Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy w G. VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Grażyna Łazowska
Sędziowie:	SSO Joanna Smycz SSR del. Renata Stańczak (spr.)
Protokolant:	Ewa Gambuś

po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2016r. w G.

sprawy z powództwa C. M.

przeciwko (...) Zakładowi (...) na (...) Spółce Akcyjnej

w W. i (...) Spółce Akcyjnej w W.

o przywrócenie do pracy

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w G.

z dnia 1 grudnia 2015 r. sygn. akt VI P 3678/14

1)  zmienia zaskarżony wyrok :

- w punkcie 1 w ten sposób, że przywraca powódkę C. M. do pracy
u pozwanej (...) Zakład (...) na (...) Spółki Akcyjnej
w W. na poprzednich warunkach pracy i płacy,

- w punkcie 2 w ten sposób, że przywraca powódkę C. M. do pracy
u pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. na poprzednich warunkach pracy i płacy,

- w punkcie 3 w ten sposób, że zasądza od pozwanej (...) Zakład (...) na (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki kwotę 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

- w punkcie 4 w ten sposób, że zasądza od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki kwotę 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

2)  nakazuje pobrać od pozwanej (...) Zakład (...) na (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1.647,00 zł (jeden tysiąc sześćset czterdzieści siedem złotych) tytułem opłaty od pozwu, od obowiązku uiszczenia której powódka była zwolniona z mocy ustawy;

3)  nakazuje pobrać od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej
w W. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1.685,00 zł (jeden tysiąc sześćset osiemdziesiąt pięć złotych) tytułem opłaty od pozwu, od obowiązku uiszczenia której powódka była zwolniona z mocy ustawy;

4)  zasądza od pozwanej (...) Zakład (...) na (...) Spółki Akcyjnej
w W. na rzecz powódki kwotę 210,00 zł (dwieście dziesięć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym;

5)  zasądza od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej
w W. na rzecz powódki kwotę 210,00 zł (dwieście dziesięć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

(-) SSO Joanna Smycz (-) SSO Grażyna Łazowska (-) SSR del. Renata Stańczak (spr.)

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt: VIII Pa 26/16

UZASADNIENIE

Powódka C. M. w dwóch pozwach domagała się od pozwanych (...) Zakładu (...) na (...) Spółki Akcyjnej w W. i od (...) Spółki Akcyjnej w W. przywrócenia do pracy u obu pozwanych na poprzednich warunkach pracy i płacy.

Powódka podała, że w dniu 21 sierpnia 2014 roku obie pozwane wypowiedziały jej umowy o pracę, wskazując jako przyczynę niezadowalające efekty pracy, brak zaangażowania w realizację powierzonych zadań i niewłaściwą postawę pracowniczą. W ocenie powódki, wypowiedzenia są nieuzasadnione, bowiem postawione jej zarzuty są nieprawdziwe. Powódka dodała, że przed wręczeniem jej wypowiedzenia przedstawiciele pozwanych próbowali wymusić na niej podpisanie porozumienia dotyczącego rozwiązania umów o pracę; nadto podczas całego spotkania zachowywali się niewłaściwie, mając przy tym wiedzę o wielomiesięcznym leczeniu psychiatrycznym powódki w związku z warunkami pracy.

W odpowiedzi na pozwy zarówno (...) Zakład (...) na (...) S.A. w W. jak i (...) S. A. w W. wnieśli o oddalenie powództw i zwrot kosztów postępowania. Uzasadniając swoje stanowiska w odrębnych odpowiedziach na pozwy, pozwani podnieśli te same argumenty, a mianowicie, że już w dniu 12 listopada 2013 roku złożyli C. M. propozycję rozwiązania umów o pracę w związku z negatywną oceną jej pracy wynikającą z niskich i niezadowalających efektów pracy, braku zaangażowania w realizację powierzonych zadań i niewłaściwej postawy pracowniczej. Ocenie podlegała praca powódki od początku 2013roku. Pozwani wskazali następnie, że powódka nie przyjęła ugodowej propozycji rozwiązania umowy o pracę, a następnie udała się na wielomiesięczne zwolnienie chorobowe, rozwiązanie umowy o pracę stało się możliwe dopiero w dniu 21 sierpnia 2014 roku. Wskazywali, że powódka od początku 2013 roku nie realizowała wyznaczonych indywidualnie zadań sprzedażowych o czym świadczy uzyskanie przez nią zerowego wskaźnika wykonania planów w trzech pierwszych kwartałach 2013 roku przy produktach (...), (...), ubezpieczenia regularne, (...)/ (...) oraz (...). Zastrzeżenia budził także brak zaangażowania powódki w pracę, nieprawidłowa obsługa klientów, brak aktualizowania i uzupełniania danych w informatycznych systemach produktowych oraz niewykonywanie poleceń służbowych, co w efekcie powodowało nieproporcjonalne obciążenie pracą współpracowników powódki i zaburzało ustalony porządek pracy.

Wyrokiem z dnia 1 grudnia 2015 roku, sygn. akt: VI P 3678/14 Sąd Rejonowy w G. oddalił powództwo przeciwko pozwanym w punkcie 1 i 2. W punkcie 3 wyroku Sąd Rejonowy zasądził od powódki na rzecz pozwanej (...) Zakładu (...) na (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. W punkcie 4 wyroku Sąd Rejonowy zasądził od powódki na rzecz pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd I instancji ustalił, że powódka C. M. była zatrudniona w pozwanym (...) S.A. w W. od dnia 1 listopada 1987 roku na podstawie umowy o pracę (początkowo na czas określony, następnie od dnia 1 lutego 1988 roku na czas nieokreślony) na stanowiskach: młodszego referenta, referenta, kierownika zespołu, naczelnika wydziału ubezpieczeń komunikacyjnych i osobowych, starszego inspektora ekonomicznego (odpowiednio w: wydziale szkód komunikacyjnych, sekcji likwidacji szkód, sekcji szkód komunikacyjnych), głównego specjalisty w zespole likwidacji szkód, głównego specjalisty Centrum Likwidacji S., specjalisty sekcji przyjmowania i ewidencji szkód. Sąd I instancji ustalił, że do dnia 31 grudnia 2010 roku powódka świadczyła pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Od dnia 1 stycznia 2011 roku na mocy porozumienia zmieniającego jej warunki umowy o pracę powódka była zatrudniona u tego pozwanego w wymiarze ½ etatu na stanowisku starszego specjalisty ds. obsługi klienta.

Według ustaleń Sądu I instancji powódka C. M. dnia 1 stycznia 2011 roku została zatrudniona w (...) Zakładzie (...) na (...) Spółce Akcyjnej w W. na podstawie umowy o pracę w wymiarze ½ etatu na stanowisku starszego specjalisty ds. obsługi klienta. Miejscem pracy powódki na rzecz obu pozwanych Spółek pozostał Oddział w G..

Sąd I instancji ustalił nadto, że od dnia 1 maja 2014 roku powódce zmieniono u obu pracodawców stanowisko na stanowisko specjalisty ds. obsługi klienta. Zgodnie z ustaleniami Sądu I instancji zatrudnienie powódki u obu pozwanych spółek w wymiarze po ½ etatu stanowiło element nowej polityki organizacyjno-kadrowej pozwanych, które miały działać we wspólnym interesie i swoje zadania realizować za pomocą tych samych pracowników i oddziałów. Sąd Rejonowy w G. ustalił także zakres zadań powódki na stanowisku specjalisty obsługi klienta w (...) S.A., do których należały: 1) bezpośrednia obsługa klienta, 2) realizowanie działań prosprzedażowych, 3) bezpośrednia obsługa klienta w zakresie likwidacji szkód, 4) bezpośrednia obsługa podmiotów sprzedaży, 5) obsługa wyrzutni lub bezpiecznej torby kurierskiej przeznaczonych do przyjęcia produkcji podmiotów sprzedaży/zespołów sprzedaży w zakresie zleconym przez dyrektora Oddziału, 6) wykonywanie zadań zleconych przez dyrektora Oddziału w zakresie działalności Oddziału, 7) pozostałe rodzaje zadań służbowych.

Sąd I instancji ustalił, że powódka pracowała na otwartej sali sprzedaży przy bezpośredniej obsłudze klientów w oddziale w G. przy ul. (...). Zgodnie z ustaleniami Sądu I instancji od 2013 roku pracownikom obu pozwanych co kwartał są przedstawiane indywidualne cele sprzedażowe i jakościowe dla celów naliczania prowizji. W 2013 roku obie pozwane spółki wprowadziły na obszarze (...)Północ uniwersalizację, tak aby pracownicy dotychczas zajmujący się jedynie ubezpieczeniami majątkowymi mieli zapoznać się z problematyką ubezpieczeń na życie (i odwrotnie), co miało nastąpić w drodze szkoleń. Ostatecznie wszyscy specjaliści ds. sprzedaży mieli zajmować się sprzedażą wszystkich produktów ubezpieczeniowych. Sąd I instancji ustalił, że uniwersalizacja miała przebiegać w trzech etapach: pierwszy etap miał obejmować przesłanie listy pracowników przystępujących do egzaminu. Drugi etap miał objąć prowadzenie szkoleń w zakresie uniwersalizacji życiowej i majątkowej. W trzecim etapie pracownicy mieli przystąpić do egzaminu teoretyczno-praktycznego. Zakończenie wdrożenia tego procesu zaplanowano na maj 2013 roku, co podano do wiadomości drogą mailową.

Sąd I instancji ustalił, że powódka w czasie zatrudnienia u pozwanych odbyła szereg szkoleń, między innymi szkolenie z zakresu (...) w dniu 6 września 2012 roku oraz szkolenie z obsługi systemu SEZAM w dniach od 3 września 2013 roku do dnia 5 września 2013 roku. Powódka zaliczyła egzaminy końcowe zarówno w zakresie wiedzy na temat ubezpieczeń majątkowych jak i życiowych w dniu 24 czerwca 2013 roku.

W oddziale w G. powódka była niekwestionowanym specjalistą z zakresu ubezpieczeń majątkowych i najczęściej zajmowała się tego rodzaju ubezpieczeniami, w tym komunikacyjnymi. Powódka sprawnie obsługiwała klientów z tego zakresu ubezpieczeń, co jednak sprawiało, że większość dnia pracy pracowała na rzecz ubezpieczeń majątkowych i nie zostawało jej wiele czasu na naukę produktów życiowych i obsługę klientów z tego zakresu. Współpracownice powódki z kolei bardziej harmonijnie łączyły obsługę klientów z życia i z majątku.

Według ustaleń Sądu I instancji dzięki uczestnictwu w szkoleniach i wprowadzonej uniwersalizacji powódka powinna była umieć obsłużyć klientów w zakresie ubezpieczeń majątkowych i na życie i podejmować się obsługi klientów z obu dziedzin. Powódka jednak w dalszym ciągu zajmowała się tylko klientami z ubezpieczeń majątkowych, nie wykazywała rzeczywistej woli ani żadnej aktywności obsługi pozostałych klientów. Współpracownica powódki J. K., odpowiedzialna za kierowanie kolejką klientów, starała się przekierowywać do powódki jedynie klientów z ubezpieczeń majątkowych. W rezultacie jednak powódka nie zajmowała się klientami z ubezpieczeń na życie i nie generowała sprzedaży w tym zakresie.

Sąd I instancji ustalił, że w związku z wprowadzonymi na 2013 rok celami kwartalnymi w zakresie instrumentów ubezpieczeniowych powódka w pierwszych trzech kwartałach osiągnęła następujące wyniki: w I kwartale powódka zanotowała 0% realizacji zadań przy wszystkich produktach ubezpieczeniowych na życie, w II kwartale powódka zanotowała także zerowe wyniki realizacji zadań, z wyjątkiem ubezpieczeń dodatkowych, gdzie osiągnęła wynik 2%; natomiast w III kwartale 2013 roku powódka wykazała się 23% sprzedażą w zakresie ubezpieczeń dodatkowych, w pozostałych zaś produktach ponownie osiągnęła zerową sprzedaż. Powódka zaniedbywała również obowiązek aktualizacji i uzupełnienia danych w informatycznych systemach produktów na życie.

Zgodnie z ustaleniami Sądu I instancji od lipca 2013 roku bezpośrednim przełożonym powódki została A. B. jako p.o. dyrektora oddziału, której w sierpniu 2013 roku powierzono do wytypowania dwóch pracowników do zwolnienia w związku z niezrealizowaniem celów sprzedażowych przez niektórych pracowników oddziału. A. B. przy doborze pracowników kierowała się realizacją planów sprzedażowych, jakością pracy, realizacją planu 5 kroków przy obsłudze klienta, podejściem do wykonywania obowiązków służbowych.

Sąd Rejonowy ustalił, że powódka otwarcie nie wykonywała poleceń przełożonej (np. w dniu 12 września 2013 roku A. B. przekazała powódce polecenie, że ma rozliczać gotówkę lub banderole), w konsekwencji przełożona z czasem przestała wydawać jej bezpośrednie polecenia.

Sąd I instancji ustalił też, że w okresie od dnia 22 listopada 2013 roku do dnia 20 sierpnia 2014 roku powódka z przyczyn psychiatrycznych była niezdolna do pracy i przebywała na zwolnieniu lekarskim.

Jak ustalił Sąd I instancji oświadczeniem woli z dnia z dnia 21 sierpnia 2014 roku obaj pozwani rozwiązali z powódką umowy o pracę z zachowaniem czteromiesięcznego okresu wypowiedzenia, ze skutkiem na dzień 31 grudnia 2014 roku. Przyczyny wypowiedzenia umów o pracę wskazano identycznie jako: negatywna ocena pracy powódki na zajmowanym stanowisku pracy – specjalisty obsługi klienta – dokonana przez przełożonych, to jest dyrektora sieci oddziałów i dyrektora oddziału, wynikająca z niskich i niezadowalających efektów pracy, braku zaangażowania w realizację powierzonych zadań i niewłaściwej postawy pracowniczej. Wskazano, że ocena ta odnosi się w szczególności do zdarzeń poprzedzających absencję chorobową powódki (trwającej od dnia 22 listopada 2013 roku). Następnie w wypowiedzeniu podano, że negatywna ocena wynika z braku aktywnej działalności sprzedażowej i utrzymującego się od dłuższego czasu niezrealizowania przez powódkę planów sprzedażowych; od 2013 roku powódka, zdaniem jej pracodawców, nie realizowała wyznaczonych indywidualnie zadań sprzedażowych, o czym świadczą niskie wskaźniki wykonania planów w danych liniach produktowych ( (...), (...), ubezpieczenia regularne, ubezpieczenia dodatkowe, (...)/ (...), (...)). Pozwane wskazały w wypowiedzeniu, że poważne zastrzeżenia budził brak zaangażowania w pracę powódki, w szczególności powódka nie podejmowała działań mających na celu podniesienie wiedzy z zakresu oferowanych produktów ubezpieczeniowych. Deficyty w wiedzy uniemożliwiały właściwą obsługę klienta, powódka nie była w stanie przedstawić oferty rzetelnej i dopasowanej do potrzeb klienta. Mimo oferowanych szkoleń i pomocy ze strony przełożonych oraz instruktarzy stanowiskowych z zakresu systemów produktowych I. i (...) Życie, powódka nie aktualizowała i nie uzupełniała danych. Nadto wypowiedzenie wskazywało na negatywną postawą pracowniczą powódki, w tym nie stosowanie się do poleceń służbowych, nie odpowiadanie na e-maile od przełożonych i nie wykonywanie zleconych zadań, brak zaangażowania w sprawy administracyjne oddziału.

Według ustaleń Sądu Rejonowego w G. konsultacja związkowa zamiaru wypowiedzenia została dokonana w 2013 roku bezpośrednio przed zwolnieniem lekarskim powódki. Powódka została pouczona o możliwości odwołania do sądu.

Sąd I instancji ustalił stan faktyczny na podstawie zeznań świadków A. B. k. 139v-141v, B. C. – k. 141v-142v, M. J. k. 158v-159, M. K. (1) k. 159v-160v, I. G. k. 167-168, D. K. k. 168-168v, R. G. k. 168v-169v, H. M. k. 198v-199v, M. K. (2) k. 199v-200, E. A. k. 200-201, J. J. k. 210-211v, E. P. k. 211v, K. K. k. 211v-212v, A. S. k. 212v-213, J. F. k. 213-214, A. K. k. 299-300, J. B. k. 301-301v, przesłuchania powódki k. 301v-303v oraz dowodów z dokumentów, w tym m.in.: akt osobowych powódki, wydruków i maili dotyczących uniwersalizacji, szkoleń systemowych oraz wyników testów.

W ocenie Sądu I instancji roszczenie powódki o przywrócenie do pracy u obu pozwanych na poprzednich warunkach pracy i płacy nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd I instancji podał, że w niniejszej sprawie osią sporu było ustalenie czy wskazane przez pozwane w wypowiedzeniach umowy o pracę przyczyny były uzasadnione. Sąd Rejonowy powołał dyspozycję przepisu art. 30 § 4 k.p. oraz art. 45 § 1 k.p. oraz wskazał, że wypowiedzenie musi być uzasadnione, a wskazana w nim przyczyna prawdziwa, obiektywna i konkretna. Sąd I instancji podał, że oceniał ważność czynności wypowiedzenia każdego z pozwanych z osobna, a jego zakres kognicji był ograniczony jedynie do badania jej zasadności. Sąd I instancji doszedł do przekonania, że obie pozwane dokonując wypowiedzenia umów o pracę spełniły formalne przesłanki określone przepisami Kodeksu pracy, a powódka w terminie wniosła odwołanie od dokonanych wypowiedzeń. Zdaniem Sądu Rejonowego konsultacja związkowa wypowiedzenia powódki dokonana w 2013 roku bezpośrednio przed udaniem się przez nią na zwolnienie lekarskie, jest wiążąca gdyż okoliczności faktyczne dotyczące świadczenia przez powódkę pracy nie uległy zmianie. W ocenie Sądu Rejonowego w G. postawiony powódce zarzut „negatywnej oceny pracy wynikającej z niskich i niezadowalających efektów pracy, braku zaangażowania w realizację powierzonych zadań” jest prawdziwy i uzasadniony. Powódka C. M. nie tylko nie zrealizowała indywidualnych celów sprzedażowych i jakościowych, ale i w większości zanotowała zerowy wynik sprzedażowy w zakresie produktów ubezpieczeniowych. Wbrew twierdzeniom powódki Sąd I instancji uznał, że powódka była w stanie realizować zadania z zakresu tzw. produktów życiowych. Sąd Rejonowy wskazał, że powódka nie realizując oczekiwań sprzedażowych pracodawcy musiała się spodziewać negatywnej oceny jej pracy. Z niewiadomych przyczyn zajmowała się bowiem w zasadniczej mierze obsługą klientów z zakresu ubezpieczeń majątkowych. Sąd I instancji podniósł, że postępowanie dowodowe wykazało, iż powódka w okresie zatrudnienia u pozwanych wykazywała niewłaściwą postawę pracowniczą wobec swoich przełożonych, w szczególności wobec nowego dyrektora oddziału A. B., co polegało na otwartym nie wykonywaniu poleceń przełożonej. W ocenie Sądu I instancji takie zachowanie C. M. wobec przełożonego stanowi naruszenie obowiązków pracowniczych. Sąd Rejonowy zauważył również, że odmowa wykonywania poleceń wydawanych na podstawie i w granicach określonych w art. 100 § 2 k.p. nie mieści się w pojęciu dopuszczalnej krytyki działań pracodawcy. Sąd I instancji podał, że nie podzielił stanowiska powódki o zdenerwowaniu w chwili wypowiedzenia w znaczeniu mającym wpływać na ważność oświadczeń woli o wypowiedzeniu. Zdenerwowanie powódki było, zdaniem Sądu Rejonowego, uzasadnione, jednakże nie zostało wywołane przez pracowników pozwanych. W momencie wypowiedzenia nie doszło do zastraszeń i gróźb, a powódka już od końca 2013 roku wiedziała o zamiarze wypowiedzenia jej umów o pracę. Sąd I instancji podniósł, że dostrzega intencje powódki co do działania w interesie pracodawcy, jednakże nie wyłącza to prawa pracodawcy do kreowania nowych wymagań wobec pracownika oraz wydawania mu bieżących poleceń.

Sąd I instancji doszedł do przekonania, że obie pozwane miały podstawy do wypowiedzenia powódce umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia, natomiast odwołania powódki podlegały oddaleniu jako nieuzasadnione. O kosztach zastępstwa procesowego strony pozwanej Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013 roku, poz. 490).

W apelacji od wyroku w zakresie pozwanego (...) Zakład (...) na Życie powódka C. M. zaskarżyła wyrok w punkcie 1 oraz 3 i zarzuciła orzeczeniu:

- naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i nie zastosowanie art. 45 § 1 k.p. poprzez przyjęcie, iż dokonane przez pozwaną wypowiedzenie powódce umowy o pracę było uzasadnione,

- niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy, poprzez całkowite pominięcie przez Sąd I instancji okoliczności dokonania nowej aranżacji (...) oddziału pozwanej powodujące zmniejszenie ilości stanowisk pracowniczych oraz bezpośredniego związku tejże okoliczności z wypowiedzeniem powódce umowy o pracę,

- niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy poprzez zaniechanie ustalenia sposobu konstruowania planów sprzedażowych powódki i dokonania oceny rzeczywistych możliwości ich realizacji,

- sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz błędy logiczne w ustaleniach faktycznych, a to ustalenie, iż powódka w przeciwieństwie do innych pracowników (...) oddziału pozwanej, nie potrafiła „harmonijnie” łączyć obsługi klientów części życiowej i majątkowej pozostające w sprzeczności z nieuznanymi przez Sąd za niewiarygodne zeznaniami świadków: H. M., E. A. oraz wyjaśnieniami powódki, jednoznacznie wskazującymi, że pełną obsługą ubezpieczeń majątkowych w oddziale zajmowały się wyłącznie dwie osoby, a to E. A. i powódka,

- sprzeczność istotnych ustaleń Sądu, z treścią zebranego w sprawie materiału, a to ustalenie, iż powódka odmówiła dyrektor A. B. wykonania polecenia służbowego, a to rozliczania gotówki i banderoli pomimo, iż z treści nieuznanych przez Sąd za niewiarygodne zeznań świadków: H. M., E. A. oraz wyjaśnień powódki wynika, że powódka nie odmówiła wykonania tegoż polecenia lecz przed przystąpieniem do jego realizacji bezskutecznie poprosiła o stosowne przeszkolenie.

Wskazując na powyższe podstawy apelacyjne powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przywrócenie jej do pracy u pozwanej na dotychczasowych warunkach pracy i płacy oraz zasądzenie na rzecz powódki od pozwanej kosztów postępowania w I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie domagała się uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji wraz z rozstrzygnięciem o kosztach za postępowanie apelacyjne. Wniosła również o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według złożonego spisu kosztów lub w braku spisu kosztów, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powódki (...) Zakład (...) na (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie apelacji w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych.

W ocenie pozwanego Sąd I instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne na podstawie zebranego materiału dowodowego i na tej podstawie w sposób prawidłowy dokonał wykładni prawa. Pozwany podał, że zakres obowiązków pracowników „unijnych" pozwanego i (...) S.A. był tożsamy, a na jego mocy każdy z pracowników „unijnych" był zobowiązany zarówno do obsługiwania klientów majątkowych, jak i klientów pozwanego, w tym sprzedaży produktów pozwanego. Zdaniem pozwanego, bezzasadnym jest zarzut nie wyjaśnienia przez Sąd I instancji sposobu wyznaczania powódce planów sprzedaży produktów pozwanego, a także tego, czy plany te różniły się od planów nakładanych na pracowników świadczących przed procesem unifikacji pracę wyłącznie na rzecz pozwanego, bowiem okoliczności te pozostają bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy (jak również zarzut nie rozliczania pracowników ze sprzedaży produktów ubezpieczeń majątkowych).

W apelacji od wyroku w zakresie pozwanego (...) S.A. powódka C. M. zaskarżyła wyrok w punkcie 2 oraz 4 i zarzuciła orzeczeniu:

- naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i nie zastosowanie art. 45 § 1 k.p. poprzez przyjęcie, iż dokonane przez pozwaną wypowiedzenie powódce umowy o pracę było uzasadnione,

- niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy, poprzez całkowite pominięcie przez Sąd I instancji okoliczności dokonania nowej aranżacji (...) oddziału pozwanej powodujące zmniejszenie ilości stanowisk pracowniczych oraz bezpośredniego związku tejże okoliczności z wypowiedzeniem powódce umowy o pracę,

- sprzeczność istotnych ustaleń Sądu, z treścią zebranego w sprawie materiału, a to ustalenie, iż powódka odmówiła dyrektor A. B. wykonania polecenia służbowego, a to rozliczania gotówki i banderoli pomimo, iż z treści nie uznanych przez Sąd za niewiarygodne zeznań świadków: H. M., E. A. oraz wyjaśnień powódki wynika, że powódka nie odmówiła wykonania tegoż polecenia lecz przed przystąpieniem do jego realizacji bezskutecznie poprosiła o stosowne przeszkolenie.

Wskazując na powyższe podstawy apelacyjne powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przywrócenie jej do pracy u pozwanej na dotychczasowych warunkach pracy i płacy oraz zasądzenie na rzecz powódki od pozwanej kosztów postępowania w I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie domagała się uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji wraz z rozstrzygnięciem o kosztach za postępowanie apelacyjne. Wniosła również o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według złożonego spisu kosztów lub w braku spisu kosztów, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powódki (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie apelacji w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwany podniósł, że nie polega na faktach twierdzenie powódki, że pozwany uzasadnił wypowiedzenie powódce umowy o pracę efektami jej działań w (...) na (...) SA. Powódka zatrudniona równolegle w dwóch spółkach otrzymała bowiem dwa wypowiedzenia umowy o pracę, i mimo, że równobrzmiące to określające przyczyny rozwiązania umowy o pracę z (...) na Życie i z pozwanym. Pozwany wskazał, że przyczyna wypowiedzenia przez ozwanego umowy o pracę z powódką została wskazana w ostatnim akapicie na pierwszej stronie wypowiedzenia, a była to negatywna postawa pracownicza powódki, w szczególności do bezpośredniego przełożonego. Powódka mianowicie nie stosowała się do poleceń służbowych, nie odpowiadała na emaile przełożonego i nie wykonywała zlecanych przezeń zadań. Pozwany podał, że brak podstaw do stwierdzenia, że bezpośredni wpływ na rozwiązanie stosunku pracy z powódką miała zmiana aranżacji siedziby pozwanego.

Sąd II instancji zważył, co następuje:

Obie apelacje powódki C. M. są uzasadnione i podlegają uwzględnieniu.

Na wstępie należy zauważyć, że Sąd I instancji przeprowadził co prawda postępowanie dowodowe i ustalił istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności jednakże, zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd I instancji dokonał błędnej oceny stanu faktycznego.

Zdaniem Sądu II instancji Sąd Rejonowy w G. nie przeprowadził wszechstronnej analizy całokształtu materiału dowodowego. Sąd I instancji w przedmiotowej sprawie przeprowadził dowolną, własną ocenę materiału dowodowego. W tym stanie rzeczy obowiązkiem Sądu II instancji było ponowne zbadanie zebranych dowodów według zasad swobodnej oceny dowodów. Sąd II instancji ma bowiem nie tylko uprawnienie, ale i obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz jego własnej, samodzielnej i swobodnej oceny.

Sąd II instancji nie ogranicza się do kontroli sądu I instancji, lecz bada ponownie całą sprawę i rozważając wyniki postępowania przed sądem I instancji, władny jest ocenić je samodzielnie.

Zgodnie z treścią art. 233 § 1 k.p.c. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Zasada swobodnej oceny dowodów jest jedną z podstawowych reguł procesu cywilnego. Odnosi się ona zarówno do wyboru określonych środków dowodowych jak i do sposobu ich przeprowadzenia. Ramy swobodnej oceny dowodów określone w art. 233 § 1 k.p.c. wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których Sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według swego przekonania na podstawie rozważenia zebranego materiału. Dając lub odmawiając wiary dowodom kieruje się wyłącznie własnym przekonaniem (por. wyrok SN z dn. 10 czerwca 1999 roku II UKN 685/98 OSNP 2000/17/655, wyrok SN z dn. 29 września 2000 roku V CKN 94/00, LEX 52589, wyrok SN z dn. 14 grudnia 2001 roku V CKN 561/00, LEX 52713).

Spornym w sprawie było czy wypowiedzenia wręczone powódce przez obu pozwanych były zarówno konkretne jak i prawdziwe, a zatem uzasadnione.

Na wstępie podkreślenia wymaga, że zarówno (...) Zakład (...) na (...) S.A. w W. (dalej (...) na (...) S.A.) jak i (...) S.A. w W. (dalej (...) S.A.) złożyły powódce wypowiedzenia umów o pracę o identycznej treści. Ta okoliczność musi budzić poważne wątpliwości skoro mamy do czynienia po stronie pozwanych z dwoma różnymi samodzielnymi podmiotami prawnymi.

Już w toku postępowania przed sądem I instancji bezsprzecznie ustalono, że zarzuty dotyczące działalności sprzedażowej powódki w zakresie linii produktów (...), (...), (...)/ (...), (...) dotyczą jedynie pozwanego (...) na (...) S.A. Skoro tak, to nieprawdziwy jest zarzut zawarty w wypowiedzeniu dokonanym przez pozwanego (...) S.A. odnośnie tych samych linii produktów. (...) S.A.nie prowadzi działalności w tym zakresie – ubezpieczeń na życie. Równocześnie też nie została w żaden sposób wykazana przez pozwanego (...) S.A. okoliczność czy również w (...) S.A. dochodziło do sprzedaży produktów , a jeżeli tak, to jak w tym zakresie wyglądała działalność powódki w porównaniu z innymi pracownikami pozwanego.

W tej sytuacji rację ma powódka twierdząc w apelacji, że pozwani powinni wykazać jej wyniki sprzedażowe w porównaniu z innymi pracownikami w sprawach ubezpieczeń majątkowych. Niskie wyniki sprzedażowe powódki u pozwanego (...) na (...) S.A. niewątpliwie wynikały z faktu zaangażowania powódki w sprawy ubezpieczeń majątkowych. Inni pracownicy mieli lepsze wyniki sprzedażowe u jednego pracodawcy, ale niekoniecznie sprawdzali się w swoich obowiązkach u drugiego. Powódka C. M. uzyskiwała zadowalające wyniki w sprawach ubezpieczeń majątkowych, jednakże pracodawca nie dokonał rozliczenia (porównania) rezultatów pracy wszystkich pracowników w tym zakresie. Dlatego też słusznie podnosi apelująca, iż niezrozumiałym jest usankcjonowanie wypowiedzenia powódce umowy o pracę przez (...) S.A. w W. (zajmującej się ubezpieczeniami majątkowymi) niesatysfakcjonującymi efektami jej działań w sferze ubezpieczeń życiowych. Ponadto pracodawca (...) S.A. w W., na rzecz którego powódka wykonywała czynności związane z ubezpieczeniami majątkowymi, nie odniósł tego faktu do zakresu jej czynności związanych z ubezpieczeniami na życie. Powódka skupiała się głównie na wykonywaniu zadań z zakresu ubezpieczeń majątkowych i na tym polu uzyskiwała dobre wyniki, jednakże nie miała tak satysfakcjonujących rezultatów w pracy na rzecz (...) na (...) S.A. w W.. Pozwani nie uwzględnili faktu, iż powódka pracowała ze zwiększonym zaangażowaniem przy ubezpieczeniach majątkowych, a jedynie składając wypowiedzenia wyrazili swoją dezaprobatę wobec faktu, iż uzyskiwała gorsze wyniki w sprawach ubezpieczeń na życie.

Również nie można uznać za prawdziwe kolejnych zarzutów stawianych powódce w wypowiedzeniach. Obaj pozwani twierdzą, że powódka odmawiała wykonywania poleceń przełożonych, przy czym powołują się na ten sam i to pojedynczy przypadek odmówienia rozliczania kasy lub banderol. W żaden sposób pozwani nie wykazali jednak, którego z pozwanych dotyczyło to konkretne polecenie i tym samym, któremu pracodawcy powódka odmówiła jego wykonania. Nie można przyjąć za uzasadnione twierdzenie, że odmowa wykonania polecenia u jednego pracodawcy skutkuje wypowiedzeniem stosunku pracy u drugiego pracodawcy.

Te same zastrzeżenia dotyczą generalnie obu wypowiedzeń. Pozwani w odpowiedzi na pozwy, a i później w toku procesu, mieli obowiązek wykazać, że zarzucane powódce nieprawidłowości są prawdziwe. Tymczasem obie odpowiedzi na pozwy i zgłoszone wnioski dowodowe są dokładnie tej samej treści. Pozwani tym samym w żaden sposób nie wykazali, że zarzuty stawiane powódce dotyczą tego konkretnego pracodawcy.

Reasumując, wskazane w spornych wypowiedzeniach przyczyny nie są na pewno konkretne, a niektóre są wręcz nieprawdziwe (tak jak zarzut stawiany przez (...) SA odnośnie sprzedaży produktów (...) na Życie). Pozwani mieli obowiązek dokładnego, precyzyjnego przedstawienia powódce zakresu niewłaściwego świadczenia przez nią pracy. A mianowicie w jakim zakresie to niewłaściwe świadczenie pracy dotyczy jednego, a w jakim zakresie drugiego pracodawcy. Czy okoliczność wykonywania większej ilości obowiązków z zakresu ubezpieczeń majątkowych miała, bądź nie, wpływ na obowiązki powódki (ich jakość) w zakresie ubezpieczeń na życie. Dalej, pozwani mieli obowiązek wykazać którego pracodawcy dotyczyła odmowa wykonania polecenia i czyich klientów (której z pozwanych Spółek) powódka źle traktowała. W obecnie obowiązujących przepisach brak podstaw do tego, aby holding czy inną grupę firm uznać za jednego pracodawcę. Nie można rozszerzająco interpretować definicji pracodawcy zawartej w art.3 kodeksu pracy.

Reasumując, żadne z wręczonych powódce wypowiedzeń nie jest ani konkretne ani prawdziwe. W ocenie Sądu II instancji Sąd I instancji naruszył przepisy prawa materialnego, a to art. 45 § 1 k.p. uznając przyczyny wypowiedzeń powódce umów o pracę za uzasadnione. Postępowanie dowodowe wykazało, iż przede wszystkim przyczyny wypowiedzeń nie miały charakteru konkretnego. Powódka C. M. była pracownikiem zarówno (...) Zakładu (...) na (...) S.A. w W. jak i (...) S.A. w W., jednakże pozwani wypowiadając jej umowy o pracę nie dokonali ścisłego rozróżnienia jej zakresu obowiązków. W rezultacie część zarzutów przedstawionych w wypowiedzeniu jednego z pracodawców dotyczy wyłącznie zadań (obowiązków) powódki u drugiego z pracodawców.

W ocenie Sądu II instancji zarzuty obu apelacji okazały się trafione, a zaskarżony wyrok należało zmodyfikować.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd II instancji na mocy art. 386 § 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego w G. z dnia 1 grudnia 2015 roku, sygn. akt: VI P 3678/14 w ten sposób, że przywrócił powódkę do pracy u obu pozwanych na poprzednich warunkach pracy i płacy. Następnie Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 3 w ten sposób, że zasądził od pozwanej (...) Zakładu (...) na (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz w punkcie 4 w ten sposób, że zasądził od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

O kosztach procesu w postępowaniu apelacyjnym orzeczono w punkcie 4 i 5 wyroku.

O kosztach postępowania za I i II instancję orzeczono w oparciu o zawartą w przepisie art. 98 kpc zasadę odpowiedzialności za wynik procesu mając na względzie, że pozwani przegrali niniejszy proces w całości.

Zasądzając koszty zastępstwa procesowego za I instancję Sąd Okręgowy oparł się także na § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U.t.j. z 2013r., poz.490 z późn.zm.). Zaś rozstrzygając o kosztach procesu w postępowaniu apelacyjnym, Sąd Okręgowy miał na uwadze również § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804).

Sąd II instancji w oparciu o art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U z 2014 r., poz. 1025 j.t.) nakazał pobrać od pozwanych na rzecz Skarbu Państwa odpowiednio kwoty 1.685 zł i 1.647 zł tytułem opłat od pozwów, od obowiązku uiszczenia których powódka była zwolniona z mocy ustawy (punk 2 i 3 wyroku).

(-) SSO Joanna Smycz (-) SSO Grażyna Łazowska (-) SSR del. Renata Stańczak

Sędzia Przewodniczący (spr.) Sędzia