Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 30 grudnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Gabriela Sobczyk

Sędziowie: SO Marcin Rak

SR (del.) Roman Troll (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 30 grudnia 2015 r. w Gliwicach na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa J. G.

przeciwko H. P. (P.)

z udziałem interwenienta ubocznego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł.

na skutek zażalenia pozwanej

na rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 2 wyroku Sądu Rejonowego w J. (...)

z dnia 19 marca 2015 r., sygn. akt I C 19/07

postanawia:

oddalić zażalenie.

SSR (del.) Roman Troll SSO Gabriela Sobczyk SSO Marcin Rak

Sygn. akt III Cz 1049/15

UZASADNIENIE

Rozstrzygnięciem zwartym w punkcie 2 wyroku z 19 marca 2015 roku Sąd Rejonowy w (...) odstąpił od obciążania powoda kosztami procesu. W uzasadnieniu wskazał, że powód przegrał sprawę, ale odstąpiono od obciążania go kosztami procesu mając na względzie przede wszystkim charakter rozpoznawanej sprawy, okoliczności leżące u podstaw wytoczenia powództwa oraz fakt, że wytaczając je był on subiektywnie przekonany o słuszności dochodzonego roszczenia, występując z roszczeniem przeciwko pozwanej, w żaden sposób nie nadużył swojego prawa podmiotowego, a uszkodzenie elewacji poprzez odpadanie zaprawy szpachlowej wiązał tylko z wadliwością zakupionego u pozwanej towaru. Przyczyną zainicjowania procesu przez powoda – jak sam twierdził – było niespełnienie jego oczekiwań co do jakości produktu A. (...), co na gruncie rozpoznawanej sprawy było usprawiedliwione okolicznościami. Pomimo, że powództwo okazało się niezasadne, to powód posiadający status konsumenta miał jednak prawo uważać, że powstała szkoda powinna zostać zrekompensowana przez pozwaną lub ewentualnie przez producenta, choć nie sprostał wykazaniu istnienia przesłanek ich odpowiedzialności. Orzeczenie to oparto na podstawie art. 102 k.p.c.

Zażalenie na to postanowienie złożyła pozwana zarzucając mu naruszenie art. 102 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, że w rozpoznawanej sprawie zachodzą szczególne przesłanki uzasadniające odstąpienie przez sąd pierwszej instancji od obciążania powoda kosztami przegranego procesu. Przy tak postawionym zarzucie wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 2400 zł oraz o zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zasadą w toku procesu jest odpowiedzialność za jego wynik, dlatego też strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (por. art. 98 § 1 k.p.c.). Sąd Rejonowy zastosował wyjątek od tej zasady, o którym mowa w art. 102 k.p.c. (zasada słuszności). Zastosowanie tego przepisu dotyczyć musi szczególnie uzasadnionych wypadków i nie może być stosowane w każdej sprawie, jest to wyjątek od reguły odpowiedzialności za wynik procesu. Takie sformułowanie wprawdzie nie jest klauzulą generalną, jednak opiera się na zwrocie niedookreślonym, który może odsyłać również do argumentów natury aksjologicznej. Regulacja ta znajdzie zastosowanie w wyjątkowych sytuacjach, gdy z uwagi na okoliczności konkretnej sprawy, oparcie rozstrzygnięcia na zasadach ogólnych postępowania cywilnego dotyczących zwrotu kosztu procesu byłoby nieuzasadnione, ma ona charakter dyskrecjonalny (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2013 r. III CZ 75/12, opubl. LEX nr 1353220). Zasadnie także wskazuje Sąd Najwyższy, że okoliczności związane z przebiegiem sprawy takie jak charakter zgłoszonego roszczenia, jego znaczenie dla strony, subiektywne przekonanie o zasadności roszczenia, przedawnienie roszczenia oraz leżące poza procesem takie jak sytuacja majątkowa i życiowa strony mają wpływ na stosowanie art. 102 k.p.c., ale ocena czy takie wypadki rzeczywiście wystąpiły w konkretnej sprawie należy do sądu, który dokonuje jej w oparciu o całokształt okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad współżycia społecznego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2013 r. V CZ 124/12, opubl. LEX nr 1341727). Skuteczne zakwestionowanie orzeczenia w tym zakresie jest możliwe tylko w sytuacji oczywistego naruszenia reguł stosowania art. 102 k.p.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 9 sierpnia 2012 r., sygn. akt V CZ 26/12, LEGALIS nr 544692, postanowienie Sądu Najwyższego z 22 lutego 2011 r., sygn. akt II PZ 1/11, LEGALIS nr 483430).

Pozwana wskazując na wadliwość oceny dokonanej przez Sąd Rejonowy podnosi, że wygrała 8-letni proces, a co za tym idzie zastosowanie art. 102 k.p.c. jest dla niej wysoce niesprawiedliwe, bo powód był informowany jeszcze przed wszczęciem procesu o przyczynach nieuwzględnienia reklamacji, a w toku postępowania już w 2009 roku z opinii biegłego wynikało, że to jego działania spowodowały powstanie szkody. Dlatego też jej zdaniem koszty postępowania wynikały z winy powoda i powstały w związku z wieloletnim procesem, co spowodowało konieczność obrony jej praw.

Należy jednak podkreślić, że - jak słusznie zauważył Sąd Rejonowy - powód był subiektywnie przekonany o zasadności swojego roszczenia, tym bardziej, że nie jest fachowcem w dziedzinie budownictwa, a osoby przy pomocy których prowadził roboty budowlane nie wskazywały mu na nieprawidłowości w zastosowanych pracach budowlanych. Co więcej S. R. - będący projektantem - razem z powodem dobierał farbę do malowania elewacji, która to także, co wynika z okoliczności sprawy nie nadawała się do zastosowania na elewacji budynku, w którym przeprowadzono roboty budowlane. Jednocześnie aprobata techniczna wydana w 1999 roku dla zaprawyA. (...)wskazywała na jej zastosowanie wewnątrz pomieszczeń, a nie na zewnątrz, a to mogło spowodować u powoda uzasadnione przypuszczenie, że wykorzystany przez niego produkt nie nadawał się do zastosowania na zewnątrz. Dopiero przeprowadzenie długotrwałego procesu spowodowało ocenę wskazującą na możliwość zastosowania tej zaprawy także na zewnątrz – nie wynikało to jednak z samej aprobaty technicznej.

Okoliczności wskazane przez Sąd Rejonowy uzasadniają podjęcie decyzji o odstąpieniu powoda od obciążania kosztami postępowania, a długość procesu sądowego tylko dodatkowo wskazuje na to, że sprawa była skomplikowana i pozostawała wątpliwą, do czasu wydania orzeczenia przez Sąd Rejonowy. Istniały więc rzeczywiste podstawy uzasadniające subiektywne przekonanie powoda o zasadności jego roszczenia. Trzeba także mieć na uwadze to, że obciążenie powoda kosztami postępowania w rozpoznawanej sprawie musiałoby prowadzić do niezgodnego z zasadami słuszności obciążenia konsumenta kosztami wynagrodzenia pełnomocnika reprezentującego przedsiębiorcę w sporze z tym przedsiębiorcą polegającym na długoletnim prowadzeniu postępowania w sprawie o odszkodowanie wywołane – zdaniem powoda – produktem zakupionym u przedsiębiorcy. Te okoliczności Sąd Rejonowy prawidłowo wziął pod uwagę.

Okoliczności podnoszone w zażaleniu przez stronę pozwaną wskazują na to, że powództwo nie było zasadne, ale nie mogą niczego innego dowodzić, albowiem Sąd Rejonowy to powództwo oddalił. Dopiero konsekwencją oddalenia powództwa było rozstrzygnięcie o kosztach postępowania i w tym zakresie Sąd Rejonowy oceniając całość postępowania, to że powód przegrał powództwo oraz biorąc pod uwagę okoliczności powodujące wszczęcie tego procesu i jego prowadzenie doszedł do wniosku, iż powinien zastosować zasadę słuszności, a nie odpowiedzialności za wynik sprawy. W tym zakresie trudno Sądowi Rejonowemu zasadnie czynić jakikolwiek zarzut związany z zastosowaniem w sposób prawidłowy zasady słuszności.

Dlatego też zarzuty zażalenia nie mogły doprowadzić do odmiennej oceny konieczności zastosowania art. 102 k.p.c. przez Sąd Okręgowy, albowiem ocena dokonana przez Sąd Rejonowy nie może być uznana za wadliwą i mieści się w zasadzie słuszności opisanej tym przepisem.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 1 i 2 k.p.c., zażalenie jako bezzasadne należało oddalić.

SSR (del.) Roman Troll SSO Gabriela Sobczyk SSO Marcin Rak