Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Grażyna Tokarczyk (spr.)

Sędziowie SSO Ewa Trzeja-Wagner

SSR del. Małgorzata Peteja-Żak

Protokolant Aleksandra Studniarz

przy udziale Jolanty Mandzij

Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 4 marca 2014 r.

sprawy S. K. syna S. i H.,

ur. (...) w G.

oskarżonego z art. 209§1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżyciela publicznego

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 30 października 2013 r. sygnatura akt III K 1032/13

na mocy art. 437 § 1 kpk i art. 636 § 1 kpk

1. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2. kosztami procesu za postępowanie odwoławcze obciąża Skarb Państwa.

sygn. akt VI Ka 1283/13

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Gliwicach wyrokiem z dnia 30 października 2013 roku w sprawie sygn. akt III K 1032/13 uznał S. K. za winnego tego, że w okresie od 11 listopada 2012 roku do dnia 21 czerwca 2013 roku w G. uporczywie uchylał się od wykonania ciążącego na nim z mocy ustawy oraz ugody zawartej przed Sądem Rejonowym w Gliwicach w dniu 28 maja 2009 roku w sprawie o sygn. akt V RC 106/09 obowiązku opieki przez niełożenie na utrzymanie P. K. i O. K. alimentów i przez to naraził je na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, to jest winnego popełnienia zarzucanego mu czynu stanowiącego przestępstwo z art. 209 § 1 k.k. – i za to na zasadzie art. 209 § 1 k.k. skazał go na karę 2 lat pozbawienia wolności, na zasadzie art. 69 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonemu na okres próby 4 lat, na zasadzie art. 72 § 1 pkt 3 k.k. zobowiązał oskarżonego do wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie dzieci P. K. i O. K.; na zasadzie art. 72 § 1 pkt 8 k.k. zobowiązał oskarżonego w okresie próby do zarejestrowania się we właściwym Powiatowym Urzędzie Pracy oraz dopełniania wszelkich obowiązków ciążących na osobie bezrobotnej poszukującej pracy.

Prokurator zaskarżył wyrok w części orzeczenia o karze na niekorzyść oskarżonego zarzucając rażącą niewspółmierność kary w wysokości 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 4 lat w stosunku do stopnia winy, wysokiego stopnia społecznej szkodliwości oraz celów zapobiegawczych i wychowawczych, jakie kara ma osiągnąć wobec oskarżonego , jak również potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa z uwagi na okoliczności sprawy, postawę oskarżonego oraz uprzednią karalność, które przemawiają za wymierzeniem oskarżonemu kary surowszej.

Prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia przez wymierzenie oskarżonemu kary 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja oskarżyciela publicznego nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszym rzędzie stwierdzić należy, że Sąd Rejonowy przeprowadził, postępowanie dowodowe w pełnym zakresie, zgromadzone dowody poddając prawidłowej ocenie, w przekonujący sposób uzasadniając swe stanowisko w pisemnych motywach orzeczenia, której to ocenie nie można przypisać ani dowolności, ani sprzeczności z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Prawidłowo zatem ustalono sprawstwo oskarżonego w zakresie zarzucanego mu przestępstwa, w dalszej części dokonując trafnej oceny prawnej jego zachowania.

Rażąca niewspółmierność kary, o jakiej mowa w art. 438 pkt 4 kpk, zachodzić może tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, że zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 53 k.k. oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego (por. III KR 254/73, OSNPG 1974, nr 3-4, poz. 51 i aprobatę tego stanowiska: M. Cieślak, Z. Doda, Przegląd orzecznictwa, Palestra 1975, z. 3, s. 64).

W realiach niniejszej sprawy skarżący niejako niekonsekwentnie ową rażącą niewspółmierność wykazuje, gdyż sprowadza się do wniosku, że brak w wypadku oskarżonego podstaw do zastosowania środka probacyjnego w postaci warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, w czym istotnie w określonych sytuacjach można owej przyczyny odwoławczej upatrywać. Jednocześnie domaga się jednak skarżący znacznego złagodzenia kary, albowiem w miejsce orzeczonej 2 lat pozbawienia wolności chce 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Zasady wymiaru kary kształtują przepisy art. 53 kk i następnych, przy tym oprócz zasady swobody sędziowskiej, sądowy wymiar kary kształtują również inne zasady. Należy tutaj wskazać zasady kodeksowe o charakterze normatywnym, pomijając zasady ogólnoprawne (np. praworządności, równości wobec prawa) i formułowane w literaturze zasady o charakterze pozadyrektywalnym (np. ekonomii kary).

Do najważniejszych zasad kodeksowych należą- zasada humanitaryzmu, zasada indywidualizacji kary i środków karnych, zasada preferencji kar i środków nieizolacyjnych, zasada zaliczania rzeczywistego pozbawienia wolności na poczet kary.

Z kolei w art. 58 § 1 kk znajduje praktyczny wyraz przyjęta w założeniach obowiązującego k.k. zasada preferencji kar nieizolacyjnych we wszystkich tych wypadkach, w których sąd ma możliwość wyboru rodzaju kary. Dotyczy to przede wszystkim sankcji alternatywnych. W takich wypadkach sąd powinien rozważyć w pierwszej kolejności orzeczenie grzywny, kary ograniczenia wolności, zastosowanie warunkowego umorzenia postępowania albo orzeczenie samoistne środka karnego. Sąd może również orzec karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania (art. 69), natomiast bezwzględna kara pozbawienia wolności stanowi środek ostateczny (ultima ratio), po który można sięgnąć tylko wtedy, gdy żadna z wymienionych kar lub żaden środek karny "nie może spełnić celów kary" (art. 58 § 1 in fine). Oznacza to, że orzeczenie bezwzględnej kary pozbawienia wolności w wypadku sankcji alternatywnych wymaga szczególnego uzasadnienia przez sąd (Komentarz do art.58 kodeksu karnego (Dz.U.97.88.553), [w:] A. Marek, Kodeks karny. Komentarz, LEX, 2007, wyd. IV).

W pierwszej zatem kolejności Sąd Okręgowy nie zgodził się w istocie z potrzebą złagodzenia wymierzonej oskarżonemu kary, okres nie alimentacji nie jest może znaczny, niemniej w okolicznościach ujawnionych w sprawie oraz wobec dotychczasowego trybu życia oskarżonego i uprzedniej karalności nie można doszukać się danych wskazujących, aby kara miała być mu wymierzona w niższym wymiarze, ani tym bardziej aby istniały podstawy do orzeczenia kary łagodniejszego rodzaju, co zauważył Sąd orzekający.

Sąd I instancji miał również w polu widzenia uprzednią karalność oskarżonego, a to właśnie w zasadzie preferencji kar wolnościowych dopatrzył się podstaw, aby po raz kolejny dać oskarżonemu szansę zachowania się zgodnego z prawem.

Decydując się na warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności, w dosyć niekorzystnych dla oskarżonego okolicznościach, gdy wcześniej istotnie był już karany za to samo przestępstwo, a kolejne czyny popełniał częściowo w okresach próby, co może być przesłanką zarządzenia wykonania orzeczonych wcześniej kar pozbawienia wolności, nie można zapominać o charakterze popełnionego przestępstwa. Występek z art. 209 § 1 kk polega na tym, iż karalne jest uporczywe zaniechanie sprawcy zobowiązanego do łożenia na utrzymanie, w tym wypadku dziecka i narażenie uprawnionego na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Taka postawa zasługuje nie tylko na napiętnowanie, jako sprzeczna z zasadami życia społecznego, ale i na ukaranie. Przy tym nie uchyla to i nie umniejsza zobowiązania, a sama odpłata w postaci kary izolacyjnej, o ile wykaże nieprawidłowość takiego zaniechania sprawcy przestępstwa, to nie daje mu szansy na realizację obowiązku z jednej strony, ale przede wszystkim ogranicza możliwość uzyskania przez uprawnionego należnego świadczenia, pogłębiając z jednej strony zadłużenie, z drugiej wspomniane narażenie.

Nie kwestionując zatem konieczności penalizacji postawy oskarżonego konieczne jest rozważenie, czy w takiej sytuacji, kiedy istnieją podstawy do zarządzenia wykonania uprzednio orzeczonych kar pozbawienia wolności, konieczne jest wydłużanie izolacji, sprowadzające się wyłącznie do odpłaty.

Sąd Okręgowy w tym wypadku podziela pogląd wyrażony przez Sąd I instancji, że z uwagi na potrzebę kształtowania prawidłowych postaw oraz koszt społeczny dłuższego okresu izolacji oskarżonego, celowym jest jednak zastosowanie wobec oskarżonego warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności oraz wyznaczenie odpowiednio długiego okresu próby połączonego z nałożonymi obowiązkami, aby oskarżony zrozumiał swą postawę i podjął się realizacji obowiązku, od którego może poczuć się uwolniony nie będąc w stanie wywiązywać się z niego w okresie izolacji więziennej.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.