Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

W myśl art. 42 ustawy prawa spółdzielczego uchwały walnego zgromadzenia obowiązują wszystkich członków spółdzielni oraz wszystkie jej organy.( § 1) .

Uchwała sprzeczna z ustawą jest nieważna.( § 2)

Uchwała sprzeczna z postanowieniami statutu bądź dobrymi obyczajami lub godząca w interesy spółdzielni albo mająca na celu pokrzywdzenie jej członka może być zaskarżona do sądu.(§3)

Każdy członek spółdzielni lub zarząd może wytoczyć powództwo o uchylenie uchwały (§4) .

Powództwo o uchylenie uchwały walnego zgromadzenia powinno być wniesione w ciągu sześciu tygodni od dnia odbycia walnego zgromadzenia ( §6) .

Orzeczenie sądu ustalające nieistnienie albo nieważność uchwały walnego zgromadzenia bądź uchylające uchwałę ma moc prawną względem wszystkich członków spółdzielni oraz wszystkich jej organów( §9).

Przede wszystkim wskazać należy że powództwo w tej sprawie zostało sformułowane w sposób niedopuszczalny, wewnętrznie sprzeczny, mimo że powód był reprezentowany przez całe postępowanie przez zawodowego pełnomocnika procesowego.

Zaskarżenie uchwał w świetle art. 42 ustawy Prawo spółdzielcze jest możliwe za pomocą trzech różnych środków prawnych realizowanych w drodze powództw o stwierdzenie nieważności uchwały, o uchylenie uchwały oraz o ustalenie nieistnienia uchwały. Każde z tych powództw, dla swej skuteczności, wymaga spełnienia odmiennych przesłanek , a zatem również przytoczenia całkowicie odmiennych okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie.

Dla żądania stwierdzenia nieważności uchwały konieczne jest powołanie się i udowodnienie okoliczności wskazujących na sprzeczność z ustawą.

Z kolei w przypadku żądania uchylenia uchwały jest to sprzeczność z postanowieniami statutu bądź dobrymi obyczajami lub godzenie w interesy spółdzielni albo pokrzywdzenie członka spółdzielni (art. 42 § 3 ustawy). W obu tych przypadkach kwestionowanie zaskarżonej uchwały musi zakładać jej istnienie, gdyż inaczej żądanie stwierdzenia nieważności lub żądanie uchylenia uchwały, byłoby bezprzedmiotowe.

Odmiennie jest w razie żądania ustalenia nieistnienia uchwały na podstawie art. 42 § 9 ustawy w zw. z art. 189 kpc kiedy okolicznością faktyczną uzasadniającą powództwo jest stwierdzanie uchybień w procesie podjęcia uchwały, które doprowadziły do wniosku, że uchwały w ogóle nie podjęto. Takie powództwo wyklucza przyjęcie, że doszło do wyrażenia woli w danym przedmiocie przez powołane organy (por. wyrok SA w Szczecinie z dnia 9 czerwca 2014 r., VI A Ca 93/14, i wyrok SA w Warszawie z dnia 21 czerwca 2013 r., I A Ca 1562/12).

W pozwie wskazano, że powód wnosi jednocześnie o stwierdzenie nieważności uchwały lub stwierdzenie nieistnienia uchwały, traktując te roszczenia jako roszczenia zasadnicze. Strona powodowa nawet nie usiłowała wykazać istnienia między tymi roszczeniami stosunku ewentualności, co dodatkowo uzasadnia niedopuszczalność takiej konstrukcji prawnej. Ponadto powód jako roszczenie alternatywne dla obu roszczeń zasadniczych zgłosił powództwo o uchylenie uchwały.

Jak chodzi o najdalej idące roszczenie ustalenia nieistnienia uchwały nr 1/2016 Walnego Zgromadzenia Członków (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w J. to powód nie wykazał istnienia interesu prawnego wymaganego przepisem art. 189 kpc.

W myśl tego przepisu powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Interes prawny jako przesłanka materialnoprawna powództwa o ustalenie, jest badany przez sąd z urzędu na każdym etapie postępowania. Jego brak decyduje o oddaleniu takiego powództwa. O interesie prawnym w rozumieniu art. 189 kpc można mówić wówczas, gdy występuje stan niepewności, co do istnienia prawa lub stosunku prawnego, a wynik postępowania doprowadzi do usunięcia tej niejasności i zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, definitywnie kończąc trwający spór albo prewencyjnie zapobiegając powstaniu takiego sporu w przyszłości. W grę wchodzi przy tym sytuacja, gdy podwód może uczynić zadość potrzebie ochrony swej sfery prawnej przez samo ustalenie istnienia bądź nieistnienia prawa lub stosunku prawnego. W doktrynie oraz orzeczeniach Sądu Najwyższego dopuszcza się możliwość żądania na podstawie art. 189 kpc ustalenia faktu, ale faktu prawotwórczego. Określony fakt nosi cechy prawotwórcze, jeżeli jego ustalenie w istocie zmierza do ustalenia prawa lub stosunku prawnego (por. orzeczenie SN z dnia 8 października 1952 r., C 1514/52, PiP 1953 r. Nr 8-9, s. 369, orzeczenie SN z dnia 11 września 1953 r., I C 581/53, OSN 1954 r. Nr 3, poz. 65).

Niezależnie od powyższych warunków powód musi udowodnić w procesie o ustalenie, że ma interes prawny w wytoczeniu powództwa przeciwko konkretnemu pozwanemu, który przynajmniej potencjalne, stwarza zagrożenie dla jego prawnie chronionych interesów, a sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego zapewni powodowi ochronę jego praw przez definitywne zakończenie istniejącego między tymi stronami sporu lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu w przyszłości takiego sporu, tj. obiektywnie odpadnie podstawa jego powstania (por. wyrok SN z dnia 18 czerwca 2009 r., II CSK 33/09).

W ocenie Sądu powód nie posiada interesu prawnego w wytoczeniu przedmiotowego powództwa .Uprawomocnienie się wyroku ustalającego nieistnienie zaskarżonej uchwały nie prowadził ani do zapewnienia powodowi ochrony jego praw przez definitywne zakończenie istniejącego między stronami sporu, ani prewencyjnie nie zapobiega powstaniu w przyszłości takiego sporu.

Rację należy również przyznać stronie pozwanej że powód w ogóle nie podał żadnych zarzutów w zakresie odnoszącym się do ustalenia nieistnienia uchwały walnego zgromadzenia ograniczając się jedynie do zgłoszenia żądania stwierdzenia nieistnienia uchwały. Uchwałę walnego zgromadzenia poczytuje się za nieistniejącą w szczególności wtedy, gdy posiedzenie "organu" zostało samorzutnie zwołane przez grupę członków bez zachowania wymaganej procedury, uchwałę podjęto bez przewidzianego w statucie quorum albo bez wymaganej większości głosów, uchwałę podjęto w sprawie nieumieszczonej w porządku obrad, wyniki głosowania zostały sfałszowane, zastosowano przymus fizyczny wobec członków, uchwała została podjęta nie na serio, zaprotokołowano uchwałę bez podjęcia głosowania albo treść uchwały jest niezrozumiała i nie można ustalić jej sensu w drodze wykładni. W katalogu przyczyn nieistnienia uchwały mieści się również sytuacja, gdy - zdaniem członka spółdzielni - uchwała została podjęta przez organ nieistniejący (wyrok SN z dnia 14 marca 2013 r., I CSK 382/12, Biul. SN 2013, nr 6, s.10. Reasumując, należy stwierdzić , że sporna uchwała została podjęta przez właściwy organ i nie zachodzą przesłanki do stwierdzenia jej nieistnienia.

Powód nie wykazał również aby zachodziła sprzeczność uchwały z ustawą . Uchwała jest nieważna w przypadku naruszenia przy jej wydaniu przepisów prawa materialnego lub wymogów proceduralnych, o ile miały one wpływ na jej treść . Taka sytuacja w tej sprawie nie zaistniała. Powód nie wskazał konkretnego przepisu ustawy z którym zachodziłaby sprzeczność uchwały. Powołał się jedynie na art. 18 § 2 pkt 2 ustawy prawo spółdzielcze który stanowi , że członek spółdzielni ma prawo wybierania i bycia wybranym do organów spółdzielni . Powód ubiegał się o mandat członka Rady Nadzorczej. Z żądaniem ustalenia (stwierdzenia) nieważności uchwały walnego zgromadzenia spółdzielni jest integralnie powiązane wskazanie bezwzględnie obowiązującego przepisu ustawy (ius cogens), z którym koliduje kwestionowana uchwała (wyrok SN z dnia 9 lutego 2011 r., V CSK 239/10). Powód takiego przepisu nie wskazał i nie uzasadnił swojego roszczenia. Sąd nie znalazł żadnych podstaw do stwierdzenia, że skarżona uchwała Walnego Zgromadzenia GSM (...) jest sprzeczna z ustawą.

Nie zachodzi również zarzucana przez powoda sprzeczność uchwały Walnego Zgromadzenia ze Statutem Spółdzielni, dobrymi obyczajami, uchwała nie godzi w interesy spółdzielni i nie ma na celu pokrzywdzenia jej członka. Brak zatem podstaw do uchylenia uchwały .

Zgodnie z § 23 ust 1 Statutu GSM Walne Zgromadzenie zwoływane jest przez Zarząd przynajmniej raz w roku. W § 24 Statutu ustalenie porządku obrad Walnego Zgromadzenia powierzono Zarządowi . Projekty uchwał powinny być wykładane na co najmniej 14 dni przed terminem Walnego Zgromadzenia . Zarząd jest zobowiązany do przygotowania pod względem formalnym i przedłożenia pod glosowanie na Walnym Zgromadzeniu projektów uchwał i poprawek zgłoszonych przez członków spółdzielni.

§ 30 Statutu Spółdzielni stanowi , że członkowie mają prawo zgłaszać kandydatów na członków Rady Nadzorczej w terminie określonym w § 24 ust 6 tj do 15 dni przed dniem posiedzenia Walnego Zgromadzenia lub jego pierwszej części. Czyli zgłoszenie kandydatury powód mógł złożyć najpóźniej do 30 maja 2016 r . Statut określa także jakie warunki formalne winny być przez kandydatów spełnione. Kandydat na członka Rady Nadzorczej składa oświadczenia w tym miedzy innymi że nie jest zadłużony wobec spółdzielni. Powód w dniu 27 maja 2016 r takie oświadczenie złożył. Na dzień złożenia oświadczenia wbrew jego treści powód posiadał zadłużenie wobec spółdzielni z tytułu opłat mieszkaniowych za miesiące kwiecień i maj 2017 w wysokości 794,03 zł. Złożone przez kandydata oświadczenie ma odpowiadać stanowi faktycznemu a oświadczenie powoda nie odzwierciedlało rzeczywistego stanu rzeczy. Powód znał obowiązujące zasady. Zgłosił swoją kandydaturę , miał poparcie odpowiedniej liczy członków , złożył wymagane oświadczenia tyle , że jedno z nich nie polegało na prawdzie w dacie jego składania. Powód miał możliwość miał odpowiednią ilość czasu i powinien był zadbać o to żeby jego oświadczenie odpowiadało rzeczywistości. Z zeznań powoda wynika , że zasadą było że nie płacił wymaganych w spółdzielni opłat w zakreślonym, przez spółdzielnię terminie. Zwykle płacił w terminie dla siebie dogodnym kiedy robił przelewy wszystkich należności. Miał zatem świadomość , że jego należności względem spółdzielni nie są uregulowane. Nawet w dacie składania oświadczenia zasięgnął informacji bezpośrednio w spółdzielni i dowiedział się ze zadłużenie jest na taką samą kwotę jaką wpłacił. Uzyskał więc informację o tym że zadłużenie jest nadal mimo że dał dyspozycję przelewu lecz ją zbagatelizował . Mylnie założył, że skoro dał dyspozycję przelewu, to pokrył w tej samej dacie dług. Tymczasem dług został spłacony - bo wpłynął na konto spółdzielni - dopiero 30 maja 2016 r. W dacie weryfikacji wniosku powoda wyszło na jaw , że powód złożył oświadczenie nie odpowiadające rzeczywistości. Dodatkowo spółdzielnia skorzystała ze swego prawa naliczenia odsetek w wysokości 1,52 zł za opóźnienie w spełnieniu świadczenia i wezwała powoda do ich uiszczenia. Odsetki powód wpłacił w dniu 6 06 2016 r. Na dzień 30 maja 2016 r kiedy trwało posiedzenie Zarządu kapitał został spłacony co nie zmienia faktu że oświadczenie złożone w dniu 27 maja 2016 r nie odpowiadało rzeczywistości. Powód twierdzi , że wybory do Rady Nadzorczej powinny być ponownie rozpisane bowiem powód złożył wszystkie dokumenty zgodnie ze statutem a jego kandydatura nie została przedstawiona pod głosowanie Walnego Zgromadzenia. Tymczasem powód dokumenty złożył ale nie spełnił wymogu określonego statutem a więc braku zadłużenia wobec spółdzielni. Powód warunki dotyczące kandydowania znał i powinien dochować należytej staranności aby je spełnić. Oczywistym było , że złożone dokumenty przecz kandydatów na członków do Rady Nadzorczej będą podlegać weryfikacji. W wyniku weryfikacji z uwagi na brak spełnienia jednego z warunków wymaganych statutem kandydatura powoda nie została przedstawiona pod głosowanie Walnego Zgromadzenia .

W świetle powyższego powód nie wykazał aby uchwała walnego zgromadzenia podjęta była w sposób niezgodny z postanowieniami statutu . Powód nie wskazał na czym miałaby polegać sprzeczność uchwały z dobrymi obyczajami czy zasadami współżycia społecznego i w jaki sposób miałaby na celu pokrzywdzenie powoda jako członka spółdzielni. Powód musiałby w tym celu wskazać konkretne zasady współżycia społecznego czy dobre obyczaje jakie zostały naruszone. Powód starał się wykazać , że spółdzielnia nie powinna była korzystać ze swego prawa jako wierzyciela do naliczania odsetek. Posądził pozwaną która skorzystała ze swego prawa o manipulację . W świetle zeznań powoda który przyznał że nie przestrzegał terminów płatności opłat mieszkaniowych to raczej zachowanie powoda należało uznać za uporczywe naruszanie zasad obowiązujących wszystkich członków spółdzielni co do terminu płatności. Powód zeznał że wielokrotnie nie płacił opłat należnych spółdzielni w terminie i nie przypomina sobie aby kiedykolwiek spółdzielnia naliczyła mu z tego tytułu odsetki . W takim razie tym razem również nie powinna. Taki sposób rozumowania świadczy o bezkrytycznym podejściu powoda do obowiązków spoczywających na wszystkich członkach spółdzielni. Świadczy również o niefrasobliwym podejściu do warunków jakie należy spełnić chcąc ubiegać się o mandat członka Rady Nadzorczej. Rada Nadzorcza sprawuje funkcje kontrolne i nadzorcze także w dziedzinie finansów nad działalnością spółdzielni .Między innymi podejmuje uchwały w sprawie pozbawienia członkostwa czy wykluczenia z grona członków spółdzielni tych członków którzy np. w sposób uporczywy zalegają z opłatami wobec spółdzielni . Wymóg zatem braku zadłużenia członków Rady Nadzorczej wobec spółdzielni i złożenia stosownego oświadczenia w momencie kandydowania nie jest zbędną formalnością lecz wynika z potrzeby weryfikacji kandydatów, tak aby niepłacących opłat członków spółdzielni rozliczali ci członkowie spółdzielni którzy takich zaległości nie mają. Treść oświadczenia o braku zadłużenia ma więc sens i nie stanowi zbędnego wymogu formalnego a jego treść ma odpowiadać rzeczywistości. Skoro oświadczenie powoda o braku zadłużenia w dacie jego podpisania w dniu 27 05 2016 r nie było zgodne z prawdą kandydatura powoda nie została przedstawiona walnemu zgromadzeniu pod głosowanie , bo powód sam pozbawił się tej możliwości .

Biorąc pod uwagę wszystkie wyżej przytoczone okoliczności należało uznać że uchwała Walnego Zgromadzenia nr 1/2016 r nie była sprzeczna ani z ustawą, ani z postanowieniami Statutu strony pozwanej. Brak zatem podstaw do stwierdzenia jej nieważności, czy nieistnienia. Sąd Okręgowy nie znalazł również podstaw do uchylenia przedmiotowej uchwały. Jak już wskazano jej podjęcie nie było sprzeczne ze statutem, nie naruszało też dobrych obyczajów. Nie sposób przyjąć, aby zaskarżona uchwała w jakikolwiek sposób prowadziła do pokrzywdzenia powoda , który aby kandydować do Rady Nadzorczej miał spełnić wymogi statutowe takie same jak 14 innych kandydatów . Warunki jakie powinien był spełnić były powodowi znane tylko powód jednego z nich nie spełnił . Dlatego orzeczono jak w sentencji .

O kosztach orzeczono zgodnie z art. 98 kpc

SSO Marta Kucharczyk- Gemza

.