W. (1) –k. 179v-180m, 212v-213

zeznania pozwanego –k. 8, -213-214

umowa z dnia 5.09.2011r. nr (...) -k. 12- 20

W dniu 28.11.2011 r. powódka skierowała pismo do pozwanej wzywające ją do zapłaty kwoty 12.912,66 zł tytułem kary umownej.

Dowód: pismo z dnia 28.11.2011 r. -k.72

W dniu 12.12.2011 r. powódka ponownie skierowała pismo do pozwanej wzywające ją do zapłaty kwoty 12.912,66 zł tytułem kary umownej.

Dowód: nota księgowa z dnia 12.12.2011 r. z potwierdzeniem nadania -k. 26-27

W odpowiedzi na powyższe wezwanie, pozwana w dniu 12.12.2011 r. skierowała do powodowej Gminy pismo z oświadczeniem o braku podstaw do obciążenia pozwanej karą umowną za zwłokę w wykonaniu przedmiotu umowy i wezwała o jej anulowanie. Tę samą treść zawiera pismo pozwanej z dnia 2.01.2012 r. i 14.02.2012 r.

Dowód: pismo z dnia 12.12.2011 r. k. 42, pismo z dnia 3.01.2012 r. k. 43, pismo z dnia 14.02.2012 r.-k. 44

W dniu 28.02.2012 r. powódka skierowała do pozwanej kolejną notę księgową wzywająca do zapłaty. Wezwanie to ponowiła powódka również dnia 28.09.2012 r.

Dowód: nota księgowa z dnia 28.02.2011 r. z potwierdzeniem nadania i odbioru k. 28-30 wezwanie z dnia 28.09.2012 r. -k. 31-33

Korespondencja między stronami trwała do końca 2012 roku.

Dowód: pisma -k. 45-47, k. 60-71

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków I. W. (2) oraz przesłuchiwanych w charakterze stron A. J. i A. S., albowiem były spójne i zdaniem Sądu polegały na prawdzie. Zeznania te są zgodne z dokumentami, które tut. Sąd przyjął za dowód w sprawie. Dokumenty te zostały sporządzone przed uprawnione go tego osoby, a ich prawdziwość nie była podważana.

W ocenie Sądu dokumentacja złożona przez strony, zeznania świadków wzajemnie się uzupełniały i potwierdzały twierdzenia powódki odnośnie nieprawidłowości i opóźnienia w wykonaniu opisanego w umowie zakresu prac, czego nie kwestionowała nawet pozwana. Pozwana kwestionowała swe zawinienie w zwłoce w wykonaniu przedmiotu umowy, za opóźnienie winiąc kontrahenta, a także powoda. Również kwota 12.912,66 zł tytułem kary umownej za niewykonanie przedmiotu umowy w terminie, nie była kwestionowana przez pozwanego co do jej wysokości, a jedynie co do samej zasady obciążenia go karą umowną.

Sąd zważył, co następuje:

Bezspornym w niniejszej sprawie jest, iż strony zawarły umowę w oparciu o którą pozwana zobowiązała się do wykonania zamówienia pod nazwą „Plac zabaw w ramach programu rządowego (...). Przedmiot umowy został szczegółowo określony w specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia.

Była to umowa o roboty budowlane do której miały zastosowanie przepisy art. 647 i nast. k.c.. Bezspornym jest również, iż w umowie strony uzgodniły termin końcowy wykonania zobowiązania na dzień 25.10.2011 r., a także, że w razie zwłoki w realizacji umowy przez wykonawcę zobowiązana ona będzie do zapłacenia na rzecz inwestora - powódki kary umownej.

Nie ulega wątpliwości, że powódka zgodnie z zapisami umowy miała prawo wezwać pozwaną o zapłatę kary umownej i z prawa tego zasadnie skorzystała przesyłając pozwanej stosowne pismo.

W myśl art. 483 § 1 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy /kara umowna/. Zgodnie zaś z treścią art. 484 § 1 k.c. w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. W przypadku kary umownej zastrzeżonej na wypadek nieterminowego spełnienia świadczenia niepieniężnego kara umowna należy się jedynie w wypadku zwłoki dłużnika, nie można natomiast żądać kary umownej, gdy dłużnik obali wynikające z art. 471 k.c. domniemanie, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność (por. wyrok SN z dnia 11 lutego 1999 r., sygn. III CKN 166/98).

Dla ustalenia zasadności domagania się kary umownej koniecznym jest ustalenie w pierwsze kolejności, która ze stron ponosi odpowiedzialność za niewykonanie bądź niewłaściwe wykonanie umowy.

Nie ulega wątpliwości Sądu, że to pozwana nie dotrzymała warunków zawartej umowy.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 18.12.2014 r. w sprawie o sygn. akt I ACa 629/14 odmowa odbioru robót przez inwestora jest uzasadniona jedynie w przypadku, gdy przedmiot zamówienia został wykonany niezgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej lub wady są na tyle istotne, że obiekt nie nadaje się do użytkowania.

Zgodnie z wyrokiem tego samego Sądu z dnia 13.11. 2014 r. „jeżeli wada jest tego samego rodzaju, że uniemożliwia czynienie właściwego użytku z przedmiotu robót, wyłącza ich normalne wykorzystanie zgodnie z celem umowy albo odbiera im cechy właściwe lub wyraźnie zastrzeżone w umowie istotnie zmniejszające ich wartość, jest to wówczas wada istotna. Pozostałe wady świadczą jedyne o nienależytym wykonaniu zobowiązania.

By przedstawić ugruntowane orzecznictwo w tym zakresie warto również przytoczyć wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 28.01.2014 r. w sprawie o syg. akt I ACa 1447/13 wskazując, że odmowa odbioru uzasadniona jest jedynie w przypadku, gdy przedmiot zamówienia może być kwalifikowany jako wykonany niezgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej lub wady są na tyle istotne, że obiekt nie będzie się nadawał do użytkowania.

Strony w dniu 5.09.2011 r. podpisały umowę w której termin wykonania przedmiotu umowy oznaczono na dzień 25.10.2011 r., w umowie tej przewidziano również, iż terminem zakończenia przedmiotu umowy jest termin protokolarnego przekazania Inwestorowi odbioru końcowego kompletnego i bezusterkowego oraz należy te wykonanie przedmiotu umowy.

Podpisanie umowy było poprzedzone przetargiem, informacje związane z budową, oraz specyfikacją technicznego wykonania i odbioru robót zostały umieszczone na stronie internetowej i pozwana miała możliwość zorientować się na rynku o dostępność wymaganych w specyfikacji elementów na plac zabaw. W tym czasie pozwana mogła też zgłaszać zastrzeżenia co do specyfikacji warunków zamówienia.

Biorąc pod uwagą powyższe, pomimo terminu zgłoszenia przez pozwaną placu do odbioru w dniu 25.10.2011 r., Sąd uznał że faktyczny odbiór był niemożliwy, w związku z istotnymi wadami jakie posiadały wykonane przez pozwaną prace. Nie obaliła ona domniemania wynikającego z art. 471 kc, a co za tym idzie nie mogła zarzucać powódce nie wykonania jej zobowiązania wynikającego z art. 647 kc.

Przede wszystkim wskazać należy, iż w dacie 25.10.2011 r. pozwana nie zakończyła całości robót, gdyż brakowało najważniejszego elementu placu zabaw – wieży piratów.

Również w dacie 09.11.2011 r. nie był możliwy odbiór prac, albowiem pomijając drobne usterki malarskie czy brak naklejek – wieżą piratów była zamontowana nieprawidłowo.

W ocenie Sądu wady te były istotne albowiem obowiązkiem wykonawcy było wykonanie obiektu zgodnie z umową z zasadami wiedzy technicznej i z obowiązującymi normami, zaś bez prawidłowo zamontowanej wieży piratów plac zabaw nie mógłby być wykorzystywany z przeznaczeniem, gdyż ze względów bezpieczeństwa nie mógł być dopuszczony do użytku przez dzieci. Tym samym do czasu usunięcia usterek nie był możliwy odbiór robót.

W tym miejscu podkreślić należy, iż kara umowna należy się wierzycielowi tylko wtedy , gdy nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność, gdyż dłużnik może się uwolnić od obowiązku zapłaty kary umownej jeżeli obali wynikające z art. 471 kc domniemanie, iż opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności za które ponosi odpowiedzialność.

Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 27.01.1972 r. w sprawie o sygn. akt I CR 458/71 stwierdził, że „ nie może stanowić okoliczności ekskulpującej dłużnika fakt, iż przyjął on w umowie zmówienie w rozmiarach lub w terminie nie odpowiadającym możliwościom jego osobistym czy jego przedsiębiorstwa. W stosunku do takiego dłużnika nie można z reguły mówić o braku winy, który jest przesłanką ekskulpacji z art. 471 kc, skoro już w chwili zawarcia umowy wie on o tym, że nie będzie mógł wykonać w ogóle lub w sposób należyty zobowiązania, które w umowie podejmuje.

Z zeznań członka zarządu pozwanej wynikało, iż już 02.09.2011 r. wiedział, że wieży piratów nie będzie można szybciej zrobić jak w 8 tygodni, jak również przyznał, iż wiedział że w umowie były przewidziane kary umowne i że nie dochowa terminu. Nadto przyznał, iż znał warunki zamówienia i znał datę końcową przypadającą na 25.10.2011 r., ale nie zwrócił uwagi, iż termin realizacji wynosi 45 dni, a nie 60 dni. W tym miejscu wskazać należy, iż gdyby po podpisaniu umowy w dniu 5.09.2011 r. zostało złożone i opłacone zamówienie na wieżę piratów, to owe 8 tygodni na realizację zamówienia przypadłyby na dzień 30.10.2011 r. , a więc byłoby to jedynie 5 dni opóźnienia w realizacji umowy. Sąd zauważył również, że sama pozwana podkreśliła, że firma (...) była jedynym producentem, który oferował wieżę piratów o parametrach określonych w specyfikacji, dlatego też bezcelowym było prowadzenie rozmów przez pozwaną z innymi kontrahentami, gdy tylko jedna firma na rynku produkowała jeden z elementów będących przedmiotem zamówienia. Była to pierwsza firma do której zwróciła się pozwana, a rozmowy z pozostałymi producentami były zawinionym przedłużeniem czasu realizacji umowy przez pozwaną.

Pozwana nie zwracała się również do powódki o podpisanie aneksu do umowy o przedłużenie terminu jej zakończenia.

Podpisując umowę jako wykonawca, pozwana przyjęła na siebie określone w umowie obowiązki co do sposobu i terminu realizacji umowy. Skoro z powyższego się nie wywiązała, powódka miała prawo w świetle treści umowy żądania od pozwanej kary umownej. Wysokość żądanej przez powódkę kary umownej nie była kwestionowana przez pozwaną i wynikała z zapisów § 14 ust. 1 umowy.

Mając powyższe na uwadze sąd orzekł jak w wyroku.

Odsetki od należnego świadczenia zasądzono zgodnie z żądaniem powoda od 12.12.2011r. zgodnie z art. 481 § 1 i 2 kc. – tj. od dnie następnego po dniu w którym upłynął termin na zapłacenie kary umownej.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 kpc zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi, na jego żądanie, koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw. Kosztem sądowym poniesionym przez powódkę była opłata od pozwu w kwocie 646 zł.